OEH - Bilaketa

42 emaitza ozar bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
xakur.
sense-1
1. (AN-5vill, L, B, BN, S, R; Ht VocGr, H; -kh- SP, Ht VocGr 340, VocBN , Hb, Dv, H) Ref.: A; Lh (xakhur); EI 88 .
Perro. "Petit chien" SP. "Chien" Ht VocGr. "Chien de taille moyenne ou petite" VocBN. "1. chien jaune ou de petite taille, [...]; 2. chien en général (est plus usité en ce sens que zakhurra). [...] Xakur zaunkaria, beti bildurtia, [...]" H. "Perro pequeño. Xakhur alferra kukusoz betherik, el perro perezoso (está) lleno de pulgas. (Es de advertir que varios diminutivos han perdido su carácter de tales, como sucede con este, por lo menos en BN y L" A. "Xakurra (izan) balitz, sainga liro (se dice del que busca una cosa que está a la vista y no la ve) (Herr 28-3-1957)" DRA (la ref. es incorrecta). Sg. EI 88, xakur no es diminutivo en L-arcang. v. txakur, zakur. Tr. Propio de la tradición labortana y bajo-navarra (tbn. aparece en baztaneses como Echenique). Si bien algunos lexicógrafos como Pouvreau, Salaberry y Duvoisin recogen para esta voz el sentido exclusivo de diminutivo, éste no se ve reflejado en los textos.
Ezen eztun gauza bidezkoa haurrén ogiaren hartzea eta xakhurrei egoiztea. "Aux chiens" . Mc 7, 27 (He xakur, TB xakhur thipiei; Dv zakhur, Or, Ol, IBk, IBe txakur). Bi xakur gazte, bi orkume ama batenak. Ax 87 (V 59). Batbederak hobe luke bere xakhurra lagun, ezen ez aditzen eztuen laguna edo presuna. ES 392. Astoa eta xakur ttikia. Gy 21 (tít.). Xakur xumeak ere mahain azpian jaten dute bederen haurren ogi papurretarik. He Mc 7, 28 (Dv xakhurttoek). Xakhur batek ere ez du intzirina bat eginen. Dv Ex 11, 7 (Bibl zakur). Xakhur ttiki batzu bezein ezti eta amodiotsu. Jnn SBi 176. Xakhur handi eta ttipi. Elsb Fram 143. Aipatu xakhur ihizikoez kanpo [...]. Ib. 142. Xakur erausi bat. Barb Sup 52. Xakur baten ondotik eta hari estekatua, bazoan itsu bat. "Un chien" . Barb Leg 137. Errak haurra: xakhur bat othe nauk hola makhil batekin ethor hadin? Zerb IxtS 53. Hil nahi dugun xakurra, beti kukusoz betea. Herr 3-5-1956 (ap. DRA ). Xakurrak buztana, ogiagatik ibiltzen du. Herr 28-3-1957, 4. Ez baduk hiaurek hire burua zaintzen, xakurra bezala ibiliko hute. JEtchep 100. Gerlak ez du behatzen aita bat, ama bat, ala seme bat duen hiltzen. Xakurrez berdin. Ib. 59. Ba, eta zu, dirudunekin hortan phartzuer. Zu zakur handien xakur. Larz Iru 146. Inguru hetako xakur guziak erausiz hasarazi. Ardoy SFran 63. Xakur txarra dena kukuso! "Petit chien" . Ib. 154 (v. tbn. en contexto similar Gy 21, JEtchep 31 xakur txar). Banuen xakur bat, ardi xakur bat, izigarriko ardi xakur huna. Etchebarne 42. Hots, bi etxeak gureak ginituen, sortzezkoa eta hautuzkoa. Bi etxetako xakur beraz gu? Larre ArtzainE 112.
v. tbn. Echn Mt 7, 6. Hb Egia 141 (-kh-). Elzb Po 195 (-kh-). Zby RIEV 1909, 104 (-kh-). JE Bur 19. Ox 185. Zerb Metsiko 190. Etcham 201. Zub 25. Lf in Zait Plat XXI. Balad 247. Larz Herr 5-9-1968, 4. Xa Odol 97.
sense-2
2. Gatillo. v. txakurtxo (3).
Rusiak atomiko armaren xakurra zapatzen badu, zapatuko du Amerikak ere. SoEg Herr 25-7-1963, 1.
sense-3
3. "Muflier majeur (Antirhinum majus), xakurra. Izen hau eman daukun azkaindarrak uste du landare huni hobeki erran behar lakikeion xakur-muthurra, guri ere ba. Bainan izenak aditu diren bezala hartu behar dire. Murru zaharren puntan heldu da xakurra " Zerb GH 1933, 425.
azpisarrera-1
XAKUR ALANO. Mastín. v. alano.
Xakhur alano eta xakhur xarlango guziek. Elsb Fram 142.
azpisarrera-2
XAKUR AMORRATU, XAKUR ERRABIATU. "Xakur amorratua (V, G), errebiatua (L), chien enragé" H.
Haguna zariotela ahotik, xakhur errabiatuer bezala. Elsb Fram 175.
azpisarrera-3
XAKUR-BEGI. "Xakhurbegi, [...] espèce de plante du genre des plantains" Hb.
azpisarrera-4
XAKUR-BELAR. "Xakur-belhar, grama (BN-baig) Lacombe" DRA.
azpisarrera-5
XAKUR-EGOZLE (-kh- H). "Qui a charge de chasser les chiens, bedeau d'Église" H (s.v. xakhurzaia).
azpisarrera-6
XAKUR EME ( -kh- H), XAKUR URRIXA ( -kh- H). "Chienne" H.
azpisarrera-7
XAKUR IHIZTOR. Perro de caza. v. EHIZA-OR.
Xakhur ihiztorra erbiari bezala, han zagon, zigarro usain bat noiz eta non sendituko zuen. Barb Sup 64. Xakur ihiztor bat bi urtekoa. Herr 14-1-1960, 3. [Xakur bat] ihizorra, xuria. Herr 2-3-1961, 3. Tokiko jaun haundien xakur-ihiztorrak. GH 1974, 60.
azpisarrera-8
XAKUR KARLIN. "(B), perro carlín" A.
azpisarrera-9
XAKUR-MIHI (S; -kh- ap. Lh). Ref.: Alth Bot 7; A; Lh (xakhur-mihi). "Cinoglosa (bot.)" A.
azpisarrera-10
XAKUR-MUTUR. Morro de perro.
Protestanta da eta xakur mutturra bezein hotxa! Herr 29-10-1959, 1.
azpisarrera-11
XAKUR OLLAKA (xakhur-ollaka S ap. Lh, que cita a Alth; H (s.v. ollaka)). Perra. v. TXAKUR OLLAKA, 1 ollaka.
azpisarrera-12
XAKUR-PORRU. "Bulbine, ora fórrua, ozar fórrua, xakhur fórrua" Urt III 420.
azpisarrera-13
XAKUR-PURGA. "Agrostide des chiens (Agrostis canina), xakhur-purga. Gizon bakar batzuek landare hau ezagutzen dute: izenetik ageri du zertako den bereziki on" Zerb GH 1934, 331.
azpisarrera-14
XAKURRENTZAT ERE EZ ON IZAN. No valer, no servir para nada (litm. 'ni para (dárselo a) los perros').
Ordutik harenak egin du, anitzen begietan; xakurrentzat ere ez da on gure gizona. HU Zez 197. Meier juduaren jokoa Drumonek egin balu, ez zen Drumont xakurrentzat ere on izanen. Ib. 23. Egun ahotaraka laudorio eta espantu, eta bihar? Bihar xakurrentzat ere ez on. Ib. 98. Xahartzearekin berehala mintu usain bat hartzen dautzute, xakurrentzat ere ez baitire on gehiago. Ib. 143.
azpisarrera-15
XAKUR XARLANGO. Galgo. v. TXAKUR XARLANGO.
Xakhur alano eta xakhur xarlango guziek. Elsb Fram 142.
xakur
<< uzar 0 / 0 1 zar >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper