OEH - Bilaketa

377 emaitza hotz bilaketarentzat

Sarrera buruan (54)


Sarrera osoan (323)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
kiskil.
tradizioa
Tr. Usado por Oihenart y por autores septentrionales (no suletinos) a partir de mediados del s. XIX; al Sur lo hallamos en Etxaide.
sense-1
1. (L-ain, BN-baig-lab, S; O-SP 223 (-ill), VocBN , Dv, H (+ -ill)), kixkil (S; VocBN , Dv, H (+ -ill)), kixkila, kizkil (kh- SP), giskil (-ill O-SP 223) Ref.: A; Lh (kixkil); Satr VocP .
(Aplicado a personas). Mezquino, despreciable; pobre. "Un malotru, couvert de haillons" O-SP 223. " Khizkilla, chétif, pauvre (O)" SP. " Kiskil, terme de mépris qu'on adresse à une personne forte ou de grande corpulence" VocBN . " Kixkil, terme de mépris qu'on adresse à une personne de petite taille" Ib. "Mauvais drôle" Dv (que cita a O). "Au fig. il se dit de personnes dignes de mépris (O). En termes injurieux et de mépris. Khen hakit aldaketarik, kiskila, ôte-toi de près de moi, saligaud, mauvais drôle. Haur kixkila, enfant insoutenable" H. "Mezquino, raquítico (O)" A. " Kiskil (L), villano, canalla" Ib. "Que hace charradas" Satr VocP. Azkue da además "kizbil, mezquino, pobre", citando a Pouvreau, pero en éste sólo se encuentra khizkil. Cf. Lf Murtuts 12: "Itsasun bazen gizon bat, sortzez Xuberotarra eta Kixkil erraiten ziotena". v. kiskilsa.
Neskatoa ez motila, ez aberatsa ez kiskila. 'Trop chétif' . O Pr 333. Jourdan zuten beraz hautatu aintzindaritzat [...] gizon kiskil eta gaixtoek. Elsb Fram 85. Ixil hadi, kixkila! Zby RIEV 1908, 759. Kargudun kixkil, oro zangoen azpian ezarri nahi zituztenek. HU Aurp 154. Othien, emazte maitea, kixkil bat dun hire semea. Prop 1898, 132. Hor lazo zena, hemen ere lazoago da, hor xirxil, hemen kiskil, hor arin, hemen libertin. " Le mauvais devient méchant" . Darthayet Manuel 424. Mugazain kixkila batek oihu egiten dio. Zerb Artho 499. Orai duka etxean sartzeko tenorea, hordi tzar bandila? Hunaraino senditzen deat arnoa, kiskila! Barb Sup 73. Apho kixkila! Jin dadila jin Oihanburura! Ib. 84. Gaztetasuna hihauri joan baitzaik segur, gehiago ikusiko ez dukana, daut adiarazten [...] trufari kixkil batek. JE Ber 57. Kaputxin kixkil sorgin bat zer nahi erranka. Lf Murtuts 6. Izatez azaluts kiskillak (miserables hipócritas) [dittuk oiek] . Etxde AlosT 71. Gizon kiskil ura. Ib. 82. Milla deabru! Nor izan ote duk urde kiskil ori? Etxde JJ 46. Zer ari hiz no hor etzanik? Kixkila! Itsusia! Xuti hortik eta ar lanean! JEtchep 21.
azpiadiera-1.1
(Aplicado a cosas o animales). De poco valor, insignificante; mezquino, despreciable. "Chose de peu de valeur, de rebut, [...] haillon, etc. Zernahi gauza kiskil on zaizko iaunzteko " H.
Guti aphaintzen dituzte errainak. / [...] Etxetan ere ezda hainitz fantesia, / kanpo ala barnetan kixkil lan guzia. Hb Esk 75. Xinaurri lepho-mehe, itxusi, kiskila. Dib (ap. DRA ). Egun hotz batez abar kixkil bat nuen baratzean sartu. Ox 173. "Gizon tresna"! Hitz horrekilan izendatzen ginuen Eskual-Herrian gizonxkila zerbait, kixkila, entherka, aise mokokaria. SoEg Herr 20-10-1960, 1. De Gaullek kario paga dezazke noizean noiz eman diozkaten elhe-xixta kixkilak! SoEg Herr 14-9-1961, 2. Ni ere ez naiz sortu aingeru umila, / nitan da gizonaren kitzika kiskila; / betidanik harekin borrokan nabila. Xa Odol 251.
sense-2
2. (H), xixkil (H), kixkail, xiskil (H). "Branche sèche tombée d'un arbre. Su gaitzat kiskilla biltzea, ramasser du tronche sèche pour combustible" H.
Etxeko xixkilak hemen eman behar zintuzke [...]; ta hala ez naukake nere-nere khonduko dudan ganbara batentzat, bainan abartegi batentzat. "Les fagots" . Birjin 474. Zeren khea bezala iraungi baitira ene egunak, eta xixkila bezala idortu ene hezurrak. Dv Ps 101, 4 (Ur abar, Ker, BiblE txingar). Khausitu zuen muthiko ttipi bat kixkail edo abar-txotx zama bat zeramala. Ducq 22. [Harrien] erdian sartzen du xixkil ahur bat, [...] eta sua phizten. Prop 1900, 60. Xixtapur edo xixkillen biltzea. Prop 1909.
sense-3
3. "(G-bet), bellota de roble que gira como un trompo, a poca velocidad que se le imprima y es muy saltón como la goma" A.
azpisarrera-1
HARRI-KISKIL. v. harri.
kiskil
<< kilimiliklik 0 / 0 klaskaka >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper