Harremana

    OEH - Bilaketa

    330 emaitza jaiki bilaketarentzat

    Sarrera buruan (23)


    Sarrera osoan (307)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    koru.
    tradizioa
    Tr. Documentado sobre todo en autores meridionales desde principios del s. XVII. Su uso es frecuente entre los guipuzcoanos y vizcaínos, y aparece tbn. en M. Portal, Beriayn e Inza. Entre los autores septentrionales, se encuentra en Etcheberri de Ziburu, Harizmendi, Pouvreau, CatLav, Haraneder y Landerretche. La forma más empleada es koru. Hay un ej. de khoroa en Haraneder. En DFrec hay 18 ejs. de koru y 2 de koro, todos ellos meridionales.
    sense-1
    1. (Lcc, Lar, Añ, A Apend (sin trad.)); koro (H (+ kh-)).
    Coro (recinto de la iglesia). "Coro en el Templo, korua, kantategia" Lar.
    Eskalearen ondoan korura doazenean. (Lizoáin, 1599). ReinEusk2 145. Gota duen orduan buru txipia oi daduka koruan <choruan>. PasqTo 15. Korura sarzen zenean erraten zuen, [...] noaie Iaungoikoareki minzatzera. Ber Trat 32r. [Iaun ona] lauda guztiok khorora / elkhargaña billdurik. EZ Eliç 196. Lauda [Iauna] ezkilez bildurik, / elkarrekin korura: / organoz eta biolatz, / edo berzez ardura. Hm 101. Hainitz bertzek [...] uste izan dute perfekzione osoa bethi koroan <ch-> kausitzea, ixilik egoitea [...]. SP Gudu 2 (He 30 khoroara goatetik ez behiñere faltatzea). Katiximaren egiteko [...] lekhurik hoberena da khorotik kanpoan Elizan. CatLav A, 5r (V 6). Kausitzen zuten Bapildean khoro-xokho batean gordea. Birjin 536. Gau artan zegoan bakarrik koruan. Mg CC 138 (CO 204 koruban). Erlijiosa bat koruan oraziñoan [dago] . Añ LoraS 152. Bere zeldan edo koru baztarrian [...] daguan [monjia] . fB Ic II 191. Begiratu orrako eleisetara eta eleisako korubetara. fB Ic III 308. Eguan bein koruban kanteetan monje bat Dabiden berso au. JJMg BasEsc 88. Neu enterretan naroenean / igongo dozu korura, / andixek bera salto egingo'zu / Birjina Amaren Ortura. Balad 168. Igo ziran bada korura eta ara emen artzaiak egin zuan konpesioa. Zab Gabon 73. Elizbarruko koroa eta aldare atzeko ganbaratxoa. EE 1884b, 199. Eskinteak egiñaz abade santuak, / korutik erantzunaz soñuz organuak. AB AmaE 28. Moja bat, zenbait itz alper koruan esan zituelako joan zan [purgatoriora] . Arr May 110. Fraileak koruan erreguetan egozan. Itz Azald 67. Aphezek khoroa bezala, populuak eliza gaindikatua zuen. Lander EEs 1916, 60. Praille bat aurkitu neban, korurako ta komentu-barruan yateko gogo gitxikoa. Or Tormes 103. Oraingo aldian erestegira (korora) joan giñan. Anab Usauri 34. Uso-egalda doa korutik / Salbea kanta-kantari. SMitx Aranz 135. "Luki-Andi" koru baztarrean jesarrita. Bilbao IpuiB 125. Txalapartaren otsa / aitzen zan koruan. Uzt Sas 315. Koruko gerizpe / gregorianuan, / zer bake gozoa! Gand Elorri 174s. Goiz baten Teresa ez da joan koruko otoitzetara. Onaind STeresa 44. Beste aldetik kororat sartzea ahantzi. Larre ArtzainE 217. Garai auetan korutik ere / dator ain kantu illuna. Insausti 109.
    v. tbn. Ur MarIl 93. Bv AsL 147. Ag Ioan 220. Zam RIEV 1907, 426. TAg Uzt 25. Erkiag Arran 195. Lek SClar 103. Akes Ipiñ 23. Etxabu Kontu 72.
    azpiadiera-1.1
    (En casos locales de de decl. sing., con el sdo. de 'rezo y canto de las horas canónicas').
    Egin bearko dituala egunean eguneango baraurrak, jaiki gaberdi guzietan korura Kartujo batek bezela. Mg CC 147. Ni nas konbentu onetako sakristauba, urten dot Maitiñaak kantauta, ta nator oraiñ atzera koruko denporarako. JJMg BasEsc 89. Eliz-otoitzak egunero egittera beartuak gaude Ordenatuak, Praille ta Monja eskeñitz bikañena emanak, korura beartuak izan ezkeroz. Inza Azalp 121.
    azpiadiera-1.2
    Dana da eliz, / dana..., malkor ta belardi. / (Kare-arrizko arkaitzak orma, / zerua koru ta goiki). 'El cielo su techumbre'. Gand Elorri 54.
    sense-2
    2. (Lar).
    Coro, masa coral, conjunto de canto; (p. ext.) grupo de personas que cantan, alaban, celebran, etc. "Coro, multitud que se junta para cantar" Lar.
    Arrosas janzirika / Birjinaen koruan <ch->. MPortal 61s. Apostoluen korua / zuri zaitzu minzatzen. Hm 74. Arima ephelak Jesu-Kristoren khorotik khenduak. CatLav 263. (V 132) Artzai korua. GavS 22. Ez da orain ezer esaten [plazako piestan] arako, [...] besuak bilosik [...] baino ez asko obeto daroiezan neska edo andraak gaiti. Dirianak diriala, koru loijagokuak dira oneek. fB Olg 51s. Aingeruben koru ederrak. fB Ic II 296. Arako donzella garbijeen koru ederragaz inguraturik. JJMg BasEsc 236s. Zelako kantariak! Zelako soñuak! / Zeru bat zirudian niretzat koruak. AB AmaE 218. Sortzez-Garbiaren larunbata-meza! [...] / sarrera-doñuan koruak dabesa. SMitx Aranz 174. Gizon aietako bat bertsotan ari zinan [...]. Perrando bakarka ari zinan aurrena, ta aren ondotik koru osoa. Or QA 190. Antzezlari eta koroen aintzindari ezpatakiko zaldun bat agertu zen. Etxde JJ 173. Korukoak eser bitez. Lab SuEm 176. Ondarroako korua gorengo maillan [...], Urzelai abadea zuzendari zala izan zan. Etxabu Kontu 50. Apezgai bat gure koro eta kantuen gidari eta gu denak kantari. Larre ArtzainE 199. Zu izen zera gure koruko / nagusia ta morroia. Insausti 335.
    sense-3
    3. Coro, cada uno de los nueve grupos de espíritus angélicos o celestiales.
    Zazpi zeruak dituk zazpi, / Zortzi koruak dituzuk [sic] zortzi. FórmElg 492. Bederatzi bider Gloria Aiteari, bederatzi koru Angeruen izenean. Añ EL1 47 (EL2 53 bederatzi Angeru koruen izenean). [Mariya Jaunak] imiñi euen angeruen koru guztiyen ganetik, eta santu guztiyen ganetik. Ur BulaAl 57s. [Angeruak] ezagututen dira iru [...] jerarkia eta bederatzi korutan. Itz Azald 75. Maria dagola zeruetako koro guztien gañetik. Ag Serm 131.
    sense-4
    4. Coro, parte de la canción que se canta en conjunto.
    Koroa. Echag 219. Erriak berriz: Atoz pekataria... Elikonde (koro) au irugarrenez eman zutenean, [...]. A Ardi 109. Antzezkizunaren koroa egiñaz, laguntalde aundiak eldu ziran. Etxde JJ 173.
    azpisarrera-1
    KORU-AITZIN (Lar; khoro- Hb); KORU-AURRE (Lar). "Antecoro" Lar.
    azpisarrera-2
    KORU-ATZE (Lar; khoro- Hb), KORU-OSTE (Lar). "Trascoro, en la iglesia" Lar.
    azpisarrera-3
    KORU-AZPI. Parte situada bajo el coro de la iglesia.
    Koru azpian egoten omen zan au. BAyerbe 118.
    azpisarrera-4
    KORU-BURU. Jefe del coro.
    Koru-buruak. --(Turuta jotzen du gero esanez:) Gauden ernai! Lab SuEm 166.
    azpisarrera-5
    KORU-GAIN. Coro alto.
    Haur kantariak beren alkietarik kantuen has le eta koplen emaile, kalonjeak beren korogainean, eta mezako jendea eliza zolan. Larre ArtzainE 166s.
    azpisarrera-6
    KORU-SAIL. Coro, masa coral.
    Bonbero-koro-sailla dagon alderdian. Lab SuEm 182. Koro-sailla oartzen da an aurrean intelektuala dutela. Ib. 199. Koro-saillekoak eseri bitez. Ib. 167.

    koru

    koru
    << 1 kopla 0 / 0 kriseilu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper