OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZER ETA ZER a) (En interrogativas indirectas). "Errazu zer eta zer egin duzun, dites tout ce que vous avez fait" Dv. Erakharri nahi dut begien aintzinera, nere azken helburu edo dohatsutasunaren kontra zer-eta-zer egin izan dudan. Oi nere Jainkoa, zenbat eta nolako bekhatuak zure alderat! Dv LEd 63. Gure mintzaia galtzerat uzten dugu, eta nondik-nahi sartzen zaizkigu ez dakit zer eta zer bitzikeria galgarri. Arb Igand 39s. [Laborariak] asko griña eta buru hauste baditu. Haurrak, sehiak, lanetako aro gaxtoak [...], auzoekin ere batzuetan thirabira, ez dakit zer eta zer, bethi nonbaitik khexa-bide frango. Ib. 117. Badoazi sukaldera: bost-pasei eltze suaren aintzinean; batean oiloa, bertzean ahatea, bertzean oilaskoa, nik ez dakit zer eta zer oraino. Barb Leg 130. Liburu Sainduetan noiz-nahi irakurtzen ahal da zer eta zer heinetaraino Jainkoak bat egiten zuen Abraham, Isaak eta Jakoberekin. Zerb IxtS 24. b) (En interrogativas directas). Bainan, gizona, guk zer egin dezakegu? Zer eta zer? HU Zez 138. c) (Uso sust.). Cosa. Herriko goiti beheiti guzia, lege, lege tzar eta bertze, hots, zer eta zer guziak oro gogotik eman litzazkete jauntxo batzuek gure gain. HU Zez 81. [Izkelgi] ura berexten duen guztia ezpada, asko zer eta zeren berri ematen digu Azkuek Erronkariko euskara gaiaz egin digun lan ederrean. FIr 178.

zer eta zer 1, Berria (“Agintariek ez dute berebiziko lanik hartzen, ez behintzat mezuak prestatzen, guztiak paretsuak baitira: begira zer eta zer eta zer egin dugun, herritarrei mesede ikaragarria egingo die eta, noski, horrelaxe jarraituko dugu hauteskundeetan botoa ematen badiguzue, eta badaezpada norbait arretarik jarri gabe balego, berriz ere mezu garrantzitsuena, horrelaxe jarraituko dugu hauteskundeetan botoa ematen badiguzue”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zer eta zer 5: Herria (“Elkarte horrek joanden otsailaren 19 an hemen zuen guzien buru Johhan jauna, hori joaiten baita miserian diren erresuma horietarat, erakutsi du filma, galde guzieri xehetasunak emaiten zituela, 50 bat jende bildu da guziak interesatuak miseriaren soleitzeko zer eta zer egiten ahal den ideiaren bilatzeko”), Iñaki Segurola 2 (“Nik ez dut orain ikastolara joaten lanik izaten, baina neretzat eta nere gisakoentzat orain "ikastola" zer eta zer den erran behar banizu, ez litzaidake lanik akituko, Saioa maitagarria”), Piarres Aintziart (“Ez naiz beraz Santa Maria de las Reglaz zer eta zer erran hasiko”), Xipri Arbelbide (“Gure mintzaia galtzerat uzten dugu, eta nondik nahi sartzen zaizkigu ez dakit zer eta zer bitzikeria”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zer sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan zer gerta ere AS, gertatu sarreran.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zer gerta ere (eta zer-gerta-ere 1) 16: Herr 1961 eta 1992 bitarteko 5 (adib.: "Lekuak hustu dituzte, zer gerta ere"), GH 1964 ("Hemen, zer gerta ere, gauden Eskualdun"), HU Aurp ("Zer gerta ere, hura zuten ezarria, gerlako minixtroaren lagun bezala"), Otoizlari 1984 ("Zer gerta ere, jende guziak aterarazi zituzten"), J.A. Irigarai ("Zer gerta ere [...] zuhurrago iduritu zitzaioten ez joatea"), J.A. Mujika ("Erne zegoen, zer gerta ere prest beti"), B. Latiegi ("Zer-gerta-ere, Donosti'koari udaldian laguntzeko onera etorria"), B. Mendisco ("Xutik zagoeno, zer gerta ere, eskuetarat zerbaiten emaiteko irriskurik ez zitakeen har!"), L. Anselmi ("Zer gerta ere, beraien azpian gorderik egona zen diru papera esku-ahurrean azaldu zitzaion"), Leon ("Herresik ez, batere, / nori zer gerta ere!"), I. Aranbarri ("Ume bat balitz bezala eusten dio paketeari, zer gerta ere, bertan erori eta hausteko beldurrez"), Egunk 1997 ("Zer gerta ere, kontsentsu sendoa dago frantsesa gure gizartean gorde eta sustatzeak daukan garrantziaren inguruan"); zer gerta ereko 1, J.A. Irigarai ("Zer gerta ereko egoeretan denak du balio").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zer gerta ere : DFrec 3 (Egin, ZArg, Kardaberaz Bazkuna), HiztEn - LurE (AS) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zer gerta ere : EuskHizt - ElhHizt (AS), HiruMila, EskolaHE, Lh DBF - DRA (zer gertha ere: adib. gisa), PMuj DVC (adib. gisa) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

gertatu aditzaren azpisarrera gisa eskainia du arauak; adibide gisa eman liteke zer sarreran («isilik geratu da, zer gerta ere»).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gertatu sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZER MODUZKO. (Adnom.). Qué tal. Eriotzaz beste aldean zer moduzko arrera egingo zaion. Vill Jaink 57. Ta zer moduzko gizona zeran / eztet oindik ikasia. Mattin 150. Zer moduzko andrea dek: ona? BBarand 167. v. tbn. TxGarm BordaB 158. Albeniz 229.

adib: belabeltz 2 iz. Irud. Mina eta gaitza; bi belabeltz hauek badira nahikoa eta gehiegi ere, bizitzaren begitartea zer moduzkoa den igartzeko.

zer moduzko : Aizu 9 (“Zer moduzko esperientzia izan da?”), Argia 25 (“Zer moduzkoa da herritarren erantzuna?“), Berria 114 (“Zer moduzko esperientzia ari da izaten Martina saioa?“), Deia (“Zer moduzko esperientzia izan da antzerki lan bat egitearena?”), DiarioVasco 20 (“Zer moduzko sagardoa dagoen galdetuta, Jose Antonio Iparragirre sagardogileak aitortu du «atzera xamar datorren arren, gustu eta gorputz politeko sagardoa» dagoela aurten”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zer moduzko : Berria (“Hiru hilabeteen ondoren, zer moduzko denboraldia dator hurrengoan?”), Fernando Morillo (“Zer moduzkoa da? - galdetu zion Feynmanek Russelli, disimuluan Wittgensteinen aldera seinalatuz”), Fernando Rey (“Zer moduzko giroa dugu hor behean?”), Xabier Montoia (“Zer moduzko itxura daukat orain?”), Javi Cillero (“Zer moduzko bidaia izan duzu?”), Koldo Izagirre (“Zer moduzko otorduak egiten zituzten galdetu zion norbaitek”), Juan Martin Elexpuru (“Zer moduzko eguraldia dago?”), Jokin Urain (“Zer moduzkoa dago ura?”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

zer moduz azpisarreraren adnominal librea da.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa zer moduz azpisarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) gald.: zer nola 3: Xe ("Jesus, zure bost llagak / zer nola diraden, / esaten asitzera / noa oraiñ emen"), Tx 2 ("bikariyotzat nai zenduke ta / sakristautzako jakiñ ez, / zer nola meza emango dezu / eztakizu-ta latiñez?", "bazekiyen zer nola / ibili munduan"); zer-nola 10: Zait Plat 2 ("Zer danik ere erabat eztakizuna zer-nola bilatuko duzu, Sokrate?", "danaren zioak ezagutzea, inolako gauza zalakoan nengoen: zer-nola gertarazten dan, zer-nola amaratzen dan, zer dala-ta dan, izan ere"), MAtx Gazt ("Baña ala ere, gerorako, gauzatzen zeranerako, bereala esango dizut zer-nola jokatu"), Berron Kijote 7 (adib., "bereala bururatu zitzaion zer-nola ari izan oi ziran zaldun ibiltariek beren baitan zeiñ bide bereiziko", "onela, nekazariak berriz galde-egin zionean zer-nola ote zegon eta zer oiñaze sentitzen zuan, abenzerrajearen aoz erantzun zion", "apaizak zeatz ta luze ikasi zuan nekazariagandik, zer-nola arkitu zuan Don Kijote"); b) iz. 1, Lab EEguna ("Ea guk zintzilik dauden zer nola asko tajutzen ditugun").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) gald.: zer nola 3: M. Erdozainzi ("Ikusi nikan, ezpeinakike zer nola esplika / Amets batean bezala / emazteki bat"), EHHLaburp ("bixtan da klase bitan banatze honek zer nola ukituko zuen lehengo gizarte egitura"), Oihenart Taldea ("hona zer nola zegoen geure egoera garai horretan"); zer-nola 12: El Día 1932 ("urrengo egun batean azalduko det zer nola diran Doberak"), EAEg 1936 2 ("Era onetan tajututako Batzordearen eginkizuna eta eskubidea eraikitze lanak, gai abentzat ipiñiak daudenak beste esirik gabe, zer-nola egin ditezken adieraztea zan"), Zait Plat ("Zergatik eta zer-nola atzeman zuen uste ori azaltzea besterik da, ordea"), J.R. Errauskin ("bestela begiratu zer-nola itzegin zuten, bein batez, maixtarrak eta etxe-jabeak"), J. Setien 2 ("Eta guztiaren gainetik, zer-nola argitara eman ahal izateko finantzabide egoki bat bilatu", "hertsi leihoa eta ikus ilunpean linterna batekin argi eginaz, guti edo gehiago eguna eta gaua zer-nola gertatzen diren"), Lurgintza ("Hoiek zer-nola dauden, ze proporziotan dauzkan, jakiteak adierazten du une hortan enpresa horrek daukan osasuna"), J. Dorronsoro ("Entzun al duzu iñoiz, Ejipto'ko txuntxurrak zer-nola diranik?"), J.M. Torrealdai ("ETBko arduradunen burutan eta hitzetan eredu hori zer-nola ulertu behar den jadanik ikusia dugu idazlan honetan bertan, "ETB eredu eta definizio bila" sailean"), P. Sastre ("hitz bat hemendik beste bat handik, bi lagunak ailegatu ziren berria eman zion Joxemiri, eta zer-nola zeuden"), Egunk 1993 ("Zer-nola ikusten duzu kartzeletako giroa"); b) iz. zer-nola 3: Ldi IL ("Etxagilleak osa ditzake, gaurdañoan baño obeki, etxagintzarekiko eusko-tankeraren zer-nolak"), EAEg 1936 ("Oraingo zer-nolak diralako, Erkal Erri-Lanak Zaingoaren ordezkaritzaren utsunea nortzuk bete, Euzko Erri-lanak Zaingoak erabaki beza"), Or ("Gertakarien zer-nola'ren bat adierazteko, aditzeri lagun bat eman dezaiekegu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ap. DFrec zer nola 1; zernola 1; zer-nola 4 gald. // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zer nola : EuskHizt (adib. gisa s.u. sakristautza —Txirritarena), PMuj DVC (zer-nolak: pormenores, minucias, detalles, circunstancias, datos, ...) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

LBeh (2012-05-30): zer-nola 28 (denak galdetzaileak, ez dago izenik): Berria 20 (adib.: “Ahmaden kasuak argi adierazten du zer-nola narriatu den herrialdea”), EiTB 2 (adib.: “Ikusi beharko da, halaber, egunotan eroritako elurrak zer-nola aldatu dituen bidearen baldintzak”), Argia 2 (adib.: “Badakite zelaian zer-nola bizi diren gauzak”); zer nola 15: Berria 6 (adib.: “Sarritan kontatu dut hemen zer nola aldatzen zaien kurduei aurpegia Euskal Herriari buruz mintzatzean”), EiTB 5 (adib.: “Ez dakit zer nola islatu dudan ikusitakoa”), Jakin (“lau idazleri euskal literatura zer nola ikusten duten galdetu diete”), Argia 3 (adib.: “Zer nola ikusten dituzu, historialari baten ikuspegitik, euskal herriak?”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zer-nola 75 [galdetzailea]: Berria 19, Mirentxu Larrañaga 34, Patxi Ezkiaga 9, Elizen arteko Biblia 2, Anjel Lertxundi 3, Bat-bateko bertsolaritza 2, Menane Oxandabaratz, Jose Antonio Mujika, Bernardo Atxaga, Hasier Etxeberria, Oskar Arana; [iz.] Iñigo Aranbarri (“Autonomismo ahoxuriaren zer-nola horiek”); zer nola 77 [galdetzailea]: Herria 27 (adib.: “Ofiziale batzu kausitzen ahalko dira hor, hargin, zurgin eta beste, zer nola egiten duten erakutsiko dutenak”), Berria 4, Piarres Aintziart 6, Menane Oxandabaratz, Marzel Etxehandi, Iñigo Aranbarri, Juan Kruz Igerabide.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Tradizioak baztertu duen forma

Baztertua da iz. gisakoa; galdetzaileen dvandva, berriz, librea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa sartzekoa zer sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

gald. + gald.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zer sarrerari dagokion azpisarrera.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: zer 6 iz. (Psikol.) (mug. sing.) ello nia, zera eta supernia: el yo, el ello y el super yo // Adorez: zer 8 mug. sing. (Psikol.) ello; nia eta zera aztertu ditu: ha analizado el yo y el ello // Labayru: 0; NolaErran: 0 Euskalterm: Ez dugu aurkitu // Wikipedia: es El Ello Su contenido es inconsciente y consiste fundamentalmente en la expresión psíquica de las pulsiones y deseos. // en id // eu Psikoanalisi sarreran: Zera: alde biologikoa eta instintiboa, zeinak biziraupenera eramaten gaituen; Supernia: moralitatearen eta murrizketaren aldea da, eta osatzen da Niaren ideala, hau da, izan nahi duguna, eta el Ni ideala, guri buruz dugun ideiaren bidez. Nia: Zerak dituen inpultsoak asetzeko errealitatea da. RAE: [él, ella] ello 1. m. Psicol. En el psicoanálisis de Freud, fuente inconsciente de toda energía psíquica, que contiene la totalidad de los instintos reprimidos y se rige solo por el principio del placer.

Euskaltzaindiaren Arauak

mug.: beraz, hori zera da, hori iraunkorra da. / AS: bai, zera; ez, zera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

zera sarreraren barruan Psikol. adierakoa gehitu, 3. adiera.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

bai zera, ez zera (eta, beharbada, zerik ).

Deklinabidea

mug. (hots: -a mug. da, ez organikoa; cf. dena sarreran egin oharra).

Txostenaren laburpena

ik. informazio-oharrak s.u. keramika.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

k-/z-.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-lari. Ik. EArauak 49: "Erabil bedi -ari forma, -a bokalaz amaitzen diren oinarriei eransteko, batez ere bi silabatik gorakoak direnean. Beraz, gramatikari edo politikari erabil bitez batasunerako (eta ez gramatikalari edo politikalari)".

Maileguen egokitzapen sistematikoa

k-/z-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

zeratu, zera(tu), zeratzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

zeratu, zera(tu), zeratzen.

Euskaltzaindiaren Arauak

Beta vulgaris var. Cicla.

Landare eta animalien taxonomi izena

Beta vulgaris var. Cicla.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

zerbait 4 eta zerbait 5 adierak erabat ezabatzekoak dira, bietako informazioa zerbait izan azpisarreran jasotzea proposatu baita. (2021-11-23)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

zerbait 6 Kendu oharra eta gehitu adibideak. (2021-11-23)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Bi adiera jasoko dira: lehenengoa pertsonei buruzkoa (‘Pertsonez mintzatuz, baliozkoa izan, nolabaiteko garrantzia izan‘) eta bigarrena gauzei buruzkoa (‘Kontuan izateko gauza izan’). Adibideak hona mugitzekoak dira.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da zerbait eta izan sarreretan.

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

zerbaixka 1, Lf Murtuts ("herriko etxeko-andere guziek zerbaixka ekartzen zuten aste guziez present, nork ogi, nork arto, nork oilasko, denetarik, hots!") // Ik. ap. DRA zerbaixka : Herr 1959 ("Seroragoaz zerbaixka bazakien, girixtinoetarik entzunik. Merexi zuen zerbaixka, baina ez naski honbertzetarainokorik"); zerbaitxka : Herr 1960 ("ontasun arau beharko da, zuzen den bezala, zerbaitxka pagatu"); zerbaitxkila : Ainerabelar in GH 1974 ("Gaizki jaten zuen, hantxet puskitila bat, hementxe zerbaitxkila, eta etzuen lorik ere egiten"); zerbeixka : GH 1972 ("Eta kantatze-sari, / larga zerbeixka guri"), Iratz in GH 1970 ("Persuak balin badu zerbeixka balio, / fraiden ixiltzeari guzia zor dio").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zerbaitxka 2, D. Landart ("Garbiki erranen dauat Kaskobeltz, memento honetan besterik ba dudala buruan; baina hi haizenez gero, zerbaitxka eginen diat bai", "Zerbaitxka bai... Akabo harentzat ez? Eta hi, gustatzen haiz leku berri huntan?"); zerbaixka 4: Lf ("Begi-tresna antolatzaile eta margolari gisa hasten da halere zerbaixka irabazten, goseak ez hiltzeko"), Lantziri ("lekuko produktuak zerbaixka estandarizatzen ari badira ere, beren etorkia agertzen duen nota pertsonal bat daukate"), A. Luku ("Aldebat zahartu aintzin ulertuko dun lan zerbaixka bat fornitu behar dela aratsean aska beterik atzemaiteko"), Enbata 1998 ("Ez ote da hori jadaneko zerbaixka aldatzen hasia delako seinalea? Herritarren artean ere ukanen du eragin handia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zerbaixka : DFrec 2 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zerbaixka : HaizeG BF (un petit peu), DRA (algo, alguna cosita), PMuj DVC (friolera, cosa insignificante); zerbaixki : Lh DBF (un petit peu), PMuj DVC (un poquito); zerbaitxka : DRA (algo. Diminut.); zerbaitxkila : DRA (alguna cosita. Diminut.); zerbeixka : DRA (var. de zerbaitxka) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Gaurko erabilera zainduan nagusitua da hobestekoa

forma arrunta da, maiz erabilia, Iparralde osoan; eta -xka osaerako libretzat eman litekeen arren, jasotzekoa dela uste du J-L. Davantek.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu zerrepel formarik aurkitu corpusean; a) 'apur bat horditu' adierakoak 6 ager. dira: zerrepeldu 1, Urruz Urz ("Ekarri ziran bi pitxar ardo, eta afal-ondoan aiek edanaz, zerbait zerrepeldu ziranean, asi ziran bertsoetan"); zerbeldu 2: Erkiag BatB ("maikoak erdi zerbeldurik egozanean"), Zait Sof ("oturuntza batean, bear baño geiago edandako gizon ezein batek, zerbeldurik, aitaren semeordeko nintzala esan zidan"); xerbeldu (eta xelbelduxe) 2, Ldi UO: "xerbelduxe baitzegon maite-ardoarren"; "ederberak xerbeldurik / ardoa bai'luten"); b) 'zurbila' adierakoak 7, zerbel formakoak: Or 3 ("goizez zabali duten belarra, zerbel [epel] dala mailleratu"; "goizeko argi zerbelak betazalak legundu zition [l'aube humide et lumineuse / en frappant sur ses paupières]"; "argi aul batek aitzuloko orma zerbelak gorrixtatzen zituen [une petite lumière brûlait, éclairant de reflets rougeâtres la paroi humide de la roche]"), TAg Uzt 4 ("[illargiaren] aurpegi zerbela"; "illargi zerbelaren argipean"; "illargiaren argi zerbel", "Argi-lanbro zerbelean bilduta agertzen ziran illargipean mendi ta basoak") // Ik ap. DRA xerbel 'bebido, algo ebrio': Ol 1 M 16,16 ("Simon eta aren semeak xerbel ziranean, Tolamai yaiki zan" — hiztegian: "Xerbel: ardoz berotuxe" / BiblE: hordi; Ker: edanda; Ur: bozkariotu); zerbel : 'tibio', Atutxa Basetxea ("Bai, or nunbait galduta dagon izar bela, / artzen eguzkiaren begikun zerbela"), A ("ur zerbel ori eztaiteke edan"); zerbeldu : 'chamuscar, socarrar', SMitx Unamuno ("Izu bakar orretxek zerbeltzen eta zorabiatzen gaitu larriz eta aldarriz"), Onaind Maite-miñetan ("Argi ortik edanez, / nai neuke erre, zerbeldu, / maite-su gorian") eta 'entibiar, desvirtuarse', A ("Bero unekin iturriko ura etxera-orduko zerbeltzen da"); zerrepel A, testu-lekukotasunik gabe (1 calentito, tibio; 2 tiempo caluroso e insano), zerrepeldu 'entibiarse', A ("Iduzkian ura bereala zerrepeltzen da").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu zerbel(du) formarik aurkitu; zerrepel 'epela' adierako 2: G. Aulestia (hiztegiko sarreraren definizioan "lukewarm adj. epel, zerrepel"), Pa. Zabaleta ("Gaur bertan, darabilen haize zerrepel honek berak ere ez ditu kobazuloak berotuko, ez"); zerrepeldu 'apur bat horditu' adierako 1, Urruz ("jan ariñian nola gabiltzan, ez-tegu asko bear, puskatxo bat zerrepelzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zerbel : HiztEn (ik. zerrepel); zerrepel : AB38 1 ('cálido'), HiztEn (1 epela; 2 eguraldiaz mintzatuz, bero eta sargoria), LurE (epela; eguraldiaz mintzatuz, beroa, sargoria); zerrepeldu : HiztEn (1 zerrepel jarri; 2 hed. edatearen ondorioz apur bat mozkortu), LurE (zerrepel bihurtu); zerrepeltze : LurE (zerrepeldu aditzaren aditz izena) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zerbel : EuskHizt (1930. epela), EskolaHE (epela), DRA (1 tibio; 2 húmedo), PMuj DVC (1 calentito, tibio, templado; 2 medio borracho, alegrillo, chispo; 3 húmedo, mojado, acuoso; 4 caliginoso, bochornoso: tiempo); zerbeldu : EuskHizt (*1905, 1945. G. er. 1 epeldu ik. zerrepeldu 2; 2 apur bar horditu), EskolaHE (epeldu, ik. zerrepeldu; apur bat horditu), DRA (1 emborrachar ligeramente; 2 chamuscar, socarrar; 3 entibiar, desvirtuarse), PMuj DVC (1 ponerse alegrillo, amonarse, achisparse; 2 chamuscar, socarrar; 3 entibiar, desvirtuarse, templar; 4 apocar, abatir, desalentar, desanimar; 5 aguardar, frustrar, [per]turbar una fiesta; 6 descolorarse algo las plantas); zerrepel : EuskHizt (*1905, G. er. epela, zerbela), ElhHizt (1 templado; 2 [aplicado al tiempo meteorológico] bochornoso, sofocante), HiruMila (tibio, bia), EskolaHE (epela, zerbela), Casve EF (1 presque tiède; 2 orageux: temps), HaizeG BF (presque tiède), Lh DBF (1 presque tiède; 2 [temps] orageux), DRA (1 calentito, tibio; 2 tiempo caluroso e insano), PMuj DVC (1 calentito, tibio, templado; 2 alegrillo, chispo, achispado; 3 fogaje, bochorno, calor sofocante); zerrepeldu : EuskHizt (1888. G. er. 1 apur bat horditu; 2 *1905 epeldu), ElhHizt (1 templar[se], entibiar[se]; 2 hed. achispar[se], emborrachar[se] ligeramente), HiruMila (1 calentarse, achisparse bebiendo; 2 entibiar[se]), EskolaHE (apur bat horditu; epeldu), Casve EF (zerrepeltü: s'attiédir), HaizeG BF (s'attiédir), Lh DBF (s'attiédir), DRA (1 calentarse, achisparse bebiendo; 2 entibiarse), PMuj DVC (entibiarse, templar, moderar, calentar ligeramente) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EBBk soildua.

Aldeko arrazoi handirik ez dago

ik. oharra s.u. txerbel.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. zerrepel.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zurbila; epela.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EBBk soildua.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

zerbeldu, zerbel(du), zerbeltzen.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. zerrepeldu.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zurbildu; epeldu.

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. h. garagardo.

Botoen berri emango da adostasunik gabeko erabakietan

bi kideren ustez, aipatu ere gabe utz liteke.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Heg. Ik. garagardo.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zerbido 4, Inguruaren Ezaguera/5 ("Zerbidoak animalia belarjalez osaturiko taldea da. Zerbidoek apatxak dituzte hanketan eta zerbido arrek adajeak dituzte. Zerbidoak dira oreinak, adarzabalak, orkatzak, sarrioak eta altzeak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zerbido : HiztEn - LurE (Zool.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zerbido : ElhHizt (Zool.), EskolaHE (Zool. zerbidoak) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: zerbidoak

Kategoria

izond. eta iz.

Jakite-arloak

Zool.

LBeh (2014-04-03): zerbikal 49: Elhuyar 3 (adib.: “Mikroskopio berriak, gainera, abantaila handiak eskaintzen ditu artrodesi zerbikalen eta hernia diskal zerbikalen, dortsalen eta lunbarren ebakuntzetarako ere”), Consumer 34 (adib.: “Urtetan zehar, inolako minik arintzen ez zuten burko zerbikalak, eskumuturreko magnetikoak eta urarentzako iman erabat alferrikakoak saldu dizkigute, garesti saldu gainera, farmazietan ere”), Berria 4 (adib.: “Ertzaintzaren datuek erakusten dute auzitegiko medikuak inkomunikazioaldian lehenago existitzen ez ziren ubeldura eta zerbikaleko min handia aurkitu ziola Alkortari”), Argia (“Pasa den maiatzean auto-istripua izan zuen, bihurdura zerbikala eta beste, eta egun osoa medikutan pasa zuen: hiru lan, hiru Mutua, hiru mediku”), DiarioVasco 3 (adib.: “Praktikaren atalean, berriz, hiru ariketa egingo dituzte: jolasak, bizkarreko eta zerbikaletako luzamenduak, eta erlaxazioa”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zerbikal 7: Berria 5 (adib.: “Istripuaren ondoren goragalea eta mina zituen Ermukoak eta medikuek bizkarrezurreko zerbikalean distortsioa izan dezakeela argitu zuten”), Koldo Izagirre 2 (adib.: “Eta zerbikalak deslekuan”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es cervical / fr cervical: Elhuyar: (Anat.) zerbikal / Nolaerran: lepo-, garondo- / Zehazki: lepo-, garondo-, zerbikal / Labayru: zerbikal, garondoko, garondo(-) / Adorez5000: garondo-, garondoko; [vértebra cervical] lepoko ornoa / garondo ornoa / orno zerbikala.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Nazioarteko forma da, eta jasotzekoa. Teknikoa izan arren, hedatua dago.

Kategoria

1 izond. Anat.: orno zerbikalak; 2 iz. pl.: zerbikaletako mina.

Jakite-arloak

Anat. marka lehenengo adierarako.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

kategoriak bereizteko adibideak jasoko dira: orno zerbikalak (izond.) eta zerbikaletako mina (iz.).

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia (BiblE-n 7 aldiz ageri da).

Euskaltzaindiaren Arauak

zerbitzarazi, zerbitzaraz, zerbitzarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

zerbitzarazi, zerbitzaraz, zerbitzarazten.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

zerbitzari (eta aldaera-elkartuak) 546 aldiz ageri da: G 13 (Lard; Sor AuOst; Txill Let; Anab 8; And AUzta; Vill Jaink), IE-ZuAm 519 (E; Lç 177; Mat 4; EZ 12; Harb 11; Ax 22; O 3; Hm 5; SP Imit; Tt Onsa 3; Gç 20; AstLas XVIII; ES 6; Ch 34; He Gudu 3; Lg 50; Mih 14; CatLan; Monho; Dh 37; JesBih 21; MarIl 11; Jaur; Arch Fab 2; Gy 5; Dv LEd 2; Laph 4; ChantP 2; Legaz; Elsb Fram 11; Jnn SBi 19; HU Zez 2; CatJauf; JE 5; Barb Sup; FIr; Zerb IxtS 10; Lf Murtuts; Balad; Zerb Azk; Larz 3; Ardoy SFran 5; Xa Odol 3), EB 14 (MEIG 12; Mde HaurB 2); zerbütxari (+ meza zerbütxari eta aldaerak) 86 aldiz (Bp 9; Mst 40; Mercy 2; UskLiB 2; CatS 4; ChantP; Const; Ip Hil 11: -tz-; AstLas 3: -utx-; Tt 12: -utz-; Casve SGrazi 1: xerbütxari); serbitzari (+ elkartuak) 332 aldiz: B 88 (Añ 28; Mg 14; JJMg BasEsc 2; CatBus 2; Ur MarIl 37; AB AmaE; Itz Azald 2; Erkiag BatB 2), G 176 (Lar Carta a Mb; Mb IArg I 2; Cb Eg 4; Mg CC 7; VMg; Gco 7; AA 20; Lard 62; Noe; Arr 24; Aran SIgn 6; Bv AsL 21; Goñi; Ill Pill; Inza Azalp; Or 2; Ir YKBiz; TAg Uzt 3; Txill Let 6; MAtx Gazt; Lab SuEm; Berron Kijote 3), IE 68 (EZ Eliç; Volt; SP 62; Añ CatAN 2; Etcham; Mattin).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zerbitzari (+ aldaerak eta arazketa-zerbitzari, euskal-zerbitzari, zerbitzari-izaera, nausi-zerbitzari) 141 ager. dira: Zerb in Gure Herria, 1927; L. Leon 2; Etxba Ibilt; E. Salaberry 2; J. Heguy; Ene populua, entzun; E. Laxague; NOMAN 2; Erkiag; M. Atxaga 5; S. Onaindia 4; B. Otazua; L. Akesolo; Elizbarrutietako liturgia... 6; Agustindarren liturgia berezia; M. Goihenetxe 2; R. Idiart 4; Otoizlari, 1987; Iratz 2; P. Narbaitz; E. Knorr; I. Zuazo 2; J.M. Urkia 2; Beltza; E. Zabala; Txill; UZEI 2; L. Artola 5; Gizarte-zientziak; SEIE; E. Arrizabalaga 2; C. Bueno; F. Mendizabal; M. Atxaga; B. Oihartzabal; J.M. Torrealdai 2; JAKIN; K. Antruejo; X. Gereño 12; A. Valdes; A. Lertxundi; J.L. Egireun 3; J.M. Sarasola 2; X. Galarreta 2; I. Mendiguren 3; J. Zabaleta; A. Ormaetxea 2; M.E. Ituarte; J. Iturralde 2; R. Etxezarreta; B. Hidalgo; J.A. Arrieta 2; Itun Berria 2; J.A. Azpiroz; X. Mendiguren B. 6; A. Ezeiza 2; P. Urkizu; Loti ederra 8; I.A. Berriotxoa 2; P. Zabaleta; J.M. Mendizabal; J.M. Arzalluz; I. Zubiri 2; A. Letamendia; Etxde; J.M. Irigoien 2; A. Zelaieta; HU 2; Herria, 1989; Herria 2000 Eliza 4; J. Lezamiz; serbitzari (+ serbitsari, mai-serbitzari, nausi-serbitzari, serbitzaritza) 28 ager.: E.J., S. Onaindia, A. Zubikarai, Aita San Ignazio Loiolakoaren..., P.M. Urruzuno 2; J. Azurmendi; G. Ansola; M. Lekuona; J. Kerexeta; I. Baztarrika; Etxde 2; P. Larzabal; M. Amundarain 2; L. Egia Rezola; S. Aranbarri; Elizbarrutietako Liturgia...; Eusk. Litur. Batzordea; J. Amenabar; Sakramentinoak; J.J. Uranga; J. Intxausti; M.A. Elkoroberezibar; D. Amundarain 2; B. Otazua.

Txostenaren laburpena

ik. ondoan autoreei dagokien informazioa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

A) formak: zerbitza- 610 (IE 607 eta Zait 1, MEIG 2), zerbütxa- 106 (Z), serbitza- 112 (SP 90 eta Izt 11, Ub 7, Añ 2, Txill 2), zerbi(tu) 32 (IE 17, Etxba: -idu 4 eta zerbitzaile 11),serbi(tu) 502 (B-G 494, IE 8); B) adiera-banaketa: a) 'zerbitzuan egon, esanak bete' (adib. "zerbitza zazue Iauna beldurtasunarekin"; "Jaungoikua serbiduteko") adierakoak 973 ager. dira (B 147, G 239, IE-ZuAm 586, MEIG 1): serbitzatu 81 (SP 70 eta AN 2; G 9); zerbitza- (+ -tx- 9, -x- 2, -z- 3) 427 (IE eta MEIG 1); zerbütxa- (+ -tz-, -x-, -u-, -u) 71 (Zu); serbitu (+ aldaerak) 379 (B 143, G 230, IE 6); zerbidu 4 (Etxba); zerbitu 10 (L 9 eta Izeta); b) 'baliatu, erabili, balio izan' (adib. "eman tudan exenpluez zerbitzadi", "hortarakotzat zerbitza diteke edozein liburu", "zer zerbitzaturen zeraizkitzu gizonen laudorioak?"; "Jesus gurutzefikatzeko serbitu zizun burnia") adierakoak 179 aldiz ageri dira (B 2, G 44, IE 133): serbitzatu 18 (SP eta Izt); zerbitza- 83 (IE); zerbütxa- (eta aldaerak) 33 (Zu); serbitu 45 (B 2, G 43); c) 'gerran / errege zerbitzatu' (adib. "urte askotan Errege serbitzatu zebana leialkiro"; "errege serbitzeko degun gogoa") adierakoak 36 aldiz (B 1, G 18, IE-ZuAm 17): serbitzatu 10 (SP 2 eta Izt 8); zerbitzatu (+ -z-, zerbütxatü) 15, IE-ZuAm (eta Zait); serbitu 11 (B 1, G 9, IE 1); d) 'neskame, morroi egon' (adib. "haur-danik ezagutu eta zerbitzatu zuen ugazaba bere-gisako hura"; "serbitzen dauden mirabe, ta morroe gaixoak") adierakoak 50 aldiz (B 11, G 27, IE 9, EB 3): serbitzatu 2 (G); serbutxatu 1 (Mdg); zerbitzatu (+ -tx-) 11 (IE eta Mde 2, MEIG); serbitu 36 (B 11, G 25); e) 'mahaira eraman' (adib. "athera molde hartarik eta zerbitza"; "Babettek esnea serbitzen dio") adierakoak 92 aldiz (B 1, G 14, IE 71, Mde 6): serbitzatu 1 (SP); zerbitzatu 74 (IE eta Mde); serbitu 16 (B 1, G 14, IE 1); zerbitu 1 (Lç); f) 'zerbaitez baliatu' (adib. "Migelen besoaz nahiko du zerbitu") adierako zerbitu 6, L (EZ 5; INav); g) adiera erabakigaitzeko 1 (Mst: "Badira beste zunbait (...) natüra bere beharretan phenareki zerbütxatzen beitie"); eratorriak (ik. ondoan zerbitzari / serbitzari): zerbütxazale 1 (Xarlem); serbigarri 3 (Const); serbikintza 1 (Echag); serbitasun 1 (Añ GGero); serbitzaile (+ aldaerak) 12 (Gamiz; Itz Azald 7; Aran SIgn 2; Astar II 2); zerbitza(i)lle 11 (Etxba Ibilt); eta zerbitzari + zerbütxari 632 (G 13, IE 605, EB 14), serbitzari 332 (B-G 264, IE 68).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

A) formak: zerbitza- 60 (IE 24, EB 36), serbitza- 3 (G 2, IE 1), xerbitxa- 1 (IE), zerbitu 25 (B-G 7, IE 18), serbitu 34 (B-G 19, EB 15): a) 'zerbitzuan egon, esanak bete' adierakoak 74 ager. dira (B-G 14, IE 16, EB 44): zerbitzatu 38 (IE 15, EB-EgAs 23); serbitzatu 2 (G); xerbitxatu 1 (IE); serbitu 21 (B 2, G 8, EB-EgAs 11); zerbitu (+ -idu) 12 (B 2, EB-EgAs 10); b) 'balio izan' adierakoak 5 (G-EB): serbitu 3 (G); zerbitu 2 (EB); c) 'errege / armadan zerbitzatu' adierakoak 7 (G 1, EB 6): zerbitzatu 2 (EB); serbitzatu 1 (EB); serbitu 2 (G-EB) eta zerbitu 2 (EB); d) 'neskame, morroi egon' adierakoak 2 (G-EB): zerbitzatu (EB); serbitu (G); e) 'mahaira eraman, edontzira bota' adierakoak 29 (B-G 5, IE 9, EB 15: zerbitzatu 17 (IE 9, 8 EB); zerbitzarazi 2 (EB); serbitu 6 (G 3, EB 3); zerbitu (+ -idu) 4 (B-G-EB); eratorriak: serbikintza 1 (G); zerbitzaile (+ -ill-, -ll-) 5 (B-G-EB), eta ; eta zerbitzari 141, serbitzari 28.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

serbitu : DFrec 14; AB50 5; LurE; serbitza : DFrec 1; serbitze : LurE; zerbitu : DFrec 11; AB38 6; AB50 5; HiztEn ("ik. zerbitzatu"); Euskalterm 11; zerbitzaketa : AB38 1; HiztEn ("ik. zerbitzu"); zerbitzatu : DFrec 21; AB38 8; AB50 2; HiztEn-LurE; Euskalterm 4; zerbitzatzaile : AB38 1; zerbitzatze : LurE; serbitsari : AB50 1; serbitzari : DFrec 35; AB50 1; HiztEn-LurE (bietan "ik. zerbitzari"); zerbitzari : DFrec 42; AB38 9; AB50 3; HiztEn-LurE; Euskalterm 19; zerbitzarigai : DFrec 1.

Euskaltzaindiaren Arauak

zerbitzatu, zerbitza, zerbitzatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

zerbitzatu, zerbitza, zerbitzatzen.

Jatorrizko forma

garbiketa zerbitzu; herriko osasun zerbitzuak; komunak (zerbitzuak); herri zerbitzuak.

Jatorrizko forma

X-alderdiaren zaingo zerbitzuak; zaingo-zerbitzuak.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: zerbitzu egin, zerbitzu libre .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

zerbitzu egin (eta serbitzu egin 6) 17: Lç 4 (adib. Jn 16,2: "uste ukhanen baitu zerbitzu egiten draukala Iainkoari"; Erm 7,11: "Zerbitzu egitera ez nagi, spirituz ardent, Iauna zerbitzatzen duzuela"), EZ Noel ("Haurtxo iaio berriari egiteko zerbitzu"), O Po ("Laur urte du, zuri beti iarrikitez, / higatzen naizela, bai zerbitzu egitez / ezteiari gertatzea / d'auherretan higatzea"), Gç ("Hari zerbitzu egiteagatik jaiki behar da eta hari ofritu bihotza"), SP 6 (adib.: "Etzait iduritu behar hainitz dela nik zuri serbitzu egitea"), LE Prog ("Il ta deus aurkituko eztuzienak zerbitzu eginik Jangoikoari"), Jnn SBi ("Debrua zen agertzen zitzaiona planta basa hartan, ez, zerbitzu egitea gatik, bainan hura izitarazi beharrez"), MIH ("Nere sorterriari zerbitzu egingo niola uste nuen"), JEtchep ("Elgarrekin ginelarik, beti hiri zerbitzu egiterat ekarria nintian, ez hintudan kolpatu nahi, azkar nintian hirekin").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zerbitzu egin (eta s- 3, -a egin 1) 8: P. Duhour ("Iduritzen baitzauku zerbitzu eginen dutela sarrixago"), J. Gaztañaga ("Bera ezagutu eta zintzoki Berari serbitzu egingo zion erri bat osotu nai izan gaitu"), Jesusen jarraitzaile 1985 2 ("Jesukristori serbitzua egiteko erarik egokiena", "Jaungoikoari eta Elizari serbitzu egiteko asmo aundiak"), OsakidetzaLegea 1983 ("Lehiaketa, lehiaketa-norgehiagokoa edo norgehiagoka-bidez bertan modu iraunkorrez zerbitzu egiten ihardutzeko izendatu"), J.A. Arrieta ("Besteri zerbitzu egin diotela ohartzen delarik, sentitzen du norbait dela, zerbaitetarako on dela, zerbait balio duela haren biziak"), ZuzenbHizkera 2 (adib.: "Zerbitzu egiten dion herriaren bidezko eskabideei erantzungo dien elebidun Administrazioa sortzea ezin alboratuzko beharra da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

serbitzu egin : DFrec 2 (Orduen liturgia); zerbitzu egin : DFrec 1 (Vill) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zerbitzu egin : EuskHizt - ElhHizt - HiruMila - EskolaHE - PMuj DVC (adib. gisa) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: adib. gisa / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zerbitzu sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

neure sorterriari zerbitzu egingo niola uste nuen.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu ez OEH-EEBS corpusetan, ez ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskoaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal autoservicio / self-service formen ordainak: HiztHand: autozerbitzu, self-service // ElhHizt: autozerbitzu // HiruMila: autozerbitzu // Casve FB: bakotxak hartze // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB, PMuj DCV.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ik. oh. s.u. autozerbitzu, eta araua: "autozerbitzu iz. Sin. zerbitzu libre (Ipar.)"

Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa

Sin. autozerbitzu.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-libre.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zerbitzu sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 95; ETC: 271

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: zerbitzu-sektore (Ekon.) sector servicios, sector terciario; Adorez: 0, Labayru: Zerbitzu-sektorea, hirugarren sektorea: Sector servicios o tercer sector. NolaErran: 0. / Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, baina aski izan liteke adibide gisa jasotzea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

arrantza(-)sektore lantzean ohiko lexia gisa proposatuak: arrantza(-), nekazaritza(-), industria(-) eta zerbitzu(-)sektore.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa zerbitzu sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa da zerbitzu egin formarekin egin den bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zerbitzu eta eman sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu zerbitzuburu formarik.

zerbitzuburu 51: Aizu, Arabako Batzar Nagusiak, Argia 8, Berria 16, Deia, Deustuko Unibertsitatea, Diariovasco 4, Euskal Herriko Agintaritza, Elhuyar 2, Elkar 6, Erlea, Consumer 5, Jakin 2, Laneki, Nafarroako Gobernua; zerbitzu buru 16: Argia 2, Berria 7, Deia, EiTB 5, Elkar.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zerbitzuburu 76: Berria, Herria, Koldo Izagirre, Fernando Rey, Jokin Urain, Aingeru Epaltza, Jon Alonso, Edorta Jimenez, Jose Morales; zerbitzu buru 3: Herria 2, Berria.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: jefe de servicio.

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Administrazioan arrunta da, eta jasotzekoa, Admin. markarekin.

Jakite-arloak

Admin.

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia (ik. BEZ inprimakiak; BiblE-n 4 aldiz ageri da).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zerbitzugune (eta zerbitzu gune) 3: O. Ibarra ("Industriaren eta zerbitzu guneen faltak, eremu honen desegituraketa ekonomikoa ekarri du eta honek eragin zuen emigrazioa hirira"), GAO 1998 ("Bide sarea eta hori osatzen duten elementuak, babesguneak eta zerbitzuguneak"), Vitoria-Gasteiz ("Garai berrietan industriagune eta batez ere administrazio eta zerbitzugune bihurtzeak, historian zehar inoiz izan duen hazkunderik handiena ekarri dio hiriari").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zerbitzugune : HiztEn, Euskalterm 6 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zerbitzugune : ElhHizt (eta AS hauek: [ezantza-]zerbitzugune, [gasolina-]zerbitzugune) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berria da, eta adierazle egokia.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gune.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZERBITZUKO A) (Uso adv.). a) (Precedido de gen.). Para servir (a), al servicio (de). v. ZERBITUKOTZ(AT). Cf. zerbitzuko. Aingerua da, Iainkoaren graziaz berak bere zerbitzuko kreatu zuen [...] spiritu on bat. Lç ABC I 8 Ehün neskatila bere / zerbütxüko üken zütian. Xarlem 1511. Hirur urthetako haur bat doha Jainkoari bere tenploan presentatzera, eta haren aldareen zerbitzuko kontsekratzera. MarIl 109. Den guzia gure zerbitzuko enplegatzen da. Dh 243. Huna nere ezpata zure zerbitzuko. Gy 298. Eskualdun makila / neure zerbitzuko / Ni xutik nabilano, / hau ez dut utziko. Etcham 82. Zorteak deitu izan gaitu [...] Erresumaren zerbitzuko. Ib. 8. [Erretora han da oraino] herritar eta kanpotiar, ororen zerbitzuko. Zerb Azk 84. Mutil bat gotorra hartu zuen bere zerbitzuko. JEtchep 59 Nik herri horren zerbitzuko amesten nuen geroa. Larre ArtzainE 180. Kristautasuna eta demokrazia, bandera eder horiek, ez ote darabiltzagu klase interesen estalki eta zerbitzuko? MEIG VIII 38. v. tbn. Mih 80. CatB 60. Jaur 131. Balad 111. Zerbütxüko: FPrS 19 ([-chuco]). Bp II 7. Mst III 10, 3. CatS 41. Casve SGrazi 158. Serbitzuko: Ber Trat 75v. SP Imit III 10, 3. Zerbützüko: Ip Hil 41. (Con determinantes). Zeure zerbitzo sainduko arren hauta nazazu. EZ Eliç 408. [Jainkoaren] zerbitzu sainduko kontsakratua zen etxe batean. Jaur 348. (En la fórmula de cortesía zure zerbitzuko 'a su servicio'). --Agur, jaun andreak. [... ] Hola eta hola gabiltza [...] jaun adineko bat ikusi nahiz. -- Zuen zerbitzuko. --Zu zira bederen? --Bai, ni eta bera. HU Aurp 182 b) (Estar, etc.) de servicio. Zerbitzuko ez zen guziez, Larrondo guarda ere han zen, bethi xuxen, beharriak ernerik. Barb Sup 5. B) (Uso adnom. o adj.). a) (Tras gen.). Que está al servicio de. Egin ezazu [...] aingeruen lagun, zeure sainduen tropelako, [...] eta zeruko gorthean zeure zerbitzuko. Harb 244. Hontan ere haren maniak, bestak, barurak eta beste Jinkoaren zerbütxükoak erakasten baitira. Bp II 12. Jangoikoaren serbitzuko naginzatik datoz anitz kalte. Mb IArg I 79 (v. tbn. 210). Jakin ere, herriaren ta erregiaren zerbützüko hiltzia dela herio ohoretsuena. Egiat 256. Baña au da Jangoikoaren zerbitzuko trabajua eskusa eztaikena. LE Prog 114. b) (Agua) empleada para distintos usos o servicios. Etxeti urrunxago ginduen zipua, zabal eta barna. Edateko ala zerbitzuko ura handik ginaukan. JE Bur 9. c) Que sirve. Batere eskolarik gabeko neskame zerbitzukoa. Arti Ipuin 76. d) (Puerta, etc.) de servicio. [Neskameak] bultzadaka eroan dau mutilla serbitzuko ateraiño. Erkiag BatB 157.

adib: zerbitzu 1 iz. Zerbitzatzea. Jaunaren zerbitzu gozoari hain errazki uko eginik. Joan zitzaion agur egitera eta bere zerbitzuak eskaintzera. Irauteko zure zerbitzu santuan heriotzako orduraino. Leial eta kartsu izanen naiz Jainkoaren zerbitzuan. Faraoiaren zerbitzuan berrogei urte egona baitzen. Deabruaren zerbitzuan jartzea. Kristautasuna eta demokrazia, bandera eder horiek, ez ote darabiltzagu klase interesen estalki eta zerbitzuko? Gure haurretarik bat edo beste Jainkoak bere zerbitzura deitzen duenean. // alderdikeria iz. Alderdi politiko baten, iritzi baten edo pertsona baten alderako gehiegizko joera; zerbait, alde bakar batetik, iritzi bakar baten arabera epaitzea. Denen zerbitzuko izan dira kontseilariak, alderdikeria izpirik gabe. Alderdikeriak alde batera utzi eta abertzaleek elkarrekin ospatzeko egun bat izan behar zuela esanez hasi zen ekitaldia. Ez du gai honetan alderdikeria handirik azaldu Orixek, ez lehen ez orain. // ordaindu 3 du ad. Batez ere Ipar. Ordezkatu. Senar zena ordaintzeko lur-lanetan mutil bat gotorra hartu zuen bere zerbitzuko. // oro 2 zenbtz. (Artikulu plurala hartzen duen izen sintagma baten eskuinean). Gizonak oro etorri ziren. Lurreko lohiez mamituak daude lurreko gauzak oro. Ihesi joan direla ene gogoeta gaiztoak oro. Gorde behar genituenak oro gorde ez ditugularik. Ikasiak oro Jainkoaren zerbitzuko eman ditu. Haurrek orok ukatzen zuten. Hori uste zutenek orok. Gauzen ororen kreatzailea.

-en zerbitzuko : Argia (“Gure aitak elizaren zerbitzuko lan bat kausitu zuen bertan, eta ni soldaduskatik landa baizik ez nintzen Euskal Herrira itzuli”), Berria (“Oilo ipurdia jartzen du Nigerikoak: Boko Haram armada islamistak eskola batetik berrehundik gora neskatila bahitu izanak, saltzeko, eta hartara, emakumeei dagokiena betez gizonen zerbitzuko lanak egin ditzaten”), Bizkaiko Batzar Nagusiak (“Foru Aldundiaren zerbitzuko beste pertsona batzuk batzorderatzea eskatzea, eskumeneko daben aztergaiei buruz egin daien”), Deia (“Espainia gauza asko da. Hiriak, paisaiak, literatura, artea, jendea. Ederrak eta maitagarriak. Eta da Estatu bat, nazkagarria, eta tradizio politiko batzuk. Eta da Estatu horren zerbitzuko erakundeak, prentsa, intelektualak, kartzelak eta torturak eta burlak”), Deustuko Unibertsitatea (“Lege horrek zehatu arau-hausteak egiten dituztenean Gizarte Segurantzaren administrazioko edo beste administrazio publiko batzuen zerbitzuko funtzionarioek, kontuan hartuko da”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

-en zerbitzuko Herria (“Bizi nahi horrek merezi ditu laborantxa ganbara bezalako egitura baten konpetentzia eta ahalak! Baditugu proiektuak laborari guzien zerbitzuko”), Berria (“Jacques Durrutiren zerrendak merkataritza ganbera Ipar Euskal Herriko «enpresaburu guztien zerbitzuko den tresna» izan dadin nahi du”), Aingeru Epaltza (“Edo Erromako printze ustelaren zerbitzuko apez haragikoiak etxekoandre ilupa konfesatzera hartu du bere elizan”), Piarres Xarriton (“Bestalde, zure zerbitzuko hartuz gazte hori zerbitzu egiten diozu Jainko Jaunari eta zuregain hartuz haren ikasketak atsegin handia nihoni; zeren gazte horrek letretan nahi du higatu bere gaztaroa”), Piarres Aintziart (“Baina ordenatu orduko, gibelerat egitea ezin zela, Jainkoaren zerbitzuko etengabe izan beharrez, haren laguntzarekin garbitasuna atxikiz”), Jose Antonio Mujika (“Zazpigarren egunean, ardoak alaiturik, Basti erreginaren bila bidali zituen Asuerok bere zerbitzuko zazpi morroi irenak; koroa eta guzti ekartzeko agindu zien, buruzagiek eta herri osoak haren edertasuna mirestea nahi baitzuen”), Txillardegi (“Ulibarri jaunaren zerbitzuko, sei bat sehi eta neskame topatu ditut”), Matias Mujika (“Orduan gogoratu zitzaidan gizon hura nire aurrean koadratu behar zela, txanoa erantzi ere bai, eta haserrez irakiten jarri zitzaidan barrena aitaren zerbitzuko lekaio haren ozarkeriagatik”), Michel Oronoz (“Feudal jaun guzientzat bezala, Baigorriko bizkondeen misioa da beren lurraldeen kudeatzea eta beren erregearen zerbitzuko gerla egitea”), Iñaki Segurola (“Ni jaun eta jabeen aldekoa banintz, haien harikoa eta baldernakoa, edo, agian hobeki, haien zerbitzuko intelektuala banintz, dudarik gabe egongo nintzateke gutxiengoen eta zapalduen alde, eta batik bat haien eskubide guztien alde”)…

Zerrenda osagarriak

BideSein: "Kamioiak zerbitzukoak izan ezik: Camiones excepto servicios".

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-ko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Balio adberbiala du, eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

zerbitzuko 2 azpisarrera erabat ezabatzekoa da, zerbitzuko izan eta zerbitzuko egon azpisarrerak proposatu baitira. zerbitzuko 1, beraz, zerbitzuko hutsa izatera pasatu behar da. (2021-11-23)

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zerbitzu sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Oxalde arratsalde batez zerbitzuko zen, Sabuki guarda lagun. Jendarmea bera etxetik falta zen, zerbitzuko baitzen gau hartan adibideak hemen jaso.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zerbitzu eta izan sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZERBITZURAKO a) (Precedido de gen.). Para servir (a). v. ZERBITZUKO. Konsidera zazu Iainkoaren serbitzurako erakhartze hark zer egin duen zure baitan. SP Phil 507. Nere giarraba, nere suia, nere humea ta etxean ezkonzaz edo serbitzurako sartu zaiana. Mb IArg I 326. Nor izandu zan, Kristau egin zan lenengo Enperadorea? --Konstantino. --Nola gelditu ziran horduan Kristauen gauzak? --Askoz obeto; bada Jainkoaren serbitzorako, bazuen, nai adiña esku, ta libertade. Ub 120. Bonaparteren zerbitzurako / guk ez diagu gogorik. FrantzesB I 12. Gipuzkoako Probinzia jaiotzatik da, bada, beraren serbitzorako bear diran gauza guztiaz gure Egille andiak ondo janzia. Izt C 201. Jaungoikoak asieran zeru-lurrak gizonaren serbitzorako egin zituen. Lard 361. Nik janharia izariz eta jaunaren zerbitzurako din-dina emanen diaiat. Dv LEd 85. [Amorantea gordetzen zuen] bere logelatik hurbil alabaiña, beti ere haren mendeko eta zerbitzurako egon zedintzat. Mde Pr 179. Erriaren serbitzurako, zaldun ibiltari egingo zala. Berron Kijote 35. Haragia, arraultzak, ez baitira beren zerbitzurako, gizonaren onerako baizik. MEIG I 175. v. tbn. Serbitzurako: Arr May 27. Or Aitork 29. Erkiag BatB 145. b) (Uso adnominal). [Ezpaitu] enzunen Iainkoaren laudoriotako eta haren zerbitzurako exhortazionerik [baizen]. Lç Ins F 8r. Beldürrez etzükiala bentüraz Jinkoaren zerbützialako deia behar zen bezain egiazko eta azkar. Const 15. Irakasle gazte askoren Estatuaren zerbitzurako gogo txarra. MEIG IX 32. Jainkoaren serbitzurakoa bait da onelako azi txarra lurraren gaiñetik garbitzea. "Y es gran servicio de Dios". Berron Kijote 93.

adib: gogogabe adj. g.er. Gogorik edo nahirik ez duena, adoregabea. Haien zerbitzurako gogogabe eta uzkur direnak.

-en zerbitzurako : Aizu (“Marinel soldadu alemaniarrak 1940an iritsi ziren euskal itsasbazterrera eta lehen su-hiltze manuak ekainaren 19 eta 20aren arteko gauerako eman zizkioten zaindariari; ondoren, argia erabat itzaltzeko eskatu zioten, eta itsasargia taulaz inguratu zuten, alemaniar armadaren zerbitzurako baizik erabilia izan ez zedin”), Argia (“Bere bidean hasiera hasieratik oso garbi izan zuen kontzeptu hau: politika gizartearen zerbitzurako da eta politikaren oinarriak pertsonarengan daude”), Berria (“Lurraren defentsan lanean ari diren kolektibo guztien zerbitzurako jarriko den tresna berria izango da”), Deia (“Eta hemen dago eztabaida, politikak gizakiaren zerbitzurako dauden ala kapitalaren menpe egon behar duten; makroekonomiak mikroekonomia zaindu behar duen edota kapitalaren zerbitzurako egon behar duen”), Deustuko Unibertsitatea (“Norberaren etxebizitza edo lokalean konponketak baimentzea, horiek nahitaezkoak badira ondasun higiezinaren zerbitzurako, eta, era berean, etxebizitza edo lokalean zortasunak ahalbidetzea, horiek ezinbestekoak badira interes orokorreko zerbitzu erkideak sortzeko, eta zortasunok erabaki badira 17. artikuluan ezarritakoaren arabera”), DiarioVasco (“EAJ-PNVren esanetan, orain arte bezala, garbi daukagu Udala herritarren zerbitzurako dagoela, eta ez alderantziz, ordea”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

-en zerbitzurako : Herria (“Artista profesionalen zerbitzurako lanak eremanen ditu, gehien bat formakuntza eta sorkuntza bultzatuz”), Berria (“Estatu bat herritarren zerbitzurako eraturiko antolakundea da”), Elizen arteko Biblia (“Amramen semeak: Aaron eta Moises. Aaron eta beronen ondorengoak toki santu-santuaren zerbitzurako, Jaunaren aurrean intsentsua erretzeko, kulturako eta Jaunaren izenean bedeinkazioa beti emateko bereizi zituzten”), Asisko Frantzizko (“Eta hark: "Aita, nire senarra oso ankerra da eta oztopo gertatzen zait Jesu Kristoren zerbitzurako”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adnominal librea da, baina azpisarrera gisa ere jaso liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zerbitzu sarreran.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: zere : Balaenoptera sp.; zere arrunt : Balaenoptera physalus; zere txiki : Balaenoptera acutorostrata; zere urdin; balea urdin : Sibbaldus musculus; ipar-zere : Balaenoptera borealis.

Euskaltzaindiaren Arauak

Balaenoptera sp.

Landare eta animalien taxonomi izena

Balaenoptera sp.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zereal 10.

Erdaretako formak

OfQuLF: plante dont les grains servent de nourriture aux humains et aux animaux || Cérès || déesse des Moissons dans la mythologie romaine.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, eta onartzekoa da, lantaldearen ustez.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan garuntxo (JE Med: "Garun nausiaren gibelean, apalxago, bada bertze mami puska (...). Haren izena frantsesez 'le cervelet'; euskaraz 'garuntxoa'").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

garuntxo EB 7 (M. Aramendi, adib.: "Garunaren atzeko eskualde ttiki bat dugu garuntxoa", "Giharreen iharduna garuntxoak zaintzen du, mugimenduak erraztasun osoz egitea segurtatuz"); zerebelo EB 4 (J. Jauregi: "Orduraino nerbioa, bizkarmuina eta burmuina (zerebro, zerebelo eta entzefaloaren enborra) osatzen dituen ehuna etengabekoa zela pentsatzen zen, eta ez zelula independentez osaturikoa"; Azurm: "zerebroan eta zerebeloan tabula rasa egin"; Kuxkux/5 2, adib.: "Burmuinaren barnean zati desberdinak bereizten dira: zerebroa, zerebeloa eta bizkarrezur erreboila").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

garuntxo : HiztEn (ik. zerebelo), LurE; zerebelar : Euskalterm 1; zerebelo : AB38 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 2; zerebeloso : HiztEn, Euskalterm 2 // Ez dugu aurkitu ap. DRA.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

garuntxo : EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE (cerebelo) eta EF/FE (cervelet), PMuj DVC (cerebelo; eta garuntxo-zorten: pedúnculo cerebeloso); zerebelo : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Euskaltzaindiaren Arauak

'garuntxoa'.

Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

ik. -elo/-elu aldaerak, eta garuntxo-ren erabilerak; eta besterik proposatu-erabili den.

Erdara batekoa onartu da, baliokide okerraren kaltetan

batzordearen ustez, mailegua hobestekoa da garuntxo formaren kaltetan, hau 'garun txikia' baita (ik. irizpide horren formulazioa s.u. zapatatxo).

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-al izond. erref.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. h. burmuin.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Heg. Ik. burmuin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZEREKO ZERA. "Erdi brometan, izena ebitatuz baina sujerituz, erabiltzen da. Zereko zerak esan jostak juateko zereko zerera eta preguntatzeko zereko zerai ia nun laga zeban zereko zera" Elexp Berg. --Prantxixku ez dakizu zer pasatzen dan?--Zer bada? --Zeraingo zera zertzen omen da zereko zerarekiñ, eta aiek zertzen badire, iñolaz ere zereko zerera zertuko dire. Sor Bar 65. Berak osatzen zituan sabeleko miñak [...]. Berak ematen zituan izaiak eta gorputza barrutik garbitzeko, asko jan ondoren, bear izaten zan ... zeeko zea. Ezale 1897, 187. Zer gertatu iak? Iausi egin, ara or, zereko zerean. Ag AL 80. Emakumeak, batez ere, auzoko kontuak izaten zituzten: zereko zeraren ezkontza. Anab Don 35.

adib: zera 2 iz. Zehaztu nahi ez denaren ordezkoa. Ezkondu da, jauna, zeraren... zerarekin... Zeraingo zera zeratzen omen da zereko zerarekin. // zeratu da/du ad. Aipatu edo zehaztu nahi ez den edo ezin den ekintza bat adierazteko erabiltzen den aditza. Ik. zertu. Hori, zera da, uste izatea inork bere iritzia eta jarrera zeratzen zituela; hori ez zen horrela, urteak hartzen zituen erabakiak. —Patziku, ez dakizu zer pasatzen den? —Zer, bada? —Zeraingo zera zeratzen omen da zereko zerarekin, eta haiek zeratzen badira, inola ere zereko zerera zeratuko dira. —Emakumea, zer esan nahi duzun zer horrekin ez baduzu hobeto zeratzen, nik nola zeratzea nahi duzu? Nik zeratzekotan, zer hori hobeto zeratu ezazu. —Bai, zu beti nire hutsegiteak harrapatzen zabiltza.

zereko zera 6: Elkar 2 (“Izan ere, badirudi inongotasun horrek zereko zera iradokitzen duela”), Berria 2 (“Baina guzti-guztientzat zuen zereko zera berezi bat erretxin fosilizatu hark; magikoa zen”), EiTB (“Pentsatu al duzue zer izan daitekeen gure asmakizunak ezkutatzen duen zereko zera hori?”), Argia (“Zereko zerak du errua, eta ez guk”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zereko zera 11: Iñaki Arranz 6 (“Lizartzako zera zertzen omen da zereko zerarekin, eta haiek zertzen badira, inolaz ere zerera zertuko dira”), Jon Arretxe (“Zereko zera ez erabiltzearen ondorioa ote zen hazi ahuldade hura?”), Xabier Mendiguren Elizegi 2 (“Ez fraideak egundoko errieta egin zigulako baina isil-isilik geunden une hartan, aho barneko listu-irenstea besterik aditzen ez zela, ondoren etorriko zelakoan zereko zera, alegia, pin-pan-puna, denok espero genuena”), Mirentxu Larrañaga (“Eta, zereko zera, ez zen halako gaiztakeria ere; ezin zitekeen gaiztakeria izan”), Joxe Austin Arrieta (“Neure buruari eutsi eta, hitzik esan gabe, jasotzen hasi nintzen: haren oinetakoak, haren soinekoa, haren zereko zerak (ezin izaten ditut begien bistan ikusi arroxa koloreko piltzar horiek), eta aldameneko gelara bota nituen denak, Ivyk halako batean berriro ekin ahal izan ziezaion bere toilette amaigabeari”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapidea da, eta azpisarrera gisa jaso liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zera sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu zeremoniatsu formarik.

zeremoniatsu 4: Berria 3 (“Eta zeremonia hasi zen. Izan ere, gutxi izango dira euskararen akademiarenak bezalako ekitaldi zeremoniatsuak”), EiTB (“Turuten soinu zeremoniatsuek Gostin zine-adituaren tartearen berri emango dute”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zeremoniatsu 21: Txillardegi 3 (“Ordubeteak eta erdiak jotzerakoan, oso melodia zeremoniatsua entzunarazten zuen: mi-do-re-sol... sol-re-mi-do”), Anjel Lertxundi 4 (“Aldiro-aldiro liburu-saltzaileren bat agerturik, bere txosnako pertsiana alderik alde hartzen zuen burdin hagaren bi muturretako sarraila tzarrak askatzen zituen, erritual bateko gidaria balitz bezain zeremoniatsu”), Ander Irizar 2 (“Argazki arranditsua zen, zeremoniatsua eta artifiziala”), Felipe Juaristi 2 (“Alkateak esku keinu zeremoniatsu eta koipetsuaz hasteko agintzen dio”), Koro Navarro (“Niretzat distiratzen eta niretzat jotzen zuten lanpararen argiek eta ezkil hots zeremoniatsuek.”), Martin Anso (“Zaldunagana zuzenean jo, eta, zeremoniatsu agurtu ondoren, zera esan zion:”), Lopez de Arana (“Egoerak ezin du horrela luze iraun - esan zuen Framingham-ek, Hunterren ondoan eserita zegoen gizon altu zeremoniatsu batek, bibote hori zorrotza zuenak”), Eider Rodriguez (“Egin eta ospa, hori zen dena, sinplea eta azkarra - begira gelditu zaio bilobari, eta zeremoniatsu gaineratu du -: Baina egin behar zen”), Aingeru Epaltza (“Haren oroimen zehatza goraipatzearren zerbait errateko egokiera nuen, baina hark, begitarte zeremoniatsua berreskuratuz, lehengo eguneko itxarongela berberean sarrarazi ninduen, nik hitz doiak aurkitu baino lehen”), Pedro Alberdi (“A sus órdenes - erantzun zidan berak, zeremoniatsu”), Fernando Rey (“eta aurkitu ez zituenez dendaria ikustera joan eta haren aurrean tentetu zen eta barkamena eskatu zion arrunt zeremoniatsu...”), Josu Zabaleta (“Ikasleek gogotik egin zuten barre, irakasleak bukatutzat eman zuen eskola, erretiratu zen agur zeremoniatsu bat eginez, eta txalo bero-bero bat egin zioten mutilek”), Juan Garzia (“Gutun apain-bihurri zeremoniatsu bat igorri zidan; bertan, "laurogeita lauko otsailaren zazpiko" gure topaketa zoritxarrez hain laburra gogoratzen zuen”), Monika Etxebarria (“Sekretua galdua duten agur zeremoniatsuak luzatzen zizkioten”).

186. araua: Petri IV.a edo Petri Zeremoniatsua

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: zeren eta.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

zeren eta.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

eta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zeren sarrerari dagokion azpisarrera.