1.
(VocBN). Viejo."Vieux, usé; zar est toujours un terme de mépris"VocBN. Cf. zahar..
Eztute ezarten mahatsarno berria zahagi zarretan. LçMt 9, 17 (He, TB, Dv, Ip, SalabBN, Leon, IBk, IBe zahar).
Nehork oihal pedazu latz bat eztu iosten abillamendu zar batetan, ezpere haren konpligarri berri hark edekiten drauka zarrari. "Vieil"
.LçMc 2, 21.
Eta eztitezen behá elhe zarretara eta jenealojia fin gabetara. "Fables"
.Lç1 Tim 1, 4 (He elhe zahar, Dv elhe xahar
).
sense-2
2.Malo, desfavorable, perjudicial (ref. a cosas).v. tzar, txar. Bihikor da nagiaren alhorra, bana belhar-zar bezi hanti eztathorra. "Méchantes herbes"
.OPr 564.
Alda zaitez, bada, katarro zarren batek garbitu baño lenago. ZabGabon 31 (v. tbn. katarro zar en Azc PB 291).
Han zen hatik [komisarioa], bere xarpa soinean holako lan zar guzietan, beti xuxen han den bezala. HUZez 128.
Eta gero bethi zer eta zor eta zar guziak oro guk jasan, laborari gaizoek. EGAlm 1897, 14.
Denbora ganbiatzen den bezala, bet-betan, zarretik onera eta onetik zarrera. Prop 1902, 278.
Zepelin zarrak bonbaz betiak / goiko oroian tartian. TxB I 106.
azpiadiera-2.1
(VocBN
A).Malo, despreciable, de mala calidad."Très commun, de peu de valeur"VocBN. .
Eztakizia [...] zarra dela bide hori?Lander(ap. DRA).
Baloi zarraren kezka besterik / ez al da bizimoduan? Basarri 74.
Errekasto zar ura nolabait pasa. AZink 80.
azpiadiera-2.2
(Dv(BN, S)). Malo, malvado (ref. a personas). Eztakizia zarra dela gizon hori?Lander(ap. DRA).
Oi zergatikan hor ez zaitu judu zar batek, / Judako zuhain gazte hori, jo'ta moztu. MdePo 93.
Eldu ziguten italiano zarrak lepotik eta kito. AZink 90.
sense-3
3.
(V-gip, G-azp; H(V, G)). Grande."
A bai mallu zarra! ¡Aquél sí que era un mazo grande!"Etxba Eib. .
Ifinten deustazala [sic] begien aurrean libru-zar andi bat. AñEL1 29 (
EL2 33 liburuto
).
azpiadiera-3.1
(Como refuerzo de insultos). Zu zara bellako zarra.(Pamplona, 1529). ReinEusk 26.
(en éste y los siguientes ejs. antiguos aparece con <ç> inicial, que podría representar tbn. tz-)Errumes zar. (Valdizarbe, 1546). Ib. 39.
Ozar zarra. (Larraun, 1551). Ib. 45.
Ni puta zarra eta zu gizon prestu. (Ollogoyen, 1570). Ib. 71.
Agot zarrori.(Pamplona, 1573). Ib. 75.
Ilarrosaldi bat emanen nioke bellako zarrari.(Ochagavía, 1598). Ib. 103.
Mokorda zar bat!Apaol 47.
A tonto zarrak!UrruzZer 131.
Akulumendi zar ori. AlzBern 74.
Ume tentel zarrok. BilbaoIpuiB 212.
Alper zar bat zala. Ib. 145.
A kaiku zarra!NEtxLBB 120.