(En casos locales de declinación, en sing.).
(En, de, a, etc., la) noche; (fig.) (en, de, etc., la) oscuridad.
Hunkiz argiratzeko gaupetik itsuak.
Ox 67.
Gaberik gabeen-gaupean bai'ago.
'Pues que la noche sufres de una atroz privación'.
Ldi BB 82.
Oherat gabe, gaupean eta ixil ixila.
Iratz 160.
Gaupetik oihuz nagola.
Ib. 127.
Gaupean zaitugu-ta [= 'estás ciego']
.
Zait Sof 67.
Aidoneu! Aidoneu! gaupekoen errege orri!
Ib. 150.
Gaupean, neska julis alai ta daldaxekin jolastu.
Erkiag BatB 171s.
Oi gaupean kanposantua.
Azurm HitzB 55.
azpiadiera-1.1
(Con demostrativos, adjetivos, etc.).
Noiz gaitu joanen gaupe hautarik Piztearen goiz ederrak?
Iratz 150.
Gaupe hotz huntan.
Ib. 174.
azpiadiera-1.2
(Como sust. pleno).
Noche.
Gaupeak urra ditzatan.
Iratz 137.
Elhur, iphar-haize, gaupe hodeizu / hor dituzu.
Mde Po 71.