OEH - Bilaketa

331 emaitza jaiki bilaketarentzat

Sarrera buruan (23)


Sarrera osoan (308)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
xehe.
tradizioa
Tr. Mas frecuente en los dialectos orientales, donde se documenta ya en Leiçarraga; los septentrionales emplean xehe y los navarros xe (xẽ, nasal, en roncalés). En la tradición occidental, antes del s. XX, se documenta en Capanaga, CatBurg , Cardaberaz (CatV ), Echagaray, Iztueta y Uriarte, en todos ellos en la forma txe. Los autores meridionales del s. XX son casi todos ellos guipuzcoanos. Hay txe(e) en Orixe, Olabide, J.A. Irazusta y Labayen, y xe(e) en Zinkunegi, Anabitarte, Markiegi, Lizardi, Orixe, Etxaide, Zaitegi, Gaztelu, Azurmendi, Berrondo y BiblE. En DFrec hay 39 ejs. de xehe, 4 de xe y 1 de txehe.
sense-1
I . (Adj.).
azpiadiera-1.1
1. (L, BN, S; SP, Lecl, VocBN , Arch UFH, Gèze, Dv, H (L, BN, S)), xe (V-gip, G-azp, AN-5vill, B, Sal; xẽ R-vid-is), txe (G; Lar, , Izt 72v, H (<ch->, V, G)), txee, txei Ref.: A (txe, xe, xehe); Lrq; ContR 522; Satr VocP (xei); Elexp Berg (xe); Izeta BHizt2 (xe) .
Pequeño, menudo. "Menu" SP. "Menudo, pequeño" Lar y Añ. "Ematea xeheak xehekin, larriak larriekin" Arch UFH. "Pequeño, menudo. Eskaillu asko arrapau dou, baiña oso xeia" Elexp Berg. Cf. zehe.
Translazione hunetan hitz bakhoitz batzu letra xeheagoz textu artean ezarri izan dirade. Adv * 7v. Iesusek argituren dik berze guztien artean / illhargi betheak nola izar xeheen gañean. EZ Man I 135. Ene pekatuak baño txeagoak gaiti. Cap 117. [Kadran-orratzak] eguerditara / diadukan punta xehea. O Po 10. Azkarki hari behar dugula akometamendu xehe eta arin hekin kontra. SP Phil 454 (He 459 xume). Handiek, bere handi izanaz, xeheak xitzen dituzten bezala. Ib. 452. Bihi larrietan Paterra, edo Gure Aita; eta xehetan Ave-Maria, edo salütatzen zütüt. Bp I 121. Bere etxeko lan xehez okupatzen zen emazteki borthitz hura. Brtc 13. Orrá mostáza-gráno xéa azirik ta eginik árbola andia. LE ( in BOEanm 563 ). Zernai gauza badegu / zubentzako diña, / puntada txearekin / modara egiña. Echag 119. Miresten zinduen iragan egunean ikhusteaz zenbat on diozkategun zor abere xehe batzuei [se refiere a seda pinpirina, perla maxkor, etc.] . Dv Dial 26 (It aberetxo, Ur aberetxu, Ip abereska; cf. infra (4)). Hazi sobera erainez, lasto xehe hainitz erakharrarazten da eta bihi guti. Dv Lab 55. Sorho uzten dan sagardiak ekharriko du sagar xehea eta bera goizik zahartuko da. Ib. 389. [Mostazazko granoa] zoin da ekustiari anixko xẽ azi guziuen artian. Hual Mt 13, 32 (Dv, SalabBN, Leon xehe, Ol txee; xipi, He xume, TB ttipi, Ip txipi, Ur, Or, IBk, IBe txiki, Echn ttar, Ker zee). Handi eta xehe, orotarik han bazen. HU Zez 159. Txori xe alaiak. Ag G 281s. [Bei] kau duk xeago, ordia fiñ. Garral EEs 1918, 122. Bazterretan diamant xehe batzuek izar-dirdira batez argitzen dute erlikiaren untzia. JE Ber 62. Ezin beraz burutu [...] izkillu txeak, aundiak edo su-gaiak eukitzerik. EAEg 16-5-1937, 1664. Orain dugu, Grial, / ikasgu aitorren epazartea, / aipuak ere mendi / santura ots egiten: / araño ezin da igo gar xea. "La postrer llama" . Gazt MusIx 113. Legortea tokatzen zanean, erreka xeak agortu egiten ziran-da. BAyerbe 152. Behatu ziren gure buruzagiak gorputzaren luzetasunari [...]: lehen multxoan haundienak, bigarrenean artekoak eta hirugarrenean xeheagoak. Larre ArtzainE 166. Ikusten ditugun aziendek, abere larri eta txeek, animali-itxuratan, gizonaren izaera eta grinak gehiegi nabarmentzen baidituzte. MEIG I 175. Prosa arruntaren mailan gero eta xeheagoak dira berezkuntzak. (In MEIG VI 42 ).
v. tbn. Harb 40. CatLav 341 (V 166). Gy 134. MarIl VI. Lap 198 (V 88). Alth Bot 17. Barb Sup 9. Zub 30 (xee). SoEg Herr 12-1-1967, 1. Xe: Anab Usauri 142.
azpiadiera-1.1.1
Fino, menudo, compuesto de elementos menudos. "Arenula, hare xehéa " Urt II 286. "Qué menudo este trigo, gari kaur zer xẽ da; eltziua zer xẽ dago, qué menuda está la parba, etc." Mdg 154. " Eltzua zer xe dago! ¡Qué menuda está la parva!" A. " Gatza txia, sal fina" BU Arano (en G-azp es xie opuesto a larriye '(sal) gorda').
Hartarakotz gantzutzen zait hauts xehez bekhokia. EZ Man II 63. Kausituko duzu harea xehea. INav 24. Errazago da kontatzea eguzkiaz dakusgun lausoa, zeruko izardia, ondarreko are xea, basoetako ostoak, ezen ez eskola oietako argi andi eta azkengabekoa. Lar SAgust 9s. Auts txit txean eotu ezkero, jarriko dezu bertatik testimonioko tabernakuloaren aurrean. Ur Ex 30, 36 (BiblE xehe-xehe egin). Kemen erraitia digu, elur larriak, elur andi, elur xẽak, egunaldi. Mdg 132. Izkirio xehe doidoia ikus ditaken batez. JE Bur 160. Estaltzen den bezenbat du apaintzen belhar xehe batek. JE Ber 84. Paretak, soailua, aldarea bera, oro mozaika xehe, xuri eta urdin batez estaliak. Ib. 58. Agotza ta auka (larri ta txêa) / erabat jasotzen dute. "Menuda" . Or Eus 343 (385 ). Bigarren txanda eman ezkero, / asi ditezke txeiean. "Pajuz" . Ib. 347. Narriotua-edo, aldendu nairik, auts xe-apurraz iraizean estali zun. Zait Sof 168. Bereala bai talde bat egin zuan zulo aunditatik asi ta txiki txikitaraño azkenengoan ondar txea bakarrik gelditzen zala. JAIraz Bizia 84. Euria xea, iparra laister. EgutAr 26-11-1969 (ap. DRA ). Arabia doatsuan urre-ale xee-fiña baiaz bereixi oi dutenak. Berron Kijote 199. Euri xeak naiz lodiak busti egiten du. EZBB I 107.
v. tbn. Ldi IL 92. Azurm HitzB 67.
azpiadiera-1.1.2
(Ref. a la niebla).
Lanbro xea izurtzen zuen nunai atergabe. TAg Uzt 258. Bat-batean, laiño latz xehearen artetik jaiki zen ilargia, gorbeltz kolorez. Mde Pr 118. Lanbro xehearen [tristura] . Azurm HitzB 59.
azpiadiera-1.1.3
Elorrian, eder usain xee goxoan luzatu dot arima egoaren punta. Azurm ( in Gand Elorri 43 ).
azpiadiera-1.1.4
(Ref. a la moneda; cf. infra (II, 1). "Diru xehea, la petite monnaie" SP.
Ozkarbi zen gaua, / bitxiz yoria: / zillarpil larria / ta diru xêa. Ldi UO 28.
azpiadiera-1.1.5
Pequeño, de corta edad. " Haurrak xeheak ditu, il a les enfants petits" Dv.
Ziren, bada, jan izan zutenak laur milla gizon, haur xeheak eta emasteak bertze alde. He Mt 15, 38 (Dv haur xeheak; Lç, IBe haurrak ). Badakizu, Jauna, baditudala haur xeheak, ardiak eta behi ernariak enekin. Dv Gen 33, 13 (Ur aur gaztetxoak, Ol aurtxo minberak). Iru, lau, boskarrenez, zelai osoa artzen; / jende txeiari (jende txeari, jende xehari) talkaz muiñak ikaratzen. "A la gente menuda" . Or Eus 30. Hainbeste irakurle xehe eta larriren onerako. MEIG III 123.
azpiadiera-1.1.6
" Orazione xeheak, les petites prières" SP.
Othoitz prinzipalak aitzinean erraten dire eta xeheak ondoan. EZ Man II 162. Beharra baginduke berriz has litezen gure nausiak gauzarik xeheenak guri irakasten, eta gure gidatzen berthutean aprendizak bezala. Ch I 22, 7. Katixima da instrukzione familier edo xehe bat. CatLav 17. (V 16) Ordu hartan etxean berean ikasten zituzten haurrek otoitz xeheak. Larre ArtzainE 220.
azpiadiera-1.1.7
(Con urrats ). (Paso) corto.
Gorputzeko eritasuna bezala, arimakoak ere, zaldiz heldu ohi dire, eta postean, eta oiñez dohaz, eta hurrats xehean. He Phil 20 (SP 22 urrats geldian). Oste urhats xehetakoa. "La gent trotte-menu" . Gy 250. Ikhusatzue gure printzesa berriak, / urhatsak xehe eta ezpainaz hertsiak. Elzb Po 221. Auzo herrietarik toki bererat urhats xehean joanki hainbertze lagun. JE Bur 24. Urratsa xehe eta kuraiea larri. Etcham 173. Hura baitzen beti lehena bere urrats xehearekin. Larre ArtzainE 11.
azpiadiera-1.1.8
Barrena pisu eta / txea asnasea. Echag 266.
azpiadiera-1.2
2. (BN, S; SP, Ht VocGr 377, Dv, H), xe (B), txe. Ref.: A; Lrq. (Ref. a la clase social). Humilde, llano. " Jende xehea, menu peuple" SP. "Menu peuple, les petites gens" H. " Jende xea (B, BN), el pueblo bajo. Fariseoek etzuten lenago il Jesukristo, jende xearen beldur zirelakotz, los Fariseos no mataron antes a Jesucristo por temor al pueblo" A. "De peu d'importance, de peu de considération" Lrq.
Bekoak goikoa eskondu leidi ta txeak andia benzi liri asmuz ta jakitez. (Divisa de los Bengoechea) IC I 665. Haurrak ethorri zitzaizkon / eta jende xeheak. EZ Noel 89. Gobernatzeko behar den legez proplu [sic] xehea. EZ Man II 105 (v. tbn. populu xehe en Lg II 241 y Elsb Fram 77). Ez iñor bere menospreziadu, txeen txeena bada bere. Cap 126. Ni izanik zure señoria ilustrisimeen kapellaurik txeena. Ib. (ed. 1893) pró. Xehe, larri, poblu, prinze, / guztiak xehatuko. Hm 57. Bere poblu eta jende xehe guziaz inguratua. SP Phil 172. Zoin jente xehek enzün bezain sarri ahazten baitütie. Bp II 5. Bere buruak jende xehearen artean jakintsuntzat iragan-arazten tuzte. ES 170. Bukatu zuan jende txe guztia. AA III 629. Bonaparten eskoletan, / jende xehe guzia ginen harmetan. FrantzesB II 23. Jende xeheak eztuela bihotzez ala buruz nehori zorrik. HU Aurp 199. Lehenago gudulariak bezala, jende xehea arthatzen zuen orai. Barb Sup 67. Gizon-andre ta jendeketa txea neska-mutillak inguruan. Lab EEguna 115. Erri xeea, nekazariak eta, etziran abertzale. Ldi IL 165. Erritar txêak, larri: galdua dakuste; / adituak, ordea, ez estu batere. Or Eus 150. Erriko jende txeenai ikasbide-ateak irikiko dizka. EAEg 18-11-1936, 326. Zure begitartea erritar xearentzat izu-bildurgarria baita. Zait Sof 180. Erritar xearen usteak ustel agertzen dira geienetan. Zait Plat 17. Arras desberdinak dira erregetarik eta jende xeheagoetara. Lf ( in Casve SGrazi 13 ). Jende txeak benetan maite zin euskera. Goikoak ordea muzin. Ataño TxanKan 214.
v. tbn. Harb VIII. He Gudu 32. Mih 92. Etch 582. Dv Lab 86. Hb Egia 142. Laph 37. Jnn SBi 41. Zby RIEV 1908, 83. Arb Igand 115. JE Bur 196. Zub 18. Etcham 130. Mde Pr 254. Larz Senper 108. Ardoy SFran 168. Larre ArtzainE 250. Xe: Ir YKBiz 489. TAg Uzt 40. Etxde AlosT 12. Zait Plat 31. BEnb NereA 262. Txe(e): Lab EEguna 106. Or Eus 81.
azpiadiera-1.2.1
(Contrapuesto a larri ).
Haren erresumaren bazter guzietan ziren yendien gizonki eta emakumen, larrien eta xehien kondatzeko. Mih 73. Ordu berean, xehe eta larri, jende guziak hasi ziren, beren artean, Bazilio Abadea behar zutela. (Interpr?). Jnn SBi II 259 (ap. DRA).
azpiadiera-1.2.2
(L, BN; Dv, H) Ref.: A; Satr VocP (xei) .
Modesto, sencillo. " Jaun hori xehea da, nornahi mintza dakioke, ce monsieur est affable, [...]" Dv. " Iaun bat da guziz xehea, c'est un monsieur très familier pour les plus petites gens" H. "Llano, sencillo, afable" A. " Xei, sencillo, poco pretensioso" Satr VocP. . v. umil.
Xehe eta arrai agertzen zen bere eskatimeen xuritzerat Dabiten ganat heldu zireneen alderat. Lg I 311. Ohore daukat xehe eta aphal agertzea mundu guziaren begietan. Ib. 302. Hain zen berenaz hola... furfuria guti zuena eta xehea, nor nahirekin zertaz nahi goxoki solas egitera zagona. HU Aurp 98. Erran dugu zoin zen ixila eta xehea. Ib. 99. Lañoa zelakotz eta xehea ezin gehiago, maite zuten orok. JE Bur 158. Zer aphez xehe eta bihozduna! Zerb Gerlan 72. Halere gizon xehea, mintza errexa, toka eta noka gogotik mintzo zena haurretik ezagutu jendekin. Herr 8-11-1956, 2. Ez baitzuen bere denboran holako apezik ikusi: hoin ona, hoin argia, hoin xehea eta denbora berean, bere soineko hitsen gatik, hoin Jauna! Ardoy SFran 202. Denekin gizon xehea [erakaslea] eta gurekilan aitaso bat arras gutartekoa. Larre ArtzainE 147.
azpiadiera-1.2.2.1
Norbait dizu sumatu, / xê ta bixkorrik, bêan, / urrats usuz ibiltari. Ldi UO 41.
azpiadiera-1.2.3
(No ref. a personas). Simple, sencillo.
Artzainen bizileku mendikoari deitzen zaio txabola, zeña egiten dan zotal, zarbazta, arba, tantai, aizkorol eta gisa onetako gauza txeakin. Izt C 224. Sumatu zenezake noizik beinka olerkari-arnasa goitarra, gauza xee utsei eder-yantzia emanez. Markiegi ( in Ldi IL 8 ). Arabaki batzuz jositako euskaldun gudari baten jantzi xe ta maiztua azaldu zan bere ezpata ta guzi. Etxde AlosT 42.
azpiadiera-1.3
3. Detallado, minucioso.
Baldin hain kontu xehe bilhatu behar badu hitz alferrez, zer eginen du adiskidetasun erhoez, ergelez eta galgarriez? SP Phil 292 (He 292 hain kontu xehea). Egiten duzularik zure kontzientziaren etsamina xehe bat zure hutsen ezagutzeko. Brtc 15. Zuen bilkhuretarik igorri daizkutzuen erranei esker, liburu hau izanen da liburu xehe, erakaspen baliosez bethea. (Interpr?). CatJauf III. Antze orotzallea duanak zeaztasun xearen antzea ere izatea ezta erraz. Zink Crit 11. Emezortzi urte oietako berri txeerik ez dizut emango. Or SCruz 18. Ez noa orain kritika xee eta sakonik egitera. Agur 5-5-1973 (ap. DRA ).
azpiadiera-1.4
4. (L-ain; Dv), xe (AN-mer, B, Ae, Sal, R; xẽ R-vid) Ref.: VocPir 364; Bon-Ond 142; Mdg 149; A (xehe, xe) .
(Ganado) lanar. " Xe se habla por el ganado menudo lanar y pelage o cabrio" Mdg 154. "Ganado lanar" A.
Obligaturik amarren egitera grano guzies, eta elzari eta ligugende guzies, olibes eta animale larri guzies, esnegendeas, elleas eta azienda xe guzies, azienda belzes. SermAN 6r. Otso guzietan zein litzake galgarriago azienda xeendako? (155). LE-Ir. Azienda xearen saldoa. (358). Ib. Abere txe edo geriaren izenarekin adietutzen dira ari, moxo, aritxikiro, ardi, [...]. Izt C 167. Abere txe, abelgorri eta azienda beltzetara. Ib. 183. Harat biltzen dugu etxe hegastin eta azinda xehe guzietarik. Prop 1899, 182. Bazituzten hemen berean haran eta zelhai ederrak bihiarentzat, mendi gizenak azienda xehe eta larri guzientzat, itsas zabala ere arrantzako. RIEV 1908, 353. Gañera, emengo abelgorri ta abeltxeak gutirenak bezin on eta umakor dire. Bera EEs 1915, 215. Aberezaleak abere-mota abek bear lituzke euki batez ere: abelgorria, zerriak, aberexea (illedunak), astoak, olloak, [...]. NekIr 70. Kabale guziek [...] larri edo xehe, antzu edo ernai, eznadun edo ezne gabe. Gazte 1958 (5), 8. Ahuntzaren esnea nuen pozoatu. / Hutsitu nituen aharien adarrak. / Ebaki nizkion akerrari bizarrak. / Abeltxeak nituen osorik larritu. Arti MaldanB 200. Abere xee naiz larri ez gutxi. "Ganado mayor y menor" . Berron Kijote 137. Nola hazten ziren gure haur denboran hazinda xehe ta larriak. Larre ArtzainE 47. Ikusten ditugun aziendek, abere larri eta txeek, animali-itxuratan, gizonaren izaera eta grinak gehiegi nabarmentzen baidituzte. MEIG I 175.
azpiadiera-1.5
5. "(S), avare, chiche" Lh.
azpiadiera-1.6
6. Tupido.
Ez dezula Lizardi gogaiak etorri-ala yaulkitze-zale, baizik buruz eio, aztertu ta bae xeean igaziak bakarrik dutekela arengandik mundura agertze-baimen. Markiegi ( in Ldi IL 12 ). Batzuk zetabe larriegia hartzen, beren kontzientziaren ikertzeko. Bertzek aldiz, xehegia. Larz Senper 38.
sense-2
II . (Sust.).
azpiadiera-2.1
1. (L, BN, S; Ht VocGr, Lar Sup (<ch->), Arch VocGr, Gèze, Dv, H), xe (AN-5vill, B, BN-baig, Sal, R) Ref.: A (xe, xehe); Lrq; Satr VocP (xeiak) .
Cambio(s) (de moneda). "La monnaie d'un écu, luis baten xehea" Ht VocGr 387. "Moneda, xehea <ch->" Lar Sup. "Monnaie d'une pièce" Dv. "Xeherik baduzu? avez-vous de la monnaie?" H. "Xehe [...], calderilla, moneda de cobre" A. "Moneda inferior, cambios. Badüzia xeherik? (Sc), baduxea xerik? (Sal), ¿tiene V. cambios, calderilla? Pesta baten xeak ematen bazineztazu (BN-baig), si me diera usted cambios de una peseta" Ib. "Xeiak, cambios" Satr VocP. Cf. DIRU XEHE.
Piarresek eman zion etxeko andreari hamar-soseko xuri bat eta andre horrek bihurtu zioenean xehea [...] lothu ginen berriz Olhetako bideari. Elzb PAd 34.
azpiadiera-2.2
2. xe (S ap. A). "Palmo" A. v. zehe.
sense-3
III . (Adv.).
azpiadiera-3.1
(H), + txee. Detalladamente, minuciosamente. "Menu, par le menu et en détail, minutieusement. Xehe eskribatzea, écrire menu. [...] Kontuak xehe egitea, faire ses comptes par le menu, minutieusement" H. v. XEHE-XEHEA.
Erakasleai dagote, ez zuri, kontu ematea txeago ta luzeago fedeko gauzetan. CatBurg 20. (v. tbn. el mismo ej. en Cb CatV 29) Behar dütügü xehe txerkatü eta konposatü gure barnian eta kanpuan igaraiten diren gaizak. Mst I 19, 3 (SP miratu, sondatu eta ordenatu, Ip ontsa begiratü). Txerka ezazu zure bizitziaren xehe ikhertzeko thenpora propi bat. Mst I 20, 1. Euskaltzaleak-en asmo ta eginbearren berri zeatzagoa, txeegoa, gero ikusiko dezuten ingurtiak emango dizuete. Ldi IL 145. Ez dugu xehe eta argi ezagutzen San Leonen bizia. Egunaria 1-3-1958 (ap. DRA ).
azpiadiera-3.1.1
A la letra.
Franzes therminuer sobera xehe jarraiki gabe, zenziaren ahalik klarkiena heuzkarala itzultzera. AR 7. Zintzo ta xee ta labur itzuliko zituela. "Traducirlos bien y fielmente y con mucha brevedad" . Or RIEV 1929, 8 (AIr RIEV 1928, 603 itzez-itz; Anab RIEV 1928, 610 zintzoki).
azpisarrera-1
XEHEA-MEHEA. "Xea-mea, menudencias, residuos, restos" LE-Ir.
Txoritto batek etorri ta pikoas atratzen tiola [kokodriloari] ortz-ertetaik gelditu zaizkion xea-mea pixka gaiek. (212). LE-Ir (s.v. ugalbaster ).
azpisarrera-2
XEHEAN. Detalladamente.
Maria ezta jagoiti izan auherretan deithürik, libüriek eztüie aski hitz etxekiten haren poxanzako othoier emaiten diren fabori mirakülüzkuen esplikatzeko xehian. Mercy 14.
azpisarrera-3
XEHE-BIZIZTI.
Xe-biziztia, Bestegain iztia. "Microbiología y elementos de Parasitología" . EAEg 22-11-1936, 363.
azpisarrera-4
XEHE-LARRI (Pl.). Pequeños y grandes.
Ttiritta xehe larri, beltz eta bizkar urhetsu [...], karamarloa [...] jaten dutenak. GAlm 1968, 15. Xehe-larrien artetik aiphatuko ditugu bakharrik [hegaztin] baliosenak. Ib. 15.
azpisarrera-5
XEHE-MEHE. Detalladamente. "(S), menu" Lh.
Zenbait aldiz irakurri nitun esku-idazkian xehe-mehe ageri ziren gizon onen adur-txango arrigarriak. Etxde Itxas 31.
azpisarrera-6
XEHERA, XEHIALA. "Xehiala (S), al por menor" A.
Azken setemere huntan, kartieleko gaznak, xehiala saltzez, berrogei eta bost sos egiten zian Baiunen. Eskual 27-11-1908 (ap. DRA ).
azpisarrera-7
XEHEREN XEHE. Con todo detalle.
Besarkatu zituen ondoan, kondatu zarozten xeheren xehe Jainkoak haren eskuz jentillen artean egin izan zituenak. He Act 21, 19 (Lç punktuz punktu, Dv, IBe xeheki ). Margaitak oro kondatu ziotzin aphezari xeheren xehe. EskLAlm 1903, 8.
azpisarrera-8
XEHERIK. Con detalle, minuciosamente.
Aphezaren belhaunetan iarririk, / orhoitzen naizenak ditut kondaturen xeherik. EZ Man II 74.
azpisarrera-9
XEHETAN. En dinero suelto. "Mila libera xehetan eman zakon (BN-arb)" Gte Erd 257 (junto a moneretan, monedatan, etc., de otras zonas). Cf. supra (II, 1).
azpisarrera-10
XEHE-XEHE.
azpisarrerakoSense-10.1
a) (Con reduplicación intens.). a) (Adj.). "Almiritxa zer xun? Belar bat, xankarron-luze, me, gariak bezala burua du, bikor xexe anitx gaiztoak txu" A (s.v. almiritx).
Hunek egiten dituen arroltzetarik atheratzen dira har xehe-xehe batzu. Dv Dial 5 (It, Ur guztiz txiki, Ip txipiñi ). Herrauts xehe-xehetan ezarri dituketzunean oro, hartarik emanen duzu lekhukotasuneko tabernaklearen aitzinean. Dv Ex 30, 60 (Bibl xehe-xehe egin ). Papeleretan labean ikatza ondo erre gabe gelditzen danean, xe-xea ateratzen dek. TxGarm BordaB 25.
azpisarrerakoSense-10.2
b) (Adv.). detalladamente; minuciosamente.
Bizitzean egin tuen hutsak ditu kondatzen, / xehe xehe daramatza, bat etzaio ahantzten. EZ Man I 55. Beraz, itzalez begiratze'aal-ziotet, itzak eta irriantxa xe-xee neurturik. Ldi IL 20.
azpisarrera-11
XEHE-XEHEA (BN-ciz-lab, S ap. Gte Erd 269; H). Detalladamente. "Xehe-xehea erradazu zer iragan den, dites-moi en grand détail ce qui s'est passé" H. "Xehe xehea mintzo da (BN-lab), xehe xehea erran dauku (BN-ciz), [...] har ezazie oroek kaseta haur eta irakur xehe-xehia, burutik buru (S)" Gte Erd 269.
Idekitzen dute nere bizitzeko liburua, eta hitz alfer bateraino, nere egin eta urhatsak oro han xehe-xehea ematen dituzte. Dv LEd 196. Erran zion xehe-xehea zer behar zuen egin halako orduetan. Jnn SBi 65. Ez bide baitzen hau jakingura, zertarik nola ditugun egiten eskuarazko hitzak; hitz hautarik bakotxa zenbat piruz den iruna ikustetik xehe-xehea zer behar zuen harek? HU Aurp 207. Xehe xehea mintza nadin, ponetak berak igandetakoak zituzten; ez lore, ez edergailuz estaliak, asko tokitan Phesta-berriz ohi den bezala. JE Bur 183. Xehe-xehea nahi ditu denak kondatu. Lf Murtuts 52. Guri berriak berhala / eman itzak xehe xehia. Casve SGrazi 130.
azpisarrera-12
XEHE-XEHE EGIN. "Xehetu, zati txikiak egin. Patatak xe-xe eiñ ezian eztittu jaten umiak" Elexp Berg.
Egin hartatik puska bat xehe-xehe eta ezarri itun-kutxa aurrean. BiblE Ex 30, 36 (Ur auts txit txean eotu, Ol, Ker eio, Bibl ehoko duzu xehe ).
azpisarrera-13
XEHEZ. "Xẽz (R), al pormenor. Xẽz saltan deik kek (R-vid), aquellos venden al por menor" A.
azpisarrera-14
XEHEZ XEHE. Apenas.
Ez gara zilhegi dudatzera, ez eta iduripen hartzera xehez xehe baizen, arrazoinek eta seinaleek dudatzera bortxatzen gaituzten bezanbat, bertzela duda eta idurikortasuna temerariozkoak dire. SP Phil 349 (He 351 doidoia).
xehe
<< xegi 0 / 0 xeiki >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper