Harremana

    OEH - Bilaketa

    330 emaitza jaiki bilaketarentzat

    Sarrera buruan (23)


    Sarrera osoan (307)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 kopla.
    tradizioa
    Tr. La forma general es kopla. Al Norte, hay además kobla (alternando con kopla en la mayoría de los autores) en Oihenart, Monho, Etchahun, Arbelbide, Elissamburu, Zubiri, J. Etchepare, Lafitte, Mattin y Casenave; al Sur, se documenta la forma kopra en GavS (junto a kopla ). En DFrec hay 12 ejs. de kopla y 1 de kobla, todos ellos meridionales.
    sense-1
    1. (G-azp, B; Urt IV 159, Lar, Dv, H), kobla (S; O VocPo, VocBN , Gèze, H, A), globa (Ht VocGr 405, Lar Sup, H), kopra. Ref.: A; Lrq (kobla); ZestErret .
     Copla, poema; estrofa. "Vers, couplet, chanson en vers" SP. "Ontzea kobla, composer des vers (S)" O VocPo. "Poema" Lar Sup. "Strophe, terme de poésie" VocBN . "Couplet. Au plur., couplets improvisés et chantés" Dv. "Koplak norbaiti emaitea, coupleter, chansonner quelqu'un" H (s.v. kobla). "Koblak huntü, écrire des couplets au sujet de quelqu'un" Lrq. v. bertso. Tr. Documentado en autores de todas las épocas y dialectos desde Dechepare.
    Heuskarazko kopla batzu ene ignoranziaren araura eginak. E 7. Ezkonduien koplak. Ib. 133. Errazoarik ez daukazu / niri ifinten koplarik. Lazarraga 1195r. Bada nipere jarri badagit / sekula barriz koplarik. Ib. 1195v. Gure nazioa dela kopla maite duena. EZ Man I 4. Gañerako orenetan / [...] aski daite kopla baten kantua. EZ Man II 42. Entzun [...] / gure kopla-aireak. EZ Noel 157. Eskribiduagaz koplaak edo beste papel deungaak. Cap 110. Eguberri-koplak. O Po 54. Ez nehor niri obororik / eske iar kobl'edo kantore. Ib. 52. Ekhartzen bazait ere [...] kanta eta kopla arraik. SP Imit II 9, 6. Gure errege Filipe andiaren heriotzean euskarazko koplak. Aleson tí. Kopla sainduak kantatu. Gç 120. Kopla edo bertsu latinezkoak. ES 135. Kopla jostalluak. GavS 32 (tít.). Arako Aria edo kopra andi aetan. Ib. 7 (6 kopla y kopra). Eta musika soinuz, baitzioten errepikaz kopla guzietan: [...]. Lg I 280. O zer memória, ikastekó kóplak ta kánta banoak! LE Prog 116. Euskeraz koplaak egiten. Mg PAb 102 (v. tbn. Gamiz 203 euzkeraz kopla egiten y en contexto similar Ox 203, Zub 58, Mde Pr 238 koblak egin). Zuendako banituen / kopla bat edo bi. FrantzesB I 36. Lagüner diezü huntü bi kobla. Etch 336. Berriz ere, egin neikie nik haier kobla. Ib. 554. Artzai-koplak. It Fab 175. Iñaziok kopla batzu ezarri zituen Jondoni Petriren ohoretan. Laph 15. Kobla horren emailia, ezta laboraria. ChantP 384. Amodiozko itz neurtu edo koplak. Arr May 74. Han eta hemen zenbait kopla emanik ere gizon onegia zela etsairik nihon izateko. Elzb PAd 30.
    ( s. XX.) Etorri adi [...] kopla batzuek botatzera. Urruz Urz 61 (v. tbn. en contexto similar con bota en It Fab 192 kopla, en Ox 204 kobla). Azken kopla berex hau mariñelentzat da. Zby RIEV 1908, 413. Horra non duen kopla berri andana baten emaiteko gaia. HU Aurp 94 (v. tbn. en contexto similar con eman en EZ Man II 18, Monho 30, Or Eus 365 kopla; en FrantzesB I 84, Arb Igand 10, JE Bur 78 kobla). Kastrokoak nai eben / gelditu nagosi / ta euren andikeria / koplakaz erosi. Azc PB 229. Poz-pozik asi zan bere koplak kantaten. Echta Jos 346. Kopla zar batzuek asto baten tratuari jarriak. Noe 65 (v. tbn. en contexto similar con jarri en AB AmaE 255). Persulari zaharrak eman koplak [kantatu] . Barb Sup 117. Hor zaudelarik mutu, berak eman zuen kobla. Ox 204. Kantu horrek dituen hameka koblak eman artean [...]. Lf Murtuts 46 (ELit 41 trikiti-kopla y xarnegu-kopla). Kopla bakoitza zortziko txiki bat da. Lek SClar 123. Erri-kopla ezagun. Gazt MusIx 162. Donibane Gurutzen "Maite sugar bizi"-ren ondotik datozten kopla-saillak. Or (in Gazt MusIx 52n). Jaiki ta kanta zigula amesti / bere kopla ederrena. NEtx LBB 287. Eta onela zerraikion kopla zaarrari: [...]. Berron Kijote 67. Beren alkietarik kantuen has le eta koplen emaile. Larre ArtzainE 167. Oraingo bertso edo kopla auek egin berriak ditut. Insausti 319. [Oihenartek] bi huts aurkitzen ditu ikusi dituen kobletan. MIH 240. Kopla zaharrak, bat-bateko bertsoak, ipuinak. MEIG IV 117.
    v. tbn. Hm 19. Gy 202. Hb Esk 12. AB AmaE 294. Azc PB 268. Arb Igand 54. HU Aurp 164. Lh Yol 50. ADonostia Itzald II 18. Ox 167. Zerb Metsiko 186. Etcham 81. Or Eus 287. SMitx Aranz 188. Erkiag BatB 117. BEnb NereA 68. Azurm HitzB 67. Ardoy SFran 354. Xa Odol 93. Onaind STeresa 85. Alzola Atalak 140. Kobla: JE Bur 146. Mde Pr 52. Lf ELit 86. Mattin 80. Casve SGrazi 166. BBrand 65.
    azpiadiera-1.1
    Ona emen kopladun paper ori. Echta Jos 235. Euskadi Irratiak alako bertso kopladunen paper-leiaketa bat antolatu zuen. Zendoia 107.
    sense-2
    2. (V-arr-ger-gip, G-azp; H (que cita el ej. de AA)). Ref.: Ort Voc; Iz To; Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 157; ZestErret .
     (Fig.). Pamplina, tontería, cuento; remilgo, melindre, miramiento. "Kopla gutxi, pocas bromas (G-azp)" Iz To 187. "Broma, comedia, ficciones. [...] Juan zaittez koplekin beste alde batera" Etxba Eib. "Oiñezkero amar aldiz ein neban zure lan ori ainbeste kopla barik" Elexp Berg. "Bearren barik koplea bai (V-arr), bear in bearrean koplea bai asko (V-arr)" Gte Erd 157. "Kopla gutxi, ta beak onak, aitzakia eta berriketa gutxi eta eman beharrekoak, gainera, onak eta zentzudunak izan daitezela" ZestErret . "Nei koplakin ez etorri" Ib. Cf. Zab Gabon 51: Zaude ixilik, Txomin-koplas, orrelako gauzak esan gabe. Cf. VocNav: "Copla: equivale a mentira amañada, relato falso, exageración, fábula (Pamplona)". v. KOPLAK EGIN, KOPLETAN IBILI. Tr. Sólo meridional. Documentado en los textos desde principios del s. XIX.
    Utzi bear dituala pakea galerazten duen ziplak ta koplak ta beste erausiak. AA III 595. Zere soberbiaren, zipla ta koplen artean bizitza gaizto batean bizi zerala. Ib. 600. Eurak baño kopla ta barriketa geijago konteetan dabeenak. JJMg BasEsc 157. Ze ixturiyo! Zuben koplak dira oiek. Sor Bar 79. [Errikuakiñ] ez degu onenbeste / kopla erabiltzen. Iraola Kontu 96. Mitxel, utzi zaiek kopla oieri, ez zeukatek zer ikusirikan nerekin eta. Apaol 97. Ez daukat kopletako gogorik, banua! Moc Damu 22. Ez gero neri etorri koplakin, aitu dezu? Iraola 27. Koplak alde batera utzi ta esan ezazu: ostu al dezu oillorik? Urruz Zer 61. Begira, kopla oiei utzita, ezpadiezu erantzuten [...]. Ib. 65. Mutil txarra dala ta? Koplak die orrek, Inpolitxe, koplak... Ort Oroig 40. Niri ardura yaustak bost zuen kopla gustijekaitik! Kk Ab II 17. --Gero esaten da gaur egunien bizi be ezin leitekela [...]. --Koplie, Mikele, dana koplie. Ib. 150. Gastiak ezin leike / ezer zarrarekin / ernegau erain daustak / gaur eure koplakin. Enb 161. Arrautza bategaitik orrenbeste kopla! Bilbao IpuiB 255. Bartolori kopla gitxi! Ib. 183. Mari Pepak bidea zear baiñotson koplatan Praiskuri! Ib. 85. Ainbeste kopla barik, nere denporan, amaika zaldi jaso izan jituat. SM Zirik 88. Eztala khonturatu? Ia txotxo, kopla gutxi neri gero. Osk Kurl 26. Etzuten kopla aundirik erabilli alkar agurtzen. NEtx LBB 71.
    azpisarrera-1
    KOPLA-BURUKO.
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) Estribillo; antífona.
    Haurtxoak lauda zazue / Iainko podorosoa / [...] Kantari kopla buruko / emozue lehena / bethiere lauda bedi / Iaun onaren izena. (Ps 112). EZ Eliç 259. Emanik koplaburuko / orai eta sekulan: / Lauda bedi gure Iauna / Sainduen sendagaillan. Hm 150.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) (Lc ap. A ; Dv).
    "Terme familier qu'on emploie pour indiquer celui sur lequel on fait retomber le tort des autres. Ex.: Ni ezartzen naute kopla-buruko, c'est à moi qu'on attribue principalement la chose" Dv. "Cabeza de turco, término familiar con que se indica la persona sobre la cual se hacen recaer las culpas de otros" A.
    azpisarrera-2
    KOPLA-EMAILE (kobla- H).
    "Chansonnier, qui fait des chansons en l'honneur de quelqu'un, ou pour le railler" H (s.v. koblari). v. koplari.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Que canta coplas.
    Neskatx edo emazte multxo eder bat kobla emaile. Larre ArtzainE 251.
    azpisarrera-3
    KOPLAK EGIN.
    "Se dice con la significación de broma, comedia, ficciones. Ez zeirazu eiñ neri koplarik" Etxba Eib.
    azpisarrera-4
    KOPLAN.
    En coplas. v. KOPLETAN.
    Txomiñ, nik oi det koplan kanta beti beti / aberats enaiz baña, aiñ gitxi negarti. AB AmaE 408.
    azpisarrerakoSense-4.1
    (Con ari izan). Haciendo, componiendo, cantando versos.
    Artzen ziren koplan. HU Aurp 163. Bakearen alde ari zelarik koblan, etzuen iduri bezukela [...] gemen handirik. JE Bur 147. Nahuzue arizan koplan, zoin gehiagoka? Ox 202.
    azpiadiera-1.1
    Banaki koplan, josta nindake gogotik. HU Zez 175. Koblan baitzakien guti edo aski. Lf Murtuts 12.
    azpisarrera-5
    KOPLA-ONTZAILE (H (s.v. ontzallea); kobla- H (s.v. koblari)).
    Compositor de versos, de coplas.
    Gu baitan orano ez enzunak [...] / Guretu, et'eman hek euskara / Kobla honzalen eskuetara. O Po 47. Bertsu-sariketako jaunak, plazer dugu Eskualzaleen Biltzarrak aurten ere ezarri baitu itzkribuzko zoin gehiagoka bat. Kobla ontzalek on dute zerbaitek iratzartzea. Herr 4-1-1969 (ap. DRA ).
    azpisarrera-6
    KOPLAZ.
    En verso.
    Gizon handi hark koplaz ederki erran zuen bezala. ES 201. Ene bizitziaren, koblaz ezartera / egün huna nitzaizü kopiarekila. Etch 172.
    azpisarrera-7
    KOPLAZKO.
    Versificado, en verso.
    Ziburuko Jaun aphezak egin zuen liburu koplazkoan. ES 192. Orok badakigu Poesia dela khantuzko edo koblazko lenguaia, hitz neurtuzkoa. Elsb Fram VII.
    azpisarrera-8
    KOPLETAN.
    En verso.
    Laidoa lizate zu [...] nagitzea, horrein bertze fraide hasten direnean Iainkoaren kopletan bozkariotzen. SP Imit I 25, 8 (Ch hanbat arima on [...] othoitzean daudezen denboran). Jakin tugu zure berriak / kopletan erranen tugu. Monho 42. Sion salbatzaile ona [...] / lauda zazu kobletan. Ib. 136. Gauza batez zen bakharrik khexu; bere bitoriaren kopletan ezartzeaz maite zuenari igortzeko. Laph 5. Egiten dodanean / neurtu ta koplarik / asko dagoz kopletan / eta neurri barik. (Interpr?). Azc PB 268. Harentzat lekuko / nahi nintzen jarri / eta Mañexen lana / kopletan ezarri. Etcham 79.
    azpisarrerakoSense-8.1
    (Con ibili, hasi, etc.). Haciendo versos.
    [Eskuara] erraiteko maneran garaziatsua eta arraia da [...]. Kopletan ezta ergela, ez muthiria. ES 191. Gizona aspertzen da gauza dan danetan / aixago sari gabe badabil kopletan. AB AmaE 412. Ordukotz gure Petan [...] / hasia zen kopletan. Ox 99. Bainan hori kopletan bakarrik sori da. Sekula mintzatzian. Zub 19.
    azpisarrerakoSense-8.2
    (Con egin).
    Ez nezake nik beintzat / jaunak, erabaki / zeñek kopletan egin / dezuten obeki. It Fab 199.
    azpisarrerakoSense-8.3
    Neure Marija dabil goxetik / intxaur saltzia gijetan: / Iñor ez dau nai subil onduan / egun guztijan kopletan. Ur PoBasc 91 (Azc PB 91 berbetan).
    azpisarrera-9
    KOPLETAN IBILI (V-gip), KOPLATAN IBILI. Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 157.
     "Andar de bromas. No tomar en serio alguna cosa. Benetan artizu esaten detsurana, ez nabill ba kopletan" Etxba Eib. "Beti zabiz zu kopletan" Ib. "Andar con cuentos. Serixo esaten dotsut; ez pentsau kopletan nabillenik" Elexp Berg. "Kopletan ibilli bearrian biarra eiñ (V-gip)" Gte Erd 157.
    Ezetz erantzun nion / enabil kopletan. (G-azp) 'No gasto chanzas'. A CPV 799. Geio jokatu nai etzendun ordun, / zer zabiltzade kopletan? / Isil-isillik egon baziñan / egokigo zan gauz ortan. Tx B I 223. Etxeko egiña zaude; ta koplatan ibilli bearrik eztegu alkarrekin. NEtx LBB 86. Enauk bereala, berriz, kopletan ibilliko. Arrapatzen dedanari ortzak sartu ta kito! Ib. 188.

    kopla

    kopla
    << kontra 0 / 0 koru >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper