Harremana

    OEH - Bilaketa

    330 emaitza jaiki bilaketarentzat

    Sarrera buruan (23)


    Sarrera osoan (307)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 izaki.
    tradizioa
    Tr. Aparece, con el sdo. de 'Naturaleza', en CatBurg (izakiz gainera ), Iztueta y D. Agirre, y, con el de 'ser, criatura' (así como en otros menos frecs.), en autores meridionales desde principios del s. XX. Emplean ixaki Altuna (100), Zabala Arana y Lauaxeta (BBa 126), y hay izaiki en Mirande (Po 61). En DFrec hay 30 ejs. de izaki, meridionales.
    sense-1
    1. "Naturaleza" Izt VocC.
    Mendi maitagarri oezaz izakiak ondo doaindua arkitzen da Gipuzkoako Probintzia. Izt C 32. Gai guztietara da Probinzia labur au, izakiagandik doatsueraz ondo betea. Ib. 24s (v. tbn. 2, 4, etc.). Izaki guztia arriturik. Ag Ezale 1899, 397a (unas líneas más arriba izake, tal vez errata). Egia da, semien gañean, Jaungoikoak eta izakiak emoniko aginpidea daukiela gurasoak. Ag Kr 108. Izakiak berez dituan ta mendi basoetan diran [...] danak. Ag G 3.
    sense-2
    2. (V-arr-och ap. A; Añ), izagi (A, que cita a Ast), izaiki (V-och ap. A), ixaki. Ser, criatura, ente. "Ente" Añ. "Cosa, ente" A. "Izaki (V), izaiki (V), utensilio, cosa" A Morf 133a.
    Osterantzeko izaki danak, zuaitzak, zelaiak, abere [...]. Ag EEs 1917, 211. Leaburu osoa, beronen etxe ta eliza, izaki ta gizaki, orrera eramango zinuzkela. A Ardi 12. Zu zara Miren izaki eder, / oron artean altsua. GMant Goi 111. Arima ta gorputzaz osotutako izaki adimenduna da gizona. KIkV 20. (KIkG 13 izaki adimenduna) Indutarren artian batzuk iñuenez, Ixaki nagosi bakarra bixi ei-zan lenian. ZA Euzk 1929, 6. Predika zaiezue Berri-ona izaki guziai. Ir YKBiz 541. Mitolojiazko izaki batzuek. JMB ELG 90. Arimea deritxogun izaki au. Eguzk GizAuz 47. Beste izaki guztiak bezelaxe, berdin gizakumeak ere. TAg Uzt 251. Bera bezelako izaki aul batek ezin eutsi aragiaren oldar sutsuari. Etxde JJ 207. Gizaki, abere edota izaki. Erkiag Arran 28. Izadiak xede jakin bat izendatzen dio izaki bakoitzari. Vill Jaink 109. [Jainkoak] munduko izaki edo gauz guziak ezerezetik sortzea erabaki zuan. MAtx Gazt 13. [Biotz erdiko baserritxua] zu zara gure izaki danen emoille eta jaubia. BEnb NereA 100. Izakiak. "Las criaturas". Gazt MusIx 183 (v. tbn. Or ib. 197 y Onaind ib. 204 izakiak). Izaki oro esnatu dedinean [...] / eguna jaiki garaiean. Lasa Poem 90. Izaki guztietaz arduratzen da Jauna. Onaind STeresa 37. Formarik gabeko izakia. MEIG IX 123. (en colab. con NEtx) Lurralde izkutuak, izaki beldurgarriz josiak. MIH 323. Ikusiko dugu badirela nolanahiko izakiak, gorputzdunak eta gorputzik gabeak. MEIG VI 180.
    v. tbn. Zink Crit 25. Jaukol Biozk 34. Or Mi 77. Munita 101. Txill Let 27. Gand Elorri 133. Arti MaldanB 194. Zait Plat 154. Ibiñ Virgil 107.
    sense-3
    3. Naturaleza, esencia. v. izaera, izakera.
    Euskel-izenak [...] gauzaren izakiya adierazten dute. BPrad EEs 1913, 221. Bazkun bakoitzaren izakiak ez du deus ikusi bearrik bazkideen izakiekin. "Personalidad" EAEg 8-4-1960, 1460.
    sense-4
    4. Existencia.
    Yainkoari zor bizitza / [...], nere sortze, nere izaki. EA OlBe 35.
    azpisarrera-1
    IZAKI-JAKINTZA. "Métaphysique" T-L.
    azpisarrera-2
    IZAKIZ GAINERA. De manera sobrenatural.
    --Jesu-Kristo gure Jauna nola sortu ta jaiozan Birjina zan Amagandik? --Jainkoa zitxekala mirariz ta izakiz gañera. CatBurg 18. (en el ms. original gauza naturalaz gañera) Jangoikoak izakiz ganera edo sobrenaturalmente eta mirariz obraetan ebala. Cb CatV 26.
    azpisarrera-3
    IZAKIZKO.
    [Madrillgo] Gabinete kondaira izakizkora. 'Gabinete de Historia Natural'. Izt C 74.

    izaki

    izaki
    << itxuratu 0 / 0 2 izaki >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper