OEH - Bilaketa

331 emaitza jaiki bilaketarentzat

Sarrera buruan (23)


Sarrera osoan (308)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
neskatila.
tradizioa
Tr. Propio de las tradiciones vizcaína y suletina desde el s. XVII; se documenta tbn. en algunos autores guipuzcoanos modernos y en Goyhetche (200), Hiribarren (Esk 108) y Bordel. La forma general es neskati(l)la . Hay ejs. de neskatil en Arriandiaga, Jautarkol (Biozk 37), Lauaxeta (BBa 74), Labayen (EEguna 100), Etxaide (JJ 94) y Gaztelu, y ambas formas en Enbeita, Bilbao, Oskillaso, N. Etxaniz, Zaitegi y Etxaburu. En DFrec hay 15 ejs. de neskatil(l)a .
sense-1
1. (V, G-azp-to, AN-ulz, BN-baig-lab, S; Lecl, Gèze, Dv (S), H; -illa Mic 8r, Lar, Añ, Izt 76r, Dv (V), H, A Apend , Zam Voc ), neskatil (V-ger-ple-m-gip, AN-ulz), neskatiia (S) Ref.: A (neskatilla); EI 70 y 307; Iz ArOñ y Etxba Eib (neskatilla); Holmer ApuntV (neskatil); EAEL 38; Elexp Berg (neskatilla).
Muchacha, moza, chica; niña. " Neskatila bat, neskatxa bat egin da, elle est devenue (faite) grande fille" H. "Es diminutivo de neska " A. " Neskatillia, de 10 a 12 años" EI 70n. "Fille, à partir de quinze ou seize ans" Lrq. " Jerusalem-go neskatilla zintzuak! " Etxba Eib. v. neskatxa.
Bear da jakin eranzuten iteundu dakionean gizonari, andreari, mutilkoari edo neskatilleari. VJ 4. Neskatila birjina edo alhargün xahü bat. Bp I 98. Mithilkoak eta neskatilak berhezirik. Ib. 24. Gizon batek euki badau zer egina (obrazkoa) andra edo neskatilla bategaz. Oe 150. Neskatilla serbitzari baten testiganzia ezta asko. Mg PAb 80. Asten dira dantzan gabaz neskatilla ta mutill. JJMg BasEsc 109 (133 neskatila). Sarthü zen Jesüs, hartü zeion eskia eta jaiki zen neskatila. Ip Mt 9, 25 (Ur (V), Ker neskatilla; Lç, He, TB, EvL, Echn, Ur, Ol, BiblE neskatxa, Samper nexkato, Hual nexkaxe, Dv, Leon, Or (h)aurra, SalabBN nexkato gazte). Milloi bi laurleko / beraz dituan neskatilla bat / nai neukek emaztetzako. Enb 181 (153 neskatil). Emakumeen antzak jadanik ikasiak zitukeen neskatila bat. Mde HaurB 17 (Pr 146 neskatilla). An egoan, leen esan dogunez, neskatilla sail ikusgarria. Erkiag Arran 41. Biar goizean urkatuko dogu neskatil ori. Bilbao IpuiB 157 (211 neskatilla). Judear neskatil [...] / zagozte auzoetan, / ez egin otsik gure atean! "Ninfas de Judea" . Gazt MusIx 187. Mari Asun eban izena ta neskatilla egiña egoan ordurako. Erkiag BatB 69. Onela ari ziran bi neskatil gazte, maixiaketa bizian. NEtx LBB 145 (Antz 9 neskatilla). Gero igiri deu(e)la atea, neskatilak. Holmer ApuntV ASJU 1969, 182. Gazteria lot dadila / Potiko ta neskatila / adinekuekin batian. Casve SGrazi 76. Koxoa izanikan / orretan abilla, / galduak ditu berak / ainbat neskatilla. Ayesta 22.
v. tbn. Mercy 34. Astar II 136. Zav Fab RIEV 1907, 539. AstLas 13. DurPl 74. Etch 372. ChantP 44. AB AmaE 188. Azc PB 181. Itz Azald 107. Xikito 10. Echta Jos 209. A Ardi 52. Garit Usand 48. Const 42. Altuna 39. Kk Ab II 186. Alz Bern 66. MendaroTx 223. Otx 78. Zait Sof 55. Arti MaldanB 205. Osk Kurl 48 (49 neskatil). Alzola Atalak 74. Uzt Sas 188. Onaind STeresa 30. Neskatil: Etxabu Kontu 94.
azpiadiera-1.1
(Usado para expresar el sexo de la recién nacida).
Mutilla al da [aurtxoa] ? Neskatillia? Zer izen ipiñi biar xaue? Ag G 71.
azpiadiera-1.2
(Mg PAbVoc 226, Mg Nom 67 (V)).
Virgen, doncella.
Ehün neskatila bere / zerbütxüko ükhen zütian. "Vierges" . Xarlem 1511. Neskatilla garbi ta bakartade zaliai. CrIc 79. Neskatilliak urten lei nora nai bere ule trenza ederragaz, baña ez neskiak. Aituko dozu onenbestegaz. Mg PAb 54. Neskatilliaren izenak, [...], beragaz dauka errespetua, modestija, onestidadia ta lotsoorra izatia. fB Olg 50. Jaungoikoak Gabirel aingerua Nazaret deritxon Galileako urira bialdu eban, neskatilla (birjiña) bategana. Ker Lc 1, 27 (Lç, He, TB, Dv, Brunet, Leon, BiblE birjina, AG 1461 neskutz, Ol neskatx, Or neskatxa, Arriand neskatil neskutz).
azpiadiera-1.3
(Empleado como vocativo).
Neskatilla, ekarri egiguzuz topinian ikusi ditudan arbi, aza ta okelia erretillu baten. Mg PAb 54. Erdu ona, Txomintxu, / erdu, neskatilla, / ariñ kaderak, txutxu, / Jesusaren billa. Echag 28. Zoaz aurreragoxe, neskatil, zoaz, zuk baitakuzu. Zait Sof 110.
sense-2
2. " Neskatilla (BN-baig), muchacha de mala conducta" A.
azpisarrera-1
NESKATILA GAZTE. Muchacha, moza, chica joven. v. NESKA GAZTE.
Neskatilla gaztia, bere Aita onaren etxian eguan artian, seguru egon zan. fB Ic II 275. Arañeko süjeta, ororen lilia, / neskatila gaztetan parerik gabia. 'Jeunes filles' . Etch 688. Tenploan harekin bizi ziren neskatila gazten artian, ümilena zen. Ip Hil 58. Neskatilla gazte liraiñak. Erkiag BatB 134. Agur jaun anderiak, / berheziki neskatila gaztiak. Casve SGrazi 26. Etxeberriatar Krezenta neskatilla gazteak [...] ta Urrestitar Paulinek abestu zituen paper nagusiak. Etxabu Kontu 178.
v. tbn. Astar II 150. Bordel 171. Ag Kr 52. Echta Jos 314. Enb 120. Mde Pr 155.
azpisarrera-2
NESKATILA-LAGUN. Compañera (de chica).
Eladiren neskatilla laguna ikusi eban Josetxok. Echta Jos 198 (v. tbn. 213).
azpisarrera-3
NESKATILA-MUTIL (Pl.). Chicas y chicos, muchachas y muchachos.
Zer esan [...] danza naastu ta neskatilla mutillen artekuen gañian? Mg CO 134. Da pelleburuba, neskatilla mutilak alkarregaz berbaz denpora luzian egotia. Astar II 152.
azpisarrera-4
NESKATILA OTSEIN. Criada, sirvienta.
Neskatilla otseiñak ostuteko ekanduba badauka, botaten da arin onian. Mg CO 140. Etxe seme batek daukala okasino dongia neskatilla otsein edo serbietan bertan daguanaz. Ib. 122. Neskatilla otsein ollar-iltzallak. Zav Fab, RIEV 1907, 96.
azpisarrera-5
NESKATILATAN. Durante la juventud, en los años mozos (de una mujer).
Neskatillatan garbi ta honestia izan dana, gero bere garbi ta leijala oi da. JJMg BasEsc 123. Ori neskatilletan be andra bat zan. Zam Man 58. Neskatillatan artu nai die / neska eldueiri gaiñak. And AUzta 119.
azpisarrera-6
NESKATILA ZAHAR (S ap. EI 70n.). Solterona. "Neskatila zaharra, equivale a mutxurdina" EI 70n. v. neskazahar.
neskatila
<< neska 0 / 0 neskatxa >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper