udazken.
1. (V-m-gip, G-azp-bet-nav, AN-larr-5vill-ulz, L; Lar, Añ, Izt 85v, Lecl, Dv, H, Zam Voc (G)), uda-azken (V-gip, AN-gip-5vill, S; VocCB , Dv), uda-asken (ü- Foix), udaizken (G-nav), udeazken Ref.: A; Lh (üda-azken); Echaide Nav 69; Iz Als (udaizkena); Etxba Eib (uda-azkena); Gketx Loiola (uso-pasa); Elexp Berg .
Otoño; (fig.) edad madura. v. larrazken, udatzen, udarazken. Tr. Documentado en textos vizcaínos, guipuzcoanos y septentrionales no suletinos. En DFrec hay 42 ejs. de udazken.
Uda berria edo eralora, uda, udazkena edo udatzena, negua. Cb EBO 48. Aen jaiotza, arraultzak ipiñi ezkero, izaten da udaberrian irugarren egunean, udaazkenean laugarrenean. ErleG 43. Uda-azkenean amar bat ardi zar izango ditu saltzeko. Izt C 170. Eta onela Labanenak ziran udazkenekoak, eta Jakobenak udaberrikoak. Ur Gen 30, 42. Beldur nindaite lurrari udazkenean emanikako ongarria gal dadin primaderakotzat. Dv Lab 27. Uda igaro, eta eldu zan udazkena. Arr GB 61. Mila bortz ehun eta berrogoi eta hamabortza zuan; uda azkena. Elzb PAd 72. Udazken, udabarri, udan zeiñ neguan. AB AmaE 262. Gaztaña orbela ibiltzen dan gisa uda azkeneko aizearekin. Apaol 56. [Aro] batzu eztiak bezain bertzeak saminak, / udazkenak derauzka maithagarrienak. Dib "Udazkena" (ap. DRA ).
(s. XX) Jazkera bat daukie [mendiak]: berdea udabarritik udazkeneraño. Ag Kr 213. Bizarra bai, artaburuari udazkenean bezela, zuri ta beltz ta arre nondiknai agertzen zaiete. A Ardi 13. Udazkenean, ihesi doha / hegaztin ainhara beltza. Ox 109. Ango beroek eta udazkeneko eurite gaitzek. FIr 134. Udia jun zan, udazkena be / or dua iñes-iñeska. Enb 195 (137 udeazken). Oña dut ezarri udazkenean. Ldi BB 126. Udazkenean ala jalki oi / da sagar umo-alea. Or Eus 224. Zein ederra dan, an, bizitzaren udazkenean, kezkarik bako atsedena! TAg Uzt 280. Udazken bateko arratsalde goibel batez. Etxde JJ 273. Udazkeneko hotz berriekin. Zerb Azk 29. Aurtengo udazkenean. Txill Let 81. Baserritarrak udazkenian / lan egiñen iturria. BEnb NereA 226 (55 uda-azken). Udazkeneko paisajeari. Vill ( in Gand Elorri 16 ). Erlategiak udaberriz eta udazkenez soatsi bear dira. Ibiñ Virgil 107. Berrogei urte ditut atetan, / laster da uda azkena. Uzt Sas 189 (191 udazken). Uda azken huntako / ez banintzen gaizki. Mattin 51. Luze ta gaiztoa izan dek nere udazkena. Ataño TxanKan 21. Nik amabi-amairu urte nituala, udazken batean. JAzpiroz 38. Udazkena eldu ta mendirik mendi azpigarritan. Gerrika 156 (ib. 223 uda azken). Neguan hasi zuen udazkenean burutuko zuen ibilaldia. MIH 301.

v. tbn. Ub 186. GMant Goi 101. Jaukol Biozk 5. Etcham 44. Zub 101. Anab Usauri 82. Laux BBa 32. Lab EEguna 68. EA OlBe 60. Ol Prov 20, 4. Munita 51. JAIraz Bizia 15. NEtx Antz 22. Mde Pr 370. Basarri 163. MAtx Gazt 38. Azurm HitzB 27. Lasa Poem 62. Etxabu Kontu 116. Albeniz 16. Uda-azken: Zab Gabon 69. Iraola 137. Jaukol Biozk 82. JAIraz Bizia 24. Xa Odol 202. BAyerbe 35.
2. (B, Sal, R) Ref.: A; ZarHizt .
"Fin del verano" A.
UDAZKEN-ALDE. Otoño.
Baita urtero illabeteak igaro ere, udazken aldean batez ere. Ataño TxanKan 90. Udazken-aldeko fruitu, hegazti eta zomorroen [aitzindari izan ohi da] . MEIG I 254.
(Con -ra(t) o -rantz).Hacia el otoño, en otoño.
Eta orra nundik jakin eben guztiak Zingulin-en ezkontzegunaren barri, an udazken alderantz-edo. Erkiag Arran 20. Hasi zirela uda azken alderat artzain beste baten egiten. Xa Odol 233. Udazken aldera, berriz, naiko gaztaña izaten baigenun. Ataño TxanKan 191. Udazken aldera, pruitua asten denean. Ostolaiz 53.
UDAZKEN-AMAIERA. Finales de otoño.
Udazken amaierako eguntto bat zen. Lasa Poem 117.
UDAZKEN-HASIERA. Principios de otoño.
Europan negu-azkenetan ziran sasoian, Ameriketan udazken-asiera zuten. NEtx LBB 73.
UDAZKEN-HATSARRE. Principios de otoño.
Ta udazken-atsarreko goiz batean / esnatu nadi Yainkozko Betean! Ldi BB 132.
UDAZKEN-BURU. Finales de otoño.
Negu-mineko hotzikara hezur-muinetan nabaitzen badu ere, adierazi nahi digu zein diren goxo oraindik udazken-buruko egun epelak, bere laburrean zein eder. MIH 318. (se refiere metafóricamente a la edad de una persona)
UDAZKEN-EGUN. Día de otoño.
Udazken-egun batez, oso goiz. NEtx Antz 137.
UDAZKENEKO ZIZA. "Udazkeneko susak (Clitocybe geotropha), erdarazko 'platera'" SM EiSet 323.
UDAZKEN-GIRO. "Tiempo atmosférico durante el otoño" Asp Leiz.
UDAZKEN-HONDAR. Finales de otoño.
Egoaize epelak udazken ondarreko (azkeneko) gauaren gordintasuna baretzen du. Etxde JJ 43.
UDAZKEN-PARTE. Otoño, época de otoño.
Giro apartean, / batipat neguan da / udazken partean. Insausti 284.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper