Euskaltzaindiaren Hiztegia

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Teknol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

galdaketa 'galdera-sorta' adierako 2: MEIG IX ("Galdaketaz-galdaketa nerabiltenean").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

galdaketa 'metala urtzea' adierako 4, EB 4: Elhuyar ("Honi piezaren galdaketa deritzo"); TeknolMekan ("Galdaketarako kobreak"); J. Agirreazkuenaga 2 ("olak bigarren galdaketazko gune produktibo bihurtzen ziren", "olagizonen batzordeak bigarren galdaketako lantegiak eskualdeka eraikitzea proposatu zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

galdaketa : DFrec 1, AB38 4 (hauetan galdaketazko aluminio aleazio arin, lehen galdaketako burdina urtu), AB50 1 (galdaketa-orri: cuestionario), HiztEn, Euskalterm 14 (hauetan piezen g. planoaren arabera, burdingintza eta galdaketako makineria, etab.) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

HezkAdmin: fundición; galdaketa-laguntzaile: ayudante de fundición; galdaketa-maisu: maestro de fundición; galdaketarako modelogile: modelista de fundición.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

galdaketa : HiruMila ('fundición, acción de fundir el hierro'), ElhHizt (1 Teknol. colada (acción y efecto); 2 Metal. fundición (acción y efecto)), Casve EF (1 interrogatoire; 2 questionnaire), PMuj DVC ('calda, acc. de caldear') // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal fundición / fonte formen ordainak: HiruMila: 1 (acción) urtze, galdaketa, fundizio; 2 (oficio) urtzagintza; 3 (fábrica) galdategi, (de hierro) burdinola // ElhHizt: 1 galdaketa; 2 galdategi; 3 burdinurtu // Lur EF/FE: 1 fundizio; 2 urtze, gesaltze; 3 tupiki // XarHizt: (des neiges) urtze, gesaltze; (de métal) galda // Casve FE: (liquide) hurtze; (métal) bürdüininkazdün // HaizeG FB: urtze; (neige) gesaltze; (de selle) harma-untzi; (métal) burdin-ikazdun. Fonte des glaces: horma-urtze // T-L LBF: urtze, gesaltze; fer fondu: burdin urtu; fonte de selle: pichtolategi // PMuj DCV: 1 acc. de fundirse = urtze, gesaltze, urketa, kalda, galda; 2 fábrica, horno de fundición = labe, ola, burdinola, galda; 3 hierro colado = iraz-burni, tupiki, burni-galda, burni urtu // Azkue Aurkibidea: galda (gc); kalda (an, bc, bnc, l); labea kaldan; labe (an) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: fundición; galdaketa-laguntzaile: ayudante de fundición; galdaketa-maisu: maestro de fundición; galdaketarako modelogile: modelista de fundición.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

metala urtzea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-dura.

Jatorrizko forma

garbiketa eta koipeztaketa; garbiketak, garbi-ikuziak

Euskaltzaindiaren Arauak

etxeko garbiketak egiten ari da; garbiketak egiteko ontziak.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

etxeko garbiketak egiten ari da; garbiketak egiteko ontziak

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu geldiketa forma ezta gelditu forma izen gisa ere.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

geldiketa (eta geldiketa giro, langeldiketa) 9: Txill ("Han ere geldiketa giro bera: igande goiz batez egon zitekeena"), GBarand Gauzaki ("bigarren ezagueraldia likina izan denaren gogorketa da, bizi izan denaren hilketa, higikuna izan denaren geldiketa"), V. Huici ("langeldiketaren aurka"), Mundua 1993 ("elektrizitate eta ikatz eskasiek geldiketak sortzen dituzte industrian"), Deia 1994 ("agian [...] atzerakadaren behinbehineko geldiketaz hitz egin beharko genuke"), Argia 1997 4 (adib.: "Zentrala ezagutzeko bisitaldi antolatuak jasotzen dituzte bertako Informazio Zentroko arduradunek [...] baina egunotan errekargarako geldiketa egin dute eta ez dago bisitaldirik"). // Ez dugu aurkitu izen gisa erabilitako gelditu formarik.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

geldiketa : DFrec 5 (ZArg, adib.: "haragi eta esnearen greba ordu bateko geldiketarekin hasi zen"), AB38 1 (lan-geldiketa: 'paralización del trabajo'), HiztEn (Kir. gelditua), Euskalterm 4; gelditu [iz.]: HiztEn (Kirol), Euskalterm 5 // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

geldiketa : ElhHizt (Kir. parada) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC // gelditu [iz.]: ElhHizt (Kirol.) // Ez dugu aurkitu gelditu [iz.] ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ik. EPG corpusean geldiketa 86: Berria (Kirola sailean 84; adib. "Meritu handiko lau geldiketa egin zituen Realeko atezainak"); gelditze 25: X. Amuriza, J. Garzia, X. Montoia 2, M. Oxandabaratz 2; Herria 13 (adib., "Gelditze baten ondotik berriz hasi da Hasier Olaizola"; "gibelerat itzultzea Otsondoko lepotik, Dantxarinean azken gelditze bat eginez"); Berria 5 (adib., "Instituzioen gainbeherari gelditze bat ematea ez bada lortzen...") // Ez dugu aurkitu EPG-ZTC corpusetan izen gisa erabilitako gelditu formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Zehazki: s.u. parada (“4. Kir. del portero”) gelditu, geldiketa (hizo una gran parada), gelditu bikaina egin zuen // HiruMila: s.u. parada ("13 Dep. parada”) geldiketa // ElhHizt: s.u. parada (Dep.) gelditu, geldiketa (La parada del portero fue espectacular) Atezainaren gelditua ikusgarria izan zen // Ez dugu aurkitu kiroletako “parada” adiera ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

hedatu samarra da Kirol. eremuan, eta onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, gelditu aditzetiko izenak bestela ere aski ugariak diren arren.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

Euskaltzaindiaren Arauak

'prestaketa'

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. prestaketa

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gertuketa EB 4: Kondairan zehar ("amerikarrak berealdiko ekintza handi eta zabal bat emateko gertuketak egiten hasi ziren"), Jesusen jarraitzaile 1985 ("Katekesiseko saio bi-edo artu ditzakete gertuketa ori egiteko"), BEO 1990 2 ("balio ponentzien gertuketarako administrazio prozedurari itxura emango dion balioen lauki-markoari doazkien arau guztiak testu bakarrean biltzea", "balio ponentzien gertuketarako premiazko balioen moduluengan...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gertuketa : DFrec 5 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-era.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Batez ere Bizk.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

gertuera, prestaketa.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: goldaketan .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle oso erabilia. Horrekin batera gorputz(-)hezkuntza ere sartzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa onartzekoa gorputz sarreran.

Txostenaren laburpena

Ik. grabadora txostena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

grabazio EB 1, MEIG VI: "Orain [...] grabazioen bitartez badugu lehen itzuri zihoazkigunak altxatzeko [...] modua".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

B-G 3 eta EB 60 dira grabaketa (eta g.-lan, g.-teknika, g. tresneria) 30: Etno-test ("Mitxelenak Erronkarin bildu zituen grabaketa batzuk"); M. Manterola 2 (adib.: "grabaketa-lanetan asi"); G. Knörr ("grabaketa, Donostian egindakoa, txarra iruditzen zitzaidala"), Peillen ("herri medikuntzazko grabaketak"), Jakin 1981 2 (adib.: "diapositibak, dendak, grabaketak etab. erabiltzen ditugu"), Hizkuntza/OHO 2 (adib.: "Grabaketari garrantzi handia ematen diogu"), J.M. Apalategi 3 (adib.: "Grabaketa transkribatzeko eskatu nion"), Jesusen jarraitzaile 1986 ("magnetofoiaz egindako grabaketa"), Arrantzaria ("garaiko agerpenak eta grabaketak pixka bat gidatuko gaituztenak"), Txill ("horrela lortutako grabaketa kolorez jantzirik dagoenean"), J.M. Mendizabal ("ahozko grabaketetan erabiltzen den baino hizkera esplizitoagoaz baliatu beharko dugu"), Informatika Atlasa ("Datuen grabaketari buruz"), F.M. Ugarte ("grabaketa eta salmenta aurrera eramateko"), EuskararenProgr 1982 ("irrati saioak eta grabaketak entzunez hitzegitera ausartuz euskal fonologi sistemaren oinarriak lortu"), I. Mendiguren ("azken grabaketa eskuan zuela"), MAtx 2 (adib.: "bertsoen grabaketak irratiak beretzat gordeko ditu"), Egin 1987 2 (adib.: "Grabaketa batzuren egilea dugu"), DV Zabalik 1986 ("kantaldien grabaketa atera du joan den astean"), Eguna 1989 2 (adib.: "egin zuten grabaketa"), AEK ("Grabaketan entzundako herri / hiri bateko deskribapenean oinarrituz"), EHAA 1993 ("Grabaketa-teknika"), U. Larramendi ("hizketa idatzigabearen zinta eta grabaketa tresneria"); grabazio (eta g. arau) 33: Hizkuntza/OHO 2 (adib.: "sarritan grabazioak erabiltzea komenigarri da"), Zientzia eta teknika 1986 ("irakurketa baten ondoren osatu beharreko diagramak, entzuteko grabazioak"), J.M. Olanga ("Grabazioak eginak zeuden"), Saioka/5 2 (adib.: "Herri bakoitzak bere presentatzailea, abestiak, zuzenez zein grabazioz"), J.A. Arana M. ("Grabazioak egin eta montatzeko"), Industri kontuak 1985 ("grabazioko erroreak eta galdesortetako inkoherentziak"), J.M. Mendizabal 3 (adib.: "soinu-efektuak erabiltzen direneko grabazioak"), UZEI ("irakasleak dioena edo grabazio bat"), R. Etxezarreta 2 (adib.: "Neuk bakarrik izango dut hartara grabazioa"), X. Euskitze ("Nik grabazioren bat entzun izan dut"), B. Urkizu ("magnetofoi, diagramazio, inprimaketa, grabazio..."), Bapatean/93 ("grabazioetan oinarritua dago"), Elhuyar 2 (adib.: "grabazio eta bilketa indibidualeko ikus-entzunezko baliabideak"), Sirimiri 3 (adib.: "Grabazioa arretaz entzun ezazu"), BAO 1992 ("erreklamo elektriko zein mekaniko mota guztiak, grabazioak barne"), EHAA 1993 8 (adib.: "grabazio bat egingo du irakasleak"), Elgoibarren 1993 ("kontzertuaren grabazioan"), I. Iñurrieta ("grabadore gehienak grabazio arau berberarekin sinkronizatuta daudenez").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

grabaketa : DFrec 13, AB38 3, AB50 13 (hauetan g. estudio), HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan g.-lantegi); grabakuntza : AB38 6; grabapen : AB38 8 (entzunaldi-g. 'grabación de audiciones'); grabatze : Euskalterm 1 (zuzenean g. 'grabación en directo'); grabazio : DFrec 4, AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 14 (hauetan g.-aparatu, g.-estudio, g.-teknika) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

grabaketa : HiruMila, ElhHizt, Casve EF, PMuj DVC; grabapen : PMuj DVC; grabatze : EuskHizt (*1989); grabazio : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-zio/-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

gudua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta (erabiliena) eta -tze osaerakoak jasoko dira, -mendu eta -pen osaerakoak bazterrera utziz.

Zerrenda osagarriak

BEZ: "Hainbanaketa berezia: Prorrata especial; Hainbanaketa orokorra: Prorrata general".

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

onarpen eske.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira hariztaketa 3: Elhuyar 2 ("eskuzko hariztaketa", "Eskuzko hariztaketaren helburua, torlojoaren haria (kanpokoa) ala azkoinaren haria (barnekoa) tailatzea da"), K. Zalbide ("iraganaldi-banaketa, zulaketa sakona, hariztaketa...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hariztagailu : Euskalterm 1 (aparato de roscar); hariztaketa : DFrec 1 (Elhuyar), AB38 24 (guztiak 'roscado' itzuliak), HiztEn, Euskalterm 7 (makinazko h. 'roscado a máquina', kanpo-h. 'roscado exterior', etab.); hariztatzaile : Euskalterm 2 (buru h.); hariztatze : AB38 1 (h.-ardatz 'macho de roscar') // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hariztaketa : ElhHizt (roscado) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Ongi eratua da

forma berri-egoki-erabilia.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: harrapaketan .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

buru hausketa (MEIG III); hausiketa (MEIG IX)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hausketa: 8 ager., EB-EgAs

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: hausketa 2; AB38: hausketa 4; AB50: hausketa 7; HiztEn-LurE: hausketa; Euskalterm: hausketa 2

Euskaltzaindiaren Arauak

h. hauste.

Aldaera baztertuaren ordaina

hauste aski dela uste du batzordeak

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

hautaketa : Berria 111, EiTB 125, Argia 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: hautaketa 300: Herria 12, Berria 204, Xabier Arregi 11, Asisko Frantzizko 7, Filosofiako gida 7, Bernardo Atxaga 7, Isabel Arrigain 3, Iñaki Heras 3, Itxaro Borda 3, Josu Zabaleta 4, Lutxo Egia 2, Xabier Montoia 3, Txema Ramirez de la Piscina 2, Piarres Xarriton 2, Edorta Jimenez, Jon Arretxe, Jenaro Garate, Pello Salaburu, Iban Zaldua 2, Elena Touyarou, Pako Aristi 2, Iñigo Aranbarri, Fernando Morillo, Juan Garzia, Itziar Laka, Harkaitz Cano, Joanes Urkixo, Iñaki Arranz, Ramon Saizarbitoria, Xabier Olarra, Michel Oronoz, Pablo Sastre, Patxi Altuna, Xanti Iruretagoiena, Juan Martin Elexpuru, Jon Muñoz, Iñaki Iñurrieta, Andoni Egaña, J.M. Olaizola, Gotzon Garate, Xabier Mendiguren Elizegi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Ongi eratua da

ongi eratua, eta erabilia.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

aski dira, lantaldearen ustez, hautapen, hautatze, hautaera arautuak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-tze/-era.

LBeh (2014-04-03): herri-galdeketa 35: Berria 9 (adib.: “Herri-galdeketak ere legez kanpo daude”), EiTB 22 (adib.: “Igande honetan herri-galdeketa egin dute, eta botoen %94,2 zenbatuta, boto-emaileen %54,36k erreformaren alde egin dute eta %45,36k aurka”), DiarioVasco 4 (adib.: “datorren asteburuan izango duten herri-galdeketan parte hartzera deitu dute”); herri galdeketa 557: Berria 426, EiTB 51, Jakin 2, Argia 16, DiarioVasco 62.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: herri(-)galdeketa : Berria 269 (adib.: “Herri galdeketak bakarrik ez, badaude beste mekanismo eta prozedurak batzuk, metodologikoki konplexuagoak izanda ere, parte-hartze zabalagoa bermatzen dutenak”), Herria (“Leitzako udalak herri-galdeketa edo erreferendum bat egingo zuen erabakitzeko Herriko Etxeko balkoinean ikurriñarik ezarri behar zenez”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -arena. Batzuetan, alferrik eransten zaio '-arena' atzizkia aditz izenari. Asmo batzuk ez direla aldatuko ohartarazi zuen; herri galdeketa egitearena, esaterako*[e.] Asmo batzuk ez direla aldatuko ohartarazi zuen; herri galdeketa egitea, esaterako.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es consulta popular / fr: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Konposatu egokia eta erabilia.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa onartzekoa herri sarreran.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-z(i)+k-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

hika hitz egitea, hitanoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

HITZ-ERAKETA Composición gramatical. * Morfologia [...] eta, hortik urruti xamar, hitz eraketa. MEIG VIII 108

LB: 10; EPG: 1; ETC: 12

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

hitz 6 iz. (Testuinguru teknikoagoetan). Hitz arruntak, ohikoak, jasoak, ikasiak. Hitz garbiak eta mordoiloak. Teknika-hitzak. Hitzak ongi ebaki. Hitz baten etorkia. Hitz motak. Erdaratiko hitzak eta erdal hitzak. Euskal hitzak eta latin hitzak. || (Hitz elkartuetan, lehen osagai gisa). Hitz eraketa. Hitz eratorriak. Adiera askotako hitza. Hitz joskerari buruz. Hitz neurkera. Hitz ordena oso erregela zorrotzei atxikia dago hizkuntza batzuetan.

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Definitzeko modukoa da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa hitz eta eraketa sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: hizketan.

Corpus eta hiztegietako datuak

hondaketa, hondapen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu (h)ondaketa formarik aurkitu; ondapen 7 aldiz, B-G: Or SCruz ("Ojalateroak ere aren inguruan ederki bizi ziran pake goxoan, Euskalerriaren ondapenerako"); Erkiag Arran ("Orrelantxe, patxadaz, lenengoa ez zan-ta, artu eban, bada, Txantonen sendi zintzoak ere, euren untzi-galtzea, Otoioperen ondapena"); Etxde JJ 4 (adib.: "Orra, sendi baten negarra, liskarra ta ondapena"); NEtx LBB ("Ire ondapen ta itxumenak galdu dizkin nere kemenak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(h)ondaketa 6: Jesusen jarraitzaile 1986 2 ("Aipamena egiteko era: banan-banan esaten joan hondaketak, eta arbelean (kartelean) jarri; edota, haur bakoitzak papertxo batetan 2 hondaketa idatzi"); J. Zubikarai ("Aurrengo ondaketa andietan, abere-landare motak bizirik geratzeko segurtasuna euken"); B. Otaegi ("Ba dirudi, gaitz-aldi edo gerrate baten ondorena izango zala Solutre kulturaren ondaketa hau"); Tantak 1993 ("Zazpigarren galderan emandako erantzunarekin erlazionaturik, hondaketa egiten duen berak ordaindu behar luke %69-aren iritzian"); Lantziri ("Ondikotz, noizbait hondaketa handiak jasan zituen"); ondapen 2: Euzkadi 1934 ("Iru ontzi-ondapen jazo yataz, ta bein gabeun osuan itxaso zabalian egon be"); EAEgut 1995 ("Ordu gitxi batzuk lotan dirauanak lanari geiago emoteko, bere buruko ondapena dakar").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hondaketa : DFrec 1; AB38 1; HiztEn; Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu ap. AB50; LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hondaketa : HiruMila; Casve EF; ondapen : DRA (SM Mogel); PMuj DVC // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt; ElhHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; HaizeG BF; Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-men(di)/-pen/-tze.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

hondamena, hondamendia.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Sin. eskabazio.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

horniketa Abastecimiento. Españan Ipar-aldeko orniketa arautzen Bilbaon ari zan Baztordea. EAEg 14-11-1936, 293. Erritarren orniketari trabak ipiñiko ez lizkioteken [...] banakariak. Ib. 29-10-1936, 163. (Como primer miembro de compuestos). Gudariendako orniketa tokietan. "Centros de Abastecimiento del Ejército" . EAEg17-10-1936, 68. Salerosketa eta Orniketa Zaingoa. "Comercio y Abastecimiento" . Ib. 5-3-1937, 1209. Provisión. Goizeko bostetan jaiki zan Kaillatietara joateko Piarresentzako orniketarekin. Etxde JJ 11; ornitze G 1: Ldi IL: "Landola-ornitzea".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(h)orniketa (eta energi(a) h., gizarte o., h.(-)zerbitzu) B-EB 36: EAEg 1937, I. Fernandez, ZerbGidaliburua 1989 2, Legazpi, K. Alkorta, AAO 1989, EHAA 1988-1994 bitartekoak 16, LanSaila 1993 7, Mundua 1993 3, Egunk 1991, Elhuyar, Lan Kide Aurrezkia 1977; hornitze EB 2: Medikuntza ("Ondorio onenak lortzen dira urrats hauk kontrolatzean: - ur edangarriaren hornitzea"), Geografia orokorra ("hornitze base printzipalenak Antillasetan jarraitzen zuten").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

horniketa : DFrec 1, AB38 1, AB50 12, HiztEn, Euskalterm 5; hornitze : DFrec 3, AB38 2, AB50 14, LurE, Euskalterm 2.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

horniketa : HiruMila, ElhHizt (abastecimiento, suministro, provisión), DRA (orniketa: abastecimiento, aprovisionamiento; Etxaide aipatuz), PMuj DVC (orniketa: 1 aprovisionamiento, avituallamiento, abastecimiento; 2 convoy de provisiones); hornitze : EuskHizt (*1745, 1816), EskolaHE, PMuj DVC (ornitze: 1 dotación; 2 aportación; 3 abastecimiento, avituallamiento; 4 suministro, acc. de suministrar) // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

horniketa 34: Berria 6, EiTB 28.// horniketa 207: Aizu, Argia 11, Berria 36, Deia, Deustuko Unibertsitatea, DiarioVasco 8, Europar Batasuna, Euskal Herriko Agintaritza 7, EiTB 55, Elhuyar 5, Elkar 6, Consumer 3, Espainiako Gobernua 27, Goiena 3, Jakin 3, Laneki 34, UEU 4, Zuzenbidearen Euskal Akademia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: horniketa 68: Berria 60, Pello Zabala 2, Iñaki Mendiguren, Anjel Lertxundi, Xabier Olarra, Ibon Uribarri, Iñaki Heras, Koldo Izagirre.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

aski dira hornitze, hornikuntza, hornidura arautuekin.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handia du, eta jaso liteke.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-kuntza/-mendu/-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan 1 hozketa 'articulación, pronunciación': A EY III ("Aurrak dantzutena ta gainera itzegilearengan dakuskiten ezpain ta ortzketak antzeratu oi dituztela "Articulaciones [tanto labiales como dentales]""), eta 2 hozketa 'en busca de (...) frío' edo [(iz. + hotz) + -keta]: Ox (ur hotzketa — "Urtsoño bat, —beldur dela sarearen— / badoa, / ur hotzketa, egarriak zeren duen / ithoa!").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ho(t)zketa (eta h.-abiadura, erritmo, -mota, prozeso, ur, zirkuito/u) 15: TeknMet/1 ("Gehienetan makina hauek hozketa zirkuitoa edukitzen dute"), Geografia orokorra 2 (adib.: "Hotzketa erritmo desberdinak egiten du hibar eta mendien artean aire korronteak era daitezen"), Elhuyar 3 (adib.: "Altzairu mota bakoitzari hozketa-mota berezia dagokio"), GAO 1991 2 (adib.: "Hozketa zirkuituen purgak"), UZEI ("Kasu honetan, sua hozketa bidez itzaliko da"), MetalurFisi 4 (adib.: "Joera hau burdinurtuaren konposizio kimikoaren eta hozketa-abiaduraren menpekoa da"), EUSTAT 1993 ("Etxebizitza batean falta ziren gainerako datuak informazio zuzena zuen etxebizitza hurbilenetik inputatzen zen, ondokoetan izan ezik: hozketa [...] etxebizitza hutsetako telefonoa [...] eta etxe hutsetako berokuntza"), Argia 1997 ("Arrailadurak oso maiz gertatu dira zentral honetan; gehienetan hozketa uretan oxigenoa egoteagatik gertatu dira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hozketa : DFrec 1 (Teknologia. Metala: "Tratamendu termikoak nolako hozketa izan behar du"), AB38 8, AB50 2, HiztEn (hoztearen ekintza eta ondorioa) // Ez dugu aurkitu ap. LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hozketa : ElhHizt (enfriamiento, refrigeración), HiruMila (refrigeración, acción de enfriar), Casve EF (réfrigération), PMuj DVC (ozketa: refrigeración, acc. de refrigerarse) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria hedatua da, eta zaharrarekin batera onartzekoa

hozte arautuaren ondoan onartzekoa dela uste du lantaldeak (hura baino erabiliagoa da, bestalde).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hustuketa (eta hustuketa-lan, hustuketa sare, hustuketa sistema, terminologi hustuketa bana) 13 aldiz jaso da, EB: Sinonimoen hiztegia: "zenbait idazle klasikotatik egindako hustuketen hautaketa"; OroitId 1993 2: "Corpus hau osatzeko, egoki iruditu zaio batzordeari lehendik eginak zeuden hustuketez ere baliatzea", "corpusa hautatu, irakurri eta hustuketa-lanak egitea"; A. Diaz de Lezana 2: "Terminologi hustuketarako irizpideak", "Konplexutasunaren aldetik, bi unitate-mota aurki daitezke hustuketa terminologikoa egiterakoan: unitate bakunak eta unitate konplexuak"; Elhuyar: "urdailaren hustuketa atzeratu egiten da eta urdailaren sarrera babesten duten muskuluak erlaxatu egiten dira"; Azurm: "ondoko industriakuntza eta baserrien eta herritxikien hustuketa"; GAO 1991 5: "Sarearen dimentsioak, hornitutako edateko uraren hustuketa izango du kontutan", "Partzela hauetan instala daitezen industria eta iharduera guztiek, hondakin uren hustuketari dagokionez, artikulu honetan bildutako araudiaren alderdi guztiak bete beharko dituzte"; EHAA 1993: "Moldeztaketa eta hustuketa".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hustuketa : AB50 1 (despojo), HiztEn, Euskalterm 20 ('vaciado' 2, 'evacuación' 15; eta hustuketa zona 'zona de desahogo'; hustuketa-tutueria 'tubería de desagüe'; hustuketa-lan 'operación de descarga'); hustutze lan : AB38 1 (vaciado). // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

hustuketa : HezkAdmin (vaciado). // Ez dugu aurkitu ap. AgAld hitz-bilduma, AdminEL, LurraldeAntol, AdminMila, EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

(h)ustuketa : HiruMila, ElhHizt, PMuj DVC (1 descarga; 2 desplazamiento). // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: vaciado / RENFE: "Hustuketarako lekua: Descarga (zona de descarga)".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta (da ad.arekin).

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. iheki.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aldeko arrazoi handirik ez dago

oso ahula da tradizioan duen oinarria, baina erabili egiten da gaur: onarpen eske proposatuko dira ijeztu eta ijezketa.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 'ikatz-garraioa'.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta 'garraio' adierakoetan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ikuzketa 'garbiketa' adierako 1, Zait Sof ("Ur laster billa biali zitun, ikuzketa ta ixuriketak egin zitzan"), eta OEH argitaratuan, gainera: Ol Heb 9,10 ("Yan-edariak eta ikuzketa batzu arautzeko aragi-aginduak baizik ez baitziran"), eta 'bataioa' adierako ukuzketa : Ol Mt 3,7 ("Parisai ta sadukaitarrik asko bere ukuzketara etorriak ikusirik").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ikuzketa 'garbiketa' adierakoa 4: BAO 1994 2 (testuinguru bera bitan, "lehorreko garbiketa, ikuzketa eta plantxaketa"), OspitalEstat 1994 eta 1996 2 (testuinguru bera bitan, "langileak — garbiketakoak, ikuzketakoak, etab.etakoak"), eta oin-ikuzketa [erl.] 1, Ol Jn 13,1 tit. ("Azken apalondoan: oin-ikuzketa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ikuzketa : AB38 1 ('lavado'), HiztEn (ikuztearen ekintza eta ondorioa), Euskalterm 9 (hauetan 'lavado' 6, 'lavatorio' 3) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ikuzketa : ElhHizt (1 lavado, limpieza; 2 Erl. ablución; 3 Erl. lavatorio), HiruMila (lavado), Casve EF (lavage, nettoyage), HaizeG BF (lavage), Lh DBF (ikhuzketa: 1 action de laver, blanchissage, lavage; 2 lavement; 3 nettoyage), DRA (ikhuzketa: lavado, la acción de lavar; limpieza), PMuj DVC (lavado, lavadura, lavatorio, colada de ropa) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Ondoko erabilerak argituko du formen arteko lehia

-keta eta -tze osaerakoak, biak, eskainiko dira.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Jatorrizko forma

inauste, inausketa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

indarketa EB 2: a) 'ahalegina' adierako 1: MEIG ("Batera eta bestera itxuraldatuaz, eta lasai, arnas estuka indarketan ibili gabe, mugiarazten ditu aukeratu duen antzeztoki zabalean"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, Eusk 1919-20: "Euskaltzaindi bat jartzeko egin izan ziran indarketa guziak argal, mee ta makal izan ziran"; b) 'dinamismoa' adierako 1: MEIG-NEtx ("Eta nik azkenerako borobildu beharko ere gai horren indarketa" eta horko oh. - sic pro "indarketa horren gaia") // Ik. OEH argitaratuan, gainera, 1. eta 2. adierak: LE Kop: "Humiltásun, mansotásun, / paziénzia, peniténzia, / indarkéta, edertásun / emánes ta dilijénzia"; EEs 1914: "Egunero ordu laurden bat indarketan edo zabuan ibilli"; Ag EEs 1917: "Beste gauza bat nai luke garai onetan, ukaldi ospatsua, indarketa berria, gudari gazteak arestian erakarri duten jolasa: zaldikoen borroka"; Anab EEs 1919: "Indarketa guztietan, edota kirol guztietan, arnasa artu ta botatzen ondo jakin biar da"; Or LEItz: "Oitura bat bakarrik aipatuko dut atzerako iturburu littekena: indarketa"; A Y 1934: "Egungo egunean, ta gure gizonen artean edozein indarketan ari diranak dauzkagu".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

indarketa 5: B 1 (L. Baraiazarra: "Geiegizko tensiñotik, indarketa gogorretatik, biotz-zarrasta -emoziño- biziegietatik, alkoholkeritik eta abar"); G 2 (Argia 1931: "Zazpi urteko 'ezpata' bildurgarri izan ez bada iñorentzat oraingo 'indarketa' oyek ez dira izango"; EG 1950: "gure abertzaleak indarketa gogorraren bitartez lortu zuten gure ele maite-maitea [txekoera] gaizkatzea"); EB 2 (J.M. Torrealdai: "Eusko Jaurlaritzaren eta Estatuko Gobernuaren arteko harremanak urratsez-urrats ikustean konturatzen da bat [...] indarketa edo sokatira izan dela bien artekoa"; I. Haranburu: "Indarketan ihardun zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

indarketa : DFrec 1, AB38 1 (forcejeo) // Ez dugu aurkitu ap. AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

indarketa : HiruMila (1 forcejeo; 2 refuerzo); DRA (1 gimnasia, ejercicio físico; 2 ánimo, fortaleza); PMuj DVC (1 esfuerzo, vigor, fuerza; 2 competición atlética, atletismo, concurso de fuerza, pancracio) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma berria da, eta hobestekoa lehiakideen kaltetan

cf. gorago proposatua den "eskabazio* e. indusketa".

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

onarpen eske aurkezten da berriro: a) aski erabili-hedatua da testuetan (eta hiztegietan); b) -ka-keta forma oso(ago)a ote legokiokeen aipatu da, baina antzeko zerbait gertatzen dela biderkatu / biderketa bitasunean ere.