Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tegi.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa erantsiz: ordutik aurrera, ordutik hona .

Atzizkien araberako erabakiak

-tik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ordutik sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: adib. / EskolaHE: adib.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ordutik sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ORDUTIK ORDURA (V-gip, AN-gip). Ref.: Garbiz Lezo 37; Etxba Eib. Cada hora, de hora en hora; cada momento, por momentos. "(Por) horas espero, ordu oro, ordutik ordura" Lar. "Ordutik ordura doia geruago ta gaizkixago, de hora en hora va empeorando" Etxba Eib. Hortaz guziaz lekhora, ordutik ordura ukho egin behar derauegu halako eztitasunei, beratasunei eta konsolazionei, gure bihotza hetarik apartatzen dugula. SP Phil 482 (He 488 denboratik denborara). Diskurritzen duala ordutik ordura pensamentuz, itzez eta obraz zer egin esan eta pensatu duan. Iraz 51. Era berekoak eta hordutik hordura egiñak bezala izaten ziran S. Francisco Xavierren itsasoko ta idorreko milagroak. Mb IArg II 279. Baña ardia ordutik ordura urrinduten da, basoan barruago sartuten da, geroago galduago egiten da. Añ GGero ms. 64. Amasei soldaduk kontu egiten zioten; oietatik bi albo bietan, eta beste bi atean zituela, eta ordutik ordura aldatzen ziran. Lard 503. Koloreen naigabean, ordutik-ordura lasatzen doan barren-odol sakon bat dago. LMuj BideG 82.

ordutik ordura 13: Consumer 5 (“Galdategi honetarako, telefonoak egunean hamar ordu eman zituzten pizturik eta, ordutik ordura, hamar minutuko deia egin zen, terminala itzali arte”), Deustuko unibertsitatea (“Legearen ondoreetarako, akueduktu-zortasuna etengabeko eta ageriko zortasuntzat jotzen da, nahiz eta uren igarotzea etengabekoa izan ez, zortasunaren erabilera lur nagusiaren beharrizanen menpe egon edota egunetik egunera nahiz ordutik ordura zehazturiko txandetan erabili”), Elkar 2 (“Elizabethek atseginez ikusi zuen bere aitak nekeak hartzen zituela Darcyren ezaupidea egiteko; eta handik lasterrera Bennet jaunak ziurtatu zion ordutik ordura gero eta gorago zuela Darcy jauna”), Berria 3 (“Orduak aurrera joan ahala, tragediaren tamaina ere handitzen zihoan. Izan ere, biktimen kopurua handiagoa zen ordutik ordura”), EiTB (“Jaits zaitez traktoretik ordutik ordura eta 5 minutuz gutxienez mugi zaitez pixka bat”), Euskaltzaindia (“Iraultza sekulakoa bizitzen –eta gozatzen– ari naiz ordutik ordura, eta iraultza teknologikoa guztiz mesedegarria gertatzen ari zaio euskarari”)

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ordutik ordura : Berria (“Ia ordutik ordura irteten dira trenak Aostara, ez nuke galera handirik izango”), Patxi Altuna 2 (“horrenbestez egin beza lehen azterketa, bere arimari kontuak eskatuz, zuzendu eta aldatu nahi zuena erabakitako gauza eta berezi hartaz, ordutik ordura edo aldiz aldi oldoztuz, jaiki zen momentutik hasi eta oraingo azterketa honen ordura eta puntura arte; eta egin bitza lehen lerroan bekatu berezi edo hutsune hartan erori den adina puntu; eta gero zuzentzea erabaki beza berriro egingo duen bigarren azterketa arte”), Josu Zabaleta (“Gau eta egun nerabilen auzotar atxikiezin hura han nuelako sentipena, ziurtasuna, eta ordutik ordura, minututik minutura, bizitza kentzen ari zitzaidala orobat”), Agustin Otsoa (“elkarrekin ikusteak kezkak arintzen zituen eta seguru zegoen, egun haietan guztiak larritzen zituen beldur eta iragarpen itzaltsuen artean, bi hauek, berak zaintzen zituen askoren artean, ordutik ordura hobera egiten ari zirela”), Jose Morales (“Zorioneka grina guztietan ederrena hautatzen duena; hazi eta hamarkoiztu egingo da ordutik ordura eta minututik minutura haren zorion mugagabea, eta gero eta barrurago sartuko da gizabanako zoriontsu hori bere arimako paradisu azkenik gabean”), Joxan Elosegi (“Nire gogoaren fluxua larriagoa zen ordutik ordura”), Harkaitz Cano (“Jaten apenas ematen bazioten ere, ordutik ordura gizenago zegoela begitandu zitzaion komisarioari, laster ez zela han kabitu ere egingo”), Koro Navarro (“Bitartean, ordutik ordura areagotzen zen nahasmena”), Anjel Lertxundi (“Ia ordutik ordura irteten dira trenak Aostara, ez nuke galera handirik izango.”), Antton Olano (“Erakargarriagoa zaidan ordutik ordura”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adberbio-sintagma lexikalizatua denez, komeni da azpisarrera gisa jasotzea

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ordu sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. ordu ezkero.

Beste batzorde batek argitzekoa da

cf. ordu ezkero.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ordu sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

orduz gero.

Jatorrizko forma

hortz-ore, dentifriko.

Lexemen erregulartasuna

h sonante ondokoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ore-- "Ora bateko opillak (V), tortas de una misma masa, es decir, lobos de una misma camada" A. "Ore bateko opillak dira (G-azp) [...] ore bereko opilak (AN-5vill, BN-arb)" Gte Erd 204 (junto a ari berekoak, soka batekoak, denak igualtso, etc., de otras zonas). * Zar-zaleok ikuilu bateko txalak edo ore bateko opillak baitzenituen. Zait Plat 103.

LB: 2 “Ore bereko opilak ginen, nolabait esateko” (Elkar); EPG: 0; ETC: “Beitu eraztun eta belarritako hauek, sabelaldi bereko katakumeak dira, ore bateko opilak, ikus ezazue ispilu hori - eta oihal garesti bat atzaparkatzen den bezala atzaparkatzen zuen ispilua” (Maiatz).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: ore bateko opilak izan ser lobos de la misma camada ore bateko opilak dira bi horiek: esos dos son lobos de la misma camada; Adorez: ore bateko opilak izan: ser iguales, ser lobos de la misma camada; Labayru: ore bereko opilak izan ikusi ora bateko opilak izan 1ad. lok., ad. da (peior.) ser lobos de una misma camada

ore iz. Hauts eginiko gai gotor bati isurkari bat gehituz eratzen den nahastura aski trinkoa baina biguna; bereziki, irinez eta urez egiten dena. Taloak egiteko orea. Irinik hoberenarekin egin orea ere ez da ogia, labean azala egin artean. Arto orea. Ogi orea. Orea labean sartu. Ore bateko opilak dira: antz handia dute. Lur pixka bat eskuan hartu, listua bota eta orea egin zuen. Paper orea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ore eta opil sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

Origanum vulgare.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ano.

Landare eta animalien taxonomi izena

Origanum vulgare.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: orein arrunt : Cervus elaphus; orein buztanzuri, orein virginiar : Odocoileus virginianus; orein kanadar, wapiti : Cervus canadiensis; oreintzar, megalozero : Megaloceros sp.

Euskaltzaindiaren Arauak

Cervus elaphus / AS: orein-mihi Asplenium scolopendrium.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

orein-mihi.

Landare eta animalien taxonomi izena

Cervus elaphus.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Asplenium scolopendrium.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-mihi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

orein sarrerari dagokion azpisarrera.

Landare eta animalien taxonomi izena

Asplenium scolopendrium.

Euskaltzaindiaren Arauak

'orein-okela'.

Atzizkien araberako erabakiak

-ki (okela).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: orekan: orekan egon.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: orekan egon.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan orekari sarrera ("Remero que mantiene una lancha en equilibrio para que no la arrastre la corriente mientras la pesca" A): A EY ("Ez maria erdikoak, ez orekariak [arrantzale baserritarrak] ezeben zerro-diru onetan zer ikusirik izaten" — remeros equilibristas), A EY III ("Orekariak orekan, arrantzaleak arrantzan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orekari 2: I. Urbieta ("Ager daiteke edozein pailazo, abere-heztaile, mago edo orekari, eta bere zenbakitxoa muntatu"), G. Aulestia ("tightrope n. orekarien soka").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

orekari : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

orekari : ElhHizt, HiruMila, Casve EF, DRA, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

erabili gabea da (hots, bakarrak erabilia: I. Urbieta); baina, dirudienez, gaia da erabili gabea; eta jasotzekoa izan liteke, ekilibrista sinonimo proposatuarekin batera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orekatsu 4: J. Garate ("Desoreka orekatsuan behar du jarraitu ekonomiak"); ESB Programa 2 ("aurrerapen orekatsu bat lortu behar da", "Politika orekatsu eta ezkongestiozko bat Gipuzkoa eta Bizkaiako zonalde saturatuetan"); J.L. Goikoetxea ("inon jokatzekotan zuhur eta orekatsu jokatu beharko da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

orekatsu : DFrec 1 (Anait: "aurrerabide harmonikoago eta orekatsuago bat"), AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

orekatsu : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ongi eratua da

forma berri, ongi eratua, orekatzaile bezala.

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

orekatu, oreka(tu), orekatzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

orekatu, oreka(tu), orekatzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "orekiak = pastas alimenticias".

Ongi eratua da

forma berri eta, lantaldearen ustez, ongi eratua, esneki eta bezala.

Atzizkien araberako erabakiak

-ki 'janaria'.

Kategoria

iz.

Jatorrizko forma

ordu, oren.

Jatorrizko forma

dorre erloju, dorre oren; paret erloju, horma oren.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: oren-erdi, oren-laurden .

Erabileremu dialektala

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: OREN GUZTIEZ (guziez SP), OREN GUZIZ. En todo momento. Eta lastima berretzen oren guztiez hala. EZ Man I 101. Bethiere eta oren guziez, gauza aphurrez bezala handiez ere. SP Imit III 37, 1. Nola beira letzake kanpoko dohainak / oren guziz lekhuko, begiz lituzkenak? Hb Esk 173. Eta bethi, egun oroz, urhats batez hurbilago heriotzetik, oren guziz nere bizi dohakabearen galmentan. Dv LEd 275.

Ez dugu aurkitu oren guztiez, oren guziez, oren guziz formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

oren guztiez 2: Herria (“Hendaian, Azkainen, Saran Kanbon, Hazparnen, Ahurtin har daiteke autobusa arratseko bederatzietatik aitzina oren guztiez”), Aingeru Epaltza (“Egunak argi zituen oren guztiez baliatzen nintzen irakurtzen segitu beharrez”); oren guziez 2, Herria (“Itzultzeko Euskaldunen plazara hurbiltzea aski da, gauerditik haste oren guziez autobusak itzultzen baitira goragoko lekuetara”); oren guziz 3: Herria 2 (“Batzuek denetako berriak edo argibideak, oren guziz errepikatzen dituztenak”), Marzel Etxehandi (“Oren guziz hamar minutuz gelditzen gara, kamioien kondatzeko, elgarretaratzeko”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adberbio-sintagma lexikalizatua denez, komeni da azpisarrera gisa jasotzea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa oren sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

'orina'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko oreztatu, orestatu : "pecoso" Lar.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

oreztatu 1, K. Santisteban ("Oro desegitzen da laino trinkoan, neguan galdutako oroitzapenez oreztaturik bailegoen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

oreztatu : HiztEn, Euskalterm 1 (enpastatu sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE. // Cf. oreztadura : AB50 1 (amasado); oreztapen : HiztEn, Euskalterm 1 (enpaste sinonimoarekin).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

oreztatu : HiruMila (empastar), ElhHizt (empastar), Casve EF (oreztatü: empâter), PMuj DVC (plastecer, empastar, amasar, modelar con pasta) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA. // Cf. oreztadura : PMuj DVC (plastecido); oreztapen : HiruMila (empaste), ElhHizt (1 empaste; 2 Med. empaste), PMuj DVC (empaste); oreztari : PMuj DVC (empastador).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ia erabili gabea da, baina egokia eta ongi eratua, lantaldearen ustez.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

orezta(tu), oreztatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

orez estali edo bete.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

orfeoi (+orfeoe 1) 6: Kk Ab II 2 ("musika-bandeak eta orfeoiak", "ekarriko neukez, diruz lotuta, uri andi orretako eresjole ta abeslaririk onenak Mañarira, geure bandara ta geure orfeoera"); Lab EEguna ("Orfeoia ere izango degu"); Salav 3 ("Donostiko Orfeoia eraman zuten", "pena ederrarekin gelditu nintzan gure Donostiko Orfeoi ori entzun gabe", "orfeoi moduan antolatzen zituzten beren kantuak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orfeoi 14: M. Zarate ("izadiaren orfeoi nabarmena Erranbideren bikien jaiotza ospatzen asi zan"); J. Urrujulegi ("herriko elkarteek Orfeoi Donostiarrari egingo dioten omenaldian parte hartzen du Santa Cecilia Abesbatzak"); P. Zabaleta 3 (adib.: "musikalari ospatsuaren omenez Orfeoiaren ekitaldi bat antolatu zuen", "Orfeoiak zekizkien abestirik ederrenak kantatuko zituen"); Goiz-Argi 1985 5 (adib.: "Iruña'ko Orfeoiaren zuzendari zan eta Madril'en zegoelarik lortu gendun gure orfeoira ekartzea", "benetan lan bikaiña egiten ari dela orfeoiaren barruan esan bearra dago"); J.M. Irigoien ("Horiek ez dira kainoiak, ez eta deabruaren orfeoiak"); Egunk 1991 (adib.: "Orfeoia Atarrabiako San Andres Elizan arituko da"); Tx. Garmendia ("Orfeoi Donostiarrak, kantu zoragarriak kantatu zizkigun"); orfeonista 1: Satarka ("gabeko 8'-etan etorri ziran Santander'tik gure abeslarijak — orfeonistak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

orfeoi : DFrec 6, AB38 1, AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 3; orfeoilari : Euskalterm 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

orfeoi : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, PMuj DVC; orfeon : Casve EF // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

E210: "Hitz hori latin hizkuntzetan soilik agertzen dela ezin uka. Nolanahi ere, abesbatza hitzaren sinonimo gisa ezaguna da eta, agian, ez litzateke zerrendatik at utzi behar". // BAgiria (1999-01-29): hurrengorako.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta baliokidearekin batera onartzekoa

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, formaren aldetik behintzat, eta onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, hedatu eta ezaguna denez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orfiko 3: L. Oñederra ("Azpitik, esplikazio zentzua, igerketa orfiko baten susmoa"), Zehar 1993 ("Delaunyren kubismo orfikoan"), J.A. Arrieta ("Mito orfikoa, alegia: infernuetarako jaitsiera "kontrolatua", nolabait esanda").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

orfiko : HiztEn, Euskalterm 2- ErlHizt ('órfico'). // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

orfiko : ElhHizt, HiruMila, Casve EF // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal órfico / orphique formen ordainak: orfiko : HiztHand, ElhHizt, HiruMila (eta orfeotar, Orfeoren; orfismo-) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta Lur EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (Le Petit Robert): orphique; it (S. Carbonell): orfico; de (Langenscheidts): orphisch // Ez dugu aurkitu ap. en (Collins).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

orfiko : J. Garzia, Filosofiako gida.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

izond.

Jatorrizko forma

gurdi, orga.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

IEko bina ager. dituzte orga-bide (Barb Sup, JE Bur) eta orgabide (Elzb PAd) formek; -n-dunik ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

orgabide : AB38 2, HiztEn-LurE.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bide.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: organigrama.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

organikotasun 4, X. Kintana 1967 ("Bakteri batek burdiña oxigenatuaz lortuko du enerjia [...] eta aunitz beste bakteriei gerla eta burruka egiñaz beren organikotasuna iristeko [...] Organikotasunak enerjia nahi du [...] Molekulen artean badago bat eguzkitiko argiari eskerrak meatz eta organikotasun bagako molekuletatik organikotasuna egiten dakiena").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu zuzena da, baina zalantzak daude hiztegian jasotzeaz

sistemaren araberakoa da, baina iturri bakarrean jasoa (X. Kintana 1967) eta, dirudienez, behar ez dena.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

organista 12: ABar (“Erriko organista”, “Gaur ikusiko dute Braulio organista zein dan”), Y. Oñatibia (“Egitaz trebea, Dr. Warren organista”), E. Muxika (“Apaizon, erretoreon, pastoral-gizonon, monitoron, organiston, t.a.-en esku dago gure erria gure kantutegira jartzea eta euskal-eliz-barruti guztietan doiñu ta itz ber-berekin abestea”), I. Urbieta (“Ixta mixta organista txista, pista, begibistan, begibistan”), S. Aranbarri (“XIX'gn eta XX'gn bitarteko denboran: Etxaniz'tar Juan Maria, Esteban eta Dolores — Organisteko aita ta seme-alabak"), P. Aristi ("Gero Pistorius organista zaharrak paperezko pezeta, hogerleko eta bosdurokoak eman zizkidan horiekin batera gordetzeko, baina mesede baten truke”), A. Agirre (“Organista, musika-konpositore eta antzerki-gizona”, “8 urterekin hasi zen organo ikasten Hernaniko organistarekin”, “1904an organista izendatu zuten”, “Gasteizko Elizbarrutiko Organista-Elkartea sortu zuen”, “Donostiako Santa Mariako elizan organista-plaza”); organo-jole (eta -jotzaile 2, -jotzailetza 1) 23; organolari 4.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

organista : Euskalterm, HiztEn, LurE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

organista : HiruMila, ElhHizt, EuskHizt.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

organista : ElhHizt, HiruMila, Zehazki; organo-jotzaile : ElhHizt; organojole : HiruMila.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ista (mus.)

Euskaltzaindiaren Arauak

organizatu, organiza, organizatzen. du ad. 'antolatu, eratu'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

organizatu, organiza, organizatzen.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. antolatu, eratu, etab.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ORGANO-JOLE, ORGANO-JOTZAILE. Organista. Orgaña joile Bildozeko jaun Erretora zen. Joile ederra, hei! [...], hori ederrago beita, zü, ttarrapata. Herr 11-1-1962, 3. Katedraleko benefiziadu, musika-irakasle ta organu-jotzaille. Alzola Atalak 127. Organu jotzaille barria etorri zan elizara. Etxabu Kontu 49. Clement izana da, luzaz, musika erakasle, eta organa-joile Mauleko elizan. Larre ArtzainE 149.

organo(-)jotzaile 113: Aizu 2, Argia 5, Berria 59, DiarioVasco 18, EiTB 19, Elkar, UEU, Uztarria 8; organo(-)jole 30: Argia, Berria 3, DiarioVasco 16, EiTB, Elkar, Goiena, HABE 2, Karmel 2, Uztarria 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

organo(-)jotzaile 20: Berria 15, Felipe Juaristi 3, Anjel Lertxundi, Aritz Gorrotxategi; organo(-)jole 7: Berria, Irene Aldasoro 2, Pello Zabala, Xabier Amuriza, Arantxa Iturbe, Daniel Landart.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa organo sarreran.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

LBeh (2014-04-03): organoleptiko 103: Elhuyar 2 (adib.: “beren propietateei eta kalitate-ezaugarriei eusteaz gainera, ezaugarri organoleptikoei ia bere horretan eutsi zietela produktuek”), Consumer 89 (adib.: “Gantz-proportzio urriegiak urdaiazpikoaren kalitate organoleptikoa (zaporea, usaina, ukitua...) murritz dezake”), Berria 4 (adib.: “Finoaren kasuan ere, legamia geruzaren garapenak ardoaren oxidazioa eragotziko du ontze prozesu osoan, eta, era berean, ezaugarri organoleptiko bereziak emango dizkio ardoari”), EiTB 8 (adib.: “Ikuspegi organoleptikoan eta analitikoan oinarriturik, botilako sagardoa baloratzea, saritzea eta sustatzea dira lehiaketaren helburu nagusiak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: organoleptiko 3, Edorta Agirre (adib.: “Lehortze-sistema tradizionalen aldean metodo hau garesti samarra bada ere, kalitate hobeko produktuak ekoizten ditu: tenperatura altuegirik baliatzen ez denez, galera nutrizional eta organoleptikoak dezente urritzen baitira”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es organoléptico / fr organoleptique: Elhuyar: (Biol.) organoleptiko / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: organoleptiko / Adorez5000: -.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Nazioarteko forma da eta jasotzekoa.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Biol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-o/-u: -ulu.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-zain.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. iz.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

orgataraka.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tara.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

orga sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "orgatila = carretilla".

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

aski dira orgatxo eta eskorga.

Atzizkien araberako erabakiak

-tila.

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zain.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bide.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orientagarri 10: J. Erzibengoa 2 (adib., "Orientagarriak dira gehienetan irakasleentzat"), Aste Santua 1983 ("Meza-liburuak zati bakoitzari ezarri dizkion oarpenak gaiaz aberatsak eta orientagarriak dira"), BalioUrritu 1984 ("aldagai-egitura finko bat hartu da oinarri orientagarri bezala"), EHAA 1989-1990 4 (adib., "Frontoiaren kokapena zehaztea, hala nola bere ezaugarri formalak, ordenaketa planoetan adierazitako lerrokaduren izaera orientagarria dutela kontutan hartuz", "gainerako antolaketa orientagarria izanik", "2. sektorean espreski adieraztea marraztutako antolaketa orientagarria dela"), TeknolMekan 2 ("harri-mota ezberdinentzako periferi abiaduren zenbait balio orientagarri metro segundotan adierazita agertzen da", "Beraz balio hauek orientagarri gisa bakarrik erabil daitezke"); orientatibo 3: EuskararenProgr 1981eta 1982 ("Programakuntza honetan agertzen den hiztegi-zerrenda ez da izango derrigorrez jarraitu behar dena, orientatiboa baizik", "Azkenik beste hau ere esan behar dugu: hemen proposatzen diren gaiak, edukiak, errekurtsoak... orientatiboak direla"), K. Igea ("Gidoiak orientatiboak dira bakarrik, beraz irekiak"); orientatzaile 8: BalioUrritu 1984 ("Zerbitzuen sailkapen-erizpidea orientatzailea da bakarrik, beraietariko askok balio askotako funtzioak izan eta burutzen bait dituzte"), GAO 1990-1993 3 ("Lotesletzat hartu beharko da, bere izaera balioesle, orientatzaile, gomendatzaile edo ez-loteslearen berri ematea gaineratzen ez zaion zehaztapen oro", "Dokumentazio grafikoak, bere eskala eta doitasun maila dela eta, nahitaez orientatzaileak diren eskemak biltzen ditu", "Ezarritako zenbateko hori, hala ere, orientatzailea da ez mugatzailea"), B. Urkizu 2 ("Orientatzaileak, bestalde, badu galdera-zerrenda bat, ahozko frogaren oinarri izan daitekeena", "Irakasle orientatzaileak zertzen du"), Axelko ("garai egokia dirudi ikasleen egoera aztertzeko eta horren arabera aholku orientatzaile batzuk emateko"), HezkSaila Batx 1994 ("Batxilergoa izaera bakarreko eta helburu bikoitzeko -bata hezitzailea [amaierakoa eta oinarrizkoa] eta bestea propedeutikoa [prestatzailea eta orientatzailea]- hezkuntz-etapa gisa planteatzen bada...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

orientagarri : AB38 16 ('orientable'), HiztEn, Euskalterm 4 ('orientable' 3, 'orientativo' 1); orientatibo : AB38 2 ('orientativo'), Euskalterm 2 ('orientativo'); orientatzaile : AB38 1 ('orientador'), HiztEn, Euskalterm 1 ('orientador') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

orientagarri : HiruMila (orientativo, va; orientador, ra), ElhHizt (orientable); orientatzaile : HiruMila (orientador, ra), ElhHizt (orientador, -a) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu orientalismo, orientalista formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orientalismo 3, Orientalismoak (adib.: "Edward W. Said profesore palestinarrak orientalismoa aztertu du kultur optika batetik"); orientalista 3: UnescoAlb 1990 ("Bergson-en ikaslea ere izan zen College de Francen, Lévy-Bruhl soziologoarena eta Massignon orientalistarena"), Orientalismoak ("Saidek joan den mende amaierako europar kulturak bultzatu zuen arte produkzio "orientalista" eskergara jotzen du"), I. Arrigain ("W. Jones orientalista ingelesak ordurako azaldua zuen arazo hori"); orientalizatu 1, Orientalismoak ("Ekialdea eta ekialdekotasuna are gehiago orientalizatuz, amildegi sakon bat ireki zen Mendebaldeko eta Ekialdeko ustezko kultur nortasunen artean").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

orientalismo : AB50 1, HiztEn; orientalista : HiztEn, LurE // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

orientalismo : ElhHizt, HiruMila; orientalista : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

orientalismo, orientalista / orientalisme, orientaliste formen ordainak: orientalismo , orientalista : HiztHand, ElhHizt, HiruMila; sortaldezale : Casve FE (eta sortaldezalegoa), HaizeG FB, PMuj DCV (sortalde-zale) // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, T-L LFB.

Erdaretako formak

fr (DLLF): orientalisme, orientaliste; en (Collins): orientalism, orientalist; it (S. Carbonell): studio o conoscenza della civiltà, costumi e lingue orientali, predilezione per le cose d'Oriente, carattere orientale, orientalista; de (Langenscheidts): orientaslisches Wesen, 1 Hang zum Orientalischen, 3 Orientalistik; orientalistisch, Orientalist.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orientalista 3: UnescoAlb 1990 (“Bergson-en ikaslea ere izan zen College de Francen, Lévy-Bruhl soziologoarena eta Massignon orientalistarena; azken hau hala ere asko miresten zuelarik”), Orientalismoak (“Egungo egoeran sartzeko, Saidek joan den mende amaierako europar kulturak bultzatu zuen arte produkzio ‘orientalista’ eskergara jotzen du”), I. Arrigain (“W. Jones [1794] orientalista ingelesak ordurako azaldua zuen arazo hori”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.

Euskaltzaindiaren Arauak

orientatu, orienta, orientatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

orientatu, orienta, orientatzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zio/-pen.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

papiroflexia forma aztertzean nazioartekoa dena jasotzea proposatu da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

orijinal -j-z (berr)idatzia nagusi da, 112 ager. dituela: B: Cb CatV; JJMg BasEsc; Astar II; CatLlo; CatBus; Balad; G: Mb IArg I; Ub; Gco; AA; Lard; IE: Lç; Mat; EZ; Gç; ES; Ch; Añ CatAN; CatB; CatLuz; CatR; CatAe; Legaz; CatUlz; ZuAm: Tt Onsa; Bp; Mst; CatLan; Ip Hil; CatS; UNLilia; EB: Arti MaldanB; original 7 aldiz ageri da: G 1 (AA II) eta IE 6 (Harb; Hm; CatSal; Mde Pr); orixinal 5 aldiz, L (Dh; Jaur; MarIl); oriyinal behin (Mih).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

orijinal , orijinalitate, orijinaltasun 35 aldiz azaldu dira, B 1 (A. Arejita) eta beste guztiak EB-EgAs (T. Castresana; J.A. Lakarra; E. Antxustegi; J. Azurmendi; A.S. Eskisabel; UZEI; Saioka 6; B. Oihartzabal; E. Zabala; J.J. Brunet; J.J. Uranga; Egin; B. Bakaikoa; J.M. Elexpuru; J. Sarasua; Ere; I. Acha; Euskal hizkuntza eta literatura. BBB 1; G. Garate; J.J. Gonzalo; Unesco-ren Albistaria; Gipuzkoako Lurralde Historikoko Foru-Instituzioen...); original , originalitate, originaltasun 30 aldiz: B 5 (B. Garitaonandia; J.M. Kortazar; Labayru Ikastegia), Z 1 (J.L. Davant), eta beste guztiak EB-EgAs (X. Kintana; G. Nazabal; I. Uria; J.M. Torrealdai; J.M. Lasagabaster; UZEI; J.M. Olanga; J.A. Agirre; J. Duoandikoetxea; I. Sarasola; B. Urkizu; I. Aizpuru; UEUko Fisika saila; La Voz de Euskadi; E.J.; G. Calico; Garaia; Historia eta gizarte-zientzien urtekaria. II. urtea; Hemen; Beltza).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]