OEH - Bilaketa

331 emaitza jaiki bilaketarentzat

Sarrera buruan (23)


Sarrera osoan (308)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
borrero.
sense-1
(gral.; Lcc, SP, Lar, Añ), burreu (S; Urt IV 251, Arch VocGr , Dv; -ba (det.) L; SP, Urt IV 251, Ht VocGr , Lar, Lecl, Lh), borreru (Mic, VocCB ), borreu, burrego, borrer, borreo, borredo, borregu ( (V)), burrebo, burrero (Aizk (L)), burreo, burru Ref.: A; Lh (burreu); Elexp Berg .
Verdugo. "Sayón, verdugo" Lcc. "Sayón o verdugo" Mic. Tr. La forma borrero es usada al Norte sólo por Leiçarraga y Axular, y se encuentra al Sur en los textos alto-navarros, en los guipuzcoanos y en Moguel y Añibarro (en estos dos últimos alternando con borreru ). Al Norte la variante más usada, ya desde Etcheberri de Ziburu, es burreu , (Haraneder burreb- ; M. Elissamburu tbn. burreo ), pero se conocen tbn. otras formas, borrer (Dechepare), burrero (Haramburu), borreu (Tartas), burrebu (Haraneder), burrebo (Laphitz), borredo (Duhalde), burru (Jauretche), borredu (Catecismo de Laneufville), borregu (Bordel), borreo (Eguiateguy), y burrego (Zalduby, Joannateguy, Hiriart Urruty, el catecismo de Jauffret y Xalbador). Entre los vizcaínos la forma más usada es borreru (documentada ya en Cb Bast), y se encuentra borregu en fray Bartolomé y Astarloa.
Ieinkuari egiten duk iniuria handia: / hura borrer egiten duk, iuje eure buruia. E 247. Eta bertan Regek, igorririk borreroa, mana zezan ekhar ledin haren burua. Mc 6, 27. Berak izanen baitirade beretako borrero kruelak. Ber Doc 123v. O kruela odolsua naturaren burreua. EZ Man I 44. Ene akhusatzailleak, ene lekhukoak, ene iujeak eta ene burrero minduak. Harb 237. Ifernuko su hura Iainkoaren iustiziaren borreroa, azotea eta muthila da. Ax 582 (V 374). Ezta konzientzia gaixtoa bezain gaixtorik eta erragarririk: bera da azoterik eta borrerorik asko. Ib. 423 (V 274). Burreuek eztirez eta bertze errementez gorputza pena zezaketen baino kruelkiago. SP Phil 439. Burreu batek presentatzen ziotzala khelder eta miñagrea. Arg DevB IV. Halako konparatu dela borreu bati. Tt Arima 101. Burreuek dute, ah kruelak! / Habean Jesus itzatu! 86. Borrero latzen oñazpietan. Lar SermAzc 48. Burrebek bere tormentez haren gorphutza pena zezaketen baiño dorphekiago. He Phil 444 (en Gudu 135 burrebuek, en Mt 18, 34 burreuen). Ill zituen borrero gogorren eskuz aren bost seme gaisoak. Mb IArg I 232. Infernuko borrero, Kristo gurutzean josi zutenak, akusatuko dituzte. Cb Eg II 151. Bost milla azote eta geiago / Loturik kolumna baten / Asi ziraden iru borreru / Bere espaldetan ematen. Cb Bast 36. Borrero aiek eman ziozkaten tormentu andi aiek guztiak. MurSerm 69. Salbatzailleak, hiltzerakoan, othoitztu zuen bere aita bere burreuen fagoretan. Lg II 280. Barkamendü galdegin zakon bere aitari bere borreduendako. CatLan 43. Bera da [damnatua] bere buruaren burreu kruela. Brtc 151. Borreoen kastatik jalkirik. Egiat 266. Barberak eta borrero edo berdugoak. Luzuriaga 155. Borreuaren eskuetan hil dadin. Iraultza 16.
( s. XIX) Emen erregutu eban bere arerio ta borrerubak gaitik. CrIc 174. Maisu borreru juan zanian. Mg PAb 64. Ori da animako borrero baten ofizioa egitea, eta ez medikoarena. Mg CC 145. Erregutuko zeunzeen borreruai azotadu ezleiela Jesus ona. LoraS 93. Gere buruaren borrero gogorrak geu izatea. Gco II 43. Borreroak azotearekin zeatzen zituan. AA I 570. Hainak litezke elkharren etsai kruelenak, elkharren borredoak. Dh 248. Zeinbat neskatilla gaztek burla egin deutsee borregubai [...], orijo iraakinezko galdaretan? fB Ic III 95. Ifini eban borreguben eskubetan. Astar I LVIII. Merkhatüti jiten ziradin, ez phensatzen zielarik / Burreua <bourreva> haidürü ziela, etxe khantian gorderik. Etch 624 (el editor indica que es muy probable que la v sea error tipográfico). Gathu famatu bat bazen / [...] / Gathuen Bonaparte zen. / Arratoiñ-burreu handia. Gy 247s. Borreroen eskuetan ipiñi zuen. Lard 411. Burreu beltz, Kristo gurutzean itzatu zutenak akusatzen dituzte. Dv LEd 266. Burreboen tresna lazgarriak. Laph 218. Borreroak bizia kendu zioneraño. Arr GB 145. Borrero biotz gogor aiek. Jauregui 236. --To, eta erosi zak berakin ni urkatzeko soka. --Zer egin oiek borreruanak dituk. Apaol 101. Bordelek ukhan zuen burreotzat Talien, zoina ez baita oraino hiri hartan ahantzia. Elsb Fram 116. Hasten zaio burregoa / Ukhabil ukhaldiz joiten. Zby RIEV 1908, 418. Burregoen tormentek. Jnn SBi 130. Ravachol hiltzen badaukute, erreko dugu burregoa, erreko dugu gillotina. HU Aurp 46. Eskola-maisuagaz / izan neban lorra, / ain zan mutilentzako / borreru gogorra. Azc PB 340.

( s. XX) Othoitz egiten du bere burregoentzat. CatJauf 76. Borreruak zerate zuek, biotzgabeak, gizagaizkiñak. Ag G 292. Eta borrero zarraren gisa / dijoa ama jotzera. JanEd II 108. Borreruak aizkora jasotzean zion. Inza Azalp 30. Borreroen zirti-zartak. SMitx Aranz 143. Borreruak eskua saskian ezartzen du eta haizto bat menturara elkitzen. Mde Pr 77. Gaurko goizean borreruak / zabaldu ditu zeruak. Arti MaldanB 211 (en 224 borrero). Guztien aurrean eta guztiok borreru izanik. Erkiag BatB 38. Aurrean det urkamendia! Borreroa an dabil, burnia nere lepoan sartu nairik. NEtx LBB 117s. Jaiki zan borreru eiñ biar ebana. Etxba Ibilt 470. Ixildu dut zure burregoer elgar zagutzen dugula / horra naizen dohakabe hunen bertutearen ahula! Xa Odol 266. Borreruai eriotza emongo dautset. Ker Ez 25, 16. Borreroak iltera / Jesus or darama. Ayesta 59. Ezeren eiterik izatekotan harako Joseph de Maistreren harena baitu: badakizu, Aita Santua mutur batean eta borreroa bestean zuenarena. MEIG V 102.

v. tbn. EE 1884a, 303. Ag Serm 354. Noe 40. ArgiDL 96. Borreru: Onaind STeresa 21. Borreo: Ill Pill 26. Burrego: Prop 1893, 230.
azpiadiera-1.1
Asesino, matador.
Etzien jabeak nekazari borrero edo illtzalle gaistoei gaitzik egin izandu. Mb OtGai III 239.
azpiadiera-1.2
(Como adj.).Cruel.
Sarrasi burreü haier [por haiek?] . 'Les cruels sarrasins' . Xarlem 1523. Herodesen pareko / salbai borreguak. Bordel 48. Ill da beraz alako gizon borrerua. AB AmaE 323.
borrero
<< bonbonada 0 / 0 bost >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper