Euskaltzaindiaren Hiztegia

inposaketa 103: Berria 81, EiTB 13, Argia 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: inposaketa : Berria 108, Herria 2, Ramon Saizarbitoria, Pako Aristi, Patziku Perurena, Joxe Azurmendi, Filipe Bidart.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Ongi eratua da

ongi eratua da eta erabilia, inposizio maileguarekin batera.

Euskara batuaren "bidesariak" agintzen du

aski dira inposatze, inposizio arautuak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-zio.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: impresión (artes gráficas) / Katal: "Inprimaketa: Impresión / inpk.".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko iraztontzi ("v. iraziontzi"), irazketa ; ez dugu aurkitu ira(ga)zpen, ira(ga)zte formarik.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira iragazketa 9: F.M. Ugarte 3: "iragazketa potentziala", "erdi mailako iragazketa", "iragazketa ahula"; J. Madariaga: "Larratze-presio selektiboan, organismoen tamainua oso parametro garrantzitsua dugu; iragazketa elikagaiak harrapatzeko metodotzat kontsideratzen badugu batipat"; UZEI: "Iragazketazko hezetasunak azaltzen direnean (hormetan barrena pasatzen direnak, alegia), ikusten ez diren pintura gardenez (silikonaz, poliuretanozko bernizez etab.) iragazkaizteko sistema egokiak badira"; Elhuyar 2: "Beste aldetik, uraren iragazketan osmosia-k garrantzi handia dauka", "Parte bat iragazi egiten da akuiferorantz berriro ere lur gainera azaltzeko (iragazketa)"; A. Aldezabal: "depresio-hondoa estaltzen duen deposituak urarekiko iragazketa-kapazitate mugatua duenez, aldi euritsuetan, zonak, bai uholdeak eta bai lurzoruen ekoizpen-kapazitatea limitatzen duten putzuketa-fenomenoak ere pairatu zituen"; P. Barrena: "Erne egon etxean izan ditzakezuen izkutuko ur iragazketekin!"; iragazpen 3: K. Altonaga 2: "Hodian zehar ura pasatzen da eta, iragazpena, ziliodun garroen bidez izan beharrean, poliketoari darion lingirdaz izaten da", "Honek, dagoeneko, iragazpen prozesu bat suposatzen du"; I. Antiguedad: "Iragazpena balantzea eginez lortu dugu kasu bakoitzean"; irazpen 1 J. Agirre: "Irazpena: Likido bat, filtro edo iragazki batean zehar pasa ondoren, garbitu edo esterilizatzeko helburua duen prozedura".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

iragazketa : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 11; iragazmen : AB38 1; iragazpen : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 7; iragazte : LurE 1, Euskalterm 1; iragaztontzi : DFrec 1, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. AB50.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

iragazki : AArrue, DenSuk 5, GilSuk; iragaztontzi : GilSuk (cf. 79: "iragaztontzi edo txino bat"); iraztontzi : DenSuk.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

iragazketa : ElhHizt (filtración, infiltración), PMuj DVC (colada, acc. de colar, filtramiento); iragazpen : PMuj DVC (1 filtramiento, infiltración; 2 colada, acc. de colar; 3 sorriego; 4 avulsamiento); iragazte : EuskHizt; irazketa : HiruMila (filtración), PMuj DVC (1 refinadura, refino; 2 colada, acc. de colar); irazkikuntza : Lh DBF (ourdissage); irazkitze : EuskHizt, Casve EF (ourdissage), Lh DBF (1 inf. de irazki; 2 ourdissage), PMuj DVC (urdidura); irazpen : HiruMila (filtración), PMuj DVC (1 colada, acc. de volar; 2 encolado, clarificación del vino; 3 (in)filtración; 4 excreción, acc. de eliminar); irazte : EuskHizt, Casve EF (filtrage, écoulement), HaizeG BF (écoulement), Lh DBF (1 inf. de irazi; 2 écoulement), PMuj DVC (1 colada, acc. de colar; 2 derrame, goteo); iraztontzi : HiruMila (filtro, colador), ElhHizt (colador, pasador), DRA (1 colador; 2 espumadera), PMuj DVC (irazi-ontzi: colador, coladera...; eta iragaz-ontzi: bernegal, tinaja del filtro; iragazt-ontzi: filtro, colador...) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz

erabilixeagoa da -pen osaerakoa baino.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ikasketa * Irakasletzako ikasketak egin zitzan. TAg Uzt 54.

LB: 100, EPG: 4, ETC: 513.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: irakasle-ikasketak (estudios de) magisterio irakasle-ikasketak egin zituen: estudió magisterio; Adorez: irakasle-ikasketak: estudios de profesorado; Labayru: 0.

irakasle 2 iz. (Hitz elkartuetan, lehen osagai gisa). Irakasle ikasketak Gasteizen egin zituen. Irakasle batzordea. Irakasle gela. Irakasle eskola. Euskal irakasle titulua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da (plural markarekin), magisteritza okerreko formaren lehenengo adieran bidalketa egiten delako (orain “ik. irakasle(-)ikasketa” behar du). Orain arteko irakasle2 adiera erabat ezabatu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa irakasle eta ikasketa sarreretan.

Numeroa

Pluralean erabiltzen dela adierazi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

tradizioko oinarri ahula gorabehera, eta A. Sagarnak dioenez, erabili egiten dute arloaz ari direnek (orobat iraotu aditza).

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Teknol.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 1 'iratze-bilketa'. 2 'iratze-pila'.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

irristaketa 3, Ikastola 1992, adib.: "Guraso bat izan zen irristaketa artistikoa erakusten hasi zena", "irristaketa artistikoa, futbitoa, eskupelota eta hockeyak dira eskolako orduz kanpo, San Ferminen eskaintzen den aukera".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

irristaketa : AB38 4, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

irristaketa : HiruMila (1 patinaje; 2 patinazo, deslizamiento; 3 deslizamiento; 4 acción de patinar, de cometer un error), ElhHizt (deslizamiento, patinaje), PMuj DVC (deslizamiento, patinaje) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal patinaje / patinage formen ordainak: irristaka : XarHizt; irristaketa : HiruMila; lerra : XarHizt, Casve FE; patinaje : ElhHizt (eta patinaje artistiko: AS); patinaketa : HiruMila // Casve FE: leiraka, pirritaka // HaizeG FB: lerratze, labaintze // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, T-L LBF, PMuj DCV.

Jatorrizko forma

patinaketa, irristaketa

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "irristaketa = patinaje".

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

oharrok egin dira, erabaki zorrotzetara iritsi gabe: a) irristatu aditzak, ez-akusatiboa balitz (hobeto ikustekoa da), ezin har lezake -keta atzizkia, eta, beraz, baztertzekoa litzateke forma hau; baina b) irrista- erroak korritzen du arlo semantiko honetan (irristalari, irristaldi, irristaleku 'patinoire' eta are irristailu); patinatu maileguak onartzekoen minimoa betetzen du, baina bere lekura iristean erabakiko da patinaketa onartu ala ez.

Eratorri-konposatu egokia da, beste gabe onartzekoa

onartzekoa dela uste du lantaldeak, ordain hoberik ezean.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

itsasketa 27 aldiz jaso da: B 18 (Echta Jos (17), Erkiag Arran), G 2 (Zait Sof, Ibiñ Virgil), EB 7 (Mde HaurB, MEIG);

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

itsasketa 'nabigazio' adierarekin 5 aldiz azaldu da B;

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

itsasketa: DFrec 1; AB38 3; AB50 11; Euskalterm 1; LurE-HiztEn.

Jatorrizko forma

merkatalgo, industri eta itsasketa ganbara

Euskaltzaindiaren Arauak

itsasketan ohituak diren gizonak. Sin. nabigazio.

Zerrendakoaren pareko forma(k)

nabigazio.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

itsasketan ohituak diren gizonak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

itzalketa I . (Sust.). 1. Proyección de sombra. Zerbait itzalketa oriei [gorputzei] ark [eguzkiak] eragiteko. Mb IArg II 309. 2. Apagamiento, acción de apagar. Idatzi bitzate [suaren] itzalketan jardun diranen izen-abizenak. EAEg 6-3-1937, 1217. II (Adv.). En busca de sombra. Eguberriz itzalketa dabilanak bilatuko du Pazkoz supazterra. EZBB I 87

itzalketa 57: Argia 2 (“Baina egun gutxi behar izan zuen Vattenfall energi konpainia suediarrak nuklearren itzalketagatik 3.700 milioi euroko kalteordainak eskatzeko”), Berria 8 (“Ez dakigu, oraindik, Nafarroa Garaian ikusterik izango den, itzalketa analogikoak ETB amatatuko baitu herrialde horretan”), DiarioVasco 4 (“Gaur, gaueko 22:00etan, argi itzalketa proposatzen dute (etxe, taberna, kale, abar), eta bihar, greba eguna, honako mobilizazioak antolatu dituzte”), Euskal Herriko Agintaritza 21 (“Suteen prebentzio eta itzalketako eta salbamenduko zerbitzuak dituzten administrazioei haien lurralde eremutik kanpo jarduteko lankidetza eskatzea, beharrezkoa denean”), EiTB 8 (“10:00etan, berriz, Javier Txoperena, Ikusi enpresako arduraduna izango da, itzalketa analogikoaz berba egiteko“), Elkar (“Hiritik hurbileko mendien gailurrak askotan lainoz eta hodeiz estalita ageri ziren, eta gauez aproba moduan egiten ziren itzalketek ez zuten irtetera gonbidatzen”), Consumer 11 (“Gure kalean itzalketa gertatu zen”), Jakin (“Duela bizpahiru urtetik hona, itzalketa digitalaren aitzakian besteak beste, pantaila lauko telebistak ugaritzen ari dira gure etxe eta tabernetan”), Uztarria (“Argi itzalketaren bezperan, bihar, egitasmo beraren barruan antolatutako hitzaldia emango du Gorka Martijak (Bilbo, 1982), Latinoamerikan multinazionalen jarduera aztertzen duen OMAL behatokiko kideak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

itzalketa 3: Berria (“Neguko itzalketa saihesterik ez ei zegoen, Oriolen arabera «Espainia iparraldeko lur menditsuen» harira, ETAren su-eten iraunkorra ere ekarri du burura.«Itxaropentsu» dago”), Patxi Zubizarreta (“"Bost urte itzalketa eta bonbardaketekin, horra gure bekatuengatik ordaindu beharreko zorra”), Pello Zabala (“Eguberriz itzalketan dabilanak, bilatuko du Pazkoan supazterra”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta sartzekoa izan liteke itzaltze eta itzalaldi formekin egin den bezala.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: “izozte iz. Ura edo beste likido bat hotzaren eraginez egoera solidora igarotzea. Izozte eta elurrak. Uraren izozte puntua”.

LBeh (2016-10-26): izozketa 35: Elhuyar 2, Consumer 5, Berria 9, EiTB 17, Argia 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: izozketa : Iñaki Mendiguren, Xabier Montoia, Unai Elorriaga.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu izozketa formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es congelación / fr gel, congelation, gelure: Elhuyar: 1 izozte, izozketa, leitze, hormatze; 2 (Ekon.) bere horretan mantentze, izozketa, izozte; 3 (Med.) izozketa; 4 (fig.) gelditze, geldiarazte / NolaErran: hormatze (BL) – izozte – izozketa / Zehazki: izozte, izozketa / Labayru: 1 izozte, izozketa; ref. al agua leitze, hormatze; 2 (Med.) izozketa; 4 (fig.) izozte, izozketa, lehengo moduan segitze | jarraitze, gelditze (parada) / Adorez5000: izozte, leitze, jelatze, hormatze, izozketa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta jasotzekoa; izozte arautuarekin batera jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

jarduketa (iarduketa, yarduketa) 4: Echag ("Akabatzera noa, / agindu det eta, / orain amabirekin / gaurko bertsoketa: / ai, ai, ai barkatu / nere jarduketa"); Zait Plat ("Gomazu, bada, iakite ta ez-iakite guzietan, dakienak, dana dala, esan-eginetan beste iakitun bat gainditu, edo, oietan bere kideak iarduketa berean berdin iaso nai izango lukeala derizkiozun"); Bilbao IpuiB 2 ("Eskuak zabalik eta begiak zuri-zuririk ipiñiaz, ixil-ixil geratu; ta gero barriro ekiñalezko yarduketan jarraitu; olakorik?", "Ordu erdi bat iraun eban, gitxienez, olako yarduketa ikaragarrian"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, EgutTo 1920 (ap. DRA) ("[Sukaldea] da jatoki, lantegi ta jarduketa ta irakorketarako etxe-zatia").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

jarduketa (iharduketa eta konposatuak: iharduketa-bide, lankidetza iharduketa, hirigintza-jarduketa...) 88, gehienak admin. testuetakoak: Jaunaren Deia 1973 ("Jarduketa ontara bultzatzea eta ori aurrera eramateko bideak erakustea da liburu onen elburua"), UZEI 5 (adib.: "hedatu egin ditu bere iharduketako arloak beste berri batzutara", "bere urteko iharduketa finantzarioa"), Saioka/7 2 (adib.: "independentziaren aldeko iharduketa nola garatu izan zen"), BalioUrritu 1984 ("azken urteotan egitarau berri batzuk garatu izan dira eta hauek ohizko iharduketa-bideak aldatzen ari dira"), ArauErab 1988 ("langileen eta funtzionarien iharduketa guztiak hartzen ditu deialdi horrek"), M. Sainz 2 (adib.: "beste iharduketa pedagogiko batzuk prestatu genituen"), R. Garate ("iharduketa bitartetzailea"), J.M. Angulo ("Iharduketa egintza"), GAO 1990-1994 14 (adib.: "Lizentziari lotutako Iharduketak", "Proiektatutako obraren eta ezarri beharreko erabileren ezaugarriak deskribatuko dituen txostena eta iharduketaren hirigintza justifikazioa, interbentzioa indarrean dauden araudi eta planeamenduei egokitzen zaiela arrazoituz"), F.J. San Martin ("Eromenaren iharduketa"), L. Aldoy ("behin-behineko neurriei buruzko iharduketetan"), BAO 1990-1999 bitartean 15 (adib.: "Taldeen iharduketa epaitzeko balioztapen erizpideak hauexek izango dira", "Jarduketazko alde osorako araztegi bakar bateko eginbeharra ezartzen da"), EHAA 1992-1995 5 ("gas erregaiak kanalizazio bidez hornitzeko iharduketak onura publikotzat deklaratu zituen"), NPAO 1994-1999 bitartean 13 (adib.: "prozedura osatzen duten iharduketen ordena kronologikoan moldatua", "Nafarroako Foru Komunitatearen iharduketa arautzea"), Koalizio-akordioa 2 (adib.: "jarduketa-programa honen bidez, ongizate-egoerari gizarte-justiziaren zalantzarik gabeko adierazle gisa eustea defendatzen dugu"), Ingurugiro 1997 9 (adib.: "Izan ere, antolaketa eremu egokia sortu nahi izan da, ekimen horiei laguntza emateko Patronatuak sustaturiko jarduketen bidez", "Proposaturiko jarduketetatik asko bertako biztanleei zuzenduta daude"), Estratega Game ("Baina aurreikusitako jarduketa betetzen dela suposatuz"), NAO 1996 5 ("Plan Kudeatzailea urteko jarduketaren programa publikoen bitartez aplika dadin", "interes orokorra duten ihardueretan lankidetzan aritutako iharduketei dagokiena ere"), ELAO 1996 3 ("Eusko Jaurlaritzak egindako iharduketei buruzkoa"), I. Galarraga ("Gasteiz neoklasikoaren iharduketarekin, aro arkitektoniko berri eta konplexutasun handiagokoa ireki da"), Industri ondarea ("elementu horien balorea gaurkotzeko iharduketak sortzen ari dira han-hemenka"), Eskubide errealak 2 (adib.: "Oinarrizko eduki hori osatzen dute, Konstituzio Auzitegiaren ustez eskubidea jabetza eskubide gisa aintzatetsia izan dadin beharrezkoak diren ahalmenek edo jarduketa aukerek"), Emakunde 1998 (adib.: "Orain arte aztertu da kontrol ez-formal horrek nola baldintzatzen duen emakumeen jarduketarako ahalmena").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

jarduketa : DFrec 1; AB38 4 (actividad; eta ih-: ocupación, acción); AB50 5 (ih-: función, ejercicio); HiztEn (ih-: iharduera); Euskalterm 38 (Zuz. 'actuación') // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

iharduketa : AgAld hitz-bilduma eta AdminEL (actuación) // Ez dugu aurkitu ap. LurraldeAntol, AdmMila, HezkAdmin, EurItune, AdmHizt.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

jarduketa : ElhHizt (ih-: actividad, ocupación, tarea; ejercicio, práctica); HiruMila (actuación); Casve EF (ih-: activité, occupation, tâche); DRA (ocupación, quehacer, conversación — EgutTo); PMuj DVC (1 charla, parloteo, conversación, coloquio; 2 parlamento, acc. de parlamentar; 3 declamación, acc. de declamar; 4 entrenamiento, ejercitación; 5 ejercicio, ocupación, práctica, cultivo; eta iarduketa: tarea, ocupación) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

normalean, jarduera, jardun aski direla aipatu da; Zuzenbide prozesalean izan dezakeen lekua, berriz, ez du ezagutzen lantaldeak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta osaerakoak molda al daitezke nor gabeko du aditzekin?

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

jariaketa (eta jariaketa-azal) 5: Natur/8 2 ("Guruin horiek ez dute hodi jakinik beren jariaketarako eta hormonak, beraz, zuzenean odolera isurtzen dituzte", "1902. urtean demostratu zen lehenengoz hormona baten jariaketa eta ordutik hona osatutako hormona-zerrenda luzea da"), Elhuyar 2 ("Hormonen jariaketan espezializatu ziren", "Hormona hipofisiario batek itu-guruin bat kitzikatzen badu, guruin honen hormonak hipofisiaren jariaketa inhibitzen du"), Hautaprobak 1994-96 ("Glukokalixa — jariaketa-azal animalia"); neurojariaketa 1, Elhuyar ("Hala ere, animalia hauengan ere barne- eta kanpoinguruneko estimulu eta barnejarioko guruinen arteko bitarteko loturarik garrantzitsuena neurojariaketa izango da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

jariaketa : HiztEn, Euskalterm 9 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

jariaketa : ElhHizt (1 flujo, emanación; 2 secreción) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

LB: 41; ETC: 288

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: jariaketa 1 iz. flujo, emanación 2 iz. (Biol.) [prozesua] secreción / Adorez: jariaketa 1 flujo, evacuación. 2 (Biol.) secreción / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

aski dira, lantaldearen ustez, jariatze eta jario.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa dagokion markarekin. Bide batez, jariakin formari ere Biol. marka ezarri behar zaio.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Jakite-arloak

Biol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

jendeketa formak 8 ager.: G 1 (Lab EEguna), IE 8 (Jnn SBi; Zerb Ixts; Barb Sup; Lf Murtuts; Etcham; StPierre; Zub).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

jendeketa (+ jende-keta, yendeketa) 8 aldiz jaso da: G-EgAs 2 ('Gomiga' eta Argia, 1931), IE-EgAs 5 (Dufau, D.; Lf; 'Iratzeder'; Euskalduna; Herria), EB 1 (Irigarai, J. A.).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

jendaketa: AB50 1; jendeketa: DFrec 2; AB38 1; AB50 2; LurE; HiztEn.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. h. jendetza.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ipar. Ik. jendetza.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tza.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

jorra, jorratzea.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-s(i)+k-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

josteta(n) (dosteta, josteta, iosteta, txosteta, yosteta) forma da nagusia, 150 aldiz azaldua. Gehienbat IEn (euskalki hauetan 123 ager.) aurkitu da; ZuAm 3; G 14 (13 XX. mendekoak); EB 10 (MEIG); jostaketa(n) (dostaketa, iostaketa, jostaketa) formak 45 ager. ditu; G 26, IE 9; EB 10 (MEIG); B ez da hitz hau azaldu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

jostaketa(n) : 22 ager. (B 1, G 12, EB 9); josteta(n) : 6 ager. (1969 ondoko epean bakarrik, G, IE, EB).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: jostaketa (5); josteta (6); AB38: jostaketa (4); AB50: josketa (1); LurE: josketa, jostaketa, josteta; HiztEn: jostaketa, josteta.

Jatorrizko forma

jolas, jostaketa.

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. h. josteta.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Heg. Ik. josteta.

Jatorrizko forma

kanporaketa, fueraka.

Jatorrizko forma

kenketa ezinezkoa zenbaki arrunten multzoan.

Euskaltzaindiaren Arauak

Mat.

Atzizkien araberako erabakiak

-keta Mat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

kimaketa(n) 3: L. Dorronsoro ("Larrosa, larrosondotik ebakiz gero, benetan azkar eta erraz igartzen da, bai: hau ukika, hori usainka, bestea kimaketan hasten zaizkio"); P. Sastre ("kimaketan nik inori ikusi ez diodan esku antzosoa zeuken"); J. Muñoz ("Hizkuntza mailakatu beharrak inausketa — Kimaketa — dakar, hizkuntza laua, ñabardura eta sorpresarik gabea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

kimaketa : Euskalterm 2 (hauetako 1 inausketa sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

kimaketa : HiruMila (poda; neguko kimaketa 'poda de invierno'; udako kimaketa 'pinzamiento'), Casve EF (élagage), PMuj DVC (ramoneo, acción de quitar ramas menudas) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ongi eratua da

forma berri-egokia, eta kimatze formarekin batera onartzekoa.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. krisket.

Forma zaharra da

kisketa da tradizio onenekoa, gerora kr- hasiak gehixeago erabili diren arren.

LBeh (2011-03-03): klima-aldaketa 279: Elhuyar 106 (adib.: “klima-aldaketaren kontrako borroka”), Consumer 13 (adib.: “klima-aldaketa ikertuko da”), Berria 6 (adib.: “Ekin klima-aldaketaren aurka”), EiTB 140 (adib.: “klima-aldaketari buruzko goi-bilera”), Jakin 9 (adib.: “klima-aldaketari aurre egiteko”), Argia 5 (adib.: “klima-aldaketaren ondorioak jasango dituzte”); klima aldaketa 1033: Deia (“Munduko herrialdeek hurrengorako utzi dute klima aldaketa dela eta, negutegi-efektua eragiten duten isurketei muga eragingarriak jartzeko eginahala”), Elhuyar 6 (adib.: “Klima Aldaketa Ikergai”), Consumer 45 (adib.: “Mundu mailako klima aldaketa”), Berria 619 (adib.: “klima aldaketaren larritasuna”), EiTB 294 (adib.: “klima aldaketaren inguruko azalpen zehatza”), Jakin 19 (adib.: “klima aldaketa eta osasun arazoak”), Argia 45 (adib.: “baina klima aldaketarekin dena justifikatzeko joera dagoenez...”), DiarioVasco 4 (adib.: “Klima aldaketa, kutsadura eta zarata”). // klima(-)aldaketa 2584.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: klima aldaketa 218: Berria 204, Pello Zabala 12, Amaia Lizarralde, Xabier Arregi; klima-aldaketa 11: Berria 5, Pello Zabala 4, Joseba Zulaika, Iñaki Heras.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: “klima aldaketa (aldaketa klimatiko*)”

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es cambio climático / fr changement climatique: Elhuyar: klima-aldaketa / Nolaerran: klima aldaketa / Zehazki: klima aldaketa / Labayru: - / Adorez5000: -.

adib: klima iz. Lurralde bateko atmosfera-giroaren eta eguraldiaren ezaugarrien multzoa. Klima hotzeko lurraldeak. Euskal Herriko klima. Klima-aldaketak. // klimatologiko adj. Klimatologiarena, klimatologiari dagokiona; klimarena, klimari dagokiona. Uholdeak eta lehorteak, klima aldaketaren ondorioz gero eta sarriago gertatzen diren muturreko fenomeno klimatologikoak dira. // aztoragarri adj. Aztoratzen duena. Ik. aztoratzaile. Klima aldaketaren mamu aztoragarria. // [s.u. berotegi] berotegi gas, berotegi-gas Berotegi efektua eragiten duen gasa. Berotegi gasak % 60 eta % 70 artean gutxitu beharko lirateke, klima aldaketa gelditu ahal izateko. // [s.u. goi] goi bilera, goi-bilera Munduko agintari nagusien bilera, garrantzi handiko gaiak eztabaidatzeko egiten dena. Ik. gailur 4. Adierazpen horiek Moskun egiten ari diren Klima Aldaketari Buruzko Goi Bileran egin dituzte. Madril aukeratu zuten nazioarteko goi bilera egiteko, 1991ko urrian.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, Meteorol. markarekin. Bide batez, klima(-)larrialdi jasotzea proposatu da, gaur egun erabiliagoa baita kontzeptu hori bera adierazteko.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa da, klima sarreraren barruan.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

klima-aldaketak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa klima eta aldaketa sarreretan.

Jakite-arloak

Meteorol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(des)kodeketa (eta dekodaketa) 3: OinElektr/BBB ("Kodeketa eta deskodeketa"), X. Mendiguren B. ("Eredu honek sorburu-testuaren dekodaketa errepresentazio semantiko hizkuntz unibertsal bat sortzearekin lotzen du").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

kodeketa : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 19; deskodeketa : HiztEn, Euskalterm 3 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

deskodeketa : ElhHizt, HiruMila; kodeketa : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "kode, kodetu, kodeketa, deskodetu, deskodeketa".

Ondoko erabilerak argituko du formen arteko lehia

-keta eta -tze osaerakoak proposatzen dira, eta erabilerak argituko du horien arteko lehia.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Jatorrizko forma

garbiketa eta koipeztaketa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

kolaketa (eta k.-teknika, -teknologia) 6, EHAA 1993 ("Metalaren egitura lortzeko ezkoztaduraren kolaketarako azaleztapenak eta teknika. Kolaketaren garbiketa eta dekapatua [...] Kolaketa-teknologia protesi finkoetan [...] Indukziozko kolaketa. Soldagailuzko kolaketa. Ohizko errakuntzak kolaketa-teknikan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu zuzena da, baina zalantzak daude hiztegian jasotzeaz

Bebil (testu bakarrean jaso da).

Beste bat hobesteko arrazoi pisuzkorik ez dago

aski erabilia da, ahoz bederen; gainera, ez dugu hoberik ezagutzen.

Jatorrizko forma

telebista-konponketa.

Jatorrizko forma

fotokonposaketa.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. konposizio.

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. konposizio (hau hobetsi du batzordeak aho batez).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-kizun/-era.

LBeh (2014-04-03): koordainketa 39: EiTB 38 (adib.: “Andreu Mas-Colell Kataluniako Ekonomia kontseilariak osasunaren koordainketa handitzea proposatu du”), Argia (“Hemendik aurrera eta udazkenean zehar, bete-betean sartuko gara erretiroaren erreforman, eta osasungintza publikoari –koordainketa ezar liteke–, PFEZari eta langabezia sariei eragingo lieketen erreformak ere abia daitezke”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu koordainketa formarik aurkitu.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: kopago 1* e. berriro pagatu / ordaindu, birpagatu, berrordaindu. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan ez da birpagatuko medikuarengana joateagatik. || kopago 2* e. ordainketa partekatua. Inoren esanetan bakarrik erabiltzekoa.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es copago / fr: Elhuyar: koordainketa, ordainketa partekatu / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ikus aztergai honetan bertan, berrordaindu aztertzean lantaldeak esana (2014-06-10): “hedatu gabea da eta adiera aldetik nahasia. Oraingoz ez da jasoko.”

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

hedatu gabea da eta adiera aldetik nahasia. Oraingoz ez da jasoko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabiliak dira bi formak (koordainketa; ordainketa partekatu) eta jasotzekoak izan liteke.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

kopiaketa (eta kopiaketa huts 2) 8: Hizkuntza/OHO 2 (adib.: "Atal hau lantzeko hiru baliabide agertzen zaizkigu bereziki: Ortografia / Diktaketa / Kopiaketa"); F. Arbizu ("Maila honetan, marren kopiaketa edo irakurketa hutsak sinpleegiak iruditzen zaizkigu"); Elhuyar ("Kopiaketarako menua azaltzen denean, hautatu hark dituen bi aukeretako bat"); OrdenadoreP ("Eragiketaren amaieran azaltzen den mezuak kopiaketa jakin batean zenbat fitxategi kopiatu diren esaten dizu"); J.A. Lakarra 2 (adib.: "Testukritikan diharduen filologoak bi saili egin beharko dio so, nahi bezala egilearenez landako elemenduez garbiturik emateko testua: a) kopiaketa hutsei, b) kopiagileaz kanpokoei"); P. Aristi ("Gainera, zahar eta higatu itxura ematearren, tajo, pluma eta tinta txinoaz idatzi nituen, erdi aroko abadeen gisan, eta [...] bizitzan beharrezko diren pazientzia eta kuidadoa izaten ikasi nuela uste dut kopiaketa amaigabe hartan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

kopiaketa : DFrec 1; Euskalterm 3 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

kopiaketa : HiruMila (acción de copiar) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: copia (acción).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan"> kormoztatu 1, GJaur Kimia ("Burdiñea, kormoztauta, nikelauta baño, txukunago ta iraunkorrago yarten da").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

kromaketa : HiztEn, Euskalterm 4; kromoztaketa : HiztEn; kromatze : AB38 1, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

kromaketa : ElhHizt, HiruMila, Casve EF; kromatze : EuskHizt, HiruMila; kromoztaketa : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Jatorrizko forma

kromaketa, kromatu.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EBB (1997-12): kendu egin da.

Ondoko erabilerak argituko du formen arteko lehia

kromaketa eta kromatze, biak jasoko dira, horien arteko lehia erabilerak argitu arte.

Zerrendako forma osatua(k) baztertuz, osagaietako bat jaso da

kromo oinarria eskainiko da eratorriaren lekuan.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Kategoria

iz.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta.