Harremana

    OEH - Bilaketa

    376 emaitza hotz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (54)


    Sarrera osoan (322)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 dar-dar.
    sense-1
    (V, G, BN; Mg PAbVoc, Añ, VocCB ); dal-dal (BN, S, R; Urt V 141); dar-dar-dar; dart-dart (V); dardart (A DBols); dardal (G); dal-dal-dal Ref.: A (dart-dart, dardal, daldal); Iz ArOñ; ZestErret .
     Temblando; vibrando. "Dardaria [...]. Otzak dardar nabil" Mg PAbVoc. "Tiritar, (c.) otzikara, dar dar egon" Añ. "Ikaraz dardar, estremeciéndose de temblor, temblando de miedo. Otzak dardar nabill, estoy temblando de frío" VocCB . "Onomatopeya que indica temblor" A. v. DARDARAZ. Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII; los autores septentrionales y el alto-navarro Lizarraga usan dal-dal(-dal).
    Dardar ikara dabiltza. Cb Eg II 143. Aitak, ikusirik [aurra] zegola ikar ikar dal dal dal, erraten dio. (24). LE-Ir. Ez, etzirudian ezpada trumoia / edo lurra zala dar-dar. Zav Fab, RIEV 1907, 542. Nun botatzen duben ankaz gora, esan bezela, dar-dar, lau ankak gora aldera zitubela. Sor Bar 74. Mendiak dar-dar, aitzak lokaka, / Euskel-erria ikara. AB AmaE 10. Ipinteko dar, dar, dar, / Infernu guztia. Ib. 180 (132 dardar). Artzain gaizo hori ikharan zagoian, dal-dal-dal, beldurrez nagusia borthizki asaldatuko zen. Elzb PAd 75. Jandarme bati segurik eskua daldal ikaratzen zitzaion, hobenik gabeko apezaren besoa hunkituz. HU Zez 171 (15 dal-dal-dal). Aitatuaz bakarrik dart dart daukadaz neure erraiak. A BeinB 57. Aurreskulariak taup taup eukan biotza, ankaak dart dart, begiak zabal zabalik. A Ezale 1897, 52a.
    ( s. XX) Kopeta goibeldurik eta ezpañak dardar zituala, lepoa eman zion sendakiñari. Ag G 119. Bildurrak egiten dio ori, bildurrak. Eztezu ikusten dar-dar nola dagon? Urruz Zer 138. Orain dator. Dar dar nago. Alz Bern 65. Yantzi barik dar-dar dago / Yosu otz ikaragaz. GMant Goi 45. Gogoratze utsak gorputz guztia ikaraz dardar jartzen dit. ArgiDL 31. Belhaunak dal dal dal ikharatzen zitzauzkitan, ederraren ederrez. Barb Sup 14. Buztan beharriak aphal, / Belhaunez dal dal. Ox 98. Emazte gajoa kanpoan, otzak dar dar goiz arte euki zuen. Muj PAm 53. Otzez dardar lanera / doaz gazteak. Jaukol Biozk 49. Ik ez al dun siñesten begia betzuloan ikara ta dardar dabilenean, begizkoa yaurtitzen duenik? Or Mi 31. Berpizte onen alatzak / Dar-dar... jarri dauz arrotzak. Enb 64. Ezpanak dardar ebilkozala asarriaz. Kk Ab II 17. Egunak iges, ta goiz bat, zuriz yantzia, / dar-dar yaio zan... Negua. Ldi BB 32. Xuri-xuria egina, ikhara daldal mintzatzeko ere ez zuen ahalik. GaztAlm 1934, 99. (ap. DRA) Zangorik ez dardar, besorik ez ega, Jainkoagan etzin. Or Poem 527. Euri-jasa batek busti-busti egin zaitu ta ba-zatoz etxera otzak dar-dar. Munita 30. Galtzarra dardar nula, "Iesus!" oiu egiten nun. Or QA 175. Gure gizona akitua, unatua eta otz-ikaretan dar-dar zegon. Etxde JJ 233. Boza ikara, ezpainak dar-dar, berehala esan zuen. Mde Pr 75. Sukaldetik jalgitzeraz geroz, dal-dal emaiten gira, hotz ikharaz hartuak bagine bezala. SoEg Herr 23-2-1956, 1. Aultasun arrigarria dut belaunetan, eta dar-dar bezela soin osoa. Txill Let 141 (35 dardar). Dar-dar jartzen zituzten lurrak eta etxeak. Anab Poli 53. Huna non zortzi ehun kilometraren luzetasunean Chileko ur-bazterra emaiten den dal-dal-dal. SoEg Herr 2-6-1960, 2. Ingumak ganean, / egaz, balan-balan, / erleak aboan / musuka ta dar-dar. Gand Elorri 83. Ille bakarra zekarkin lepoan, dardar aizeak jotzean. Onaind (in Gazt MusIx 156). Izu-ikaraz dardar. Ibiñ Virgil 95. Ozkarbi zear bidari ixilla, / maitez dar-dar Eguzki-billa. NEtx LBB 347. Beldur-ikaraz dar-dar doiñua. Berron Kijote 153. Dar-dar joan nintzan, zer ikusi bearko nuan bildurrez. JAzpiroz 179. An gengozan, erdi dar-dar geienok, noz deituko. Gerrika 181. Aurpegia dardar, negarra du begian lehen baino ugariago. MEIG IX 109.
    v. tbn. Laux BBa 96. Zait Sof 189. Arti Tobera 281.
    azpiadiera-1.1
    (V-ple).
    "Se dice del movimiento torpe de un trompo" A. v. dardas.
    azpisarrera-1
    DAR-DAR EGIN. "Dardart egin, temblar" A Morf 738. v. dardaratu. Tr. Documentado en textos meridionales desde finales del s. XIX.
    Dar-dart egiten dauste azurrak. A Txirrist 15. Dardar gorputz guziak egiten dio. Goñi 27. Esker-gaiztoko biotz gogorrok ikusirik ba, / dar-dar egiñaz, mendi-arkaitzok, erdibitu. GMant Goi 58. Infernuak dar-dar dagi ta deabruak igesi dijoaz. Inza Azalp 155. Eta eliz osoan dardar egiten zun Donamaritarren kantu ederrak. Or Mi 145. Onexen didar irrintzijagaz / Euzkadik dar-dar ein eban. Enb 40. Abar leka samurrak dardar egitian / euri tantak dixuri oroldi ganian. Laux BBa 90. Aurten Salvador-en, larunbat Gurenez, lur onek bost aldiz / dardar egin digu: emen pasa dira Aingeruak zaldiz. Or Poem 552. Biotzak benetan dardar egin zion. JAIraz Bizia 70. Etxetik onen urbil naizela balekite, ezurrak dar-dar egingo lizkieke. Etxde JJ 188. Lurrak dardar egin zun eta arriak zartatu ziran. Or Mt 27, 51 (Lç, He, TB, Dv, SalabBN, Echn, Hual, Leon ik(h)aratu, Ur dardaratu). Len alako bi egiten du dardar [atabalaren azpiko larruak] ta gañekoari eragin egiten dio. Anab Poli 117 (128 dar-dar). Pozkariozko lurrunak dardar egiten dau aizearen egoetan. Erkiag Arran 182. Dardar egiten du lur guztiak. Ibiñ Virgil 76. Ura poza ta bildurra nerea! Dar-dar egiten nuan. JAzpiroz 162. Gora iga ta dardar egiñik, ez omen zen gelditu ale guztiak lurrera bota artean. Ostolaiz 50.
    azpisarrera-2
    DAR-DAR EGINARAZI. Hacer temblar.
    Orduan bildurrak dar-dar egiñazi zion Mariaren biotzari. Inza Azalp 155.
    azpisarrera-3
    DAR-DAR ERAGIN. Hacer temblar, hacer vibrar; sacudir. v. dardarazi; dardaratu.
    Botatzen ditu askotan beregandik lepardatzari dardar eragiñaz. AA III 423. Berba eder onek Quirinalgo iauregiko ormai dardart eragingo dautse. Ezale 1897, 7b. Azpi-azpitik, astiro ta ozen errezetan eban, Elexa osoa dardar eragiala. Or Tormes 15. Zeuk egiñiko lan aiñ sakonak / Dardar erain dautse danai. Enb 152. Itz onek dardar eragin dio. Or Eus 82. Ipar naiz ego, aize-erauntsiak / nai zutenean etorri; / dardarrik ere eragin ezetz / gure fede-zuntoiari! SMitx Aranz 93. Poz aundiak dardar eragin oi dio gure biotzari. Or Poem 551. An sortzen zan soñuak larria sarrerazten zien. Iratxo bildurgarriek dardar zeragiten. Or QA 58. Ego zimelai dar-dar eraiñaz / zagu-zarrak egalari. BEnb NereA 77.
    azpisarrerakoSense-3.1
    Txepetxa gañean jartzeak ez die noski [sekuoiai] dar-dar aundirik eragingo! Munita 99s.
    azpisarrerakoSense-3.2
    (Con el vb. elidido?).
    Ukabilka egiñarren itxasoari, itxasoak dar-dar mariñelari. (V-m). EZBB I 122.
    azpisarrera-4
    DAR-DAR-IKARA. a) Temblando.
    Ordutik asi zirian dar dar ikara. Añ MisE 215.
    b) Temblor.
    Negu osoa baltz illuna da, / Gogor ankerra negua, / Dardar ikarez ipinten dauna / Izadiaren gogua. Enb 139. Argiaren dardar-ikaretara, sorginen gisan, jolasean eta dantzan zebiltzan itzalak ormetan. TAg Uzt 270 (278 dardarrikara). Zergatik geldi-eragin ote zion eta barren guzia dar-dar ikaretan ezarri? Etxde JJ 234.
    azpisarrera-5
    DAR-DAR-IKARAKA. Temblor.
    Negar-zotinari ideki ziozkan aldez-alde ateak dardar-ikaraka bizian. TAg Uzt 274.
    azpisarrera-6
    DAR-DAR-IKARALDIKA. Temblando.
    Nork aizatu zentzun au ogei urteko neska maiteminduari maiteberoaldian dardar-ikaraldika zebillenean? TAg Uzt 252.

    dar-dar

    dar-dar
    << 1 buztin 0 / 0 1 dardara >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper