Tr. Propio de la tradición guipuzcoana desde los primeros textos (Ochoa de Arín); aparece tbn. en autores alto-navarros como Lizarraga de Elcano, baztaneses (Legaz, Izeta) y salacencos (ya en un texto del s. XVI); cf. tbn. bukataro en AxN. Al Norte sólo lo encontramos en Harizmendi, que emplea la forma con sorda inicial, en Birjin y en autores del s. XX como Zubiri o Lafitte (cf. además bukania en Duhalde). Los únicos ejs. vizcaínos encontrados son de Lauaxeta. Hallamos la forma de part. buka en Orixe, S. Mitxelena, Etxaide, N. Etxaniz, Basarri y Zendoia (212). En DFrec hay 372 ejs., todos ellos meridionales.
etimologikoa
Etim. Se trata de un préstamo, aunque de origen oscuro. Podría estar relacionado con kabutu, de valor parecido, claro derivado de kabu (< rom. cabo ), pero este tipo de metátesis silábica es raro en la lengua. Cabría también que bukatu fuera la variante central del occidental ant. apukadu 'acaecer, suceder', cuyo origen tampoco es claro.
sense-1
1.(G, AN, Sal; Lar, Mg Nom 66 (G), Añ (G, AN), Hb, Dv (G, AN)), pukatu (AN-gip; Bera), bokatu (O-SP 222 (AN)). Ref.: A (bukatu, pukatu); Gte Erd 194; ZestErret.
(Trans.). Acabar, terminar; agotar, concluir. "Apurar el vaso", "rematar" Lar y Añ. "Consumar", "finalizar" Añ. "(Nik arekiko arremanak) bukatu ditut (G-azp)" Gte Erd 194 (junto a galdu, moztu, hautsi, etc. de otros lugares). Cf. Elexp Berg s.v. akabau: "Bukatu, nahiz eta hemengoa ez izan, gero eta gehiago entzuten da". v. amaitu, akabatu, azkendu (3). Onhetsirik saindutasun / eta bai iustizia: / hemen zure aitzinean / pukatzeko bizia. Hm 105.
Jainkoak lenbizian gauzagiñan ibillita, guziak bukatu zituenean. LarSAgust 12.
Libru hau an bukatu horduko. MbIArg I 52.
Zure serbitzu santuan bukatu nai ditut gañerako nere egunak. Ib. 197.
Konfesioa bukatu. CbEg III 390.
Orra bukatu dot kutun nekagarri hau zeuberi eskarako berbaegaz. LarCarta a Gandara 162.
Aintzineko solas hau bukaturen dugu jondone Jeromoren hitz eder hautaz. Birjin 43.
Yá zoeiéla bukátzera peléa. LEJMSB 114.
Asitzen dira ondo, jarraitzen due gaizki ta bukatzen due bizitza eriotza gaizto batekin. MgCC 183.
Largatzen badu [etxea] bukatu gabe erdi eginda. Ib. 185.
Eliza Ama Santak orazio guziak [...] bukatzen ditu Jesu-Kristoren izenean. Per Dominum nostrum Jesum Cristum. Gco I 468.
Salomonek, bukatu zuanean Jerusalengo Eliza, eskeñi ziozkan Jaunari doai ta sakrifizio txit ugariak. AA I 504.
[Gipuzkoako Probintziak] sart-aldera ta ifarraldera bukatzen ditu bere mugak Kantauriako itsasoan. IztC 24.
Emen bukatu zuen parabola. Lard 433.
Bukatuztuenekoz Jesusek parabola kuek. SamperMt 13, 53 (Ur, Ol, Or, IBk bukatu; Lç, He, TB, Dv, Hual ak(h)abatu, Ur (V), Ker, IBe amaitu, Ip ürhentü, SalabBN finitu, Echn akitu).
Eskola-gauzak bukatu ondorean. AranSIgn 5.
Errosarioa bukatzearekin bat jarri zuan etxeko-andre gazteak maia zapi zuri batekin. ZabGabon 48.
Badira bertze [grazia]batzuek [...] zeñek gabe ez dezakeguke asi, ez aitzinatu, ez ere aitu edo bukatu betiko bizitzara daraman gauzik. Legaz 36s.
Milla berreun ta seigarren urtian bukatu zituan San Damiango elizako lan guztiyak. BvAsL 53.
Emen bukatzen ditut, Txomiñ, nik gaurkuak. ABAmaE 412 (versos en dialecto guipuzcoano).
Gurutzea ikusteak bere ontze edo konbersioa oso bukatu zuen. ArrMay 197.
Segituban nua Mikela-Iñaxiren etxera, al bada gaur bertan bukatzen ote degun ezkontza ori ikustera. MocDamu 22.
( s. XX)Bukatu zuenean errezua. Goñi 71.
Guziyak Jaungoikuari eskatzen geniyon buka zezala irrintzi ura ito baña len. Iraola 122.
Lendabiziko zuaitza berdin berdiñean bukatu zuten [bi aizkolariak]. AgG 103.
Joxe, bukatu zazu aguro asi zeran gertaera. IllTestim 27.
Orrek kantari bukatzen ditu / aiek izketan asiyak. TxB II 139.
Lana goiz-goizik asirik, bazkal aintzineko urhentzen eta bukatzen dute. Zub 97.
Ontan bukatu zun Taven-ek, neskeri irria atertu zien kontu au. OrMi 37.
Karmelek bere idazkia bukatu zuan. AnabUsauri 32.
Arren, oia bukatu nasai lo dagidan. LauxBBa 12.
Oraintsu bukatu dedan Gibelalde Aitaren kondaira erakutsi nai dizut. LabEEguna 81.
Lengo ahapaldia bukatu ta bereala. LekEunD 48.
Buka zazute, neronek ezin / bukatu dutan Kredoa. OrEus 123.
Lana noiz bukatuko zai. Ib. 308.
Sermoia edo berriketa ori bukatu zuenean. ABarGoi 17.
Apez-ardua bukatu / axe bai-yatan atsegin. LauxAB 67.
Janaldi-legea bukatu zorian zirala. TAgUzt 45.
Orrez gañera, bazkaria bear bezela bukatzeko, baita ere katillu bana kafe. Ib. 76.
Ontan, ezkerretik birunda bukatuz, jo nau bekaiñean. "Cerrando la vuelta".OrPoem 522.
Bere egunak Alostorreko zorigaitz-osiñan bukatu nai. EtxdeAlosT 86.
Gaurkoa bukatu diagu zorionean. NEtxAntz 17.
Eskutitza bukatzerakoan. MdeHaurB 48.
Berak nai duena da bere ezurra marraskatu, asitako jana bukatu edo lasai egin bere loa. VillJaink 113.
Ats-andiko igarkizun onen ondoren, olerkariak arnasa apaltzen du etxe-gertari xalo batez poema bukatzeko. IbiñVirgil 42.
Opiziua bukatu du ta / semia ai da lanian. UztSas 205.
Aintzin-solas hunen bukatzeko. LfELit 239.
Bukatu ziteken beren puntzioa. AtañoTxanKan 196.
Sagar biltzeak bukatu ditugu. Albeniz 18.
Istudioak bukatu nituenean. MIH 368.
v. tbn. Arti Ipuin 75. Anab Aprika 64. Zait Plat 122. Salav 103. Auspoa 77-78, 16. Berron Kijote 121. Alkain 29. TxGarm BordaB 63. AZink 89.
azpiadiera-1.1
Acabar con, destruir, matar. "Pukatu (BN-lab, Lf), aplatir, écraser" Lh. "Gaixotasunak hamar egunian bukau omentzun hura zan gizon puskakin" ZestErret (s.v. gaixtotasun-). Eztugu ill, biur gaiteze eta buka dezagun. "Acabémoslo".(Jaurrieta, 1550)ReinEusk2 85.
Biz laudatu Iainko Iauna, / begiratu baitzaitu; / handik bere horz-haginez, / ezkaituzte pukatu. "Qui non dedit nos in captionem dentibus eorum".(Ps 123, 6)Hm 134.
Golpe batez [israeldar soldadu] guziak galdu-bukatu naiez, joan zen ara. MbIArg I 384.
Zer egin zien Faraonek [Jakoben semeai]? Galdu ta bukatu nai izandu zituan guziak. Ub 23s.
Zabaldu zan erri guzietan andi ta txikiak bukatzen zituan gaitz bat. AA I 429.
Arrotzak ezezik etxekoak ere adarka bukatu nai ditue [beiak]. AA II 185.
Orra masti-iabea, nekeak bukatua, ardantz buruan kantari. IbiñVirgil 90.
azpiadiera-1.2
(Con complemento verbal, que puede ser -t(z)en, o bien un sust. verbal o un part. con instr.). Acabar de, terminar de. "Bukatu du botatzen (G-goi)" EAEL 61. Cf., con aux. intrans. mintzatzen bukatu zenean en Arti Tobera 279. Amak bukatu zuenian garbitzez, artu zuen palangana bere urakin eta plast, bota zuen. Iraola 68.
Bere kideko agure zârrik / topa baleza atarian, / zârrak berrituz ez du bukatzen / bakoitzez ordu erdian. OrEus 236.
Esatez bukatu baño len, "esaiozu gizon orreri" bidali ninduan bere lagunetako batengana. AnabAprika 71.
Nahiago izaten zuan begira egotea besteak olgetan zaudelarik, jaten bukatu arte. OskKurl 77.
Arraultza jatez bukaturik. LabSuEm 181.
Irakurtzen bukatu orduko. TxGarmBordaB 57.
azpiadiera-1.3
(Sin complemento explícito). "(Sería nunca) acabar, iñoiz ez bukatzea lizateke" Lar. "Ez duzu izketan bukatzen; autsi zak behin (AN-gip)" Gte Erd 3. Bukatzendú erránes: "Jangoikoaren amoreagátik otói otói ez gaitzela konténta gutiréki". LEJMSB 272.
Eta bukatzen dute / esatearekin: / "Ez degu guk geiago / bear lanik egiñ". ItFab 96s.
Ongi nai degu bukatu: / gaizki esanak barkatu!Xe 276.
Udare-sagarra, errege-sagarra, elgieta, libra-sagarra [...] ta orla beste asko. --Arrayia! Uste nuben etzendubela bukatzen. SorBar 30.
Zer egiten dezute orrenbeste denbora lanketa orrekin? Bukatuko dezute edo ez?Iraola 84.
Esan nai luke baña presakin ezin du bukatu. IllTestim 20.
Amairugarren bertsu onekin / orain egiten det bukatu. Arrantz 156.
Aizkora artu bizkarrian ta / plazatik juan da aurki; / bestia berriz bukatu arte / aritua da egoki. EusJok 94.
--Bukatu al duzu? --Ez diat jarraitu nai...LekEunD 16.
Ez dirala asarretu, onez onean atzeratu dirala, bañan betiko bukatu dutela. ABarGoi 40.
Bukatzen utzi nazak. Ib. 57.
Bein batez Yesus otoitz egiten ari zan leku batean; eta bukatu zuenean, esan zion bere ikasletako batek. IrYKBiz 269.
Zenbait gaiñekook "ai" egin ziten / buka zulakoan. OrEus 306.
Zer nahi den --bukatu zuen Gastonek ateraldi bertutetsu horren ondoan--, horra ezkutapen bat argitaraturik. MdePr 181.
Onenbestekin buka nai luke / "Basarri" bertsolariak. Basarri 65.
Asieran esaten digute: [...]; eta gero azkenean, onela bukatzen dute. VillJaink 80.
Zugandik asi naiz, zugan bukatuko ere dut. IbiñVirgil 54.
Gaurko aparia irabazia diagu denok --bukatu zuan Antonek. NEtxLBB 63.
Guk emen bukatuko diagu. Geroko zerbaiten esperantzan baldin baago, engañatua ago ederki. BAyerbe 174.
Jendeak bukatu ondoren, altxa nintzan. JAzpiroz 34.
Denak aipatzen hasiz gero, ez genuke berehalakoan bukatuko. MEIG I 166.
v. tbn. Goñi 42. JAIraz Bizia 117. Txill Let 51. Anab Poli 96. Osk Kurl 78. MAtx Gazt 8.
azpiadiera-1.4
Acabar (bien o mal). "Gaizki bazabiltzate, gaizki bukatuko duzute (G-nav, AN-gip), orrela ez dezute ondo bukatuko (G-azp)" Gte Erd 69 (junto a akabatu, akitu y finitu de otras zonas).
Biyak kartzelan egongo dira Eskribauak egun da ogei arkumeak pagatu arte, eta beti gogoan iruki guztiak, nola gaizki dabillenak gaizki bukatzen duben. SorAKaik 135.
Ondo asi zan [ikasle] au, baña gaizki bukatu zuan. BvAsL 63.
Kontu itxusiyak / dauzkat ikusiyak, / nola ongi bukatu / gaizki asiyak?AzpPr 53.
Ezin gindezke orrela ibilli, txoro-txoro, geroko asmo geiago gabe, gaizki bukatuko genuke. ABarGoi 52.
Eta orra nola, gaizki bukatzeko arrisku beltz ura, berriro zorion eta pozetan gozatu zan. NEtxLBB 54.
azpiadiera-1.5
(Con sociativo). Acabar con. --Etxeko-andre maiteakin bukatu dute. --Ta egitan il dala al diote?ZaitSof 50.
Gaur bukatu bear diagu zalantz onekin. UgaldeIltz 67.
Gau artan [saio] orrekin bukatu genduan. Alkain 101.
azpiadiera-1.5.1
Acabar (la relación) con. Arrekin bukatu det. EtxdeAlosT 55.
Maite zaitudanez, zurekin legunki buka nai nuke. EtxdeJJ 76.
sense-2
2.(Intrans.).Acabarse, agotarse, consumirse; terminar (como)."Concluir"Lar, Añ.
"Acabarse"Lar.
"Exhausto, bukatua"Ib. Pena sekulakoa edo beti bein ere bukatu bage iraungo debana. OA 8.
Ez dezazutela beldur, orregaitik emendatu, bukatu, aituko dala neurrigabeko argi au. LarSAgust 9.
Esan dezaket [...] amar egunez bezala asi ta bukatu zela [egiteko] hau. MbIArg I 52.
Jangoikoa da bukatu baliz bezain ederki, bukatzeko dagon gauzaren berria duena ta bukatutzat eman [...] dezakena. Ib. 387.
Noizbait bukatu beharra da agerrian dagoan Mundu hau. Ub 136s.
Zorionez bukatu zan gerla gaizto ura. MgPAb 169 (puesto en boca del bajo-navarro).
Tabernetako jan-edan geiegiak [...] geienean aserrearekin eta burruka gaiztoakin bukatu oi dira. Gco II 54.
Ala, zaudete pakean, ta onenbesterekin bukatu bidi auzi au. VMg 36.
Jauna, eznazála kondéna; emén bukabédi éne péna. LEOng 65r.
Meza bukatu zanean. AA I 532.
Zeren, bukaturika / udako asea, / otzak ekarri zuen / berekin gosea. ItFab 55.
Baldin bazan mendiskaren bat bukatzen zana musturrean, deituko zioten Mugia; baldin bazan txata, esango zioten Munia. IztC 22.
Bukatzen bazaio iriña. Ib. 225.
Alik eta txakoliñak bukatu zitezen arteraño. Ib. 146.
Zazpi urte on oiek bukatutakoan, berebat zazpi ez-urteak ere asi ziran. Lard 54.
Afaria bukatzera zan, eta Jesusek adierazo zien gauza andi batzuek buruan zerabilzkiela. Ib. 438.
Dantzak bukatzen dira / gaur gabekoakin. Bil 29.
Nagusi jauna, ara / bukatu kantuak, / berri on bana beza / gure Jaungoikuak. ZabGabon 45s.
O! urte miñ garratzak ziñaten bukatu, / Agur! zuekin ez det gura gogoratu.ABAmaE 285.
Ez da denbora asko meza bukatu dala. MocDamu 22.
( s. XX)Azkena bukatu den eunkiko gizon fedegabeak. Goñi 82.
Noiz ekusiko ote ditut lan ook guziak bukatuak?Ib. 108.
Txoriak ixill, aizearen izpirik ez, soroetan iñor ez, errekastoak ur gabe... Uribarri aldean izadiaren indarrak bukatu dirala esan leike. AgG 362.
Eliz-jaia bukatuta bereala, barruan barrukoak utzirik, besteak zelaira erten ziran. Ib. 343.
"Evangelioa" bukatzean: L. Deo gratias. KIkG 88.
Goratu dezagun abestu ta orrekin bukatu zan egun artako elizkizuna. ArgiDL 135.
Lurrean gaudenak berriz iritxi dezakegu [...] Garbittokian daudenentzat aien nekeak gutxittu ta akitzea edo bukatzea. InzaAzalp 105.
Emen ai! bukatu zan ner'amets gozoa. JaukolBiozk 97.
[Gerra] bukatu zanetik, ainbeste saldukeri ikusitakoan, arritzen naiz, aurrera ere nere kontra ari izatea. OrSCruz 140.
Eskandaluak eragiten du / munduan zenbait pekatu, / jendiak franko itzegiten du, / oraindik ez da bukatu. TxB I 186.
Egun urtean emanda ere / bukatutzen ez dan soka. Auspoa 74-75, 184.
Gaur Ondaurtz-aldi / duk asia; gaur buka / Irizar-aro. LdiUO 28.
Ludiko gauzen aldiñak eriotzaz bukatzen diranez bakarrik dasat "gerora"-kiko itz ori. EAOlBe 99n.
Berreun bat metro andik / elizarakoa. / Berrogein bat jetxita / buka da ibilgoa. SMitxAranz 121.
Aragia bukatu zitzaiotenean. JAIrazBizia 47.
Nerea laster bukatuko da mundu ontan... Ez naiz gauza ibiltzeko ere...NEtxAntz 92.
Itz auek buka-bezin laster, piztu bedi antzez-tokia. Ib. 9.
"Akulamendi"ren egonaldia bukatu-urren zegoala. AnabPoli 57.
Ez naute enteratu zein den mugarria, / nun bukatuko zaidan hemengo bidea. ArtiMaldanB 231.
Elizkizune bukatu ondorean etxe aldera abiatu ziren. IzetaDirG 101.
Hasi bezain ariñ bukatu ta ahantzi zan eztabaidea. OskKurl 107.
Gizonak bizitza siñesten du xoilki, nai du bizi, eta eztu ulertzen bizitza nola bukatu diteken. VillJaink 112.
Badut adiskide bat, izketan oso nekagarria, ez baitu arnasa berritzen, osotara bukatu zaion arte. Or(inGaztMusIx 48).
Berealaxe bukatu egingo zaigu [mundu au]. MAtxGazt 14.
Gerra onek etzeukak bukatzeko itxurik. Salav 68.
Artzai biek eskusari ta atsegiñak elkarri egiñaz bukatzen da [5. unai-kanta]. IbiñVirgil 45.
Baiña artean Juanarentzat etziran bukatu korapilloak. NEtxLBB 54.
Bizia pranko luzea izan zuten, baña aieri ere bukatu, eta nik opa diet zeruan gerta ditezela. UztSas 341.
Arratsalde artako pelota-jokuak olaxe bukatuko itun. AtañoTxanKan 190.
Ango eskolak uste det orduan bukatu zirala.Albeniz 30.
R samurrarekin bukatzen diren hitzak urri ditugularik. MIH 98.
Berehala bukatzen zaio, hasi ere baino lehen, bere buruaren berretura berritzeko modua. MEIG VI 176.
v. tbn. Aran SIgn 61. Bv AsL 203. Lh Yol 30. Mok 19. ABar Goi 67. TAg Uzt 100. Zait Sof 41. Basarri 44. Ugalde Iltz 16. Berron Kijote 223.
azpiadiera-2.1
Morir."Fenecer"Lar.
"Gure attan senidiak danak bukau zian"ZestErret.
Promisioko lurretik botaak ta on-beharrez ta premiaz bukatuak izan zitezela. Ub 34.
Prendarik obén obéna / beréki bateratzéa; / ori dá aiék naiduténa, / bizi alá, ta bukatzéa. LEKop 146.
Ekin zion bere buruari ozka, puskatu zuan mihia, eta atzenean bukatu zan zakur amorratua zirudiala. AA I 430.
Perillean bizi nai duana, perillean bukatuko da
. "In illo peribit".(Eccli 3, 27)AA III 611 (Dv, Ol galduko; v. tbn. 598).
Espiritu Santuak berak dio asko bukatu dirala edan geiegiarekin
. "Obierunt".(Eccli 37, 34)Ib. 374 (Dv, Ol, Ker (h)il).
Ujola aundi izugarri bat / izan zan mundu onetan, / [...] gaizto guziak ziran bukatu / kastigu gogor latz artan. ABAmaE 52.
--Ortaz, Don Kijotek esan, bukatua da kondaira? --Nere ama bera bezaiñ bukatua, Santxok. BerronKijote 223.
Zakur famatu ura ala bukatu omen zan. JAzpiroz 27.
azpiadiera-2.2
(Acompañado de complemento con -t(z)ez).Acabarse de. Partidua jokatzez / bukatu zanean, / ostatura joan nitzan / zuzen zuzenean. Bil 123.
sense-3
3.(Tras rad. vbal.).Acabar de. Jauna, ene alabara hil bukatu zu.SamperMt 9, 18.
Non dago judioen erregea zoin sor bukatu baita?Ib. 2,1 (He, Ip, SalabBN, Leon, Or, IBk, IBe -berri, Ker -barri; Hual akabatu dena sortiaz).
sense-4
4."(Sal), prodigar"A.
azpisarrera-1
HASI ETA BUKATU;
HASI ETA BUKA.
azpisarrerakoSense-1.1
a)Del principio al fin. "Puka, indet. de pukatu. Asi ta puka, comenzar y terminar" A. Cf. Lar s.v. comenzar: "Comenzar y acabar, todo es uno, asi ta buka, guztia da bat" y "Comienza y no acaba, asi ta ez buka". Oroimena [...] maiz atertzen bazaizu, berritu ezazu asi ta buka elizkizunik ederrenetako bat, esaterako Korpus egunekoa. OrQA 144s.
Luisek, aldiz, [...] asi ta buka Iesukristogandik zintzil bezala garamatzi. Or(inGaztMusIx 34).
Asi ta bukatu alaxe egin zuala esan oi zuan. UztSas 335.
Iruditzen al zaizu [...] ez nuala nik adorerik izango asi-ta-buka ekiteko?BerronKijote 227.
Inor gutxi izango litzateke gauza gure artean Etxaideren mailan ibiltzeko hasi eta buka. MEIG II 128.
azpiadiera-1.1
Zer joku-modu egindu duten / oain nua esplikatutzera, / amabi saio ein omen dituzte / asi ta bukatutzera. EusJok II 145.
azpisarrerakoSense-1.2
b)Comenzando (por, en...) y terminando (por, en...). Kartak bere ordenamentu naturalean geratzen ziren, bateko urrearekin hasirik eta errege bastoarekin buka. ArtiIpuin 67.
Salamancan has eta Gipuzkoako Errenterian buka, Bazko bezperan. MIH 401.
azpisarrera-2
BUKA-(Como primer miembro de compuestos). Beraren [zuloaren] txuntxurretik buka-ondora iragazitako urak [...] egiñeratu ditu utsune artan izan al litezkean leiar distiatu eta idurinik ikusgarrienak. 'Desde su cima hasta el fondo'.IztC 73.
Zurgu (eskailera) biribil batetik jatsi nintzen [...]. Azkenekotz buka-mailera heldu eta [...]. MdePr 108.
Erlojua aterata, "c'est l'heure" esan, ots, buka-ordu zala. OrQA 108.
Bizitzaren laburrak eta buka-bearrak uzten digun ondoez aren pareko garraztasuna. VillJaink 117.
azpisarrera-3
BUKATUXE(Part. con suf. -xe, de valor aproximativo). Arloa bukatuxe gauerdi aldera, / ezin utziko dute linaien ondarra. OrEus 124.
Aipatu nizun ipuina bukatuxerik dut. MdePr 192.
Bukatuxe zuelakoan Euskaltzaindiak oraindik esku artean duen eta izango duen Izendegiak, esate baterako, badu arlo horretako azterlanen premia ederra. MEIG VIII 107.
azpisarrera-4
BUKATZEAR.
A punto de acabar. Laisterketa bukatzer unan, errian yende-pilla barna zoazila. Ara Cri-ren yauziak!OrMi 14.
azpisarrera-5
BUKATZEKE.
Sin terminar. Ibilli gaitezen, eten gabe, zorion aldera, beñere bidea bukatzeke. TxillLet 119.
azpisarrera-6
BUKATZEKO.
En último lugar, para terminar. v. AZKENIK. Bukatzeko, txotxongilloak agertu zituzten. MujPAm 10.
Bukatzeko, beste zuaitz bati ere begiratu bear diogu. Munita 153.
Bukatzeko, liburu onen egille Don Inozenzio Munita [...] jaun maite-agurgarriaren itzak berak. FLab(inMunita 11).
Orain, bukatzeko, aipa dezagun. LekSClar 121.
Neri ere ez baitzait izkutu lelo ori kantatzean, aurrenetik zer ta noraiño iragan dan, bukatzeko zer ta zenbat dagon.OrAitork 337.
Bukatzeko: Laztan bat!NEtxLBB 389.
Gauza batzu azaldu behar ditugu: Lehenik: Iñork ere etzion esaten jaiki ostean arpegia ta eskuak garbitu behar zituanik [...]. Bukatzeko: Baserrietako muttikoak eztira kaletarren anztekoak. OskKurl 92.
Bukatzeko. Ordena, ukatu ezin diteken gertaera bat dugu. VillJaink 55.
Bi hitz bukatzeko Oihenarten hizkerari buruz. MIH 251.