OEH - Bilaketa
240 emaitza ahalik bilaketarentzat
Sarrera buruan (14)
- AHALIK (ahal)
- ahalik
- AHALIK BERANDUENA (1 berandu)
- AHALIK BERTANENA (bertan)
- AHALIK BEZAINBATEAN (ahalik)
- AHALIK ERE (ahalik)
- AHALIK ETA (ahalik)
- AHALIK ETA GEHIEN (gehien)
- AHALIK ETA URRIENA (1 urri)
- AHALIK EZA (ahal)
- AHALIK EZA (ahalik)
- AHALIK GEHIENA (gehien)
- AHALIK ORO (ahalik)
- ASMA-AHALIK (asmatu)
Sarrera osoan (226)
- absolbiarazi
- adierazi
- adineko
- ahal
- ahalikan
- aharra
- ahobetegailu
- akabatu
- albait
- aldi
- aldiz
- alegera
- alfer
- alik
- alikeza
- altaratu
- altxarazi
- altxatu
- amestu
- amildu
- amodio
- anartio
- anitz
- apalki
- 1 ara
- arabera
- arauz
- argi
- 1 aria
- ari izan
- 1 arinki
- arranda
- arrangura
- arranguroski
- arrimatu
- artoski
- 1 aski
- asmatu
- 1 auzi
- aztikeria
- aztisa
- aztitza
- 1 ba-
- bahetu
- bai
- baizen
- bakarleku
- baratu
- barkamendu
- barna
- barreiatzaile
- 1 barren
- 1 barrena
- bazter
- bederen
- begiratu
- begiratzaile
- begitartetsuki
- behaztopa
- 1 belar
- belarri
- beldurkunde
- beltzune
- 2 ber
- 1 berandu
- berehala
- berezi
- bermatu
- bertan
- bezain
- bezainbat
- bihotz
- bilgune
- 2 bira
- bizigarri
- 1 biziki
- borda
- 1 bortxa
- boteretsuki
- danga
- 1 dar-dar
- deliberazio
- dignoki
- dilijentzia
- dohainik
- dosean
- 1 ederki
- edozein
- 1 egun
- elkar
- eman
- 1 emeki
- entseatu
- entsegu
- 1 erreka
- errekaitatu
- erresurtsa
- erretoria
- eskola
- 1 esku
- eskusa
- estutu
- etxeka
- ezagutze
- ezarrarazi
- ezdeustasun
- fazoin
- fidelki
- fitetz
- gainerako
- gar
- gehiago
- gehien
- geldi
- gogoeta
- gogo-urritasun
- goiz
- goren
- gosete
- gupidetsi
- gutxi
- haboro
- halako
- halarik
- handi
- harik
- harrigarri
- 1 hartu
- hasi
- hats
- haur
- hautatu
- hautsi
- hirugarren
- 1 hobeki
- hots
- hunkitu
- hurbil
- 1 huts
- 1 iduri
- ihardetsi
- ikusta
- interes
- 1 isilki
- istribor
- izari
- jaiegun
- jakitate
- 1 jarraiki
- jarri
- jaun
- jujuski
- justu
- 1 kantu
- kargu
- komoditate
- konferitu
- kontrakotasun
- laburzki
- laster
- lehen
- lehenbailehen
- lehor
- leialki
- libertinkeria
- mainatu
- 1 maiz
- 1 merke
- minduriki
- nekezia
- neu
- oliarazi
- 2 ondo
- ongi
- oroitu
- ospetsu
- otoi
- parekatu
- 1 parrasta
- pats
- pausatuki
- pena
- pentsatu
- pietatezki
- 1 pintatu
- pisutasun
- plaza
- poliki
- poztasun
- prokuradore
- sabat
- sakon
- salatu
- 1 sarri
- sekretuki
- soinkatu
- solas
- suhetatu
- tinko
- tobera
- tresean
- 1 trinko
- tronko
- turmentin
- txar
- 1 umilki
- unean
- urgatzi
- 1 urri
- 1 urrun
- urruti
- xapelet
- xauxun
- xehatu
- xehe
- xerkatu
- xoil
- xoko
- xuxen
- zehatz
- zentzuzki
- zer
- 1 zerratu
- zinki
- zorrozki
- zozomikote
goiburua
eskusa.
tradizioa
Tr. Documentado desde Dechepare; se encuentran ejs. tanto septentrionales como meridionales. Su frecuencia disminuye notablemente en el s. XIX, y apenas en el XX sólo aperece en textos populares.
sense-1
1.
(Urt IV 334, Lar, Añ, Gèze, H),
exkusa.
Excusa. AxN explica desenkusa eta estakuru (51) por eskuse eta ezin egin. v. aitzakia.
Eta hartan eztakidik eskusarik balia. E 247. Baina orain exkusarik eztuté bere bekhatuaz. Lç Io 15, 22 (He ezenkusarik, Dv, IBk, IBe aitzakiarik, Ol zuribiderik, Ker atxakirik). Exkusa gabe diradenzát. "Sans excuse" . Lç Rom 1, 20 (cf. eskusagabe). Ene eskusak, othoi, aitari eta amari igor itzazu, ahalik eta hobekiena. Echaux 155. Exkusarik nihola ere ezta baliaturen, / Bañan gauza den bezala da examinaturen. EZ Man I 84. Ez khexa zure eskusa balia arazi nahiz. SP Phil 193 (tbn. He 195). Exkusa lejitimoz kanpoan ez haragirik ez arraulzerik iatia. Tt Arima 51. Ezta eskusarik batere. Iraz 65. Zure aitzakia edo eskusak Jainkoaren aurrean ez dizute balio. Cb Eg III 391. Está eskúsa óna nik ere iteuntéla. LE Prog 112. Aitzakia, esesio edo eskusa bide gabeak. Mg CC 121s. Beti eskusak billatzen dituzun. Echve Imit 321 (SP (III 46, 1) desenkusa, Ch aitzekia, Mst, Ip estalgüne, Ol apuko, Leon estakuru). Jainkoaren aintzinean atzekiarik gabe eta eskusarik merezi ez duen bezala ezartzea. Jaur 128. Ez dago atxakia edo eskusarik. CatBus 52. Ez niri orrelako / eskusarik paratu. JanEd I 32. Eskusa eman zuan nekazariak, esanaz otso-lekua zala ura. Bv AsL 180. Zertan zabiltza bada / eskusaz betea. Auspoa 97, 74. Oiek ez dute dirua ematen / zenbaitek aña eskusa. Tx B 176. Orduan etzegoan eskusarik. Zana zala, tripa bete ta segi. BBarand 102. Euren eskusarik nagusixena. Gerrika 274.
v. tbn. SermAN 7. El 60. CatAnz2 65. Gy 174. EvS Io 15, 22. Exkusa: He Act 16, 39.
Excusa. AxN explica desenkusa eta estakuru (51) por eskuse eta ezin egin. v. aitzakia.
Eta hartan eztakidik eskusarik balia. E 247. Baina orain exkusarik eztuté bere bekhatuaz. Lç Io 15, 22 (He ezenkusarik, Dv, IBk, IBe aitzakiarik, Ol zuribiderik, Ker atxakirik). Exkusa gabe diradenzát. "Sans excuse" . Lç Rom 1, 20 (cf. eskusagabe). Ene eskusak, othoi, aitari eta amari igor itzazu, ahalik eta hobekiena. Echaux 155. Exkusarik nihola ere ezta baliaturen, / Bañan gauza den bezala da examinaturen. EZ Man I 84. Ez khexa zure eskusa balia arazi nahiz. SP Phil 193 (tbn. He 195). Exkusa lejitimoz kanpoan ez haragirik ez arraulzerik iatia. Tt Arima 51. Ezta eskusarik batere. Iraz 65. Zure aitzakia edo eskusak Jainkoaren aurrean ez dizute balio. Cb Eg III 391. Está eskúsa óna nik ere iteuntéla. LE Prog 112. Aitzakia, esesio edo eskusa bide gabeak. Mg CC 121s. Beti eskusak billatzen dituzun. Echve Imit 321 (SP (III 46, 1) desenkusa, Ch aitzekia, Mst, Ip estalgüne, Ol apuko, Leon estakuru). Jainkoaren aintzinean atzekiarik gabe eta eskusarik merezi ez duen bezala ezartzea. Jaur 128. Ez dago atxakia edo eskusarik. CatBus 52. Ez niri orrelako / eskusarik paratu. JanEd I 32. Eskusa eman zuan nekazariak, esanaz otso-lekua zala ura. Bv AsL 180. Zertan zabiltza bada / eskusaz betea. Auspoa 97, 74. Oiek ez dute dirua ematen / zenbaitek aña eskusa. Tx B 176. Orduan etzegoan eskusarik. Zana zala, tripa bete ta segi. BBarand 102. Euren eskusarik nagusixena. Gerrika 274.
v. tbn. SermAN 7. El 60. CatAnz2 65. Gy 174. EvS Io 15, 22. Exkusa: He Act 16, 39.
sense-2
2.
Perdón, disculpa.
Hari barkhamendu edo eskusa galdegitera. CatLav 178. (V 92)
Hari barkhamendu edo eskusa galdegitera. CatLav 178. (V 92)
sense-3
3.
Impedimento.
Etzan eskusarikan, / konforme dianak, / siñalatu zituen / dotia eta danak. PE 65. Eskusa gabe gaxuak artu [arrautzak] . Ud 69.
Etzan eskusarikan, / konforme dianak, / siñalatu zituen / dotia eta danak. PE 65. Eskusa gabe gaxuak artu [arrautzak] . Ud 69.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
