Euskaltzaindiaren Hiztegia

Txostenaren laburpena

diktaketa bakarrik aurkitu dugu: EEBSko corpusean 8 aldiz, EB (E.J. Hezkuntza Saila, Zientzia eta teknika, Hizkuntza, F. Arbizu, U. Larramendi); eta AB38 6, HiztEn, Euskalterm 2.

Eratorpen-atzizkien banaketa argitu behar da

-keta atzizkiak sortzen ditu zalantzak; P. Xarritonek dio, ez dela hain arrotza Ipar., eta onartzekoa dela forma hori

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-keta.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

dirutza.

Euskaltzaindiaren Arauak

ebaketa Mat., Log.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta Mat.etan: cf. batuketa, kenketa, eragiketa, etab.

Jakite-arloak

matematika, logika erabileremuetan (ez, ordea, medikuntzan eta: cf. ebakuntza)

ebaluaketa iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, ebaluaketa-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ebaluazio].

ebaluaketa 151; ebaluazio 2467.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ebaluaketa 57; ebaluazio 147.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Gaizki eratua ez badago ere, komeni da debekua mantentzea lehian dagoen -zio maileguak hobesteko irizpide egokia gogoratzeko.

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. ebaluazio.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-zio.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

lapurreta.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

LB: 61 (Argia 2, Berria 9, Deia 1, Europar Batasuna 1, EiTB 4, Elhuyar 1, Elkar 1, Euskaltzaindia 3, Goiena 1, Jakin 1, Laneki 4, UEU 33); ETC: 283

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: egoera-aldaketa: cambio de estado / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: egoera-aldaketa cambio de estado (Fis., Inform. Pedag.)

egoera iz. Zerbait edo norbait dagoen modua. Beti egoera berean dagoena. Zein egoeratan dagoen jakiteko. Atseginezko eta zorioneko egoera. Euskal Herriko ekonomiaren egoera. Bere diru egoera larriagatik. Hizkuntza-egoera aztertzeko. Herriaren barne egoera nahasia. Egoera-aldaketak. Egoera berrira egokitzeko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da, dagokion markarekin.

Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-aldi.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

LBeh (2014-04-03): eguneraketa 47: Elhuyar 5 (adib.: “Aldiz, zerbitzariak, Internet-hornitzaileak edo Interneten beraren azpiegitura ez dira ziurrenik hain prest egongo, haietan gauzak ez ukitzea eta eguneraketa gutxi egitea baita joera”), Berria 31 (adib.: “Hilabete horietan, segurtasun arazoak eta akats kritikoak konpontzeko eguneraketak egiten dituzte”), EiTB 3 (adib.: “Spotifyk jada badauka streaminga azken eguneraketaren ostean eta Googlen helburua aukera hori denda martxan jartzerako prest izatea da iTunesen aurkako lehia eragingarritasun handiagoz egiteko”), Jakin 3 (adib.: “Jose Mari Jimeno zenaren semeak hartua baitu lan horien edizioaren berrikusketa, eguneraketa, koordinazioa eta bultzada”), Argia 2 (adib.: “INSEEk 2006ko datuak kaleratu zituen iaz, azkeneko eguneraketa egin eta hamar urtera”), DiarioVasco 3 (adib.: “izan ere, lege aipamenak, lege eguneraketak eta abar bilatzeko erabili ohi dute”). // eguneraketa 143: Aizu 8, Argia 7, Berria 65, Deia 2, DiarioVasco 6, Euskal Herriko Agintaritza 4, EiTB 3, Elhuyar 9, Consumer, Espainiako Gobernua 5, Goiena 11, HABE, Jakin 6, Laneki 6, UEU 2, Uztarria 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eguneraketa 1, Xabier Arregi (“berak deskribatzen du nola integratzen den berria dagoeneko egituratutako erdietsitakoaren arloan, berak deskribatzen du orijinalaren erorketa tradizionalaren esparrura, edo, berriro, dagoeneko-esandakoaren berragerpena, eta jatorrizkoaren eguneraketa”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es actualización / fr actualisation: Elhuyar: 1 gaurkotze, eguneratze; 2 Ling aktualizazio / Nolaerran: gaurkotze, eguneratze / Zehazki: 1 gaurkotze, eguneratze; 2 gauzatze / Labayru: gaurkotze, eguneratze, aktualizazio / Adorez5000: 1 eguneratze, gaurkotze; 2 gauzatze.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

eguneratze araua da.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da

Baztertzekoa, aski da eguneratze arautua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handia du, eta sartzekoa izan liteke. Nolanahi ere, Informatikan eguneratze dabil. Bestalde, eguneratu aditzean informatikari dagokion adiera sartu behar da.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 Ipar. eta Naf. adlag. 'egur bila'. 2 iz. 'egurra bilatzea'. 3 iz. 'egur-pila'.

Forma batek ez d(it)uen adiera(k)

1. egur bila(keta); 2. egur-pila

Jatorrizko forma

ehorztarazoak, ehorzketak

Lexemen erregulartasuna

-rzk-

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-pen.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ekorketa (eta e.-seinale) 4: Fisika Pr. 1995 2 ("Barne-sinkronismoaren kasuan, ekorketa-seinalea behatu nahi den seinalearekin automatikoki sinkronizatzen da", "Posible da, halaber, seinalearen xehetasunen bat anplifikatzeko asmoz, eskuaren bidez ekorketa desarratzen duen seinalearen malda edo maila aldatzea"), Elektroteknia 2 ("Hori horrela gerta dadin, ekorketa horizontala hasten den bakoitzean puntu-argitsuak, ardatz bertikalarekiko balio bera izan beharko du, hau da, sarrerako seinalearen balio zehatz batez sinkronizatuta egon beharko du ekorketa horizontalaren hasierak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ekorketa : AB38 2 (barrido), HiztEn (1 ekortzearen ekintza eta ondorioa; 2 toki itxi bateko gasak kanpora botatzea; 3 Fis. espektrometrian, erradiazio-tarte jakin bateko maiztasun guztietan aztertu nahi den propietatea [substantzia baten infragorrizko zurgapena esaterako] sekuentzialki arakatzea; 4 Teknol. elektroi-izpiak, telebista, radar edo beste oszilografo katodiko baten gainean, irudia eratzeko helburuarekin egiten duen bidea), Euskalterm 3 (barrido, rastreo) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ekorketa : ElhHizt (1 barrido, barredura; 2 iz. Fis./Teknol. barrido), HiruMila (barrido) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma nagusia da gaur

.0: tradizioko forma da ekortu 'erratzaz garbitu', baina oso gutxitan erabilia, eta gaur berrartu denean, adiera berezia duela berrartu da; premia bati erantzuten dionez eta sektorekoek hori darabiltenez, onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis., Teknol.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. eta adlag. / AS: eleketan adlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

IparKazet (Justizia): sentence/jugement: epaiketa (espainolez, ez dira sentence eta jugement bereizten, biak "sentencia" direla baitiote. Euskaraz, epaiketa deituko ditugu biak, baina bereiztu nahi izanez gero, sentencia eta jujamendua hitzak guztiz erabilgarriak dira)

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta Mat.etan

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. eraikidura.

eraiketa iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, eraiketa-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. eraikuntza].

eraiketa 23.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eraiketa 24.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

eraikin eta eraikuntza hedatuagoak aski dira

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Ordezko proposatua hedatua dago, baina oraindik ageri dira eraiketa gutxi batzuk.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. eraikuntza (arautua aski delakoan; cf. berreraik- ere).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-kuntza.

Osaera okerreko forma da, baina onartzekoa, erabili(a) delako

ik. oharra, s.u. erahil

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: eaitste (Bp II: "Espiritü saintiaren eaitstiaren orhitzarretan"), eta Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko eraispen : "Descendimiento" Lar. "Action de puiser, de descendre" Dv. "Bihotzetik bihotzera ordainezko afekzionen erauspen bat egiten da, il se fait une communication (descente) d'affections mutuelles de cœur à cœur (He Phil)" H (puede tratarse de un error por erauskunde).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eraisketa 6, EB: R. Galarraga 2 ("Honetan AA' katetua, eraisketa egingo den planoari dagokionez A puntuak duen kota edo altuera da eta A'D, berriz, puntuaren proiekzio horizontaletik bandara dagoen distantzia da", "Irudian erakusten da nola egiten den sistema diedrikoan puntu baten eraisketa"); G. Nazabal ("Donostiaren sute, arpilaketa eta hondamendia (1813); Bere murrailen eraisketa (1863)"); Azterketa Historikoak/1 ("Donostiako harresien eraisketa eta Boulebarreranzko hiri-kaskoaren zabaltzea"); EHAA 1986 ("projektuaren hasierako onespena ematen duen akordioak, berez eta besterik gabe dakar eremuen partzelaketa, eraikuntza eta eraisketarako lizentziak ematea"); J. Kalzada ("Hemengo hau eraisketan harrapaturik geratu zen arren bizirik atera zen"); eraispen 4: UZEI (euskal ordain gisa: "Abatimendua. Ik. Eraispena 1"), Elhuyar ("Plano honek kuboarekin eta esferarekin sortzen duen ebakiduraren eraispena eskatzen da"), BAO 1995 ("2.2 atalean, ordenamendutik kanpoko izaera bakarrik dokumentazio grafikoan eraispena espreski bilduta duten eraikinek izango dutela jasoko da"), Autonomoak ("Gai honetan interesgarria litzateke birmoldaketa prozesuan enpresa handietako langilegoaren jokabideak aztertzea, beren interesak eta egoera berean dauden enpresa txikietako langileekiko solidaritateaz, eraispena erabatekoa izan da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eraisketa : HiztEn (eraispena); eraiste : LurE, Euskalterm 4 (`ordeño' 3, `deposición' 1); eraispen : AB38 1 (abatimiento), AB50 1 (desmantelamiento), HiztEn (1 Eraik. eraikin bat eraistearen, lurrera botatzearen, ekintza eta horren ondoriozko hondakin-materialen multzoa; 2 Mat. geometrian biraketa-ardatz bezala bi planoren arteko ebakidura-lerroa hartzen delarik, plano bat eta bertan marraztutako irudiak biraketa-mugimendu baten bidez beste batera tokialdatzea); Euskalterm 13 (derribo, demolición) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eraisketa : HiruMila (1 ordeño, 2 derribo; 3 abaratamiento), ElhHizt (derribo), Casve EF (1 effondrement; traite du lait; cf. jeiste), PMuj DVC (1 ordeño; 2 derribo); eraispen : ElhHizt (1 derribo, demolición; 2 derribo, demolición), HiruMila (1 derribo; 2 abatimiento, desánimo, desaliento), PMuj DVC (1 abajamiento; 2 desmantelamiento); eraiste : EuskHizt, HiruMila (1 acción de bajar, hacer descender; 2 ordeño), Lur EG/CE eta EF/FE (derribo; démolition). Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-tze osaerako lehiakideen artean erabiliena zein den esatea zail da, urriak baitira lantaldearen datuak; hirurak eskainiko dira, erabilerak argi dezan lehia.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-kuntza.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldaketa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-pen.

LB: 69; ETC: 226

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: eransketa 1 iz. añadidura, acto de añadir; 2 iz. (Hizkl.) aglutinación / Adorez: eransketa 1 añadidura. 2 aglutinación. 3 pega, acción de pegar / Labayru: eransketa 1 iz. añadidura, acto de añadir / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta hiztegiek ere jasoa. Gainera, ez dago ordezkorik hiztegietan.

Hedapenezko adierak

gaur 'ateratze', etab.

LBeh (2013-06-10): erdiraketa 256 [Kirol.]: Berria 103 (“Erdiraketa itxia espero nuen”), EiTB 147 (“Llorentek buruz errematatu zuen Yesteren erdiraketa”), DiarioVasco 6 (adib.: erdiraketa baten ondorioz baloia bigarren zutoinera iritsi eta Mikel Larrañagak buruz sareetara bidali zuen baloia”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: erdiraketa 113: Berria 112 (adib.: “Hala, minutu erdia bete ez zenean lehen aukera izan zuen, baina Kollerrek gutxigatik ez zuen buruz errematatu Nedvedek eginiko erdiraketa”), Joan Mari Irigoien (“Eta bigarren zatiari ekin eta antzeratsu joan zen neurketa, harik eta, ordu laurdena falta zela, nik hegaletik erdiraketa itxi bat egin nuen arte”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es centro / fr centre: Elhuyar: erdiraketa, erdiratze / Nolaerran: erdiratze, erdiraketa / Zehazki: erdiratze / Labayru: erdiratze, erdiraketa / Adorez5000: erdiraketa.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

erdiratze iz. Kirol. araua da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Onartzekoa da arloa zehaztuz.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

h. eroriko.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

gehienetan egokiagoa da eroriko edo erorkera erabiltzea

Euskaltzaindiaren Arauak

'pala sareduna'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu errausketa , errauspen formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errausketa 8: J.L. Agote ("Garonako ordokietan edo Erdialdeko Mendigunearen hegoaldean errausketako hilerririk ez da aurkitzen IV. mendearen erdialdeaz gero"), K. Olaetxea 2 ("Hiru zolu ezberdin ditu eta giza aztarnak azaltzen dira errausketaren aztarnekin batera [...] Lazaldayko haitzuloan ere errausketaren aztarnak aurkituak izan ziren"), BAO 1994 2 (adib.: "Lurren sendoketa eta prestaketa, errausketak, urak aurkitzeko zulaketak, zimendaketak eta zoladurak"), Egunk 1994 ("Egun, hondakinak desagertarazteko erarik eragingarriena errausketa litzateke"), A. Agirre ("Jabego-sistema zertxobait konplexuagoari hasiera eman zion eta hildakoei buruzko kultura berria sortu zen: errausketa zeritzana"), Lan-prestakuntza ("Errausketak berak sortutako produktu toxiko berriak botatzen ditu eguratsera eta"); errauspen (eta e.-errito) 4: Lantziri ("Errauspen-erritoak arau orokor batzuk jarraitzen baditu ere..."), Egunk 1996 3 (adib.: "... hiri hondakin solidoen errauspenaren aurka daudela adierazi zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errausketa : AB50 1 (incineración), HiztEn (1 erraustearen ekintza eta ondorioa; 2 hed. suntsipena), Euskalterm 2 ('incineración' eta e. labe 'crematorio'); errauspen : AB38 1 (incineración), HiztEn (errausketa), Euskalterm 3 ('incineración', 'derribo', eta e.-labe 'horno crematorio') // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errausketa : ElhHizt (1 incineración; 2 destrucción, pulverización), HiruMila (destrucción), PMuj DVC (1 cremación, incineración; 2 demolición, derribo, asolamiento); errauspen : HiruMila (1 incineración; 2 devastación, demolición), PMuj DVC (1 pulverización, incineración, cremación; 2 devastación) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-pen.

Euskaltzaindiaren Arauak

Mat.

Atzizkien araberako erabakiak

-keta matematika-eragiketen adierazleetan

eskualdaketa 9: Pello Urzelai (“Eusko Jaurlaritzaren eskualdaketakoa baino haratagokoa“), Iban Santamaria (“Espainiako Gobernuak politika pasiboen inguruan inolako eskualdaketarik egitea uko egin ondotik”), Berria 5 (adib.: “eskualdaketa hori gauzatzeko”, “ez zuen azaldu eskualdaketa nolako baldintzetan gauzatzea espero duten”), Jokin Labaien (“makilaren eskualdaketa”), EiTB (“Lana Sustatzeko Politiken eskualdaketa nola egin behar den zehazten du Alderdi Jeltzaleak”).// eskualdaketa 409: Argia, Berria 29, Deia 4, Deustuko Unibertsitatea 203, DiarioVasco 4, Europar Batasuna, Euskal Herriko Agintaritza 21, EiTB 2, Consumer, Espainiako Gobernua 90, Goiena 2, Gomylex 43, Jakin, Karmel 3, Nafarroako Gobernua, UEU, Uztarria, Zuzenbidearen Euskal Akademia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eskualdaketa 8: Berria 4, Jose Morales 3, Iñaki Heras.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: traspaso. / PFGZ: "Eskualdaketa: Transmisión". / BarnErrot: "Kupoa eta eskualdaketen balorazioa: Cupo y valoración de transferencias"; "Oinordetza eta Eskualdaketa Atala: Sección de Sucesiones y Trasmisiones"; "Eskualdaketa Zuzendaritza: Dirección de Transferencias".

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

badu lehiakide hedatuagorik: eskualdatze arautua.

Maiztasun handia du, eta jasotzekoa izan liteke. Euskaltermen ere ageri da. eskualdatze forma araua da.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. eskualdatze (arautua oraingoz aski delakoan).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 1 'paper-, ehun-zatia, informazioren bat eskainiz, zerbaiti eransten zaiona'. 2 'eztabaida': eskolastikoen etiketak.

Forma baten adiera(k)

1 eztabaida ("eskolastikoen etiketak"); 2 paper-, ehun-zatia, informazioren bat eskainiz, zerbaiti eransten zaiona...

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 1 'paper-, ehun-zatia, informazioren bat eskainiz, zerbaiti eransten zaiona'. 2 'eztabaida': eskolastikoen etiketak.

Forma baten adiera(k)

1 eztabaida ("eskolastikoen etiketak"); 2 paper-, ehun-zatia, informazioren bat eskainiz, zerbaiti eransten zaiona...

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ezarte (eta lege-e.) 4 ager.: G 2 (Cb EBO: "[Gramatikaren parteak] Adberbioa, Interjezio edo Ezartea, ta Konjunzio edo Itsaskida"; Zait Plat: "Lege-ezartean (...) aiei egoki zaiena (...) azaltzen dute agintariek"), Zu 2 (Mercy: "konfrariaren ezarteko deseiña"; "[konfrariaren] establimentüko edo ezarteko dekreta"; cf. OEHko oh. "no es seguro que esté sustantivizado"); esku ezarte 6 ager. (Mg); nini ezarketa G 1 (Ibiñ Virgil: "Eztira bat, ala ere, txertaketa eta nini ezarketa. Niniak ernetzen diren azalaren erdi-unean (...) ebaki mear bat egiten da eta beste zugaitz batetik iasotako ninia sartzen").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ezarketa 64: horietan ezarketa soilak 12 dira (adib. R. Berriozabal: "Euskararen erabilera oinarrizko eskubidea bada ere, kontuan hartzekoa da, badela eskubide hori ezarketa edo berezikeria-tzat jotzen duen biztanle multzoa ere"; BAO 1994: "metalezko egituren muntaia eta ezarketa"; LanSaila 1993 2: "Ogasun mugiezinetango ezarketek ezingo dute esandako dirubaltzen ehuneko 30ekotik gora jo"); elkarte-osagaiak dira besteak: esku-ezarketa B 1 (K. Egileor: "Batek ordenatzeko formula edo era emoten dau: esku-ezarketa, diakonoen jantzia jaztea, kaliza emotea"); diru-ezarketa 49 (EHAA 1984-1992 47, adib.: "Diru-ezarketa onargarriek gutxienez zortzi milioitara iritsi behar dute", "Lehengai-galerak ekiditeko diruezarketak"; KLLegea 1984: "bakoitzak bere agintepide-eremuko diruezarketa-gastuen dirubidetarako"; LanSaila 1993: "diruezarketak egiteko gai diren baloreen zerrenda"); domu-ezarketa 1 (OinLegBizk 1990: "Domu-ezarketak iturri dituzten hilarterainoko edo aldi baterako urtesariak"); sare ezarketa 1 (AAO 1989 2, adib.: "Zehaztasun Handiko Galgaketa Sare Ezarketa: 9.100.000 pezeta"); testu ezarketa 1 (A. Lakarra: "Honetarako, zalantzarik gabe, gehixeago lagundu beharko lukete zenbait edizio, ustez kritikoren, aparatuek; aspaldixko hasi ziren filologoak toki horietan biltzen, testu ezarketarekikoez landa, iturri, antzeko pasarte eta are hitz interesgarrienen historiazko oharrak, hitz baten adiera beste kide batez ematea gutxietsiz edo"; ezart(z)e (eta indar-e.) 8: G 1 (Onaind: "indar-ezartze au nundik norakoa dan jakin nai izan ezkero, Abando'ra jo bear; an dugu gizon bat zaintsu ta bizia, Arana-Goiri tar Sabin zeritzana"), EB 7 (J.M. Angulo: "Beraz, hutsean ezarte eta aldenkera osoan izan den intentsitate erdia dago gero, orratza eskalaren erdi ingurura joango delarik"; GAO 1989 5, adib.: "Igoera, kopuru horiei Euskal Herriko 1989ko KPI gehi %2aren pareko portzentaiaren ezartzeaz lortzen denaren baliokide izango da"; AdminEusk 1994: "Editoreek bi helburu azpimarratzen dute Euskal Herrian irakaskuntza elebidunari buruzko ezartze edo ikerketa-egitarauak aztertzean"); esku-ezartze 5: G 2 (Ol IB, Illetak), EB 3 (B. Muxika); ezarkuntza EB 7 (J.A. Berriotxoa: "Hydrozoa klaseko zenbait espezie (...) oso garrantzitsuak [dira] lehen kolonizatzaile bezala, beste animali talde batzuetako espezie berrien ondorengo ezarkuntzarako aukera emanez"; Informatika Atlasa 3, adib.: "biltegiratze lekua handitzeko disko edo zinten erabilera oso zabaldurik dago datu-ihardupiderako ezarkuntzetan"; M. Navarro: "... arras erabakiorrak diren elkarte-politika edo ekintza batzuek ere (lau askatasunen ezarkuntza, adibidez) ez dutela aurrekontuan isladapenik"; Fdz. de Larrinoa: "Honexek, sostaituriko egoera berria zela eta, batetik besterako higimendua ekarri zuen, zeinak ez bait zen ezarkuntza sakabanatua eratu, baizik eta, utzitako herrietan bezalako bizimoldeari zegokion banaketa eta zatiketa espaziala berretu"; Gipuzkoako geografia: "Azken hau garrantzi handikoa da, bai komunikabieetarako, bai giza-ezarkuntzarako"); ezarrera EB 11 (J.M. Txurruka: "Ikus gorputzadarrak kiridio moetakoak direla eta bai eskuek eta bai oinek maskurrak dituztela. Marraz haien ezarrera"; EuskarenProgr: "Animali-irudi laun bat (kartulina, kartoi, polispan, kortxozkoa) pieza egituragarrietan deskonposatu, eta ezarrera aldatuz inprimatu eta animazio sekuentziak sortu"; I. Aldabe 2, adib.: "Genero batzutan, gainera, berezgarria da, beso bakoitzaren muturrean organo argidun baten ezarrera"; E. Antxustegi: "Emakumea gora begira etzaten da, baina, ezarrera graziosoa harturik"; Hemen 1987 2, adib.: "Jose Maria Gorordok ez du uste hiru banderen ezarrerarekin inzidenterik sortuko denik"; TeknolMekan 2, adib.. "Fase batean zehar ondoz ondoko eragiketek pieza desmuntatzea eskatzen badute, piezak pieza-etxean har dezakeen ezarrera adina azpifasetan banatzen da"; Kalkulua: "Naturako fenomenoen ikerketa kuantitatiboa egitean, bertan parte hartzen duten aldagaien arteko menpetasun funtzionalaren ezarrera eta analisia egiten dira"; X. Amuriza: "objektuarekiko distantziatik eta organoaren ezarreratik datozkeen gogoeten bidez...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ezarketa : DFrec 1, AB38 2, AB50 55 (hauetan diru-e., e.-egitasmo, zor-e., etab.), HiztEn, LurE (ezartzea; ik. ezarpen), Euskalterm 4 (hauetan e. totaleko kateter, lokarri-e.); ezarkuntza : AB38 2, Euskalterm 1; ezarrera : DFrec 1, AB38 3, AB50 1, Euskalterm 2 (hauetan hauteskunde-mugapeen e.); ezartze : DFrec 5, AB38 3, AB50 6 (hauetan e. teknikoaren txartel), LurE, Euskalterm 2 (afektu-e., fonemak e.), Euskalterm 2 (afektu-e., fonemak e.).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ezarketa : EuskHizt (ezartzea; ik. ezarpen), HiruMila (repercusión, instalación, colocación), ElhHizt (acción de injertar, implantar; acción de poner, depositar, colocar), EskolaHE (ezartzea; ik. ezarpen), Casve EF (implantation), PMuj DVC (1 solería, soladura, ezarketa egin: entarimar; 2 inculpación, imputación; 3 instalación, colocación; 4 creación, fundación, etab.); ezarkünte : Casve EF (établissement, fondation, instauration); ezarkuntza : HiruMila (1 asentamiento, fundación; 2 instalación), PMuj DVC (fundación, establecimiento); ezarrera : HiruMila (disposición, establecimiento, colocación, asentamiento, implantación), PMuj DVC (1 colocación; 2 establecimiento); ezartze : EuskHizt, HiruMila (puesta, colocación), Lur EF/FE (remise), Casve EF (eta ezarte: mise, pose), HaizeG BF (pose, installation), Lh DBF (mise, pose), DRA (forma verbal de ezarri), PMuj DVC (1 erección, fundación; 2 instauración, implatación; 3 imposición, colocación; 4 inscripción; 5 depósito, acc. de dep.) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Jatorrizko forma

etxe ezarketak [31. or. tit.]

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

ezarpen hedatuagoa aski dateke

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-tze.

Zerrenda osagarriak

Prestas: 36 lek. (B 7 / G 29)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ezkutaketan azpisarrera jasotzea proposatu da Ik. gordeketan; gorde-gordeka. Ezkutaketan ari ziren jolasean. ibili, jolastu aditzekin adibideak gehitu azpisarrera sortu berrian eta ikusak azpisarrerara eraman. Horrez gain, jaso adibideren bat sarreran.

Forma baten adiera(k)

(joko-izena).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Forma baten adiera(k)

1 adlag. g.er. Ipar. 2. iz. g.er.

LBeh (2013-06-10): filmaketa 184: Berria 101 (“Filmaketa baten tankera hartu du entseguak”), EiTB 78 (“Filmaketa 10 egunez egin zen urrian”), Argia (“La Otxoak parte hartu zuen filmaketan”), DiarioVasco (“Gogoan dut Kuban egindako filmaketa bat”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: filmaketa 98: Berria 87 (adib.: “Hamar asterako filmaketa lanak zituzten aurreikusita”), Josu Zabaleta 5 (adib.: “bere filmaketaren dokumental bat”), Xabier Olarra 2 (adib.: “Lasai hartu zuen filmaketa, ez zen batere aztoratu, ez kamerekin, ez filmaketa taldeekin; gustatu ere gustatuko zitzaion, apika”), Patxi Iturritegi, Patziku Perurena, Iban Zaldua, Ramuntxo Etxeberri.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

filmatze araua da.

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, lehiakidearekin batera

onartzekoa da lehendik araututako filmatze lehiakidearekin batera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: "finantzaketa: financiación"; "finantzaketa eta kontabilitate-tutoretza: financiación y tutor de contabilidad" / EEgunk: "finantza, finantzaketa, finantzabide, finantzari" / PFGZ: "Nazioarteko finantzaketa: Financiación internacional" / BarnErrot: "Nekazaritzako finantzaketa: Financiación agraria".

Eratorri-konposatu berria hobestekoa da, lehiakidea baino hedatuagoa baita

-keta osaerakoa proposatzen da, hau baita hedatu-erabiliena, eta bakarra aski delakoan.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-zio.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

finketa 6: MetalurFisi 2 ("Altzairuaren kalitatea hobea izan dadin, finketaren prozesuan bigarren zepa erabiltzen da", "desoxidazioa edo finketa"), Ekaia 1995 ("Altzairuen erresistentzia igotzeko erabil daitezkeen mekanismo desberdinen artean, garrantzitsuena ferritaren ale-tamainaren finketa da"), Elhuyar 1995 3 (adib.: "mikroegituraren finketaren ondorioz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

finketa : HiztEn (Teknol.), Euskalterm 7 ('afino' 5, 'afinado' 1, 'refinamiento' 1) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

finketa : ElhHizt (1 Inform. refinamiento; 2 Teknol. atino; 3 Kim. refino, refinado) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Beste bat hobesteko arrazoi pisuzkorik ez dago

gutxitan erabili izan da, baina -keta osaerakoa erabili da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

fitxaketa (eta fitxaketa multzo) 4: M. Lopez ("Jaun hauek teniseko klub garrantzitsu bateko begiraleak dira, eta nor eta Sergio semea begiz jo dute etorkizun handiko fitxaketa egiteko"), Hemen 1988 ("Udaren atariko fitxaketa multzoak gorabehera anitz sortu du futbolaren inguruan"), Egin 1996 2 ("Roberto Carlosen fitxaketak zailtasun handiak jarri al dizkizu postu horri eusteko? [...] Zer irizten diezu aurten Realak egin dituen fitxaketei?").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fitxaketa : HiztEn (fitxatzearen ekintza eta ondorioa), Euskalterm 3 (fichaje) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fitxaketa : ElhHizt (fichaje), HiruMila (acción de fichar), Casve EF (fichage) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

erabili den forma eskaintzen da, nahiz kirolarien kontratua adierazteko erabili den (eta adiera hau arrotza da, noski, Iparraldekoentzat).