1. (S ap. A ; Izt 18r, Dv), urgazi (Lar Sup, A (que cita RS y a Mic)), urgaitzi (S ap. A; SP, VocS, VocBN, HeH Voc , Gèze (ü-), Dv, H), urgaiztu (S ap. A ), urgaitze (sust. vbal., H), urgaite (sust. vbal., H), urkaitzi (-kh- H (S)) Socorrer, ayudar, apoyar; apoyar moralmente, consolar; proteger. "Sécourir" VocS 142. "Soulager" Ib. 143 y Gèze. "Ménager quelqu'un par pitié" VocBN. Azkue para urgatzi cita tbn. el msOch (318), pero en éste se debe, sin duda, a una mala lectura del urgazi de RS (339). La grafía ç de los textos vizcaínos antiguos tal vez represente una africada. Tr. Documentado en los ss. XVI y XVII en textos septentrionales y vizcaínos. Desde principios del XVIII sólo se conserva entre los suletinos, hasta que en el s. XX vuelve a ser utilizado al Sur. Es usado con dat. en los textos más antiguos (fray Juan de Zumarraga. Dechepare, RS y Voltoire).
Zure alabaen etse jauxi orri urgazi bear deutsagu. 'Ayudar' . fJZ 98. Andria, Ieinkoak drugatzula; orai berdi girade. E 169. On erexteko Iainkoari egiok urgazi geideari. "Ayudar" . RS 339. Iainkoa trogatzula, Iauna. Volt 278. Iainkoa trugatzula. Ib. 243 (en ambos ejs. la t- se debe sin duda a la influencia de la -k suprimida). Arima urgatz ezazu nekez bada kharrean. EZ Man II 97. Iainkoaren seme bakhotxak benedika gaitzala eta urgaitz gaitzala. EZ Eliç 183. Harren gaurgoiti zerbait hongoaz / urgatz nezazu Iaungoikoaz. O Po 17. Iauna phenatan nuzu, urgatz nezazu, emazu arraposta enegatik. Tt Arima 9. Karitate hoietzaz [Pürgatorioko arimak] ahalik hobekiena ürgatz ditzatzien. FPrS 31. Espiritü Saintiak Eliza eztia ürgatzi bere hatsarrian baizik? Bp II 78. Oliadürak [...] onsa hiltzera ürgaitzten gütü. CatOlo 18. Bildü ziraie purgatorioko penetan diren arimen urgaztera. Ib. (ap. DRA, que no indica la pág.). Artzain batek bere ardiak urgaizten dutu. Ib. (ap. H). Ürgaitz nazazü, ene Jinkua, eta eztit lotsarik ükhenen. Mst III 29, 1. Urgats eta begira nezazu zure potheriaz. Othoitz 34 (ap. DRA ). Nola ürgaizten ahal tügü Pürgatoriuan sofritzen dien arimak? CatS 37. Haren lehen elhek ürgaizten zien Mariaren eta Josefen bihotza. Ip Hil 127.
( s. XX) Deitu zituan auzoko lagun batzuek andra kordegetua urguzitzearren (sokorritzeagatik). Ayerb EEs 1912, 20 (sic., seguramente errata por urgazi-). Irainak asperrarazten, alargunen urgaizten. (Quijote IX). Or RIEV 1929, 6s (Ldi ib. 208 sorosi; AIr RIEV 1928, 600 y Anab ib. 609 lagundu ). Geure langillak neurriz daiguzan urgazi. Enb 56. Zeure zoritxarretik urteten ezin lagundu al banegixu be, berbaz besterik ezian, urgazi ta poztu egin zaikedaz. Otx 73. Etzuten aratziñe edo musak asko-asko urgazi gure bertsolari auxe. Inzag RIEV 1933, 414. Dabidek bere morroiak bidali zizkion, aren aitaz urgaitzi zezaten. Ol 2 Sam 10, 2 (Dv gozakari eman ). Zu urgaizten azartuko natzaizu. Zait Sof 119. Aserik eta opa ukana beterik dukala urgazten aute. Ib. 128.
v. tbn. Urgaitzi: Mercy 26. UNLilia 20.

2. urgaitzi, urgazi. (Sust.). Ayuda, apoyo.
Zearrotzako apaizen urgaitziz, jakituriaren eske gogotzu ta luzaro ibillia da. Ag EEs 1917, 211. Biotz on, ba, ta nere urgazi gabe ere, aintzat izan. Zait Sof 125. Erregearen bi otseiñen urgaziz arrastaka datorrela. Ib. 88. Lurralde oni ta iritarrei urgazi bikoitza ekarki. Ib. 137.