Harremana

    OEH - Bilaketa

    330 emaitza jaiki bilaketarentzat

    Sarrera buruan (23)


    Sarrera osoan (307)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    burutazio.
    sense-1
    1. (G-azp, AN-gip; Lar, Añ, VocZeg 287); burutazino (V-arr-gip; Lar, Añ); burutazinoe; burutantzino; burutanzino (V-gip) Ref.: Etxba Eib; Totor Arr; Elexp Berg (burutaziño); Gte Erd 139, 235; ZestErret .
     Ocurrencia, idea, pensamiento; capricho; imaginación, ilusión. "Capricho" Lar. "Desencaprichar, burutazinoa kendu" Ib. "Antojo, pensamiento, juicio sin fundamento" Lar y Añ. "Encapricharse, burutaziñoa artu" Añ. "Cabilación", "imaginación", "Parecer equivocado" VocZeg. "Tarántula, casqueta" SMuj. "Corazonada, visión, imaginación" Etxba Eib. "Ocurrencia. Burutasiño bakotxik badeko orrek!" Totor Arr. "Antojo, idea estrafalaria o caprichosa. Eztakitt ze burutaziño euki zeban gabeko ordu orretan gurera ate-joka etortzeko" Elexp Berg. "Burutazio ori jarri zaio (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 235. "Burutazio ona, txarra artu du (AN-gip)" Ib. 139. v. buruera, bururapen. Tr. Documentado en autores meridionales desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 6 ejemplos de burutazio.
    Onelako burutazio asko bere buruan bakarrik sartu, eta biziro erantsi, eta ezin kendu. Cb Josefa 39. Burutazio illun oien artean urari bere burua emateko tentazio gogor batek eman zion. Ib. 66. Ignazia Hurtadori Zeruko burutazio bat etorri. Ib. 93s. Eranzun bear dio tentatzalleari naiago duela [...] konfesoreari sinistuaz utsegiñ [...] aren burutazio txarrak sinistu baño. Ib. 179. Burutazino ta zaijo donga orreek kendu egizuz. Mg PAb 154. Munduko interesak, gurasuen burutazinoe ta pasinoiak erabagiten dabee seme alaba askoren estaduba. JJMg BasEsc 214. Moisen arrebiak, emakumiaren burutazinoe arinak, aixetsubak ta zelotsubak gaiti gaiski juzgau [eban] bere neba karidadetsuba ta zuzena. fB Ic II 222s. Pensamentu edo burutazinoe gaistuai atia itxijaz. "Cogitationibus". Ib. 276. Eta asi zan irakurten liburu txar bat, burutaziño areek kenduteko asmuagaz. Ur MarIl 65. Gero ezagutu zan ez zala izan ames ta burutaziñoia bere ikuskizuna, ezpada ziur ta egijazkua. Ib. 105. Burutazio triste oek beñgoan utzi, eta bestera pensatzen abiatu zan. Arr GB 65. Zer burutazio izan zenduten, bada, ibilli ziñaten bezela ibiltzeko? Zab Gabon 52. Oitua txikitatik eranzun gabe obedezitzea bere nai guziak eta burutaziorik txikienak ere. "Sus más leves caprichos". Otag EE 1881b, 91. Ekusirik Massy jaunak ordurañoko burutazioak gaizki atera zitzaizkala, ikasi zuen gauzak obekiago pensatzen. Goñi 72. Eta jakiñ dezaket nik asmo edo burutazio ori zer dan? Urruz Zer 18. Ogia dala-ta, oek burutazioak sortu zaizkidanak! TAg GaGo 92. Etorkizunak maitaleetako bateri gogoa gandu eta goibeltzen dio. Nolako burutazioak ziran, ez yakin guk, olerkariak ez diolako. Aitzol (in Ldi UO 6). Beti burutazio bat zeukan: Bixenta. JAIraz Bizia 102. Andikan aurrera, Bixentaren burutazio guztia Andoniren ezurrak noiz eta nola ekarri zezazkian jakitea zan. Ib. 126. Zoruen artean izan oi dira beti gauza bati daragoioenak; uste ta burutantziño baten menbeko diranak, ta burutantziño orri zorrozkiro datxakozanak. Ibarg Geroko 79. Arpegia esku artean artuta, negarrez edo burutaziñoen bat pentsetan dagoanaren antz emoten eban. Bilbao IpuiB 218. Biotz bako amordea be geroago ta gogorrago bere burutaziñoa bete gurarik. Ib. 212. Emazte ona danak senarran burutaziño zoro guztietara apaldu biar dau. Etxba Ibilt 471. Burutazio au datorkit, alegia, nola ez didazun lepotik eldu ta kalera jaurti. Lab SuEm 173. Ni Azpeitira joan nintzala / gaztetan langille gjsan / ta ez det uste burutazio / okerra nuenik izan. Zendoia 55. Zugaitz ontaz bai al da / burutaziorik? / Ez da asko agertzen / estimaziorik. Ostolaiz 163.
    sense-2
    2. Imaginación (facultad).
    Apartau biar ditugu, bada, [...] alkarreganik, geu bizi izateko biar ditugun gauzen gurarijak; ta, ain bagarik irago geintekezala, aintzakotzat burutazinoian sartuten jakuzan gauzen gurarijak <-an>. fB Ic II 254. Jakiturijan, Erakuslak bardindu edo irago zitubana. Burutazinoian, asmo altubak ta santubak topau zitubana. Egitadetan, bardinik ez daukana. Ib. 285. Modarik barrijena baino barrijagokua gura izatia ez da geure izatiaren eskarija, ez bada burutazinoiarena. Ib. 254.
    azpisarrera-1
    BURUTAZIOA EMAN. "Ez dakit zer burutazio eman dion, no sé qué tarántula le ha dado, casqueta, cabezada, etc." SMuj. "Burutazio ori eman dio ba, ori egiteko! (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 139.
    azpisarrera-2
    BURUTAZIOAK EMAN ( burutaziñoak emon Lar, Añ); BURUTAZIOEK EMAN. "(Ponérsele a uno algo en la) cabeza, bururatu, buruan jarri, buruak eman, burutaziñoak emon" Lar. "Antojársele, ponérsele en la cabeza, zerbaiten burutazioak ematea" Ib. "(Ponérsele algo en la) cabeza, burutaziñoak emon" Añ. "Gaur goizian jaiki naizenian, burutanziñuak emon deste zuregana etortzeko" Etxba Eib. "Andra zintzua dau, baña burutanziñuak emoten detse eta infarnu baten bizi da" Ib.
    azpisarrera-3
    BURUTAZIOZKO. Imaginario.
    Esango neuke, kristinaubak, onetariko burutazinoezko gurarijakin daukala diabrubak itsututa mundurik geijena. fB Ic II 254.

    burutazio

    burutazio
    << bukatu 0 / 0 buruxola >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper