Harremana

    OEH - Bilaketa

    214 emaitza jagi bilaketarentzat

    Sarrera buruan (1)


    Sarrera osoan (213)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eregi.
    tradizioa
    Tr. Documentado en autores vizcaínos (y en Lardizabal) desde mediados del s. XVI. Hay tbn. algunos ejs. guipuzcoanos del s. XX, y se encuentra además en un texto amescoano de principios del XIX. Eregi es la forma más empleada. Iragi se debe a Arana Goiri (v. NeolAG ).
    etimologikoa
    Etim. Caus. de jagi, jegi...
    sense-1
    1. (V ap. A ; Lcc, Lar Sup, Añ, VocCB 349, Dv, H), iragi, eragi (V-ger-gip ap. A ), erigi (V arc. ap. A).
    Levantar, alzar, elevar; construir, edificar. v. eraiki.
    Zure alabaen etse jauxi [sic] orri urgazi bear deutsagu, eregi bear dogu zuk eta nik. fJZ 98. Triskan badabil atsoa auts asko erigi daroa. RS 79. Kristo gure iauna eregi ebeen kurutzean. Cap 144s. Meditazinoa, ezta beste gauzarik, ezpada eregitea edo igaitea geure arimea. Urqz 19. Eregi dau bere exerzitubetako mariskal izatera. Astar II XIV. Norzuk eregi eben Cambrigeko [...] unibersidadia? Ib. IV. Elexia [...] [San Migeli] eregi edo konsagradu jakolako. Ib. 53. Emakume jakitunak etxia eregiten dau, edo etxia aberastuten dau. Ib. 129. Deabruari eregitako aldareak bota, eta idoloak autsi zituen. Lard 277. Eregiak izan giñan [...] Pedroren esertoki goratu onetara. Ur BulaG 555 (BulaAl 46, BulaV 29 eregi). Dendatuten bagara geure alegin guztijakaz erreiñu au jaso ta eregiten. (1860). BBatzarN 189. Ioateko / [...] Bilbora anae biak / [...] ta goizeti pausoak / leiezala eregi. Azc PB 144 (v. tbn. 210). Eregirik bere begiak zeruruntz. Itz Azald 153. Begiak eregi ditut. Ag Ioan 267. Ontzi barri andiago bat eregiko ebela. Echta Jos 276. Edozein buruste aski gai dute [...] esaera dan bezela, gazteluak aizean iragitzeko. Zink Crit 3. Zeure Aintzari iragitako yauretxean. GMant Goi 84. Mutil aldra bat ebillen zubi barri bat iragiten. Kk Ab II 172. Euzkuak baña irakastolan aberrija iragiteko tokija gura dogu. Laux Euzkadi 10-2-1932, 5. Ipiñen eleixatxo bat eregiteko erabagie artu ei-oan. Akes Ipiñ 11. Aurreko alde orri erantsiaz --beraz, estaliaz be bai--, udalet:xea eregi. Etxabu Kontu 72. Monastegi barri bat eregi bear zalakora eldu ziran. Onaind STeresa 61.
    v. tbn. Añ EL2 9. CatLlo 34. ForuAB 127. Belaus Andoni 21. Otx 93. SMitx Aranz 69n. Zait Plat 122. Iragi: GMant LEItz 57. Eguzk GizAuz 76. Erkiag BatB 124.
    azpiadiera-1.1
    Levantar (la caza). " Erbi bat eregi dau txakurrak " A.
    azpiadiera-1.2
    Alabar, ensalzar.
    Ez da ori ez lira onegaz egun onetan / eregiteko gogoan dodan jasogeia. AB AmaE 64. Eta eregi eta alabetan ebala bere sinistea. Itz Azald 64. Gizartekeria jaso eta eregi nai dauanean bere trebetasun ori galdu egiten dau. Eguzk GizAuz 76.
    azpiadiera-1.3
    (Añ, H).
    (En exprs. como gezurra, falso testimonioa... eregi).Levantar (falso testimonio).
    Falso testimoniorik eregi ez eitea. Bet 10. Ez zarogula igori lijeramente juizio gaiztorik eregi. (Améscoa Baja, c. 1800). FLV 2004, 539. Ez igori falso testimoñorik ereitia. Ib. 539. Guzurrezko testimonio edo gauza txar andi astuna eregi deutsenak lagunari. Añ EL1 138. Arako eregi eutsuen guzurra. Añ LoraS 68. Eztot inos guzurrik eregi. Astar II 187. [Murmuretan da] egin eztaben gatxen bat eregijagaz edo guzurragaz. Ib. 187. Zeure izen-on ta kleitua galtzeko eregi ta asmau deutsuen guzurra. Ur MarIl 30. Eregi deutsezan gaistakerijen natu eta mantxia, eta guzurraren borroi baltza. (1864). BBatzarN 207. Guzurra eregi barik. Azc PB 239.
    v. tbn. Cap 110. VJ 13. Oe 113. CatLlo 7. CatArrig 70.
    sense-2
    2. (Intrans.).Levantarse; ascender. "(V-ger), levantarse (hablando de un enfermo)" A.
    Juateko [...] / Bilbora anaija bijak [...] / ta goixian goixetik / zeitezela eregi. Ur PoBasc 350. Ezin leiteke ez abererik / egan aidean eregi. AB AmaE 58. Odeiez gora direalako eregiten zeruruntza. Ib. 50.
    azpiadiera-2.1
    (Fig.).Elevarse (anímicamente).
    Erraietatik zear etorkidan koruko soiñua, eragita nengoan eta samurtua, arimako arizpirik bigunenak aidean neukazan. Ag Ioan 244.
    sense-3
    3. Producirse (una guerra).
    Anditsuak [...] alperrak ezpalira / [...] elitzake eregiko / gudarik munduan. Azc PB 273.
    sense-4
    4. (Vc ap. A; H), eragi. (Participio en función de adj.). Alto, elevado (sentidos prop. y fig.).
    Mendi guztiz eregi edo altu baten ganian. Astar II 21. Eldu al leitekian diñaderik eregi edo altubenera. Ib. 83. Zu jasoteko berba duiñ eta / eregiak. AB AmaE 30. Jarraituten deutsegula [...] gauza onak eta eregiak egitera. Itz Azald 197. Gizonaren alde eregian, au da, ariman. Ib. 197. Goikoaren argitasun, nagositasun eta eregitasuna ez dira itzaltzen, izakeraz bai da argi, nagosi ta eregi. Ibarg Geroko 34. Gure oe loreti / ingurutik leoi-lezaz esia, / gorritan edatua, / bakerik eragia. Onaind ( in Gazt MusIx 207 ).
    azpiadiera-4.1
    Guztiz eregi Jaun On Antonio Maria Cascajares, Calahorrako apezpikoa.Itz Azald 54s.
    azpisarrera-1
    EREGI-LAN. Trabajos de construcción.
    Burdinbidiak eta beste iragi-lan asko egin ziran aldi atan. Kk Ab II 167.

    eregi

    eregi
    << epaipetu 0 / 0 1 erre >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper