Harremana

    OEH - Bilaketa

    376 emaitza hotz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (54)


    Sarrera osoan (322)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 horma.
    etimologikoa
    Etim. v. 2 horma.
    sense-1
    (G, AN, L, B, BN, S, Sal; Volt 83, SP, Urt II 203, Ht VocGr 367, Lar, Arch VocGr , VocBN , VocZeg 287, VocCB , Dv, H, VocB ); borma (O-SP 221→SP, A) Ref.: A; Lh; Echaide Nav 34-35; Iz Ulz ; Izeta BHizt.
    Helada; hielo (tbn. fig.). "Verglas" O-SP 221. "Horma urthea, ogite urthea" SP. "Horma urtzen da" Ib. "Glace" Ht VocGr 367. "Helada" , "hielo" Lar. "Gelée" Arch VocGr, VocBN. "2.º hielo; 3.º costra de hielo" A. "Orma gezaldu, derretirse el hielo" A Apend. "La tierra helada" Iz Ulz. v. 1 jela, izotz, karroin. Tr. Documentado en autores septentrionales (no suletinos), navarros y guipuzcoanos; tbn. hay algún ej. vizcaíno moderno (ormakizki, en Altuna). Etcheberri de Ziburu lo usa sin aspiración inicial.
    Hark egortzen ditu orma / kristala iduriak. EZ Eliç 390 (v. tbn. orma ib. 230, 390). O arima sorhaioa! O horma eta ez bihotza! Harb 237. Eztela ifernuan izanen elhurrik, hormarik eta ez bertze hotz suerterik. Ax 584 (V 375). Bañan trabatu izan zuen / bidean horma gogorrak. Gç 107. Negian eta guziz horman trabailatzen denian. Mong 591. Ekusi zuen neguko zerbait orma zuen ura. Mb IArg I 175. Negu dorpe baten itsoz [sic, por izotz] eta horma guziei paratua. Mih 78. Hartu duken maithagunerik suharrena ezta hormarik baizen. Dh 177. Neguan elur aize / ormakin bidean. Echag 235. Ibai izoztu batera erori, eta ormak lepoa ebaki zion. Lard 399. Badakizu horma ez dela ur gogortuaz bertzerik. Dv Dial 119 (It y Ur izotza, Ip kharrua). Noren sabeletik ilkhi da horma? Dv Iob 38, 29 (Ol, Ker, BiblE izotz). Jauzi egiten du urerat, horma hausten du. Laph 120. Bretania guzia horma bezalakaturik baitago jaun hoientzat. HU Zez 124. Mahatsak osoki huts egin dauku, hormarekin lehenik eta gero idortearekin. Barb Sup 10. Horma puxka baten kraskatzeko aldiz mailuxkarik ere ez! JE Ber 70. Ormak il zuen. Izeta DirG 50. Illabetian elur ta orma, / ori bai zala fuertia. Auspoa 39, 29. Martxoko hormak galduko duen lore pollit goiztiarra. Xa Odol 114. Xaharrak kapa, lurrak horma jauntzi. EZBB II 133. Tolosako Berazubi ortan zegoan jela edo orma, oso pista txarra. Albeniz 146.
    v. tbn. Hm 93. FamInst 785. JesBih 441. MarIl 62. Izt C 235. Hb Esk 31. Elzb Po 207. Elsb Fram 141. Ox 90. Etcham 114. MMant 158.
    azpiadiera-1.1
    "Ez du mokoan hormarik, il n'a pas le bec gelé: grand babillard" Hb GH 1929, 91.
    azpisarrera-1
    HORMA-ADAR (Sust.). Helado.
    Bisaia xokolatez orratua, agoa oñoñez bethea, bi eskuen puntan horma-adar bana. Herr 28-4-1966, 1.
    azpisarrera-2
    HORMA-HAIZE (L, B, BN, S; Dv; ormaize B). Ref.: A; Lh (orma-haize); Izeta BHizt2. Viento glacial. "Ormaize unekin ormatuko gara" Izeta BHizt2.
    azpisarrera-3
    HORMA ARI IZAN. Helar. "Horma hari da, il fait un grand froid, à glacer" H.
    Orma galanta ari zubela / etxera juan zan berandu. Tx B I 148. Orma ari zula igo giñun bere gallurrera. Ataño TxanKan 236.
    azpisarrera-4
    HORMA-HAUSLE. Rompehielos.
    Itsasoan (Rusiak baditu) 50 untzi handi, 85 urpeko, 10 horma-hausle. Herr 18-4-1957 (ap. DRA ).
    azpisarrera-5
    HORMA-BELAR. "(L-ain), cierta hierba de poca consistencia; litm., hierba de hielo. Illaun illaunak dira belhar haukiek, hormak ukitu-orduko uelduta beiti lurraren kontra erortzen dira" A.
    azpisarrera-6
    HORMA BELTZ (o - L, B, BN, S). Ref.: A; Lh; Izeta BHizt2. "Helada fuerte" A. "Clase de hielo, que se da cuando el tiempo está nublado. Bartatsean anbateko orma beltza in du" Izeta BHizt 2.
    Emen ikusi zana / negu bat fuertia, / orma beltzak egiñaz, / luzaro nortia. Tx B 194. Orma beltzak jo eta / ziaro usteldu [arbiak] . Uzt Sas 85.
    azpisarrera-7
    HORMA BETE.
    Piedra angular.
    Bastitzen hari zirenek arbuiatu izan duten harri hura bera egin izan da horma bethetzat. "In caput anguli". He Mt 21, 42 (Lç kantoin buru; tbn. horma bethe He 1 Petr 2, 7, Lc 20, 17).
    azpisarrera-8
    HORMA-BURRUNTZI (G-bet). Carámbano de hielo.
    Horrelako horma-burruntzi tenteak ere ez izaki [...] andrazkoen arteetarik ihes egiterik. MEIG I 182.
    azpisarrera-9
    HORMA EGIN.
    a) Helar(se), congelar(se).
    Begiatarik sasoiñ hotzak / nigar ziok eragiten; / eta bisaiaren gaiñean / nigarrak horma egiten. Gç 81.
    b) (B ap. Izeta). Helar, producirse una helada. "Gaur orma in du" Izeta BHizt.
    A zer orma eginen duen! Izeta DirG 22. Elur ta orma egin dizkigu / biyok denbora berian. Auspoa 39, 31.
    azpisarrera-10
    HORMA-EGUN. Día de helada.
    Karroin eta orma-egun beltz heken oroitzapena. Zub 121.
    azpisarrera-11
    HORMA-ILTZE. "Orma-itze (B), clavos especiales de herradura, cuyo objeto es hacer que las caballerías no resbalen sobre el hielo" A.
    azpisarrera-12
    HORMA-KIZKI. "(L-sar-ain, B), calamoco, canelón, cerrión" A.
    Etxietako egaletatik, dingillizka, ormakizki luziak. Altuna 24. Eta iguzki berak gesaltzen elhurrak eta horma-kizkiak. Etcheb Zeruari 116 (ap. DRA).
    azpisarrera-13
    HORMA-MAKILA. Carámbano de hielo.
    Bezperan eta gauaz harizan elhurrak / estalgi xuri pean zauzkala bazterrak. / Horma makhil, / ezin dabil, / behar du hil... / Ganix han / iragan. Ox 123.
    azpisarrera-14
    HORMA-MENDI. "Iceberg" T-L.
    Itsas-untzi danes berria Labrador lehiorraren parrean hondatu da, horma-mendi batek leherturik. Herr 5-2-1959, 1.
    azpisarrera-15
    HORMAPEAN. Entre los hielos.
    Joan gaitezen munduaren bazter guzietarat, iguzkiaren suez erreak, horma-pean direnetarat bezala. Lap 62 (V 32).
    azpisarrera-16
    HORMA-ZIRI (AN-gip-5vill; Lar in Aq 1350, H (s.v. ziria); -zihi H). Ref.: A; Gte Erd 259. Carámbano de hielo.
    Su inhar handitakoak eta orma zihiak. EZ Man I 103. Emengo orma-ziriak / luziak eta loriak. Uzt Sas 89. Ikusiko ditutzu Pazkoz horma ziriak. EZBB I 87.
    azpisarrerakoSense-16.1
    "Calamoco, [...] ormaziria, ormaziridindiria" Aq 1350. Fita escribe lindiria, de donde orma-lindiri en Azkue.
    azpisarrera-17
    HORMA-ZIRITE. "(BN-baig), garfio, garabato" A.
    azpisarrera-18
    HORMA-ZIZKI (L ap. A). Costra de hielo.
    Baziren iragaiteko urlaster, urzelhai eta horma zizki borthitzak. Prop 1899, 133. Ez dio [...] mezari hutsik egiten, horma zizkia dukegun edo ez. Prop 1906, 168. Bertzalde bidea horma-zizkiez hartua zen. Etcheb MGaric 49.
    azpisarrera-19
    HORMA-ZIZKITI. "(BN-baig), garfio, garabato" A.
    azpisarrera-20
    HORMA-ZIZTOR. "(AN, BN-baig), canelón de hielo" A.
    azpisarrera-21
    HORMA ZURI. "Ormazuri (L, B), helada blanca" A. "Orma-xuri (L, BN, S), gelée blanche" Lh.

    horma

    horma
    << hogei 0 / 0 hormagarri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper