Harremana

    OEH - Bilaketa

    376 emaitza hotz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (54)


    Sarrera osoan (322)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    estakuru.
    tradizioa
    Tr. Documentado en autores septentrionales desde principios del s. XVII (cf. estakuru gabe ya en Leiçarraga). Tartas y Maister emplean la forma estakuria , con -a constitutiva. Hay estakulu en Prop y en unos versos bajo-navarros de principios del s. XX. Al Sur emplean estakuru Azkue y Erkiaga. En DFrec hay 4 ejs., septentrionales, de estakuru.
    sense-1
    1. (S ap. Lrq ; VocBN , Gèze, Dv, H); estakulu; estakuria.
    Defecto, falta, tacha; motivo de reproche; culpa. "Estakururik eztu ene zaldiak, mon cheval n'a pas de défaut. Bakhotxak baditu bere estakuruak: chacun a ses infirmités, indispositions" H. v. aitzakia, erraiteko.
    Zirentzat xahu estakuruz. O Po 17. Falta eta estakuria <estakh-> ezta hartan. Tt Onsa 153. Egin eztien gaitz edo eztien estakürü bat lagünari eratxikiz. CatLan 97. Hutsak edo esthakuriak. AR 114. Menüser [...] lan güti egilia! / Dena gaxki egin eta zurak dü estaküria. Etch 304. Aditzerat eman dut haur batek badituzkela bere amaren eritasunak edo estakuruak. Elsb Fram 155. Zuzen ote da, hersturan girelakotz, estakuru guziak oro zergen gain emaitea? HU Zez 65. Uste duzun baino pollitago zirela; konkor izaitea eta horiek [...] estakuru ttipiak dira. Lf Murtuts 25. Haatik, estakuru hortaz lekorean, gogoa betetzen zion haren haizkora-jokuak. Mde Pr 136. Ba zituen bere estakuruak, guk denek ditugun bezala. Etchebarne 110.
    v. tbn. Bordel 67. Dv y Leon Lc 1, 6. JE Med 128. JEtchep 99. Ardoy SFran 58. Erkiag Arran 127.
    2. (AN-erro, L, B, Sal, S, R-uzt; O VocP, SP, Ht VocGr, Lar, Arch VocGr 193, VocBN, Gèze, Dv, H), estakulu (A), estakuria. Ref.: A (estakuru, estakulu); Lrq. Excusa, pretexto. "Estakuruz, estakuruzkoa" SP. "Ez duzu zeren har holako estakururik, vous n'avez pas à vous couvrir de semblable prétexte" Dv. Azkue cita además erróneamente s.v. estakulu un ej. de la 1.a ed. de Axular donde se lee estakuru (v. ej. infra).
    [Ardiats diezadazu grazia] konfrarian irauteko sainduki / niholako estakuruz illkhi gabe arinki. EZ Man II 66. Edireiten ditugu bada guk ere okhasinoak, desenkusak, estakuruak, atxakiak eta itzurpideak bekhatutan egoiteko. Ax 51 (V 33). Estakuria hartan, bolerian bizi baitira. Tt Arima 100. Aitzekia edo estakuru ederren azpian. He Gudu 69. Izan dire [...] gabetuak beren tratamenduaz erretor batzu, estakururik arinenez. Elsb Fram 160. Agorrilaren 10ko erreboluzioneak, beste estakuru batean, gauza bera zuen xerkhatzen. Ib. 96 (81 estakuru hortan bildu ziren; cf. infra ESTAKURUAN). Udan bero dela, neguan hotz, oro estakuru gira [...] horri buruz. HU Zez 184. Erriko ofizialek / Badituzte estakuliak, / Kontratistek zarri diuzte / Garbi beren buriak. (1919). LuzKant 77. Haurrari ohakoan frantsesez mintzatzen, estakurutzat emanez eskuara ez dela deustako. JE Ber 38 (v. tbn. en contextos similares estakurutzat eman en HU Zez 27; estakurutzat ekarri en Mih 86, MarIl VIII; estakurutzat hartu en Lg I 311). Hau [...], hura ez dakigu nungo xerriaren eriarazlea zela, eta mila holako estakururentzat, zenbat eta zenbat jende gaixo etzuen hilarazi. Zerb Azk 94. Zertako etorria niz ni hunat? Sos egiterat? Ez da besterik. Ez dut estakururik sosa baizik. JEtchep 72. Bisita estakuru, egin ditake tratu. EZBB I 72. Mutikoak estakuru ederra
    zuen ez zakiela irakurtzen. Larre ArtzainE 105.
    v. tbn. O Po 11. SP Imit IV 10, 4. ES 151. Lg II 158. CatLan 4. Egiat 212. Dh 133. Dv LEd 3. Arb Igand 83. Laph 24. Lh EEs 1915, 243. StPierre 11. Leon Imit III 46, 1. Mde Pr 136. Xa Odol 123. Ardoy SFran 48. Estakuria: Mst XXI. Estakulu: Prop 1876-77, 51 y 69.
    sense-3
    3. + estakura (Sal ap. A). Obstáculo.
    Amerikanoen Weltpolitik ongarriarentzat traba eta estakuru diren huskeriak. MEIG VIII 35.
    azpisarrera-1
    ESTAKURUAK ESTAKURUTEGI. Con todos sus defectos, pese a sus defectos.
    Aitortuko dut [...] ez zitzaidala hanbat laketu [liburu hori] [...]. Egungo egunean, estakuruak estakurutei, ezagutzen diot, erakaspenez bertzalde, jainu, indar, argi eta bizi. Lf ELit 202.
    azpisarrera-2
    ESTAKURUAN (Con -lako, -t(z)eko, gen. o part.). Con el pretexto, con la excusa de. "Gaxtaginak atzeman estakuruan (BN-lab)" Gte Erd 28.
    Davitek berehala gaztiatu zioen Joab, bere armadetako aitzindariari, egortzeaz Uri haren gana, gerlako berrien yakiteko estakuruan. Lg I 305. Eztezala nihork bere burua lausenga [...] gizon seinduekin dihardukalako estakuruan. Dh 73. Ezen emazte alhargunen onthasunak iresten ditutzue, othoitz luzen egiteko estakuruan. TB Mt 23, 14 (He atzekian, Echn aitzakian, Hual pretestorekin). Debekatu dituzte [prosesioneak] [...] karrikak piaianter hutsik uzteko estakuruan. Elsb Fram 162. Etxerat goizik heltzeko estakuruan, mezarik gabe lotzen dire bideari. Arb Igand 101. Errepublikaren azkartzeko estakuruan [...] ororen orotan nahasteaz. HU Aurp 137. Frantsesa behar baitezpada, bertzek ere hala dutelako estakuruan. Ib. 203. Zigarreta baten estakuruan [baratzea noiztenka] . JE Bur 115. Gaxtaginak atzeman estakuruan. Larz Senper 22. Eskolatik goizik alde egina eta ardura ait'amen bixtatik urrun bizi ardien estakuruan. Xa Odol 37.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Aprovechando.
    Espartin-egileen gainera, edo espartin-egiteko estakuruan, ez dakit xuxen, bazen Mauleko karrika nausian pilota egilea. Larre ArtzainE 144.
    azpisarrera-3
    ESTAKURU BILATU. Reprochar.
    Lozale zen hau [Marcelle] eta estakuru billatu ohi zion senarrari, ametsetan hitzegin eta esnatzen zuela hotsez. Mde Pr 149.
    azpisarrera-4
    ESTAKURU EMAN. a) Culpar; reprochar. "Estakuru ematea, reprocher. Estakuru eman darot, il m'a reproché" Ht VocGr 417. "Estakuru ematen dio ene behiari ile latza duela, il attribue par défaut à ma vache la rudesse du poil" Dv.
    Biñer batek bestiari / estakürü eman nahi. 'Trouver des défauts'. Etch 306.
    b) Poner como pretexto.
    Diru eskasia duk eman estakuru, / ekarriko ote dauk sekulan sosegu? Xa Odol 201.
    azpisarrera-5
    ESTAKURU-MESTAKURU. Valiéndose de pretextos, de excusas.
    Estakuru-mestakuru, etziren lan horri uztartu delako etxejaunak. GAlm 1932, 51. (ap. DRA)

    estakuru

    estakuru
    << esperantza 0 / 0 estalgarri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper