Txostenaren laburpena

ez dugu OEH-EEBS corpusetan aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

surf : AB38 1, HiztEn, LurE ("surf edo surfing"), Euskalterm 2; surfing : HiztEn-LurE; surflari : HiztEn.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: surf-ohol .

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

surfeatu forma aztertzean azpisarrera gisa jasotzeko proposatua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Sortu azpisarrera eta sarrerako adibide bat azpisarrera berrira eraman (Surfean ari diren gazteak), eta surfean ibili, egin adibideak gehitu. (2022-01-11)

LBeh (2014-04-03): surimi 49: Consumer 47 (adib.: “Era askotako itsaski suzedaneoak fabrikatzeko oinarria desizozturiko surimia izaten da: honi hainbat aditibo eransten zaizkio, lortu nahi den produktuaren arabera”), Berria (“Lehengaiak saltzeari uzten ari dira nagusiak (banatzaile erraldoiak, herri denetan ditugun azalera handi horiek) eta, horien ordez, prozesatuak eskaintzen dizkigute, hauek falta duten arrain pusketa arrautza-zuringoan emanaz eta arrain-prezioan ordainaraziz, surimiaren kasuan, adibidez”), EiTB (“Lehen, ohiko pintxoak jaten ohituta geunden: maionesarekin, surimiarekin, arrautzarekin...”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: surimi 1, Edorta Agirre (“Elikagaien industriak, dena den, hasitako bideari jarraituko dio eta guk arrain osoaren alternatibak kontsumitzen ikasten hasi beharko dugu: krilla, arrain-hezur, buru eta gainerako kondarrak, era aproposetan egokituak (kroketak, ziriak, surimiak, etab.)”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: surimi.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es surimi / fr surimi: Elhuyar: - / Nolaerran: surimi / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Nazioarteko forma da, hiztegi gehienek jaso ez badute ere.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

Gip. 'zurrumurrua'.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

haplologia.

Euskaltzaindiaren Arauak

susaldu, susal, susaltzen. da ad.: behia aste honetan susaldu da.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

susaldu, susal, susaltzen.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ara/-al-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

adlag.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: susara egon .

Euskaltzaindiaren Arauak

Susa / susatar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

LBeh (2016-10-26): sushi 36: Aizu, Deia, Consumer 6, HABE, Berria 8, EiTB 15, Argia 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: sushi 8: Berria 2, Edorta Agirre 2, Harkaitz Cano 2, Jon Muñoz, Hasier Etxeberria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: sushi (es sushi; fr sushi; en sushi).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu sushi formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es sushi / fr sushi: Elhuyar: - / NolaErran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

Elam / Susiana // elamdar / susianar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ezin/-gaitz.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gaitz/-ezin.

Euskaltzaindiaren Arauak

susmarazi, susmaraz, susmarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

susmarazi, susmaraz, susmarazten.

Euskaltzaindiaren Arauak

susmatu, susma, susmatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

susmatu, susma, susmatzen.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS:susmo izan. du ad.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

susmo izan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: SUSMO GAIZTO Sospecha (de algo malo). Erdalerrian susmo gaiztoa, / aiek nitaz, nik aietaz. Or Eus 197. Susmo gaiztoak bere buruaren jabetasuna galtzeko zorian jartzeraño. Etxde AlosT 73. Alako susmo gaiztoa jarri zitzaidan. Anab Aprika 67. Sustrai gabeko susmu gaiztoak. Ayesta 15.

susmo gaizto 3: Berria 2 (“Atzean geratu dira Realak Txapeldunen Ligarako fitxatu nahi izan zuenean sortu ziren susmo gaiztoak (berak ere fitxatu nahi zuen), baita Patxi Izko presidentearen haserrea ere”), DiarioVasco (“Susmo gaiztoak sortu zaizkit niri, bai?”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

susmo gaizto 12: Markos Zapiain 2 (“%100 Basque-ko denbora, susmo gaiztoa sentitzetik susmo gaiztoa gauzatzera doa, gainbehera”), Jon Muñoz 2 (“-Hil? - Susmo gaiztoz aztertu zuen Jonathanek arreba”), Josu Zabaleta (“Denbora guztian daukat arrisku mehatxagarri baten sentipen erasangarri hori, zoritxarren bat ote datorren edo heriotza hurbil ote den irudipen hori, inondik ere odolean eta haragian ernetzen ari den gaitz oraindik ezezagun baten hasiera den susmo gaizto hori”), Anjel Lertxundi (“Bat-batean, susmo gaizto batek astindu ninduen: Angelok hain gustukoak zituen antzezpen horietako baten aurrean nengoen!”), Jon Arretxe (“Hamaika susmo gaizto etorri zaizkit burura bat-batean, lehenagoko portaera bitxiei erreparatu ahala: mugara ailegatu aurretixe serio ageri ziren boxer bibotedunak, arduratuta legez”), Felipe Juaristi (“susmo gaiztoa harturik”), Juan Luis Zabala (“Nahiz eta ezer esan ez, ertzain-autoari begira-begira geratu zitzaion Lauaxeta, eta txoferrak susmo gaiztoz begiratu zion aldamenetik pasatzean”), Aingeru Epaltza (“Bertze bat - Ximurra - ziurtasun eta susmo gaiztoenek pipiatua”), Xabier Mendiguren Elizegi 2 (“Nire aita pentsatzen jarri, eta osaba ikusi zuen azken aldia bere susmo gaizto haiek kontatu zizkionekoa izan zela ohartu zen”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta komeni da adibide gisa jasotzea.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa susmo sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: du ad.

Esapideei dagokien sistematika

izan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

susmo sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: SUSMO TXAR (G-azp; susmu t. V-gip, AN-gip). Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 276. Sospecha (de algo malo). "Susmu txarrak eindda daukat andria" Elexp Berg. "Susmu txarra artzen diot (AN-gip), [...] susmo txarrak egiten ditu (G-azp), eztago orren susmo txarrik (G-azp), [...] susmo txar ematen dit (G-azp)" Gte Erd 276. Seme maiteari begiak boteaz, ausarta eman naiaz, susmo txarrean, aiene mintsuan. Ag G 100. Beste susmo txar barik lagunakana juan zan atzera jokuan. Otx 59. Utzi ditzagun alkarganako susmo txar auek. ABar Goi 63. Susmo txar batek ziztatu zion [...] begitartea. TAg Uzt 143. Oar onetzaz jabetzea aski izango da noski gure errian diraun susmo txarra astintzeko. EAEg 24-11-1936, 376. Alako susmo txarretan denborarik ez galtzeko. NEtx Antz 87. Susmo xar batek zimiko egin zion gizonari bihotzean. Mde HaurB 68. Ezin ba iñon susmo txarreko begiraturik gabe ibilli. Anab Poli 32. Susmo txarra artu eutsen amatzat yetorken areri. Bilbao IpuiB 263. Susmo txar bat neronek / laixter artu nuan. Auspoa 39, 86. Susmo txar eta kezka guziak / gure burutik aldendu. Olea 150. Mintzatu berriak dira Donostiako egunorokoetan horrelakoek [buru-langileek] gure artean maiz jasotzen dituzten zehar-begiratu eta susmo txarrez. MIH 304s. Horrako arrantzale horietaz susmo txarra eginda nagoela. Ib. 310. v. tbn. Etxde JJ 109. Loidi 86. Arti Ipuin 59. Erkiag BatB 164. Lab SuEm 202. Berron Kijote 158.

def: susmoti adj. Edozein egoera edo jokamolderi susmo txarra hartzeko joera duena. Ik. irudikor; goganbehartsu. Senar susmotia beti izango da halakoa: sekula ez da ziur egongo besarkatzen duen umea benetan berea den ala ez. // um interj. Susmo txarra, duda-muda edo ezustekoa adierazten duen hitza. Um!, horrek itxura hobea zeukak. Baina diruak eta aurrerapenak ote dakarte gero zoriona?, um! /// adib: susmo iz. Zerbaiti buruzko burutapena edo ustea, batez ere txarra, itxura edo aztarna hutsetan oinarritzen dena. Ik. goganbehar; errezelo; aieru 3; burutazio; burutaldi. Susmo horrek, uste sendo bihur dadin, behar lituzkeen frogak beste baterako utzi beharko ditugu. XVIII. mendean susmoa baizik ez zena, aski nahasi eta zehaztu gabea, argi dago XIX.ean. Nire susmoak egiak badira. Hona sortu zaidan susmoa (...). Indar azentua esan dudan baino zabalduagoa dagoelako susmoa dut. Ezezko susmoa dut. Hitz horietatik batzuk berak asmatu ote zituelako susmoa ere zabaldu da. Zenbaitek egin duen susmoa ez daiteke ausarkeriarik gabe ahotan har. Gauez zurekin biltzen naizelako susmoa hartu dute etxean. Susmo txarra hartu zerbaiti. Gerra giro honek susmo txarra erraz pizten du. Martin altxatu da eta begira dagokio susmo txarrez. || Noren susmoa ote dute, Borras? Ezeren susmorik gabe. // txar 2 adj. (Gauza abstraktuez mintzatuz). Ik. desegoki. Amets horrek baditu, haatik, zenbait alde txar. Joera ona den ala txarra ez nuke esango. Ez litzateke hori bide txarra guretzat. Harrera txarra egin diote. Ohitura txarrak. Hazibide txarra. Gerra onenean baino hobe da bake txarrenean bizi. Susmo txarra. Itxura txarreko kontua. // elkarganako adj. Elkarrekikoa. Elkarganako maitasuna eta errespetua. Utz ditzagun elkarganako susmo txar hauek.

susmo txar 306: Elkar 96, EiTB 92, Berria 79, Argia 14, Elhuyar 5, Erlea 3, DiarioVasco 3, Consumer 3, Aizu 2, UEU 2, Karmel 2, Deia 2, Jakin 2, Euskaltzaindia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

susmo txar 528: Berria 38, Herria 2, Gotzon Garate, Iñaki Mendiguren, Elena Touyarou, Ramon Saizarbitoria, Elizen arteko Biblia, Pello Lizarralde, Koro Navarro, Rafa Egiguren, Edorta Jimenez, Asisko Frantzizko, Jose Morales…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handiko kolokazioa, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa susmo sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

susmati 1, P. Sastre ("Europarrek, kasu, susmati begiratzen dute lehen "altzairuzko teloia" zenaz bestaldera"); susmoti 3, Vill (1960: "Erromako Eliza beti izan dala susmoti eta aiher, dio, latiñaz beste izkuntzarik liturgian onartzeko"; 1972: "beti susmoti eta errezeloz betea bere burua Jainkoari emateko"; 1984: "Hau da nik ezagutu nuen Salbatore. Nerbio hutsa, urduria, bakez bizitzen ez zekiena, bizi-bizia, pixka bat susmotia").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ik. Vill KFedea 1986, 232: "Kontzilio-garaian batzarkideen artean ez ziren guti Erlijio-askatasuneko Deklarazioaren aurrean susmoti agertzen zirenak".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez eta beste hauetan ere EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

bakarrak erabili du (Villasantek), baina egokia da, eta onarpen eske aurkeztua.

Sinonimoa(k)

Sin. irudikor.

Atzizkien araberako erabakiak

-ti.

Kategoria

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: SUSMOZ a) Sospechando. Ataka-aurrean, aieruz (goganbearrez, susmoz) lipar bat geldi da [basurdea]. "Como sospechando". Or Eus 47. Alkarren susmo ta bildurrez bizi gera. NEtx LBB 81. Por sospechas. Beltranek susmoz bakarrik salatu zun bere emaztea izorkeriz. Etxde AlosT 90. b) Por intuición, por instinto. Bitartean illundu zun eta bakoitza bere gisa, susmoz bezela, baserri batera bildu giñan. Or SCruz 65.

susmoz 41: Elkar 2 (“Nolakoak, susmoz baizik ezin jakin”), Berria 6 (“Herrialde biotako biztanleria --lehenengokoa, batik bat-- hainbeste ugaldu da, pertsona horiek samaldaka etorri direla eta, non autoktono askok beldurrez eta susmoz edo, are, etsaitasunez baitakusate immigrazioa”), EiTB 32 (“ALIZIA.- (susmoz) Zer galdu zitzaizun ba Bogan?”), Argia (“Eta hementxe gaude gu, instituzional ez diren euskal medioetako langile, jarraitzaile eta kolaboratzaile koitaduok, herri loturetatik eta notizia lokaletatik gaindi diharduten aldizkari ikusezinok, ARGIA, Elhuyar eta gainerakoak, geure ezintasunetan harrapatuta, harpidetza bidezko sistema zaharkituari soluzio paralelo bideragarriak aurkitu ezinik, eta kaleko presentziarik gabe, saltoki garrantzitsuetatik urrun baino urrunago, Internetez hobeto eta merkeago hedatuko garen susmoz, noizbait eta nolabait, medio horrek duintasun ekonomikoa ere emango digun esperantzan”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

susmoz 7: Berria (“Aipatutako idazleak ohiko egoeren krudeltasuna azaleratzen dute, eta amu ikusezinak erabiltzen dituzte irakurleok eguneroko errealitateari susmoz begiratzeko”), Iñaki Mendiguren (“Zuk badakizu nola funtzionatzen duen, ala? - galdetu zion Harryk susmoz”), Jon Alonso (“Neska, pedalera iritsi baino metro bat lehenago gelditu egin zen, eta uraren joan-etorri geldoak ematen ziona beste mugimendurik ez zuen gorputz tematiari erreparatu zion, susmoz hasieran, harrituta gero”), Juan Mari Elexpuru (“Ez arma faltagatik bakarrik; baita besteen oniritzi beharra herri xeherengan txikiagoa delako handiengan baino, hauek, gorago egonik, elkarri jelosiaz eta susmoz begiratzen baitiote”), Irene Aldasoro (“Probintziako hizkeran galdetu zuen, susmoz”), Anjel Lertxundi (“Etxean gordean, arriskuaren susmoz?”), Juan Garzia (“Lehenik, beronen aita hila; hurrena, zure semea joana, bere eskutiko lazkeriak berak erbestarazia hemendik; populua turbustua, larritu eta gaizkitua susmoz eta zurrumurruz, Polonio gaixoaren heriotzaz”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handikoa eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa susmo sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan suspenditu sarrera: Tt Arima ("Zuzen zibil hura eta proprietatia suspenditzen direla eta zuzen naturalak, ius naturale, eramaiten diala abantailla"), Xarlem ("Zure jüjamentia / izan dadin süspenditu, / idolen ordari Jesüs / behar düzü adoratü"), CartAnd ("Suspenditu dezula suskripzioa"). // suspenditu 1. Suspender(se). Zuzen zibil hura eta proprietatia suspenditzen direla eta zuzen naturalak, ius naturale, eramaiten diala abantailla. Tt Arima 97. Zure jüjamentia / izan dadin süspenditu, / idolen ordari Jesüs / behar düzü adoratü. Xarlem 687. Suspenditu dezula suskripzioa. CartAnd 389. En DFrec hay 12 ejs. 2. Suspender (un examen, una asignatura, un curso...). Irugarrengoa suspenditu Garagarrillean, eta Agorrean aprobatu zuan. JAzpiroz 218. Lenengo arrankian ei zan suspenditzeko arriskurik aundiena. Gerrika 163.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

suspenditu 17: M. Kaltzakorta 2 ("Zer egingo dute zure semeek Gizartean? Suspenditu egingo dute", "Aprobatuta dauzkadan gaiak, suspendituta dauzkadanak bezain inportanteak dira"), VozEusk 1984 ("Garbi utzi nahi dizuegu baita ere, tiraketa astebete atzeratzeak [euria zela eta], preparaturik genduzkan ekintzak suspenditzea suposatu digula"), EHAA 1986 4 (adib.: "Zigor prozedimenduren bat dela eta, aldibaterako, bere egitekoetarako suspenditua izan dadinean"), Hemen 1987 ("Bestalde, gaurko iragarrita zegoen kontzertua suspenditu egin da irakasleen greba dela eta"), P. Iparragirre ("Frantzes estatua, esatebaterako, gatazka suspenditzen saiatu da"), A. Lertxundi ("Bakarra suspenditu didate"), Egin 1989 ("Asto lasterketa astear zegoenenan, izugarrizko txaparrada jausi zen eta ibilbide osoa urez beteta gelditu zela ta, suspenditu egin zen karrera"), J.R. Etxebarria ("Zure ustean, zibilizatua da epaileak suspendituriko hauteskunde sindikalak inposatzea"), J. Gabilondo 2 (adib.: "Testuak, zerbait egitekotan, irakurlearen atentzioa suspenditu egiten du eta suspentsio horretan ahalik eta luzeen eutsi"), Elexp Alpe ("EGAko nere ikasle suspendituekin akordatu naiz"), Napartheid 1996 ("Ez dakit, baina... nire ustez suspenditu egin zen lehiaketa taldeak aurkeztu ez zirelako"), A. Aldekoa ("Eta, espero zen bezala, Matematikak eta Fisika eta Kimika suspenditu nituen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

suspenditu : DFrec 12, AB38 1, AB50 1, Euskalterm 2 // Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

suspenditu : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.

suspenditu 183 [‘eten, bertan behera utzi’ eta ‘ azterketa bat ez gainditzea’ dira ohiko adierak]: Aizu (“akaso EGA azterketa enegarrenez suspenditu duten frustratuen elkarteren bateko B kontabilitateko gai nagusia izango da”), Argia 18 (“Lehenbizi, Greziak erreskatearen baldintzei ezezkoa ematen die eta ordainketak suspenditzen ditu: huts egiten du”, “Ezen, gurean, Omiasaindu eta Eguberriko oporren kari, frantses kate publiko erregionalaren "Hego mendebaldea" deitu eremuan, France 3 Euskal Herri bezalako beste hamabi albistegi lokalak suspendituko baitituzte”, “Oraingoz, Kongresuko presidenteak suspenditu du botazioa, nahiz eta seguruenik foiletoiak aurrera jarraituko duen atal berriekin”), Berria 14 (“Ez dakit azterketa gainditu edo suspenditu zuen”, “Apirilaren 29 honetan sei urte bete dira espainiar poliziak Udalbiltzak Astigarragan, Iruñean eta Bilbon zituen egoitzetan sartu zirenetik eta Auzitegi Nazionaleko Baltasar Garzon epaileak Euskal Herriak garai modernoan ezagutu duen lehen Instituzio Nazionala suspenditzea erabaki zuenetik”), DiarioVasco 13 (“Gainera ez dugu ahaztu behar, hile honen amaieran, Iaz eguraldi txarra zela eta suspenditutako 2010ko Gipuzkoako Errebote Txapelketako Finala jokatu beharko dutela Billabonako Behar Zanaren gazteen aurka, Billabonan”, “Egia esan, aurtengo arraun denboraldia benetan eskasa dijoa, izan ere dagoeneko 6 estropada suspenditu dira”), EiTB 64 (“Kotxeko azterketa zaukaat eta suspenditzen badiat...”, “Horrela jarraitzen badu azterketa suspendituko du. Ez du ezta bere izena idazten ere jakingo”, “Era berean, Bartzelonarekiko bi helgadi suspenditu eta beste bi atzeratu egin ziren”), Elkar 14 (“Eta ez nuen jakin zergatik ez zidaten gehiago esne opilik eman: Ainhoa azterketak suspenditzen hasi zelako, edota okinak, jada, esne opil gehiago doan eman nahi ez zielako”, “Ez nuen ordura arte hainbeste egun pasa kanpoan Markelekin, eta askotan pentsatzen nuen "eta orain edozein arrazoirengatik bidaia erdian suspenditu eta abisurik gabe etxean presentatzen baldin bada?"”), Erlea 2 (“Osorik suspenditu zioten azterketa“), Consumer 47 (“Hamarretik lauk azterketa suspenditzen dute, hori da ondorio lehenengo eta nagusia”, “Zerbitzu hori suspenditu duten erakunde bakarrak Ibercaja eta Caixa Catalunya dira, hiru kutxazainetik batean ez baitzuten zerbitzu hori ematen“), Goiena (“Gobernu zentralak marra gorri guztiak pasatu ditu. Kataluniako autogobernua suspenditu du”), Jakin (“Pablo Gurpidek a divinis suspendituta utzi zituen”), UEU 8 (“Bertsoek kontatzen dutenez, suspenditu egin zuten, baina, kazeta euskaldunean ez dut horren berririk aurkitu”, “Herriko jaiak suspenditu ala mantendu, horixe da auzia”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

suspenditu 26: Berria 4 (“Hainbat unibertsitateko arduradun mintzatu dira Lehen Lan Kontratuaren alde edo kontra, Pauekoak, adibidez, suspenditzea eskatzen du, zuk zer deritzozu?”), Bernardo Atxaga 3 (“Niregatik izan balitz, sexton geldituko zinen beste urtebete! Filosofia suspendituko nizun”), Iñaki Mendiguren (“Den-denak suspenditu ditudala esan dit!”), Joxerra Garzia 3 (“Viçenç Navarro Juanaren gaisotasuna dela eta, 2003/2004. kortsoarako hasiera ofizialaren ekitaldia suspenditzen da”), Jasone Osoro (“Filosofia eta letrak ikasten hasi zen, baina ez zuen karrera amaitu latina beti suspenditzen zuelako”), Koldo Izagirre (“Ozta ditu balkoi suspendituko bi edo hiru etxe beltz”), Jon Alonso (“Literatura suspenditu duzu!”), Karlos Zabala (“Haren eskoletara oso jende gutxi joaten zen, ikasi eta ikasi munduan beste asmorik ez zutenak eta piper egiteagatik suspendituak zeudenak”), Iban ZAldua (“Pisu berean bizi izan ziren hiru urtez, eta elkarrekin suspenditu zuten, behin baino gehiagotan, Zuzenbide Erromatarra”), Koldo Biguri (“Uzten badugu, zeren oraindik ez baita erabaki meza ematen jarraitzea onartuko diogun edo a divinis suspendituko dugun”), Fernando Rey (“Nire semea ez balitz, suspenditu eginen zuten!”), Pako Aristi (“Bonbardaketaren bezperan, autoa hartu eta Eibarren izan gintuan, pilota partiduak ikusteko asmoz, baina suspenditu egin zituan”), Pello Lizarralde (“Federicok seme zintzo bat nahiko zuen, lizeora joan eta suspenditzen ez zuena, esker onekoa eta aita izorratzen ibiltzen ez zena eraman behar zituen jantzien kontuekin, etxea mantentzea garestia baitzen eta hartara behartuta zeuden”), Joseba Sarrionandia (“Taldeko bi aurreko kurtsoa suspenditu eta hirugarrena berriz egin beharrez geratu zirela eta beren izenabizenak ez zituela aipatuko”)…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: suspender (en un examen). // EEgunk: "suspenditu h. eten, geldiarazi".

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

ez dago maileguaren premiarik, lantaldearen ustez; cf. (azterketa bat) huts egin, ez gainditu; edo (bilera bat, lan bat) eten, geldiarazi, bertan behera utzi bezalakoak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Testuinguru batzuetan oso praktikoa eta beharrezkoa. Hezk. eta Heg. markak behar ditu.

Jakite-arloak

Hezk.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

Liter. Zin.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ns-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta baliokidearekin batera onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta onartzekoa, euskarazko esekidura berriarekin batera.

Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa

Sin. esekidura.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis., Kim.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-r(tu)+g-.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-r(tu)+g-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

Euskaltzaindiaren Arauak

susperrarazi, susperraraz, susperrarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

susperrarazi, susperraraz, susperrarazten.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-r(tu)+a-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Batez ere G da; 79 ager.etatik zuzper- 39 (B 8, G 30, EB 1), xuxper- 20 (G 19, EB 1), susper- 11 (G 9, IE 2); zuzpertu 25: B 5 (Erkiag Arran, Gand Elorri), G 20 (Lard, Arr GB, Ag G, Ldi BB, Or Aitork, Etxde AlosT, Etxde JJ, Ibiñ Virgil, Berron Kijote); zuzpergarri 7: B 2 (Erkiag Arran); G 5 (Ldi IL, Gazt MusIx, Etxde AlosT, Etxde JJ); zuzpergilla 1 (Gazt MusIx); zuzperraldi 2 (Etxde JJ, MEIG), zuzperrarazi 2 (Ldi IL, Or Aitork), zuzpertza(i)lle 2 (Erkiag Arran, Ldi IL); xuxpertu 11: G 10 (SMitx Aranz, Etxde JJ, Ibiñ Virgil, Salav, Basarri, Berron Kijote), EB 1 (MEIG); xuxpergarri 5 (Ldi IL, Gazt MusIx, Matx Gazt); xuxperkeria 1 (Berron Kijote), xuxperraldi 1 (Basarri); xuxperrarazi 2 (Ldi IL); suspertu 10: G 9 (Aran SIgn, Or Eus, TAg Uzt, JMB ELG, Lab EEguna); IE 1 (Mde Pr); suspertzaile 1 (Mde Pr); xuspertu 4 (Zait Sof, Ibiñ Virgil); xusperragotu (Zait Sof); xusperraldi (Zait Sof); zuspertu 1, G (Arr GB); xuzperrarazte 1 (Ldi Il).Forma bat baino gehiago darabiltenak: Ldi (xux-, xuz-, zuz-), Ibiñ (xus-, xux-, zuz-), Arr (zus-, zuz-), Or(sus-, zuz-), Etxde, Gazt, Berron, MEIG (xux-, zuz-).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

guztira 86 ager. dira (IEkorik ez); zuzper -hasiak 38 (B 5, G 5, EB 28); zuzpertu 29; zuzperdura 1, zuzpergarri 1, zuzperraldi 3, zuzpertzaile 1, zuzpertze 2; susper -formakoak 37 (B 2, G 8, EB 27): suspertu 22; suspergarri 3, suspergarritasun 1, susperraldi 3, susperrarazi 1, suspertzaile 4, suspertze 3; suzper -6: suzpergarri 1 (G); suzperraldi 4 (EB), suzpertze 1 (EB); zuspertu 1 (G); xuxpertu eta xuxpergarri, xuxperrarazi 4 (G 3, EB 1).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

suspertu :DFrec 3, AB38 2, AB50 4, Euskalterm 4, suspergarri: Euskalterm 2, susperketa: Euskalterm 3, susperraldi: AB50 1, Euskalterm 2, susperrarazle: Euskalterm 1, suspertzaile: DFrec 4, AB50 1, suspertze: Euskalterm 1; suzpertu :AB38 1; xuspertu :DFrec l; xuxpertu :DFrec 2; xuzpertu :DFrec 2; zuzpertu :DFrec 5, AB38 6, AB50 10, Euskalterm 1, zuzperdura: Euskalterm 1, zuzpergarri: DFrec 1, AB38 1, AB50 1, zuzperraldi: AB50 2, Euskalterm 2, zuzpertzaile: AB50 1, zuzpertze: DFrec 1, AB38 2, Euskalterm 1; BiblE: susper- formako 25. HiztEn :susper, suspergarri, susperketa, susperraldi, suspertu, suspertzaile, suspertze; LurE :zuzpertu, zuzpertze; eta suspertu ("ik. zuzpertu").

Euskaltzaindiaren Arauak

suspertu, susper, suspertzen. da/du ad.

Aldeko arrazoi handirik ez dago

tradizioak zuz- formakoa agintzen du; gaur eta idatziz, paretsu dabiltza sus- eta zuz- hasiak; ahozkoan, berriz, sus- entzuten dela uste dute batzordekideek, eta Ipar.an ere ezaguna dela dio P. Xarritonek. Pisu handiko arrazoirik ez duela aitortuz, sus- formakoa hobetsi du batzordeak.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

suspertu, susper, suspertzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-keta.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

suspiradun IE 2: EZ; suspira IE-R 14: EZ 8, He Gudu, MarIl, CatAe, Elsb Fram, CatR, Mdg; suspiranz G 1: Mb IArg I; suspiratu B 1: Cb CatV; suspiratsu IE 3: EZ; suspiri G 1: Bil; suspirio (eta s. egin) 27: G 15 (Mb IArg I, Cb Eg 4, AA III 2, Arr 4, Ud, Xe, Zab Gabon, Tx B I); IE 12 (Lç 11, Añ CatAN); suspiro 9: G 1 (Arr May); IE 7 (EZ Man II, Gç, CatB, CatLuz 2, Legaz, CatUlz); ZA 1 (CatSal); suspiru G 1 (Aran SIgn); zizpuru (eta asperen-z., zotiñ-z.) 33: B 29 (Añ GGero 4 [Axular-en hats-beherapen itzuliz]: "emoten ditu zizpuruak ta arrauziak", "zizpuru ta arnasa andi bat", "Arima debotoen zizpuruak", "zizpuruak, txotenak, kejak, aserreak"; Mg CO 2: "Samurtasun, negar, ta zizpurubak urteten badabe bijotz damubaz", "zizpuru ta zotin andi bat emonda"; JJMg BasEsc 3, adib.: "azaleko zizpuru batsuk egitia ez da asko damu", "azkeneengo arnasa, ta zizpurubak"; Astar II 3, adib.: "negarra, zizpuruba, zotina, eta atsakabia", "zelako negar, zelako zizpuru"; CatBus: "zure atzean gatoz negarrez ta zizpuruz"; Ur MarIl: "zizpuru andijakaz asi zan erregututen pekatarijeen bitartekuari"; AB AmaE 8, adib.: "Zizpuru egiñagaz sarri biotzetik!", "Zotin zizpuru eta auen ta negarra"; Azc PB: "matrailetan eukazan negar-anpuluak eta ezin kontau leikez beren zizpuruak"; Ag AL 3, adib.: "zizpuruz da negarrez dator", "zotiñ-zizpuruen soiñua"; Itz Azald: "agertu bear da zizpuruakaz eta negarrakaz?"; Erkiag Arran: "zizpuru eta inkesak soiñu egin dabe"; Gand Elorri: "asperen-zizpuru aizezko bat"); G 4 (Mg CC: "zizpuru ta zotin andi bat emanda"; Lard: "zizpuru bat aditu zitzaion"; Zab Gabon: "zizpuruz eta negarrez"; Gazt MusIx: "zizpuru samur batzuk entzuten dira"); zizpuruka 10: B 9 (Añ GGero 2 [Ax hats-beherapenez]: "negarrez ta zizpuruka oraziñoan dagoala", "Asiko dira negarrez, dedarrez, zizpuruka, biraoka"; CatLlo: "Zugana gagoz zizpuruka, llantu ta negar egiten dogula"; AB AmaE 2: "Pentsaurik erantzungo eutsala barreka, Antoni asi jakon baña, zizpuruka", "Zotinka, aienez, illetaz eta zizpuruka"; Azc PB 3, adib.:"ezkonbarriak ezin agur eginik zizpuruka biak", "zizpuruka ioian ta senar maitea beragaz eroian"; Ag AL: "aideak noizean beiñ zizpuruka"); G 1 (Or Mi: "oñazez ta zizpuruka yeiki zen"); zuzpirio G 1: Ag G ("Zuganako zuzpirioz ta negarrez gaude"); zuzpiru B 2: fB (adib.: "soinuba izango da nire zuzpiruba", "zerurutz zuzpiru bat egitia").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

suspiratu (eta suspiriatu) EB 7: M. Lopez 5, BAtx AstH, J. Ziganda; suspirio (eta suspiro) 8, EB (BAtx Franci, K. Navarro, A. Lertxundi, Kezkak 1987-88, I. Urbieta, P. Urkizu, M. Landa; Arti Dekam); zizpuru (eta zispuru) 12: B 4 (CristDotriñea 1921: "Zeugana gatoz gu zizpuruz, sentimentuz eta negarrez"; Jesusen: "amaika inkesa edo zizpuru larri egin ebezan"; J.G. Etxebarria: "Arrano-erpetan erbiak zizpuru / andiak emoten zituan"; A. Arruza: "zizpuru sakonaz"); G 2 (P.L. Zaloña: "nere biotzeko zispuru eta deiak"; A.A. Cardaberaz: "garraziz, lantuz eta zizpuruz gizonai deitzen diela"); EB 6 (J.L. Egireun: "Zizpuru eta aihenen artean"; I. Garmendia 3, adib.: "arnas arre eta zizpuru zuri", "Haien orroeak, haien zizpuruak"; Loti ederra 1977: "Zizpuru bat bota zuen"; P. Lizarralde: "arnasa sakonki hartu eta zizpuru bat uzten dute aidean"); zizpuruka 5: B 1 (A. Arruza: "zizpuruka hastera joian eta gogor eutsi geuntsan alkarri badaezpada"); EB 4 (Non daude pandak?: "esaten du bere golkorako zizpuruka"; D. Urbistondo: "Sinestezinezkoa! - zizpuruka"; A. Narbaiza: "Ama baino ez dut - Lottek zizpuruka"; P. Zabaleta: "Pinpi zizpuruka ari zen"); zuzpirioka EB 1 (J.M. Arzalluz: "Zuzpirioka eta haserre jarri zen"); zizpuratu EB 1: P. Zabaleta ("Jainko maitea! - zizpuratu zuen Alperrontzik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

suspirio : LurE, Euskalterm 1; zizpuru : AB38 1 (suspiro), AB50 1 (suspiro), HiztEn, LurE (hasperena); zizpuruka : DFrec 1; zizpurutu : HiztEn; zuzpirio : AB50 2 (suspiro).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

suspirio : EuskHizt (1571), Lur EG/CE eta EF/FE; zispirio : Lh DBF (eta -tu); zizpirio : Lh DBF (eta -tu); zispuru : EuskHizt (ik. zizpuru), Lh DBF (eta -tu); zizpuru : EuskHizt (1596; hasperena), HiruMila (eta zizpuru egin), ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE (suspiro) eta EF/FE, Lh DBF (eta -tu), DRA (suspiro), PMuj DVC (suspiro, sollozo, quejido); zizpuruka : EuskHizt (1828), ElhHizt, EskolaHE; zizpuratu : HiruMila (hasperen egin); zizpurutu : ElhHizt, DRA (suspirar), PMuj DVC (suspirar) // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF.

Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

ik. zein erabilera duen, eta zizpuru hobestekoa ote den.

Jatorrizko forma

sustantibo, izen.

Euskaltzaindiaren Arauak

e. substantibo.

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. substantibo.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-bst-.

Euskaltzaindiaren Arauak

Herr.: sustantzia gutxiko gizona.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-bst-.

Mailak

Herr. (cf. substantzia ).

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

sustantzia gutxiko gizona.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: "Abeltzaintzaren sustapena: Fomento ganadero; Ekonomi sustapena: Promoción económica; Emakumeen Sustapen eta Elkartegintza Bulegoa: Negociado de Promoción y Asociacionismo de la Mujer; Gizarte sustapena: Promoción social; Gizarte sustapeneko arloa: Area de promoción social" / HezkAdmin: promoción / animación / dinamización.

Atzera egiterik ez dago

epe laburrean, guztiz nagusitu da -pen osaerakoa.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-keta/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-pen.

Txostenaren laburpena

ik. informazio-oharrak s.u. sostengatu.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. h. sostengatu.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

sustengatu, sustenga, sustengatzen.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. sostengatu.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "sustengu, sustengatu (†  sostengu, †  sostengatu)".

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. sostengu.

Kategoria

iz.

Txostenaren laburpena

susto hartu/eman -a gabeko argirik ez da jaso OEH-EEBS corpusetan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

19 aldiz jaso da: B 4 (fB, AB AmaE 3); G 15 (Cb Eg III 5, Xe, Arr GB, Arrantz, Noe, EusJok II, And AUzta, Uzt Sas); aditz-esapideak dira: sustoa artu G 4 (Cb Eg III, Noe, Uzt Sas, And AUzta); sustoa eman (emon) 3 (fB Ic II; EusJok II, Uzt Sas); susto(a) hartu zalantzazko 1 (Arrantz).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

14 aldiz agertu da: G 1 (I. Atxukarro), EB 13; aditz-esapideotan: sustoa eman 3 (J. Azurmendi, A. Lertxundi, Egin); sustoa hartu 5 (Elgoibarko Euskara Mintegia, M. Aizpurua, M. Onaindia, Tom Sawyer..., Zabalik); sustoa pasa 1 (E. Etxebarren).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

susto : DFrec 5, AB38 2, AB50 6, HiztEn, LurE, Euskalterm 1; sustatu : Euskalterm 1; susto hartu : AB38 1; sustoa eman : Euskalterm 1; sustoa hartu : Euskalterm 1.

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. Herr. h. ikara, beldur / AS: sustoa eman, sustoa hartu.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Lgart. Ik. ikara, izialdura, etab.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

susto(a) eman, susto(a) hartu.

Txostenaren laburpena

Ik. supra.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

eman: -a/-ø.

Txostena

Ik. supra.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

hartu: -a/-ø.

Jatorrizko forma

erro, zain, sustrai.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: SUSTRAIAK EGIN. "Arraigar" Lar. Mundu guzian dago [euskara] / sustraiak egiña, / itzegin oi zalako / bera txit anziña. Izt Po 143. Landare berri bat ipintzen danean, sustraiak egin, lurrean indarra artu eta azi artean, erregatzen edo urarekin laguntzen zaion bezala. Lard 477.

def: sustraitu, sustrai/sustraitu, sustraitzen 1 da/du ad. Sustraiak egin, lurrari sustraien bidez atxiki. Ik. errotu. Paradisuan sustraitu den zuhaitza. // belaunketa iz. Bot. Landareak ugaltzeko teknika, zurtoinaren edo kimu baten zati bat, landaretik erauzi gabe eta punta kanpoan utzirik, lur azpian sartzean datzana, lurpeko zatiak sustraiak egin ditzan eta landare berri bat sor dezan. Landare igokari edo herrestariak ugaltzeko erabiltzen da belaunketa. //hartu 30 du ad. (nor osagarririk gabe). Landareez mintzatuz, sustraitu, sustraiak egin. Hiru pago landare sartu nituen eta batek bakarrik hartu du. /// adib: sustrai 1 iz. Landareetan, zurtoinaren aurkako noranzkoan hazten den zatia, berez lurpekoa, elikagaiak hartzeko eta lurrari lotzeko balio duena. Ik. erro; zain1. Sustrai sendoak, sakonak. Sustraiak egin artean. Sustrai eta belarrak janez. Sustraitik atera. Gernikako arbola iharraren sustraiak sator batek jan omen zituen. || San Agustinengan dute sustrai ageria edo ezkutua geroko landare luze-zabal anitzek.

sustraiak egin 3: Elkar (“Ez zeukan apaingarri askorik: soila zen, baina gotorra eta kareharri ederrez eraikia; teilatua ez zegoen batere egoera onean: teila asko pitzaturik zeuden eta zirrikituetan haizeak ekarritako lur sokiltxoetan sustraiak eginak zituzten landare ugarik arra bi gora egiten zuten; txoriek ere txitatze aroan habia-leku gisa erabilia bide zuten teilatu hura, han-hor-hemen zeuden habia puska zaharrek salatzen zutenez”), Erlea 2 (“Gertuagotik begiratuz, pikondo txiki baina indartsu batek zuhaitz handiago¬aren adar zabalen artean nolabait ere sustraiak egin zituela ikusi nuen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

sustraiak egin 2: Koro Navarro (“Broadwayko goiko parte honetan, azken urteotan, oso etxe gutxi eraiki da, eta irudipena dut sustraiak egin ditudala hemen”), Felipe Juaristi (“Urteak aurrera ahala, izua areagotu egin zitzaion, sustraiak egin zituen haren bihotz barrenean”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez da automatikoa, eta azpisarrera gisa jasotzea komeni da, erroak egin bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa sustrai sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: SUSTRAITIK (Lar, Añ; sustraietik Lar). (Arrancar, quitar, etc.) de raíz (sentidos prop. y fig.). "(De) raíz", "(de) cuajo", "acercén, de raíz" Lar. "Arrancar de raíz, errotik, sustraietik atera" Ib. "Destroncar, ondotik jo, sustraitik ebagi" Añ. v. ERROTIK. Usadio ori sustraietik ebaki edo ateratzeko. Cb Eg III 387. Oneik eragozteko, artu eben bidia izan zan orpotik eta sustraitik kentzeia onerian matrimonio zatarrak. msOñ 235v. Kenduko gendukez sustraiti oitura edo kostunbre zar ta gaistuenak. CrIc 60. Baña egun gitxiren buruban balzituten da [arpegija], jaijoten da bizarra, sustraiti atera ez zalako. Mg CO 80. Eztaukenak biotzik ateretako okasiñoak sustraitik. Añ LoraS 29. Sustraiti duda guztiak, ta atxekija guztiak pekatarijari kenduteko. fB Ic II 242. [Eztakije] mendijak sustraitik urten ete dabeen ala ez, ez lu-ikararen bat izan ete dan ala ez. Astar II X. [Ekandu txar ori] sustraitik atera eta kenduteko. Itz Azald 89. Gizartea gexorik daukan gaitz au, uskurtz edo erlejiñoak baño beste ezek sustraitik ezin atara dagike-ta. Eguzk GizAuz 186. Zelataldijak zuztraitik kenduta. EAEg 9-10-1936, 7. Bidegabekeri oiek sustraitik aterako badira. Ib. 14-2-1937, 1066. Erria ondatzen zuen izurritea zustraitik kendu omen zuen. Zait Plat 76. Etzituan athera ileak sustraitik. Osk Kurl 178. Ola au sustraitik atera ta aidean zear joango litzake. NEtx LBB 165. Olango aserre-bidea sustrai ta asieratik kentzea. Ag Kr 172. (Con reduplicación intensiva). Desonestidadeko griña zikiñ lotsagabeak sustrai sustraitik atera ta kendu arte. Aran SIgn 81. (Lar, Añ). Totalmente, radicalmente. "Originalmente, radicalmente, jatorriz, [...] sustraitik" Lar y Añ. Osatuteko sustraitik arimako gatxak. JJMg BasEsc 79. Oraindino ezpadira / sustraiti zuzendu, / betoz, ze bakit zelan / erlastarrak kendu. Azc PB 260. Gure amorrai ederrak sustraitik jango dituela. Muj PAm 45. Zaingoaren eralguntza sustraitik eraberritu bearrean gera. EAEg 6-4-1937, 1443. (G-azp ap. Gte Erd; Añ, H). "Apear alguna dificultad, sustraitik jakin, ezagutu" Añ. "Sustraitik gauzak jakin nai, vouloir savoir les choses par la racine, par le fond" H. "Sustraitik jakin bearko litzake (G-azp)" Gte Erd 269. Ameriketako berriak sustraitik jakin ditzan. Muj PAm 45. Gauza guztik sustraitik jakitea. JAIraz Bizia 92. Nik esango deutsudaz gauzaak sustrai ta ondo ondoti. Mg PAb 138.

def: [s.u. erro] errotik adb. Sustraietatik, sustraitik; sakonki, barnetik. Zuhaitz eta etxeak errotik ateraz. Erlijioa errotik ateratzeko. Euskal Herria eta Bidarrai errotik maite zituen. Errotik garaitu behar diren gaitzak. Euskara errotik aski ontsa ezin ikasiz. Gizonen jaidura tzar guztiak errotik gaitzesten. // [s.u. ipurdi] ipurditik atera, erauzi Sustraitik atera, erauzi. Zuhaitzik lerdenenak ipurditik atera beharrean. Aterako nuen nik ipurditik Anbotoko harkaitza bera ere. || Benitok etxea ipurditik ateratzen zuen horrelakoetan, baina ordu pare baterako haren trumoiak baretzen ziren. Etxea ipurditik atera beharrean arrantzaka. // agabe iz. Mexikoko landarea, sustraitik ateratzen diren hosto handi, luze, mamitsu eta arantzadunak dituena, zuntza ateratzeko edo tekila egiteko erabiltzen dena (Agave sp.). // aldakaitz iz. Sustraitik jaiotzen den kimua. Ik. puja. /// adib: sustrai 1 iz. Landareetan, zurtoinaren aurkako noranzkoan hazten den zatia, berez lurpekoa, elikagaiak hartzeko eta lurrari lotzeko balio duena. Ik. erro; zain1. Sustrai sendoak, sakonak. Sustraiak egin artean. Sustrai eta belarrak janez. Sustraitik atera. Gernikako arbola iharraren sustraiak sator batek jan omen zituen. || San Agustinengan dute sustrai ageria edo ezkutua geroko landare luze-zabal anitzek. // [s.u. bizar] bizarra kendu Ik. bizarra egin. Bizargileak apaintzen du aurpegia, bizarra kenduta; baina egun gutxiren buruan belzten da, jaiotzen da bizarra, sustraitik atera ez zelako.

sustraitik 46: Elkar 4 (“Gezur horiek sustraitik erauzten ditugunean egiarekin geratuko gara”), Consumer (“Depilagailu elektrikoa, biloa sustraitik erauzten duen aparatua da, abiada bizian jiraka doazen pintzak ilea heldu eta ateratzen duen mekanismoa baitauka buruan“), Berria (“Urakanen Zentro Nazionaleko txostenaren arabera- zuhaitzak sustraitik atera, argindar posteak bota eta eraikin ugari teilaturik gabe laga zituzten”), EiTB (“ELAk sustraitik arazoa gainditzeko eta legedia bete dezatela eskatu die erakundeei eta enpresei”), Jakin (“Eta sustraitik egoera politikoa aldatu gabe euskarak jai zuela ikusirik, borroka politikoari heldu zioten”), Karmel (“Ekaitz zikin batek zaituzure sustraitik kendu,bainan loreak ezingo duetxetik urrun distiratu”), Laneki (“sustraitik ateratzea”), DiarioVasco (“Era horretan, 48 bat landare sustraitik aterako dira eta gainerako guztiak errotik moztuko dira”), UEU (“Ezker-eskuin ardatza ordezkatzen ari dena eremu politiko ideologiko dimentsio aniztasun eta sailkatua da, alderdi politikoak sustraitik aldaraziz”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

sustraitik : Berria (“Familia argazkia sustraitik apurtuko duen istripu batek irauliko ditu tupustean rol guztiak”), Elizen arteko Biblia 7 (“Ez da ahalmen edo jendetza handirik beharko sustraitik ateratzeko!”), Iñaki Mendiguren (“Japonia izan zen errusiarren ahalegin hori sustraitik moztu zuena 1904-5ean erruso-japoniar gerra erabakigarrian.”), Agustin Otsoa (“Zuhaitz lehorra sustraitik atera zuten, baina errespetu handiz, eta ez zuten erre: Rath Dinenera eraman eta bertan utzi zuten, isilean atseden har zezan”), Juan Garzia (“Eta hura sustraitik ateratzeko, gogorra eta gupidagabea izan beharra zagok”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta azpisarrera gisa jasotzekoa, errotik bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa sustrai sarreran.

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Euskaltzaindiaren Arauak

sustraitu, sustrai(tu), sustraitzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

sustraitu, sustrai(tu), sustraitzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "†  sustut e. zehazki".

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Zub. eta Am.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

batez ere.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Heg.: urrea su(r)tan garbiago egiten da.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

su sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabilera-oharrak

eltzea surtan (nahiz suan) jarri du amak; ikatza surtara (nahiz sura) bota du; eltzea surtatik (nahiz sutik) atera du. Cf. sutan .

Jatorrizko forma

izeki, sutan egon.

Lexia konplexua (erabileremu mugatukoa)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera bat baino gehiago du, eta azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa su eta egon sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

surtan jarri (eta surtan iarri) 3: Xe 2 (adib.: "umilla ta dulzea, / surtan jarri ta ezagutzen dek / nolakua dan eltzea"), Ibiñ Virgil ("Beresi osoa surtan iartzen du"); sutan jarri (eta s. iarri, s. yarri, sütan jarri) 16: Mst 2 (adib.: "Bena nahi eztien bezala heltzen badira, berahala sütan jarten dira"), Dv LEd ("Eskarnio eta irainak erauntsiaka jausten dira zure gainera, oi Jesus amultsua, eta zu etzare sutan jartzen"), Zby ("Soldadu uzkurrenak sutan jartzen zaizko"), Jnn SBi ("Bainan sutan jarri orde Juduentzat, eman dezagun ongi gure gogoari, guk dugula kondenatu Jesus Jauna hiltzera"), Or 2 (adib.: "Ire besarkak ene pentsamendua sutan yarri duela ez dakin?"), TAg Uzt ("Labea bezela, sutan jarri zioten buru-barnea"), Alz Burr ("Gogoratu utsarekin sutan jartzen naiz"), Munita ("Zuaizti ori sutan jarri zan gau batean"), MEIG ("Honen eraginak, gizaldi zaharretako grina-haizeak esnatzen eta sutan jartzen bai ditu"), Erkiag BatB ("Iru edo lau automobil sutan jarri, gasoliñaz igurtzirik"), NEtx LBB 2 (adib.: "Pako sutan jarri zan aldaketa ori irakurri zuanean"), Berron Kijote 2 (adib.: "Ez zioten geiagorik esan nai izan biok, ikusi bait-zuten sutan jarri zala aserretu-ta").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

sutan jarri (eta sütan jarri) 15: L. Dorronsoro ("eltzea sutan jarri"), J. Artaraz ("Yogur potoko ura ontzi batetara bota eta sutan jarri irakiten hasi arte"), X. Galarreta ("Eta sukaldari beltza altxatu, eta zartaginan jarri zituen sutan"), Casve Ibañeta ("Uskaldünen odola zen ordin sütan jarririk"), Fisika 1990 ("Patatak egosteko eltzea sutan jartzen dugunean, nola berotzen da ura?"), J.A. Arrieta ("Etxe bat sutan jartzen bazen, eliza dorreko dangak herritarrak esnatzen zituen"), I. Oñatibia ("Tximista batek sutan jarri zituan iru masta-emborrak"), I. Unzurrunzaga ("Bocageren aurka sutan jarri nintzen; etorriarazi nuen"), J.M. Mendizabal ("Sutan jartzen da"), E. Agirre ("Barrutik halako berotasun bat igarri du Ainhoak bururaino igotzen, aurpegia sutan jarri diona"), Garm ("Lan hau neketsua zenez, sailak sutan jartzen zituzten"), J.M. Irigoien ("Eguzkiak basoa sutan du jarri"), U. Ruiz (zerrenda batean: "sutan jarri"), Elexp Krabelina ("Eltzea sutan jarri eta agur, eta hor konpon Marianton"), H. Etxeberria ("Halako gauza txikiek jartzen naute ni sutan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

sutan jarri : DFrec 5 (ZArg 2, Deia 1, Egin 1, J.A. Arana 1), AB50 1, HiztEn - LurE (adib. gisa) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

sutan jarri : EuskHizt - EskolaHE (adib. gisa), Lur EF/FE (AS), PMuj DVC (adib. gisa); surtan jarri : ElhHizt (adib. gisa); suan jarri : HiruMila (adib. gisa) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Beste sarrera batean argitzekoa

adibide gisa eskainia du arauak, sutan azpisarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera bat baino gehiago du, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Esapideei dagokien sistematika

jarri: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa su eta jarri sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

'bolbora'.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-hauts.

Forma baten adiera(k)

bolbora.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-te.