OEH - Bilaketa
376 emaitza hotz bilaketarentzat
Sarrera buruan (54)
- hotz
- HOTZ-HOTZ (hotz)
- AITADER HOTZ (aitader)
- ALFER HOTZ (alfer)
- ASKARI HOTZ (1 askari)
- ATZE HOTZ GELDITU (2 atze)
- BARAU-HOTZ (barau)
- BATAIO HOTZ (bataio)
- BIHOTZ-HOTZ (bihotz)
- BIZKARREKO HOTZ (bizkar)
- BOTATZE HOTZ (botatze)
- BUSTI-HOTZ (busti)
- EPEL HOTZ (epel)
- EZ HOTZ ETA EZ BERO (hotz)
- GERRA HOTZ (gerra)
- GERRIETAKO HOTZ (gerri)
- HANKETAKO HOTZ (hanka)
- HAUR HOTZ (haur)
- HEGAZTI HOTZ (hegazti)
- HEZUR-HOTZ (hezur)
- HIL-HOTZ (1 hil)
- HIL HOTZ (hotz)
- HOTZ ARI IZAN (hotz)
- HOTZ-BEGI (hotz)
- HOTZ-BERO (hotz)
- hotz-bero
- HOTZ-BEROA EGIN (hotz-bero)
- HOTZ-BEROAN (hotz-bero)
- HOTZ-BEROAN ZAINDU (hotz-bero)
- hotz-beroka
- hotz-berokatu
- HOTZ-BEROTAN EGON (hotz-bero)
- HOTZ EGIN (hotz)
- HOTZ EGON (hotz)
- HOTZ-EGOSI (hotz)
- HOTZ-EGOSIAN (hotz)
- HOTZ EKARRI (hotz)
- HOTZ ETA MOTZ (hotz)
- HOTZ ETA MOTZ (motz)
- HOTZ-HORMATU (hotz)
- HOTZ-HOTZA (hotz)
- HOTZ HOTZEAN (hotz)
- HOTZ-HOTZIK (hotz)
- HOTZ IZAN (hotz)
- HOTZ-IZERDITAN (hotz)
- HOTZ MIN (hotz)
- HOTZ MINDU (hotz)
- HOTZ SAMAR (hotz)
- HOTZ SAMARREAN (hotz)
- ITURBURU-HOTZ BAT (iturburu)
- IZERDI HOTZ (izerdi)
- ODOL HOTZ (odol)
- SUKALDE HOTZ (sukalde)
- UMORE HOTZ (umore)
Sarrera osoan (322)
- 2 abartu
- abegiar
- 1 abendu
- abia
- aditze
- agintari
- agur
- ahal
- ahul
- ai(t)-
- aitader
- aitzin
- akidura
- alabadere
- alaitu
- aldamio
- aldarte
- aldatu
- 1 aldika
- aldikatu
- alditxartu
- alfer
- 1 aments
- amiñi
- amurusia
- anekatu
- apiril
- 2 aran
- argi
- argilatu
- ari izan
- armatu
- 1 aro
- arraizia
- arrapiztu
- arras
- arrautza
- arriskutsu
- arto
- artoski
- 1 askari
- asko
- aspaldi
- aspre
- 1 asti
- 1 ate
- atxeter
- 2 atze
- 2 aurki
- axolagabe
- babazuza
- babes
- badere
- 1 baita
- 1 balde
- baleiutu
- baratu
- barau
- barne
- 2 baso
- bataio
- bazkari
- behako
- beharazi
- 1 behatu
- behe
- behiala
- behin
- 1 beira
- belaunikatu
- beldar
- beltz
- 2 ber
- berdin
- bero
- 1 beroki
- 2 beroki
- beronez
- berotu
- berresan
- bertso
- bete
- bezain
- bihotz
- bihotzerre
- biltzar
- biltze
- biluzgorri
- biluztasun
- bipil
- bitore
- bitxikeria
- bizkar
- bizkarrezur
- bortitz
- 1 bortu
- 1 bortxa
- bost
- 1 bota
- botatze
- bruma
- bul-bul-bul
- burgoratu
- burrunbatsu
- busti
- 1 buztin
- 1 dar-dar
- 1 dardara
- deboziogabe
- dela
- 1 denda
- dildira
- ebakigia
- edan
- egarri
- egin
- eguraldi
- ekoiztu
- elur
- endemas
- epel
- erdiragarri
- eremu
- erhotz
- erokeria
- 1 erreka
- errekortsu
- esperantza
- estakuru
- estalgarri
- etxeño
- euri
- ezaxolatu
- ezeriaka
- 1 ezin
- gabe
- gain
- galdu
- 1 gau
- gaupe
- gazitu
- gehien
- gerla
- gero
- gerra
- gerri
- gibelatu
- godale
- gogo
- goitikatu
- goraka
- gordin
- gose
- goxatu
- goxoño
- gramo
- grosier
- 1 gur
- haize
- hanka
- hantarazi
- harri
- 1 hartu
- haur
- hausnar
- hazil
- hegazti
- herabe
- heriosuhar
- hertsatu
- hezur
- 1 hil
- hilotz
- hogei
- 1 horma
- hormagarri
- hormatsu
- hots
- hotx
- hotxarri
- hotzalde
- hotzarazi
- hotzautsi
- hotzerre
- hotzikara
- hotzil
- hozbero
- hozgarri
- 2 hozki
- hozkortasun
- hozkortu
- hozmindu
- hoztasun
- hoztu
- hoztxo
- hullan
- 1 huts
- hutsaldu
- ibilkoi
- idor
- idortetsu
- 1 iduri
- iduripen
- ikaragarri
- inoiz
- 1 irakin
- iturburu
- iturri
- iturrotx
- itxura
- itzulikatu
- izan
- izerdi
- izotz
- izualdi
- jaikitze
- janaldi
- jelatu
- kalapitari
- kanbor
- kanderailu
- kargulant
- karroindu
- kikilgarri
- kilimiliklik
- kiskil
- klaskaka
- korri
- 2 koska
- labur
- lagun
- laketu
- landa
- 1 laxo
- lazkura
- lekuko
- litro
- mafrundigarri
- 1 maiz
- mingar
- motz
- murritz
- mutiri
- 1 nagi
- nagitu
- nahi izan
- 1 nahiz
- negu
- nola
- odol
- odolotz
- omen
- ongi
- ontziketa
- orduan
- ortoztu
- osmin
- osoki
- ostraka
- otzamar
- ozmin
- pailardiza
- pariatu
- partida
- pasatu
- patako
- pil-pil
- poz
- pulunpakari
- sagartze
- sasizoko
- sasoi
- sobera
- soinulari
- 1 su
- sudur
- suiltara
- sukalde
- sumindu
- 1 tapa-tapa
- 2 tartalo
- terral
- terrestatu
- toldetu
- 1 trabes
- ttulun-ttulun
- turburarzun
- tustarazi
- udazken
- umore
- umorotz
- ur
- urdin
- urintsu
- urrekara
- urtarril
- 1 urte
- urtsu
- usain
- usokagia
- uste izan
- 1 uxaldu
- uzkurtu
- uztar
- xehekeria
- 3 xeheki
- xerriki
- xoil
- xumetto
- xuritu
- zabal
- zikirabelar
- zilarbizi
- zital
- zola
- zorrotz
- zotz
- 1 zurrun
- zurruta
- zurubi
- zut
- zutitu
goiburua
goxatu.
sense-1
1.
(B, BN-lab; H)
Ref.:
A;
Gte Erd 86.
Suavizar(se), aplacar(se), mitigar(se), calmar(se), aliviar(se) (una pena, dolor, penitencia, obligación...); acariciar; mimar, complacer; deleitar, hacer gozar. "Usité pour exprimer l'action de couvrir de toute part, arranger le plus agréablement possible, un enfant en son lit, le border" H. "1.º aliviar, adormecer. Mina goxatu zak (BN-lab), su dolor ha disminuido. 2.º (BN-lab), se dice de un niño que se acuesta y se hace acariciar sobre las rodillas de la madre (voc. puer.)" A. "Goxatu du denbora (B)" Gte Erd 86 (junto a sobera eztitu du, goititzen ari du, etc., de otras zonas).
Eta nere gorphutza aphur bat goxa baneza ere, ez gerthuki ez niozoke atsegin egin nere bihotzari. "En soulageant mon corps". Birjin 594. Samintasunak, berak goxatzen ditu. AA III 305. [Pitxerretik edaten] zintzurrak goxaturik. Barb Sup 126s. Bainan, / mainan, / phereka, / mereka, / hain arthoski goxatua, / zen bezala, mainatua / mandoak bere burua / zaukan [...] / sobera / gora! Ox 96. [Lehoiak] ikusia du zimino lerroa; / jadanik hasi zaio goxatzen zorroa. Ib. 130. [Basatxoria,] goxatuko auana kantari. 'Te obsequiará con su canto'. Mok 22. Eskalapoinak / [...] ile-galtzerdiekin / behar tut goxatu. Etcham 71. Nexkak sagartxoriak biguinki lore-pitxidun zapikoan goxatu orduko. 'À peine celle-ci arrange les (oiseaux) bien délicatement'. Or Mi 23. Ez zezala uste [...] itzakin goxatuta zeukala. Anab Usauri 58. Hemen, bederen ezkerreko alderdiak goxatzen dauku begia. JE Ber 39. Ene bihotzak bederen zure minak goxa bitza. Iratz 175. Begi hori goxatzen, argitzen [zen] elgarri so ginelarik. Ib. 171. Arek dit agoa / apur bat goxatzen. "Endulza". Or Poem 517. Gogaia goxatuz. "Acariciando el pensamiento". Ib. 529. Aldien aldiak goxatu du neure zauria. Or Aitork 82. Denbora da goxatu, lanoak urratu ta urrundu. Herr 28-3-1960 (ap. DRA ; la ref. es incorrecta). Arrangura horien burutik ateratzeak on egiten dautala. Bihotza goxatzen norapait. JEtchep 71. Soinu eztiek beharriak goxatzen ziozkaten. Ib. 115 (v. tbn. en contexto similar Zub 19, Or QA 103). Neska txikiak bere panpiña maitekiro goxatzen duen bitartean. Vill Jaink 133. [Zoriona] zoritxar ikaragarri bat [...] amets zoroekin goxatua. Ib. 143. Nortan goxatzen ote ditu oinazeak, / bere amarik ez duen dohakabeak? Xa Odol 299. Gure azken urteak goxatzeko, ama ta biok i azitzen ez gaituk alperrik nekatu! Ataño TxanKan 12. Gerrikoaren epelak belarri-ertzak goxatu egiten omen zituen. Zendoia 187. Otsaileko hotz biziak batere goxatzen hasiz geroz. Larre ArtzainE 34.
v. tbn. JAIraz Bizia 26. En DFrec hay 8 ejs.
Suavizar(se), aplacar(se), mitigar(se), calmar(se), aliviar(se) (una pena, dolor, penitencia, obligación...); acariciar; mimar, complacer; deleitar, hacer gozar. "Usité pour exprimer l'action de couvrir de toute part, arranger le plus agréablement possible, un enfant en son lit, le border" H. "1.º aliviar, adormecer. Mina goxatu zak (BN-lab), su dolor ha disminuido. 2.º (BN-lab), se dice de un niño que se acuesta y se hace acariciar sobre las rodillas de la madre (voc. puer.)" A. "Goxatu du denbora (B)" Gte Erd 86 (junto a sobera eztitu du, goititzen ari du, etc., de otras zonas).
Eta nere gorphutza aphur bat goxa baneza ere, ez gerthuki ez niozoke atsegin egin nere bihotzari. "En soulageant mon corps". Birjin 594. Samintasunak, berak goxatzen ditu. AA III 305. [Pitxerretik edaten] zintzurrak goxaturik. Barb Sup 126s. Bainan, / mainan, / phereka, / mereka, / hain arthoski goxatua, / zen bezala, mainatua / mandoak bere burua / zaukan [...] / sobera / gora! Ox 96. [Lehoiak] ikusia du zimino lerroa; / jadanik hasi zaio goxatzen zorroa. Ib. 130. [Basatxoria,] goxatuko auana kantari. 'Te obsequiará con su canto'. Mok 22. Eskalapoinak / [...] ile-galtzerdiekin / behar tut goxatu. Etcham 71. Nexkak sagartxoriak biguinki lore-pitxidun zapikoan goxatu orduko. 'À peine celle-ci arrange les (oiseaux) bien délicatement'. Or Mi 23. Ez zezala uste [...] itzakin goxatuta zeukala. Anab Usauri 58. Hemen, bederen ezkerreko alderdiak goxatzen dauku begia. JE Ber 39. Ene bihotzak bederen zure minak goxa bitza. Iratz 175. Begi hori goxatzen, argitzen [zen] elgarri so ginelarik. Ib. 171. Arek dit agoa / apur bat goxatzen. "Endulza". Or Poem 517. Gogaia goxatuz. "Acariciando el pensamiento". Ib. 529. Aldien aldiak goxatu du neure zauria. Or Aitork 82. Denbora da goxatu, lanoak urratu ta urrundu. Herr 28-3-1960 (ap. DRA ; la ref. es incorrecta). Arrangura horien burutik ateratzeak on egiten dautala. Bihotza goxatzen norapait. JEtchep 71. Soinu eztiek beharriak goxatzen ziozkaten. Ib. 115 (v. tbn. en contexto similar Zub 19, Or QA 103). Neska txikiak bere panpiña maitekiro goxatzen duen bitartean. Vill Jaink 133. [Zoriona] zoritxar ikaragarri bat [...] amets zoroekin goxatua. Ib. 143. Nortan goxatzen ote ditu oinazeak, / bere amarik ez duen dohakabeak? Xa Odol 299. Gure azken urteak goxatzeko, ama ta biok i azitzen ez gaituk alperrik nekatu! Ataño TxanKan 12. Gerrikoaren epelak belarri-ertzak goxatu egiten omen zituen. Zendoia 187. Otsaileko hotz biziak batere goxatzen hasiz geroz. Larre ArtzainE 34.
v. tbn. JAIraz Bizia 26. En DFrec hay 8 ejs.
sense-2
2.
Endulzar.
Azukreak fruta samiñak goxatzen dituan eran. AA III 305. Laurden bat sukrerekin litre agordientaren, hirur itze, zenbet zitron [...] eta kanella puxka bat. Utz zazu goxatzerat hamabortz egun. ECocin 50.
Azukreak fruta samiñak goxatzen dituan eran. AA III 305. Laurden bat sukrerekin litre agordientaren, hirur itze, zenbet zitron [...] eta kanella puxka bat. Utz zazu goxatzerat hamabortz egun. ECocin 50.
azpiadiera-2.1
+
goxotu.
Dar gusto; condimentar, aderezar.
Goseak goxotzen du guzia. LE Urt 79. Gatz eta perrexilean hain ederki goxatu itxainak! Barb Sup 70. [Txistor] puskat erosi nuen / goxatu koipez aosapaia. EA OlBe 18. "Ttotta" atsegiñez abo-sapaia goxatuz. Etxde JJ 203. Eta gatz ortaz ninduten goxatzen amaren sabeletik ara. "Condiebar eius sale iam". Or Aitork 23. Arnoa urthek goxatzen; bainan bihotza usu denborak minkortzen. SoEg Herr 22-12-1960, 3.
v. tbn. Or Eus 138.
Goseak goxotzen du guzia. LE Urt 79. Gatz eta perrexilean hain ederki goxatu itxainak! Barb Sup 70. [Txistor] puskat erosi nuen / goxatu koipez aosapaia. EA OlBe 18. "Ttotta" atsegiñez abo-sapaia goxatuz. Etxde JJ 203. Eta gatz ortaz ninduten goxatzen amaren sabeletik ara. "Condiebar eius sale iam". Or Aitork 23. Arnoa urthek goxatzen; bainan bihotza usu denborak minkortzen. SoEg Herr 22-12-1960, 3.
v. tbn. Or Eus 138.
azpiadiera-2.1.1
Euskal-gozoz goxa zaizten, ikas doi bat Euskara.Iratz 155.
sense-3
3.
(Aux. trans.).
Gozar de, disfrutar (de).
v. gozatu.
Lekhu hetan aphurtto bat trikatu behar dela, han errana dena ongi gogoan hartzen eta goxatzen. Dh 105. Egun eder hauk gazteek baino gehiago goxatzen ditugu. Zub 121. Ondorengo itzak eskeintzen dizkitzut, zureak beti gogoan goxatuz dauzkatala. (Interpr?). JAIraz Bizia 5. Nere betetasun au bakardadean goxatzera. Txill Let 62. Atzoko zoriona gaur dinat zinez goxatzen. JEtchep 70.
Lekhu hetan aphurtto bat trikatu behar dela, han errana dena ongi gogoan hartzen eta goxatzen. Dh 105. Egun eder hauk gazteek baino gehiago goxatzen ditugu. Zub 121. Ondorengo itzak eskeintzen dizkitzut, zureak beti gogoan goxatuz dauzkatala. (Interpr?). JAIraz Bizia 5. Nere betetasun au bakardadean goxatzera. Txill Let 62. Atzoko zoriona gaur dinat zinez goxatzen. JEtchep 70.
sense-4
4.
(Aux. intrans.).
Gozar, disfrutar, regocijarse.
Zaude goxatzen, llilluraturik. AA II 142. Hantxet ziren ostatuan [...] goxara goxatzen. Barb Sup 167. Goxa giten orai bedereen ittan bat! JE Ber 101. Amatto baten altzoan goxatu zaizten guziak. Iratz 101. Bai eta ni belauniko / Jaunarekin goxatzen. Ib. 20. Gure herritarrekin ongi goxatzerat utzi nahi gintuztela. Zerb Gerlan 90. Egon [...] atsegin edo protxu zerbait arkitzen dutaño, [...] ondo goxatu nadin arte. Or QA 155. Garratoin eta urtxintxak ederki goxatzen ziren [...] Jainkoaren lorian. JEtchep 48. Usoak artu aitzaki / eta libratu egoki, / goxatzen gera ederki. Olea 270. Txori guziak goxatzen dira / udaran plaia-ertzian. Uzt Noiz 64. Nahi hukek alegeratu, goxatu, bakea jastatu. Larz Senper 108. Egungo bazkarian goxaturik ontsa. Larre ArtzainE 350.
Zaude goxatzen, llilluraturik. AA II 142. Hantxet ziren ostatuan [...] goxara goxatzen. Barb Sup 167. Goxa giten orai bedereen ittan bat! JE Ber 101. Amatto baten altzoan goxatu zaizten guziak. Iratz 101. Bai eta ni belauniko / Jaunarekin goxatzen. Ib. 20. Gure herritarrekin ongi goxatzerat utzi nahi gintuztela. Zerb Gerlan 90. Egon [...] atsegin edo protxu zerbait arkitzen dutaño, [...] ondo goxatu nadin arte. Or QA 155. Garratoin eta urtxintxak ederki goxatzen ziren [...] Jainkoaren lorian. JEtchep 48. Usoak artu aitzaki / eta libratu egoki, / goxatzen gera ederki. Olea 270. Txori guziak goxatzen dira / udaran plaia-ertzian. Uzt Noiz 64. Nahi hukek alegeratu, goxatu, bakea jastatu. Larz Senper 108. Egungo bazkarian goxaturik ontsa. Larre ArtzainE 350.
sense-5
5.
(Uso sust.).
Atracón de dulce.
Ai zer goxatua artu zuten gurean! Goxo-zale amorratuak dituk! Ataño TxanKan 159.
Ai zer goxatua artu zuten gurean! Goxo-zale amorratuak dituk! Ataño TxanKan 159.
azpisarrera-1
GOXA-GOXA EGIN.
--Pagatuko dizkitzudala erreal guziak, bata-bestearen gaiñean eta goxa-goxa egiñak. --Usai gozotan goxatze ori barkatzen dizut. "Sahumados". Berron Kijote 61.
--Pagatuko dizkitzudala erreal guziak, bata-bestearen gaiñean eta goxa-goxa egiñak. --Usai gozotan goxatze ori barkatzen dizut. "Sahumados". Berron Kijote 61.
azpisarrera-2
GOXATUAREN GOXATUZ.
Begiak, goxatuaren goxatuz, bihotzaren beraztea baitzitaken. JE Ber 63.
Begiak, goxatuaren goxatuz, bihotzaren beraztea baitzitaken. JE Ber 63.
goxatu
-
goxatu....
-
1. (B, BN-lab; H) Ref.: A; Gte Erd 86. S...
-
2. Endulzar. Azukreak fruta samiñak gox...
-
+ goxotu. Dar gusto; condimentar, aderez...
-
3. (Aux. trans.). Gozar de, disfrutar (d...
-
4. (Aux. intrans.). Gozar, disfrutar, re...
-
5. (Uso sust.). Atracón de dulce. Ai ze...
-
GOXA-GOXA EGIN. --Pagatuko dizkitzudala ...
-
GOXATUAREN GOXATUZ. Begiak, goxatuaren g...
<< gose 0 / 0 goxoño >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
