OEH - Bilaketa

377 emaitza hotz bilaketarentzat

Sarrera buruan (54)


Sarrera osoan (323)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
uzkurtu.
sense-1
1. (V, G, AN, L, B, BN-lab ap. A ; Lar Sup, Aq 877 (AN), Dv, H), uskurtu (-kh- SP).
Acurrucarse, encogerse; encoger (los hombros, etc.). "Se courber, plier les épaules. Soina uskhurturik, pliant le dos" SP. "Agacharse" Lar Sup. . "Acurrucarse contra el frío" Aq 877. " Hotzak uzkurtua dauka su ondoan, le froid le retient tout replié près du feu" Dv. " Soinak uzkurtzea, baisser les épaules" Ib. "Agacharse, acurrucarse. Hotzez uzkurtua (L-côte, BN-lab), entumecido por el frío" A.
Uzkur bakio ekatxari sendakike eguzkiari. "Si te agachas a la tempestad, al sol te rebustecerás" . RS 251. Zoéie bein karríka bárna uzkurturík soñak, álkes eta beldúrres. LE JMSB 269. Arranoak aldiz uzkurtuak beren hegal handietan, / bi begiak hetsirik dagozi harri-peña ziloetan. Barb Eskual 28-9-1900, 4.
azpiadiera-1.1
(Izt 7r).
Agachar(se), inclinar(se).
Naikoa da gure lur mamintsuagana uzkurtzea artatik diran uzta ikusgarrienak biltzeko. Lh Itzald II 120. Jaungoikoak arroai gogor egitten diote ta apal edo umillai ematen diote [...] grazia. Bere burua uzkurtzen duanaren otoitzak igaroko dittu odeiak: Jaunagana arte ez da poztuko. Inza Azalp 127. Eta bizkarrak uzkurtzen ain yaioak geranontzat, alperrikako baitira ikasbiderik larrienak! Ldi IL 106. Zure uztarri biguiñari lepoa uzkurtzeko. Or Aitork 211.
azpiadiera-1.2
" Erhiak hotzez uzkurtuak ditut, tengo los dedos entumecidos de frío" A.
sense-2
2. (B; Dv, H) Ref.: A; Izeta BHizt2. .
(Aux. trans. e intrans.).Perder o quitar el ánimo, las ganas (para), desalentar, desanimar(se). "Devenir timide à faire, entreprendre, etc." Dv. "1. donner de la répugnance, de l'hésitation, de l'appréhension, [...]. Hainitzak lazten eta uzkurtzen ditu hirrisku horrek, ce risque met en appréhension, fait hésiter, porte à reculer et communique impresison de crainte à beaucoup; 2. éprouver de la répugnance, de l'hésitation" H. "Acoquinarse, perder bríos. Eriotzearen oroitzapenak uzkurtzen du bekataria, el recuerdo de la muerte le quita los bríos al pecador" A.
Miserabletu naiz eta uzkurtu estrainioki: [...] ene gorputzeko osasuna galdu da. Tristetua eta sobera ezdeustua naiz. Harb 327. [Alferkeriaren pozoinak] gorputzak eta arimak: / indarrez ditu gabetzen [...] izpiritua goibeltzen, / uzkurturik osoki. Monho 110. Baiña pontu batek zeukan gehien huzkurtua [arratoiña]; / igerika ez baitzen hura hanbatik ohitua. Gy 65. Egin diozazute oihu bat gizon suhar hekieri eta ez dire uzkurturik arikatuko. BOEl 220 (se trata de Atheka, una versión diferente de la de 1870). Hasten balitz hedatzen urhaspidea eta urhats eginari balinbagindarraizko, ez laiteke uzkurtzerik izanen. Lander RIEV 1907, 434. Zenbat duen, luzara, gogoa uzkurtzen eta higatzen gorputza nausien azpiko egoiteak. JE Bur 206. Hotz ikarak nagitzen eta uzkurtzen gitu. Hots: supazter bero bat ez dugun ber, deusetako ez gira hon. Zub 122. Sartzearekin, gogoa den gutien bat ilhuntzen zaizu; [...] lotsa batek uzkurtzen zitu; gero, [...] horra nun alegeratzen ziren. JE Ber 10. Ez bedi uzkurtu neska on ori, nere yaunarengana yoateko. Ol Iudith 12, 12 (Dv ez lotsa izan). Geroko orrek baztarrak uzkurtzen zetun. [...] Etorkizunak illuntzen gaitin eta naigabetzen. Or QA 116. Ontaz gaiñera, Gaxuxa kezka samin batek uzkurtuta aldendu zen. Etxde JJ 65. Bearnetarra maxiatzen asi zitzaion. [...] Gogoak eman zidan gertaera txarren bat ikustekoak geundela, baño bearnetarra uzkurtu ta ez zan ezere pasa. Anab Aprika 80. Herriminak uzkurturik dauzkan arrotz eta kanpotarren gisan. MIH 303. En DFrec hay 2 ejs.
azpiadiera-2.1
(Con complemento ablativo).
Egun ogia eskas, haragia xuhur diotenaz, duda gabe laboraria lanetik uzkurtu edo deskuraiatu, beldurtzeko da, ahal eskasez! Herr 31-10-1963, 4.
azpiadiera-2.2
Acoquinarse, quedar intimidado.
Beárriak apáldu, uzkúrtu biótza humil humíla; erran: [...] naidúgu indézan gútas orrén Majestadeak naiduéna. LE Ong 94r. Otsoa eldudá sumindurik, ótsoa itzultzendá uzkurturik. "Tremens" . LE ( in BOEanm 327 ). Nere arima agertzen da Jainkoaren tribunalera. Uzkurtua gelditzen da majestate dibinoaren aintzinean. Dv LEd 193s. Bere buruaz lotsatuta, aiñ karidade sutuaz miretsi ta uzkurturik, [...] aldatua oso, beste bat zala ondorengo guzian, bere [...] ongilleaganako guziz esker-onekoa ta aiskide bikañ da mamikoa bizi izandu zan. Aran SIgn 72.
azpiadiera-2.3
"Agobiarse, kurtu, uzkurtu (G, AN)" Aq 912.
sense-3
3. Dominar. "(L?) [...] sujetar" A, que cita el ej. de Ax.
Semeak ditutzunean, eskola itzatzu haurretik; uzkur itzatzu, eduki ttipi direino azpitik. Zeren behin handituz gero, eztitutzu hobekiago manukortuko, eskuperako, eta ez plegatuko. Ax 88 (V 59). Gaudi guzia bertan dago, zenbatze ta neurri estura uzkurtzen degu. "Le sujetamos a riguroso cálculo y medida" . Zink Crit 76.
sense-4
4. "Humillar" A Apend. .
azpisarrera-1
UXKURTU. "S'accroupir, se faire petit en ployant son corps et ramassant sa taille. Uxkur zaite, accroupissez-vous, baissez-vous" H.
uzkurtu
<< 1 uxaldu 0 / 0 uztar >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper