Harremana

    OEH - Bilaketa

    376 emaitza hotz bilaketarentzat

    Sarrera buruan (54)


    Sarrera osoan (322)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 bota.
    tradizioa
    Tr. La forma más extendida es bota, que se encuentra en autores de todos los dialectos (aunque entre los suletinos sólo en Eguiateguy). La más antigua es but(h)a, que aparece en Voltoire, INav y J. B. Elissamburu. Hay but(h)atu en Etcheberri de Ziburu, Pouvreau, Urte y Haraneder. Bota, cuyo primer testimonio es de mediados del s. XVIII, es la forma casi exclusiva para los guipuzcoanos y vizcaínos; emplean además botatu Iturriaga, Iztueta, Lardizabal, Arrue, Txirrita y Aresti (MaldanB 196), y botau Erkiaga. Entre los navarros, se encuentra bota y botatu en Lizarraga de Elcano, bota en los catecismos baztanés y aezcoano y en F. Irigaray, y botatu en MurSerm y en Legaz. Al Norte en casi todos los autores se dan tanto botatu (que hallamos desde finales del s. XVIII) como bota usada (usada, alternando con la anterior, ya por Duhalde).
    Encontramos la forma de sust. vbal. botze en Illarramendi (Pill 24), Auspoa 39 (35, 36 y 38) Ataño (TxanKan 120) y Ostolaiz (26 y 138).
    sense-1
    1. (V, G, AN, L, BN, S; VP , Lar, Añ, H); botatu (AN-gip, L, BN-arb; Lar, Añ, VocBN , Hb, Dv); buta (Deen I 433, H); butatu ( VocCB , H) Ref.: Bon-Ond 158; A (bota, botatu); Lh; Holmer ApuntV; Iz ArOñ, Als; Etxba Eib; EAEL 57; Gte Erd 50.
    Echar, tirar, arrojar, lanzar; expulsar, despedir; verter, derramar; disparar; mover (un miembro en cierta dirección). "Arrojar, echar" VP 8r. "Bota etxetik, desalojar" Ib. 8v. "Bota beregandik, desviar" Ib. 9v. "Arrojómelas y arrojéselas, bota ziauztan, ta bota diauzkat" Lar. "Expeler" Ib. "(Echarlo al) carnero, olvidarlo, azurrobira bota" Ib. "Se débarrasser de quelque chose en la jetant" VocBN . "Andra-gizonak bota zittuan etxetik, jan-txakur bi ziralako. Zortzi egun baño len, bota biar izan zittuan abarketok" Etxba Eib. "Botatzia baño obe dozu pobre bati emotia" Ib. "Daka bota, echar de repente" Iz ArOñ. "Firrifarra bota, echar excesivamente (la semilla). Gastar dinero abundante" Ib. "Botako zaitut pikuetaraño, emendik aldegin bearko duzu urrutira (AN-larr)" Inza NaEsZarr 38. "Komuneko zulotik behera bota du (G-azp) [...] txakurra zubitik bera bota dau (V-gip, G-azp-goi) [...] komunean bera bota zun paper ura (G-azp)" Gte Erd 50 (donde se da preferencia a estas expresiones frente a las del tipo komuneko zulotik bota). Cf. ib. 180s. , sobre su diferencia semántica con jaurti. Para otros usos de bota que Garate considera incorrectos v. ib. 66, 67 y 68. En AxN se explica aurthiki (312) y afen (531) por bota. v. EAEL 57 ("tira, ha tirado") para la distribución de bota, botatu, jaurti, aurdiki, etxatu, tiratu (no hay un solo ej. suletino de bota); y 260 ("¿qué has tirado aquí?") para la de bota, botatu, aurdiki, uzkaili, ixuri, etxatu, jaurti, egotzi, tiratu, iraili, barreiatu, iaurri. v. egotzi, jaurtiki. Tr. Documentado desde principios del s. XVII, se encuentra tanto al Sur como (con algo menor frecuencia) al Norte.
    Gaixtoen ere hala da itzuliren tropela, / Hondalera deabruek buthatzean ergela. EZ Man I 87. Botetan dogula onegaz aen majestadea geure biotzetati. Urqz 14. Argi guztietatik argi-uts garbi ederrena [...] beragandik itzal guziak urruti bota zituena. Lar SAgust 7. Arritu oi naiz, nola [...] botatzen eztituzten andikan [pulpitutikan] bera. Lar Carta a Mb 279. Eta zuk egiñ dituzula anbestere pekatu [...], etzaitu botatu tormentu andi aietara. MurSerm 68. Bere lema galdu duen onzia itsasoko aizeak eta bagak [...] botatzen dute alde artako aitzen batera. Mb IArg I 199. Sutunbak [...] botatzen du ogei ta lau librako bala legu-erdi. Ib. 255. Agortuko dira zeruko odeiak eta ez dute ur tanta bat ere botako. Ib. 367. Gaztelaniak beti aurretik dakarrena, Euskerak azkeneronz beti botatzen duela. Cb EBO 58. Ama Santisimagana begiak biurtu, ta aren oñetan bere burua bota zuen. Cb Eg II 198. Triste nago, ta / Lo ori bota, / Egizute emen gaubela. Bast 3. Bota ainbat lasterren kastidadeaen kontrako tentaziñoeak. Oe 110. Botaten eutsezala bere arpegira txistu ta gorro asko. Ib. 157. Kanaango edo promisioko lurretik botaak, ta on-beharrez ta premiaz bukatuak izan zitezela. Ub 34. Bil etzak, bil, apez katolikoak, / botatuak hitaz Frantziatik. Iraultza 26. Jesu Kristo kurutzian eskini edo ofreziu jakola odola botiaz, ta Meza Santuban odol botate baga Sazerdotiaren bitartez. CrIc 147.
    ( s. XIX) Atzeko aisiak botaten ditubenian. Mg PAb 173s. Sua botatzen. Mg CC 206. Obe ditugu bota geren buruak ibai batera. VMg 31. Azote batekin andik atera eta bota zituan. Gco II 47. Aingiruetáik ánitz [...] botátuak izanzíre infernúra Zerútik. LE Doc 43. Ezi ardoa gasteari da nola suai olio botatzea. (119). LE-Ir. Ustekabean txistua botatzea ez da bekatu. AA I 460. Sekulako thormentetarat bota, bidegaberik egin eztaukuten arima batzu. Dh 230. Eltze eta pitxarrak bota karrikara. FrantzesB I 34. Zenbat zizpuru samur bota ez zituban San Agustinek bere ama Santa Monika ill zanian? JJMg BasEsc 268. Itxasoko ondarreetara boteetia. fB Ic I 91. Demoninuak ikusirik denpora gitxi daukala gu tentetako, botaten dituz bere indar guztijak. Astar II 285. Arrantzalleak bot' eban sarea. Zav Fab, RIEV 1909, 34. Lotsaak albora bota-ta. Añ EL2 147 (EL1 135 lotsa baga). Botako du ura aurraren buru gañera. CatB 55. Frantzesa guregandik / eziñ botarikan. Echag 21. Aotik argizagia botaz, dijoaz abaraska egiten. It Dial 12 (Ur botaten, Ip egotxi; en Fab 257 botatu). Ifintzen da lurra edo errautsa saski batean, botatzen zaio ur irakiña. Ib. 116 (Ur botaten, Dv ematen, Ip ixurten). Deitu omen zion zakur jabeari, bota zekiola bere artzanora andia. Izt C 252. Alako usain gozua botateko. Ur MarIl 117. Arrantzale batek goizik bota orduko amua. Gy 46. Botatzen dio kolpe pisu eta latza. Hb Esk 37. Faraon eta bere lagunen gorputz illak itsasoak ur-bazterrera botatuak. Lard 74. Amua bota. Ib. 409. Errekara botatzen dute abere eritasunez hil dena. Dv Lab 132. Gisu labera botatu behar du. Dv Dial 50 (Ip urthiki). Nere burua nua / betiko galtzera; / Matxo-ra iyoko naiz / andik botatzera. Bil 76. Lau milla duro siñale / nai baditue bota. EusJok II 31. Bota zazu emeki emeki libera erdi bat olio fin bethi itzuliz. ECocin 19. Nere burua oitik bota, eta arrastaka nolabait etortzera saiatu naiz. Arr GB 28. Zakurrak bota, eta zenbait basurde eta basauntz eraiki zituzten. Ib. 101. Aragia ezpeitzakegu bota gure ganik. CatAe 64. (CatSal 65 egotz, CatR 65 egotx, Legaz 49 botatu) Arpegitik argi-errañuak botatzen zituela. Aran SIgn 53. Txiki eta aundi limosna askok / izan biaio botia. Ud 141. León-Castillo botatzen / formal ziran asi. Ib. 152. Gloriau begie gañera / Bizkaiko trenak guztiak, / Boteaz odeiak jo arte / Ke baltz ta lurrun zuriak. AB AmaE 147s. Bota zazutela zuen gorputzaren arreta Jaungoikuagan. Bv AsL 193. Beiak ez ditu zuk esantako kondizioak. [...], ta ostiko' re botatzen dit. Sor Bar 105. Artzen du pitxer ardoa, ura zalakoan, eta botatzen die burutik bera kantariei. Urruz Urz 28. Bildur ori biotz prestuaz zeregandik botatuaz. Arr May 72. Botatu zituzten [kurutzefikak] ez dut erranen norat. Elsb Fram 163. Frantziako erregek hogoi eta berrogoi sosekoak botatzen edo botarazten zituzten bezala. Ib. VI. Bultzaka bota ninduen etxetikan. Apaol 59. Piarresek sarea / botatu orduko, / Arrainez betheegiz / haustera dohako. Zby RIEV 1908, 413. Uzkarrak berriz ditu / botatzen dozenak. JanEd I 71. Hogoi urte eta gehiagoz begietara errauts botatzen arizan zaizku. HU Zez 113s. Ohoinen etsaia bere sor-lurretik kanpo botatua. HU Aurp 92. Pattar-usaia botatzen zubela aotik goizetan. Moc Damu 23. Mundu ontara Jaungoikoak gu / Bota giñuzen berdiñak. Ib. 36. Danak euken Arnoldoren izen garbiari loikeri apurren bat bota bearra. Ag AL 77. Izan zeitezala suzko laba batera botaiyak. Itz Azald 85.
    ( s. XX) Eztakie gazteak ogia irabazteko zenbat izerdi bota bear dan. Ag Kr 124. Errekako ura alde batera botata. Goñi 107. Gizonak... bota daiguzan batelak uretara! Echta Jos 280 (cf. infra (3) ). Nagiak botatzen zituzten. Ag G 25. Nere burua Urrejolako arkaitzetik bera botako detala. Ib. 266. Zer izerdiak botatu zituzten bidean egun hartako beroarekin! Zerb Ipuinak 329. Kristauen alkartasunetik boteak. KIkG 25. Hil eta lur saindurat nute botatuko. Ox 170. Autsa ganera boteutsen, baña / Azpijan eguan sua. Enb 53. Jo ta botako zaitut / sasiyan barruna. Tx B III 111. Lizarrak eta saratsak [...] errañu ta itzalpe aundia botatzen dute. Or Mi 119. Gabardina deitzen diyodan jazki au bizkar gañera bota det. Alz Ram 28. Tiro botatzen xuurki ibiltzeko. FIr 140. Zerra bat ahoan sartu bezain sarri, bota zuen. Zub 70. Botikia komuneko zulotik botatia. Kk Ab II 51. "Etxefuegoak" botatzez uzteko. Lab EEguna 104. Iguzkiak botatzen dituen urrezko iñar ahuldu goxoek. JE Ber 74. Ez dautzue harek gehiago minik eginen. Hortxet dut, baratzeko alderat botaia! Barb Leg 131 (ib. 146 botatu). Ez du bere azken hatsa botako ahal, zuk ikusi eta, othoitz ttiki bat harentzat erran dukezun arte. Ib. 22. Bere buruba errekara botata be bardin eutsan ija-ija. Otx 40. Aingura bota dut Arratsaldean. Ldi BB 126. Ia, kartak bota bear ditugu [...]. Bastook irteten bado, lapurre etxean dezu; ezpatak irteten bado, kanpokoa da. Lek EunD 37. Ukaldiak boteaz. Ldi IL 30. Unamunok, noizean bein, alako begirakun bixia botatzen zion. Ib. 23. Etxagiñak iraitzitako (botatako) arria. Ir YKBiz 387. Yuduen artean sinagogatik egoztea (botatzea), kristauen artean eskomekatzea, Elizatik egoztea bezela da. Ib. 457n. Arriak artu zituzten ari aurtikitzeko (botatzeko). Ib. 328. Beso batetik zintzilik, eta / oiñak ezin iñon bota. Or Eus 421. Baiña bildurra guziz ezin oil (bota) dezake. Ib. 133. Albora bota. Eguzk GizAuz 151. Onelakoetan maizterra bota al izateko. EAEg 1-11-1936, 186. Eskuak luze ta dena hezur, sua botatuz ahotik. Iratz 71. Jaunak ez ditzan hasarrez bota su-leizeeri behera. Ib. 126. Soka bat botatzen zun leiotik behera. Etxde JJ 18. Eskutitza botatzera noa. Txill Let 46. Sugarriteko nai azpigarriteko zotzak botakeran. Akes Ipiñ 27. Belarriak atzera botata, ostikoka asi zan. Bilbao IpuiB 67. Batzuk milloiak arrika botaz. Basarri 121. Beste satelite bat bota ei juek oin be. SM Zirik 23. Fusila jaso zuen aurpegira, eta tiro bat bota zion. Arti Tobera 279. Dinamitaz aidean bota zuten auzoa. Anab Aprika 12. Errudia ta aapixua ziran etsaia botatzeko indarra zeukaten belarrak. And AUzta 67. Arrapatzen zuana jo ta aidean botatzen asi zan [zezena] . Salav 50. Harria botatu. Ardoy SFran 321. Ondo dakit gure itzulpen au askotxok zoko bazterrera botako dutela. Ibiñ Virgil 26. Atzaparra botatzea. Lab SuEm 195. Gure bizitzari begiratu bat botatzeko [...] ordua degu. NEtx LBB 7. Emakumeak, bere burua gizakumearen bularrera botatzen du. [...]. Emakumeak, besoak lepora botatzen dizkio. Ib. 102. Dirua ola botatzeko zu / etzerade aberatsa. Uzt Auspoa 67, 109. Mattinek kolpia nola / botatu bazakik. Mattin 143. Bere burua lurrera bota ez balu. Berron Kijote 102. Ura nere biotzeko utsuna; ezin burutik bota! Ataño TxanKan 181. Herritik kanpora atera zuten, eta herria eraikita zegoen mendiko amildegira eraman, handik behera botatzeko asmotan. IBk Lc 4, 29 (Lç egotz, He amilkatu, Dv artiki, Ol amildu, IBe jaurti). Batzuk dirua botaten, beste batzuk goseagaz ilten. FEtxeb 165. Kendu det gerrikoa; / bota bazterrera. Zendoia 87. Hitz berriak [...] herriarentzat oso zailak direnean, zokora botako ditut eta erdarazkoa hartu. PMuj (in MEIG I 94). Iñaki galtz-ipurditik hartu eta arkaitz batetik behera bota. MIH 311s. Jesuitak Espaniatik bota baino urte pare bat lehenago. MEIG IV 69.
    v. tbn. Afrika 32. Iraola 50. Auspoa 61, 129. Lh Yol 12. Munita 20. Erkiag Arran 91. Ugalde Iltz 49. Lf in Zait Plat XVI. Etxabu Kontu 39. Ataño TxanKan 260. Onaind STeresa 111. Larre ArtzainE 348. Gerrika 25.
    azpiadiera-1.1
    (V-gip ap. Gte Erd 2 ; Lar, Añ).
    (Con ume, sein, etc.). Abortar. "Ha abortado muchas veces, askotan humea bota du. Toma bebidas para abortar, edariak arzen ditu humea botatzeko, gaizki erditzeko, bertizteko" Lar. "Umia bota (V-gip)" Gte Erd 2.
    Seña botetako pelliburuagaz. "Con peligro de abortar". Cap 113. Gertatzen da beste batzuetan, amak aurra botatzea aurdun geratu zanetik laster. AA I 65. Urlija neskatila urlizija mutilegaz dabilela, seindun dala; onek seina egin dabela, arek galdu dabela. An bota zan umia onena dala. Astar II 191. Eta zer egingo da galtzaiten edo botetan dan seiña bada denpora bakoa ta guztiz txikerra? CatLlo 59.
    azpiadiera-1.1.1
    Parir.
    Esnia pranko emango digu / onek umia egitian, / denboraz bota lezake eta / ernai ibilli gaitian. Ud 67. Beretzat ezer gelditu gabe / entregatu du dotia: / alabaren bat eder askua / izan biar du botia. Tx B I 259. Bere frutua sabeletikan bota zuenean? Arti Tobera 270.
    azpiadiera-1.1.2
    Desovar.
    Guztiz sarrera andia dute Izokiak Gipuzkoako ur gezagozoetara, batez ere umeak bota bear dituzten denporan. Izt C 203.
    azpiadiera-1.2
    (Hablando de fenómenos meteorológicos). "Harri (eguraldi gaiztoak botatzen duena), pedrisco" VP 81v. "Elur puska bota du (AN-5vill), ori da elurra botatzea (G-azp, AN-5vill), elur puska ederra bota du (elur handia) (AN-gip), edurre bota iten dau (V-arr)" Gte Erd 89.
    Lengo egunen batian bota emen du arriya Irun aldian. Sor Bar 48. Edurra bota edo euria. Azc PB 291. Alako aizea ta alako odeiak, alako goizgiroakin zetortzenetan etzuala euririk botatzen. Inza Azalp 24. Ta or abil ondiño, negu dollor ori, / Lotsa barik botaten txingor, edur, euri. Enb 179. Lenen elurtea bota ezkero. Etxde JJ 25. Euri-truixuak botaten ekin eutsan pare bat orduan. Erkiag Arran 164. Goiko mendi-alde oitan elurra bota izanen du? Auspoa 97, 15. Oso Nortera egonagatik, / naiz Nevadako partian, / bero galantak botatzen ditu / negua asi artian. Auspoa 39, 62. Elurra itxu-itxu ari zuala irten giñan. Gutxitan ikusi det alain lodi botatzen. AZink 116. Izugarrizko izotz-ormak botatzen baizituan. Ib. 67.
    azpiadiera-1.3
    "Arrojarse, bota, botatu (con las terminaciones del neutro)" Lar. Cf. infra (11).
    sense-2
    2. butatu (SP, Urt). Empujar. "Pousser" SP. "Arietare, phusatu, butatu" Urt II 313.
    Buta zazu lehenbiziko atea. "Poussez". Volt 219s. Arren bada gelditzatzu goaia eta haizea / Lehorrera eztezaten butha samur barkhea. EZ Man II 149. Nork ninduen bekhatutan lizuntzera buthatu, / Ala neure buruz nintzen xoillki lohian sarthu. Ib. 72. Nihor hiltzen duen soldadua ezta hobenduriago, gizonaren bihotzetik, haren eskuz butaturik, iragaiten den espata baino. SP GirDoc 153. Liskartzean emazte izor bat zehatzen edo butatzen dutenak. Urt Ex 21, tí. Jende tropek butatzen zaituzte eta hurren lehertzen. He Lc 8, 45. Jende artetik, bada, athera zen Alexandre, judutarrek bere aitzinean butatuz. He Act 19, 33. Izpirituak butatu izan zuen [Jesus Kristo] morturat. "Expulit". He Mc 1, 12 (Lç irion, TB yoan arazi, IBe bultzatu).
    azpiadiera-2.1
    (Fig.). Empujar (a). "Adurgere, ertxatu, bortxatu, butatu" Urt I 283.
    sense-3
    3. butatu. Botar (una embarcación).
    Untzia buthatzean. EZ Man II 136. Xalupa buthatzen dutenean eskuz kaiatik arrabik hartu gabe. INav 130.
    sense-4
    4. (Añ), botatu (V-ger ap. A), butatu. Echar (raíces, renuevos, flores, etc.); dar (fruto). "Radicarse, arraigarse: [...] (V) erroak bota" Añ. "Retoñar" A.
    Begira duzuelarik nihork eskas egin ez diozan [...] zenbeit erro khiratsdunek bere urthameak goiti buthaturik. He He 12, 15, Dv arthikiz, Ker erneta. O bizijo lotsagarrija, baña ainbeste erro ta sustrai botaten ditubana! Mg CO 253. Bizi da oraindik zorijonez Erro, ta zaletuten bagara ondo euskeerara, erro zabalak botako ditu bazter guztijetara. JJMg BasEsc VIII. Orain belar berria / asi da jaiotzen, / orain daude arbolak / lorea botatzen. It Fab 191. Kozkor hekiek zilhatzen dira, usteltzen zaiote bihotza; bazterretarik botatzen dituzten gandoak erphilak izanen dira gehientsuak. Dv Lab 365s. Zeñak zeuzkan iru sarmentu, azitzen zala geldika geldika motak bota artean. Ur Gen 40, 10 (Urt loratu, Dv botea ematen). Bazter guztietara dago zabaldurik, / Aiñ barru sarturik, erruak botarik, / Susterrak arturik. AB AmaE 350. Landara zar apurtuak erro barririk botateko indarrik ezeukan. Ag AL 109. Sustrai andia bota zioten griña txar guztiak. Ag G 62. Juan Andresek, [...], Santiagon bota zituan sustraiak. Ib. 219. Gazte ezkontzak zerratzen ere / iaiua zaude, Potoko, / kariñuakin fruto obiak / ez al dituzte botako? Tx B I 269. Urrengo udaberrian erne berriak botako dituzte. NEtx Antz 135. Betiko jartzen den gauzak sekulako sendotasuna lortzen du. Erro aundiagoak bota oi ditu giza-biotzetan. Vill Jaink 160. Edankeria. Berez bosgarren aginduaren aurkako pekatua da; [...]. Baña gaitz onek agindu guzietan botatzen ditu zañak. MAtx Gazt 76s. Kimuak eta lorak bota ebazan. Ker Gen 40, 10. Nere oraingo dudak, ordea, barrenago bota ditu erroak. MIH 89. Adar beretik ondu diran frutuak dira, enbor batek bota dituen adar bi. MEIG III 110.
    azpiadiera-4.1
    Oraiñtxe bada gaztetatik bota birtuten zimendu onak, ta desprezijau, mundu ta aragijaren engañubak. JJMg BasEsc 77.
    sense-5
    5. (V, G, AN, B, Ae; Aq, Añ); botatu (L-côte; Lar) Ref.: Iz ArOñ; EAEL 61; Gte Erd 153s; Elexp Berg. .
     Echar, derribar, echar abajo; abatir, matar. "Tumbar, derribar, [...] lurrera itzuli, bota, ezarri" Aq 1463. "Beera botatea, [han luchado] a derribarse" A EY III 322. "Ixa botáan itxi, casi derribado" Iz ArOñ. "Basurdea hil dute: basurdea bota dute (V-arr, G-azp, AN-gip-5vill, B); erbia, txoria bota (G-azp)" Gte Erd 153s. "Irin-fabrika zarra bota biar ei dabe" Elexp Berg. . Tr. Poco usado al Norte.
    Okabilk bat bularrean eman ta bota zuen orzaz gora ta erdi illa. Mb IArg I 329. Nabukodonosor, Babiloniako Erregeak bota zuan lurrera Jerusalen guzia. Ub 50. Berze althe [aiziak] zühaiñak erroetarik dütiela botatzen ta etxiak egoisten. Egiat 195. Bekokian eman zion arrikada batekin lurrera bota zuen eta ill zuen. Gco II 69. Botako ditut [mastiari] egiñ niozkan pareteak, eta erabilliko due oñen azpian. AA III 434. Nire bekatuak lurrera bota zaituez. Añ EL2 199. Badator berriz aizete bat eta botatzen du etxea. It Dial 31s (Ur botaten dau, Dv badoha lurrera, Ip lürreratzen dü). Jedeon bildurtzen zuen, [...] Baal-en idoloari egindako aldarea egunaz, guziak zekustela, botatzeak. Lard 127. Birjiñak logaletu ziran, eta geroenean loak bota zituen. Ib. 433. Gaztelua bota zanean. Aran SIgn 9. Korderik gabe gizonik pranko / plazetan botatakua. EusJok II 159. [Betizua] ankaz gora botata / genduen uzkaldu. Ud 101. Lurrera botatzen du / euliyaren kargak, / talentu onak dauzka / nere betroi zarrak. Xe 298. Tiroz botatzeko ontz deabru ori. Zab Gabon 61. Ai, flakiyak iya bota nau! Sor AuOst 75. Landarak beti ipinteko bi, / Zugatz bat bazan botaten. AB AmaE 467. Zuk ainbeste amorioarekin altxatu zinuzun eliz-etxe santuak, denbora oetako gizon gaiztuak zuk egin baño errazago bota dituzte. Bv AsL 135. Ematen diyo ezpatazo bat zezen preskoari eta nun botatzen duben ankaz gora. Sor Bar 74. Erriko murallak bota ta gero. Alz STFer 127n. Jo muturrean alimale hoik, bota lurrerat pilaz gora, debruak deramatzala. HU Zez 137. Batak io, besteak bultza, orkoak lurrera bota ta angoak zapaldu ta makillatu. Ag AL 125.
    ( s. XX) Asi zan zezentxua topeka, au bota ta ori bota. Kk Ab I 120. Itz batekin lurrera botatzen dittu bere lotutzale guztiak. Inza Azalp 61. Aizkora andi bategaz arresija bota eban. Altuna 49. Elizari're erdia kendu, / bestia ia botian. Tx B I 82. Valle Baztango zubi geienak / jota zituen botatu. Ib. 83. Kaiet-ek, ttutta-beltxa / harturik eskura, / Hartz-ama botatu du / lau zangoez gora. Etcham 232. Santa Cruz atxitzeko ta tiroz botatzeko. Or SCruz 90. Jainko-semia kurtze aztunak / Bota dau bigarren aldiz... Enb 102. Iru tantai bota ta bi kilometroko aria ostu zuana. Anab Usauri 69. Zuaitz bat, urtezua, lurrera botea... Ldi BB 98. Edozein zistadak ustu ta autsez-iperdi botaten gattuzala. Otx 96. Yo ta ankaz gora bota ditek nexka gaxoa. Ldi IL 18. Jauzi egiten du bere lekutik, iragaitean, pin patapun, lore eta argi, denak lurrera botatzen dituelarik. Lf Murtuts 27. Zer azta edo pisu duten metro kubiko-ko zur batzuek ezetan (botaberritan). Munita 76. Etzegintzerako bear eudiezanean baiño ezituezan ebagi edo botaten [aretxak] . Akes Ipiñ 8. Eleizako ormak bera botateko be baeukan arek abotsik. Bilbao IpuiB 236. Gobernua bota zuten behera. Arti Ipuin 49. Botauten ziarduen etxe zaar baten orma ganera igonik. Erkiag BatB 52s. Ematen zuan fusillakin edo ametralladorakin jota boteak zirala [gizonak]; ez baitzeuden puskatuak, oso-osorik baizik. Salav 83. Lengo basarri zarra botata / berria egiten ai dia. Uzt Sas 41. Onek erbia nola botako / tiroz jo zuan zakurra. Uzt LEG II 132. Huna nun diren hasten / hok biak tiroka, / behar duztela zonbait [basurde] / han berean bota . (In Xa EzinB 64). Azken Portu ostatua oso ezaguna zan, gaur bota badute ere. Zendoia 19. Gizonik burrukalariena berak esku bategaz bakarrik bota baietz! Gerrika 41. Makal arbolak ere bai. Neuk bota nituan sail bat, beste lagun batekin, arpanez edo trontzaz. Albeniz 51. Jasoko diat haurtxo hori zuhaitzera eta gero pareta botako, eta nere lorategia haurren jolas-toki izango duk beti-betiko. MEIG IX 104.
    sense-6
    6. (Con onera, txarrera, alde gaiztora, etc.). Tener por.
    Alde gaistora besteren gauzak ez botatzea; Jangoikoak guri barka diezagun, besteei guk barkatzea. Mb IArg I 380. Begira, lagun urkoaren obra onak ezin ukatu ditzakezunean, alde gaiztora bota dituzun. AA II 223. Emendik dator [...] lagun urkoaren faltak agertzea, gauz onak ere alde gaistora botatzea edo gutxitzea. AA III 604. Onanbeste milla juzgu gaisto, lagunaren egite onak txarrera botata. fB Ic II 219. Egin bere biar da alegina, ikusten dan gauzia alde onera ezarteko; [...]; baña txarrera botateko ekanduba daukanak, sarri eta sarri uts egingo dau, [...]. Barriz onera botiagaz, uts egiten badogu bere eztatorkigu gatxik. Astar II 179.
    azpiadiera-6.1
    (Con -tzat).
    Botarik ezjakintzat mediku argiak. AB AmaE 252. Ez al nozue gogortzat arren iñok eukiko, / Ez nagizue atxarrizkotzat iñok bota. Ib. 133. Zekorroi yagoken biarkuna ustzat botaten dalako. ForuAB 101. Fazistatzat botaten ginduezan. Gerrika 62.
    sense-7
    7. (V-arr-gip, G-azp-goi-nav, AN-5vill, B; VocZeg 288). Ref.: Iz Als 85; Gte Erd 68; Elexp Berg. Vomitar. "Zetakozu automobila? Automobil ortan sartu ta mareatú eta án tubenak eta eztubenak bota bér" Iz Als 85. "Botatzen aritu da (G-nav), goitikaka botatzen ari da (B), goitik bota du (B), goitikan bota nituen barrenean nituen guztiak (AN-5vill), goiti bota du dena" Gte Erd 68. En AxN se explica ez gehiago aseegirik, okha eztagizun (137) por geiegi aserik bota y okha egina (472) por gora bota duena. Cf. bottakin.
    Estanpak hau ukitu horduko, eztultxo bat egin ta bota zituen aurrak orratz guziak. Mb IArg II 313. Gora botatzen duana berriz jatera biurtzen dan zakurra bezala. AA I 402. Ezin sufridu dozu an daguan atsa eta usain astuna; goranzkuak emoten deutsu, eta barruban daukazun guztija botetako larrijak. Astar II 146. Sarri jazo oi da edaniko ardaua botetia. Ib. 122. Mâietik altxa eta ikullura korri; / bota artean izan du lêrtu-bear gorri. Or Eus 369. Lurrak goitika du bota, zeruak uko dagio: / Burrunba, hedoi ta sistu... / Nork du hainbertze pairatu? Iratz 100. Lurrean dago etzanda, ta lurrera botau dau aokada nardagarria. Erkiag BatB 196. Edan zuaneko alako bota-bearrean asi zan goraka, ez zitzaion ezer ere urdaillean gelditu. Berron Kijote 188. Bart nere barruan gelditutako errai-pixarrak gora botatzea nai al du? Ib. 192. Epela zarelako, eta ez hotz, ez bero, ahotik goraka botako zaitut. IBk Apoc 3, 16 (IBe botatzeko nago; Lç bomituren aut, He okhatuko zaitut, TB goitikatuko zaitut, Dv ahotik arthiki, Ur (V) errebesetan neure aotik, (G) aurtikitzen nere aotik, Ker agotik aokadaka jaurti).
    v. tbn. Albeniz 132.
    azpiadiera-7.1
    Gorakoak bota eta atzera jaten dituan zakurra bezala. AA III 424.
    azpiadiera-7.2
    Izerditan urtutzen ta biriak aotik boteaz, ezin giñon jarraitu. Ag G 10. Pazientzia asko bear du / gure Baxili tristiak, / auek entzunta ez botatzeko / tripan dituan estiak. Urruz Zer 78. Bestiak barriz bota biar zituan gibelak abotik mendi artako bazter guztijak arakatu biarrez. Kk Ab I 9. Barren guzia naastu zitzaion naastu, eta or bota zituan goraka tripa guziak bere nagusiaren gaiñera. Berron Kijote 202. Guk esteak bota genizkin parrez; baña gurasoak, [...], etzekit nola etziran lertu. Ataño TxanKan 98.
    sense-8
    8. (V-gip, G-azp-goi-to, AN-gip-5vill, BN-arb), botatu, buta. Ref.: A EY III 334; Iz ArOñ; Gte Erd 66. Echar, proferir, lanzar, decir. "Onek bota zizkiguk epelak! (G-to)" A EY III 334. "Botaboleo aundik botatzen ditu orrek, gezur aundiak (AN-larr)" Inza NaEsZarr 38. "Arrónkaak botaten, echando fanfarronadas" Iz ArOñ. "Madarikazioak botatzen (G-azp-goi, AN-gip, BN-arb), madarikazio egozten (Ax), maldizioak botatzen ditu (AN-5vill), horrek maldizione egiten du (S)" Gte Erd 66. v. egotzi.
    Puntuan beñ solezismo ta barbarismo galantak botatzen zituen. Cb EBO 45. Ez maldiziorik bota. Cb Eg III 390. Bota eban sermoia, guztiai ederto eritxen legez. Mg PAb 199. Asko birau edo maldizio mota, aserre aldian erraz botatzen diranak. Gco II 16. Ona, Kristaua, paramentzen diranai Elizak botatzen diezten bendiziotatik batzuek. AA I 563. Arrokerijaak botaten ditubeenak. JJMg BasEsc 175. Bota arren milla absoluzinoe konfesoriak. Ib. 51. Ezta erraz [juramentubak] noxian bein guzurragaz ez botatia. Astar II 59. Nere sententzia ere / bota emen dute / baina garrotea emanda / laurdenduko naute. Balad 222. Koplak botatzeak. It Fab 192. Erronkak botatuaz / Prestuezkerian. Izt D 172. Baniñdoakon aldera, / Noiz eta bertzeak, botarik airera, / Izkola miñ bat luzeki, / Egorri bainau ihesi. Gy 220. Jesu-Kristoren kontra añenekoak botatzen edo blasfematzen asi ziran. Lard 515. Desafiyo au botatzerako / ez naute gutxi biartu. Xe 285. Zuhurrenak buta betzat azken hitz hauk burura; / Irriz leher egin eta guan da bertze mundura. Elzb PAd 14 (cf. Po 213: zuhurrenak bota beza). Purgatoriyua; / zeñi bota jakin ez / maldiziyua! Ud 34. Egunik egunera joiala sututen, / Tomas asi zan barriz biraoak botaten. AB AmaE 315. Zeruetako Jaunaz birau izugarriak botatuaz. Arr May 65. Bota zien lapurrak alto ikaragarri bat. Bv AsL 108. Kopla batzuek botatzera. Urruz Urz 61. Birau izugarri bat boteaz. Apaol 41. Pellori kargu eiteko / bota du bertsua. AzpPr 64. Desafiyo txiki bat / dizutet botako. Ib. 87. Bota jauna edo deus ez. Hoberenik, hamarretarik bederatzitan, "Jauna" baino ere deus ez. HU Zez 176. Deiak botata poz andiagaz / ezkondu zirean biak. Azc PB 113. Txomin Anton asten da / astinduta surrak / ioko zatarra eukita / botaten guzurrak. Ib. 88 (Ur PoBasc 230 esaten guzurrak). Oiu ta deadarrik garratzenak bota zituen. Ag AL 26. Erneguak edo biraubak ekanduz edo oituraz botaten dituzana. Itz Azald 89.
    ( s. XX) Tabernariya nola triste gelditu dan, bota akiyok bertso bat alegratu dedin. Iraola 60. Bekian amarena zala errua, baña ezeutsan arpegira bota gura. Ag Kr 110 (cf. AL 82 arpegira esan). Ezin zan erritik erten garrazkeri batzuk zalduntxoai bota gabe. Ag G 167. Sanchez-ek, [...] malagueña luze bat bota eban. Kk Ab I 105. Ogei iruri bildurrik gabe / botatzen zuten trabesa. EusJok 60. Ixtebek orru gaitz samingarri bat botatu zuan. Lh Yol 39. Hea nork duen orai [...] kobla bat botako. Ox 204. Irrintzi zolija botaten dau. Altuna 19. Lendabiziko nere preoia / botatzen duten jayian. Tx B 88. Beti ago Kepari zortzikoen eske, / Ta euk ordez eztustak bota bier bape? Enb 124. Irrintzi botatzen. Lab EEguna 108. Arrantza neketsuak bota bearko dozak. Kk Ab II 116. Koxmerengatik nai aña zitalkeri bota dituzu. Alz Burr 39. Ez-arian bezela, orretxek bota ditu gaur arratsaldeko arrazoirik mardulenak. Ldi IL 26. Errespontsurik ez dezatela / bota nere eriotzean. Or Eus 418. Bainan anaia, ustegabean, tiroka zaio jazarri; / Oihu samin bat botatuz kolpez zauriturik da erori. Iratz 26. Neuk ere nere liburutxo ontan, amaika erderatiko itz apropos botatzen dizkitzut. NEtx Nola 6. Parra-parra bota zittun bere bertso eztentsuak. Etxde AlosT 79. --Baldintza koxkor bat jarriko diat alabaña. --Bota. --Nere etxekoei ezteietara ez otsegitea. Ib. 60. Baina laster bere baitaratuz, botatu zion aurpegira: "Nahi izan bearko duk". Mde HaurB 40. Gaitzespenak botatzen zituen iñork ulertzen ez zuen bere hizkuntzan. Mde Pr 256n. Ixilik! Ez, nereak eta asto beltzarenak bota gabe. Etxde JJ 76. Ez dezadan biraurik bota... Txill Let 53. Iltzeko gertu zegoen gizon batek bakarrik bota zezaiokean Falconeri alako itzik arpegira. NEtx Antz 147. Laster bota eben euren ebatzia: "An, galarrena sartu dau". Erkiag Arran 162. Erromako peregrinaziotik itzultzen haizenean, deiak botako dizkiagu kulpitotik. Arti Ipuin 77. Bearnetarrak, ordu erdi batez beranduago zetozela bota zien. Anab Aprika 82. Itzetik ortzera, laster bota zetsan erantzun azkarra. SM Zirik 59. --Bai, ta zer egin bear diat nik? [...]. --Oraindik gauza aundirik ez; bañan zerbaitxo bat bai. --Bota. --Mutil bat proatu nai diagu. Ugalde Iltz 61. Ederra bota zion hunekin Seberiñok! Osk Kurl 215. Atso horiek [...] zorte tzarrak ere botatzen dituzte. Larz Senper 28. Bertso botaten. Alzola Atalak 93. Neskatxa bere parean jarri zitzaioneko batean, bota zion botatzekoa: "Agur, itxusi!". NEtx LBB 149. Mutil bati neskatxa bat gustatzen ba-zaio, joan da, zapla! arpegira botatzen zion bere barruko gogoa. Ib. 132. Lau puntuko bertsua bota zion. Auspoa 77-78, 16. Lenago ere botia zera / konparaziyo ederrik. Uzt Noiz 96. Ez bazira zure buruaz hainbat segur, kezketan egonen zira pertsuaren moldatzeaz beraz, eta askotan ez duzu entzunen ere lagunak zer bota dautzun. Xa Odol 63. Zarautzen botatu bertsoan. Larre (in Xa Odol 16). Lerro urdineko aintzindari bat jalgitzen da gorrieri buruz ahapaldi gaixto bat botatzen deiela joan-jin batean. Lf (in Casve SGrazi 13). Bat-batean au bota eutsan prailleari. Etxabu Kontu 95. Beste bertso bat be bota neban. FEtxeb 73. Bota zituan emen paperean jartzerik ez dagoan gorri oietako batzuk. Zink 102. Bota eskerrik asko / guztien aurrean. Zendoia 126. Gezur biribilik bota gabe. MEIG VIII 36. Gure Fleury abadeari irainik beltzena arrazoirik gabe bota ote nion beldurrez. MEIG IV 71. Hauen "enbido" eta are "hordago"-ari (Orixe eta muslariak bezala ari naiz) "eduki" ozena botea zion [Larramendik] . MEIG V 104. Inori [gisa horretako purrustadak] aurpegira botatzea, nolanahi ere, erraza da. MEIG I 257.
    sense-9
    9. Imponer, adjudicar, asignar; aplicar.
    Begira askori zegokan karga, zuzen bakoitzari bota diozun, edo au egin bearrean, batari arindu eta besteari egotzi diozun. AA II 176. Gaztigu nihonereko guziak bota didazkidatzu gainera. Dv LEd 205. Kulpa gabiai kargak / bota geienian. Ud 80. Bota eutsen kastigua, / Zan zortzi aste oso an egitekua. AB AmaE 315. Eldu uen kanta Bergarako juezan belarrietara, eta bota dizko Pepete dontsuari bost mandamentuak gañean. Apaol 98. Gobiernua kontribuzioa botatzera dijoakigu. Urruz Zer 130. Gobiernuak ez diyo oraindik kontribuziyorik bota ta, zer dala uste du onek aizia. Alz STFer 130. Neurri orrekin gero, geio edo gutxigo bakoitzari [...] Erriak botako du Foguera . ForuAG 289. Erri batean bakarrik 852 baikuntza bota omen zituzten urte batean. Munita 22s. Jaungoikoak kastigu bat botatzen dabenian gaiztoak eta onak, danak zigorketan ditu. And AUzta 100. Amar urteko espetxaldia bota zioten Xalbat erail nai izateagatik. Etxde JJ 169. Epaimaiak bota zion zigorra etzan Sebastiani eriotza emateagatik izan. Ib. 168.
    sense-10
    10. Achacar, imputar. Tr. Documentado en autores meridionales a partir de mediados del s. XIX; al Norte lo hallamos en Hiriart-Urruty.
    Katuen bati kulpa ziotek botako, / ire fama onela dek ongi gordeko. It Fab 254. Ni erretzen banaiz, bota nere pekatuari errua. Bv AsL 217. Kulpa beti botiaz / besteren lepora, / oni dijuakiyo / munduan denbora. JanEd I 70. Ez berak dauzkan tatxak / bota besteri. AzpPr 29. [Lur] hunen fruituak ezpaderamatzate harrapaka Eskualdunek [...] bota lehenago alferren gain, uzten badute lur hori, lo, harrotu gabe. HU Aurp 199. Ez emen norbere errurik iñori bota. Ag G 112. Nire aitari bota eutsoen, errotara zetozanen zaku-saietsetan zan-ebaketa batzuk egin ebazala. "Achacaron". Or Tormes 7. Aiako zorigaitzen, eriotzen eta lapurreten kulpa, dunari bota bekio... (Apaizak Lizarragari botatzen zion). Or SCruz 67. Berak dituzten tatxa guztiyak / bota nayian besteri. Tx B I 264. Mattini egozten (bota; atribuir) zizkiotela ibillera txarrok. Etxde JJ 138. Bere errua besteen bizkar-gain bota naian ote zebillen ba? Loidi 88. Ez orren arin erruak bota gizajuori! Bilbao IpuiB 77. Jendea ondo ezitze ori / a zer nolako lana dan, / Txoperren bizkar ez bota dana, / danentzako dator txandan. Basarri 171. Gure zoritxarrari edo gaizki jokatzeari botatzen diogu errua. Vill Jaink 122s. Umeen eriotzaren kulpa Jainkoari botatzen diote. Ib. 30. Zuen mutillak txikitandikan / lañeza artua dauka, / zuek etxeko kuziña txarrak, / ta maixuai bota kulpa. Uzt Noiz 109. Danok alkarri erru botaten. FEtxeb 98.
    azpiadiera-10.1
    Echar, atribuir. "Calcular, alde-alde bota (G)" A EY III 256.
    Kontatzera noakizuen gertari au baño bi urte lenago, nik ikusi nuanean, berrogei ta amar urte-inguru bota nizkion begira. NEtx Antz 136.
    sense-11
    11. (G-nav, AN-gulina-5vill, B, BN-lab-ciz, S) Ref.: EI 267; Iz Als; Gte Erd 66, 67, 69.
     (Intrans.). Caerse. "Bota in da, se ha caído" Iz Als. "Kaderan gileko aldera bota zen (B); se cayó hacia atrás, gilen gañera bota zen (B)" Gte Erd 67. "Aurra bulkatu du ta bota da (B)" Ib. 69.
    Baserreka beiti ondoraño juan zen, emen bota an itzulipurdi; alde guzietarik joa, ubeldua, larrutua eta ezindua. FIr 147. An ikasi zuen, bere laguna gaizki zauritua bide madarikatu artan bota zela. Ib. 148. Mutikua lurrera botatzen da. TP Kattalin 180.
    sense-12
    12. Pasar (el tiempo, los días, etc.).
    Goiz jeikita're, zer egingo du batek? Denbora ezin botarik ibilli. Sor Bar 21. Ezta zori gaiztoa / ta ezta dolorea / asetan botatea / gazte-denporea? Azc PB 177. Ederto bota dodaz emen zortzi egun, / Geutarren ostatuban... aizkide ta lagun. Enb 177. Igandez ostera, Saturrarango ondartzan [...] beste egun zoragarria bota genduan. NEtx Nola 26. Ofizinan bota zituen aurreneko 20 (hogei) urteetan, etzen bere zortearekin konformatzen. Arti Ipuin 35. Umore ederrean arratsaldea bota genin. Ataño TxanKan 201. Asteak bota genituan leku bakarti artan. AZink 83. Parrandan bota nuen / San Martin eguna. Zendoia 86.
    sense-13
    13. Echar (un trago, una siesta, etc.). "A ze tarrapáta bota duen! ¡Qué corrida ha echado!" Iz Ulz. Cf. MIH 188: Gure ilea hartu, hitzaldi bat eman, eskuan musu eman, harengatik esan, siesta bota (hablando de locuciones traducidas palabra por palabra); tbn. en Gte Erd 68 se considera incorrecta la expresión siesta bota du, y se ofrecen ejs. con egin (V-gip, G-azp-goi, AN-gip-5vill, B, BN-ciz, S).
    Azkeneko txurruta bota ta... Sor Bar 110. Botatzen dio Erregeak azkenean bere izena, ipintzen dio bere selloa. Inza Azalp 25. Jan on bat egiteko / baukat desiua, / bota ta pagatzen dek / bere preziua. Tx B 225n. A, ze loa bota bear dedan! NEtx Antz 49. Astelenetan-da Gernikera joan-etorri bat egin eta tripaki-betekadatxu bat botatea atsegin izan oi yat. Bilbao IpuiB 250. Txurrut goxo bat botaten ebala. Ib. 32. Eguerdi-ostekoa botaten yegoan, siestan. Ib. 252. Tira, exeri ta berriketaldia bota dezagun patxaran. NEtx LBB 86.
    sense-14
    14. "Bota (V-gip), abaratar, bajar el precio" A.
    sense-15
    15. Derogar.
    Bagilla 24ko Lagija bota barik, oraingo onen aurka eztagozan bere aginduak zutik gelditzen dirala. (1918). ForuAB 137.
    sense-16
    16. Mandar, enviar.
    Imie bota dot sentimo bikuegaz, denda barrire, ta eztauela (perejillik) ta etor yast atzera. Ort Oroig 68.
    sense-17
    17. Dedicar, dar.
    Euskel-egun ala orren antzeko arpide bati bost laurleko botatzen dionak, egunkari akziotan emango lizkizuke berreun, bosteun, agian milla. Ldi IL 74.
    sense-18
    18. Proyectar (una película).
    Pelikula luze bat botaten zuten Arrigorrietako ziñe nagusian. Osk Kurl 215.
    azpisarrera-1
    BEGIA BOTA; BEGIAK BOTA. v. begi.
    azpisarrera-2
    BOTA AHALA. Tanto como, todo cuanto (se) puede echar. Cf. Or Eus 296 [belarra] bota-âla segak, "a medida que la guadaña la va cortando".
    Gau baten, aize apurtxoaz, zeruak botala euri jausten egoala, [...], ontzi batek jo eban "Ibaizabal" erdi-erdian. Echta Jos 280. Burnizko plater bana artu ta andreak bota-ala jan zuten ogi-zuku beltza ta babarrun gorria. Anab Poli 93. Geitxo egin al dun / ezkutuan txurrut? / Izan ere erreka / ta ibaiak bota ala, / edan den ozenka. / Ezten lan makala! NEtx LBB 351.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Goiak bota zituan bota alak, errekak arrotu ziran. Ag AL 38.
    azpisarrera-3
    BOTA AHALAKO. "Botalako euriak izan ditugu joan dan astean" DRA. "Exagerado a más no poder. Botalako gezurrak esan" Ib.
    azpisarrera-4
    BOTA AHALEAN. "Zeruak botaalean da euria, llueve cuanto pueda arrojar el cielo (V-ger); odaiak botaalean (V-ple)" A EY III 325. "Eurixa botaalan ziarduan" Elexp Berg.
    azpisarrera-5
    BOTA ERAGIN.
    azpisarrerakoSense-5.1
    a) Hacer echar, arrojar. v. botarazi.
    An dira su txipristin urrinera duazanak; an askatu ta bota eragitia geratu jakozan loijak, zepa ta txatarrak. Mg PAb 127. Jo zuen bekokiaren erdian; bota eragin ziozkan begiak ta garuñak buru ezurra ausirik, ta larga zuen bertan illik. VMg 83. Alargun jarri dan usoak / Damuzko urruak jota, / Biotzik zaillenai eragin / Oi deutsez malkoak bota. AB AmaE 150s. Egin eta betetan ez badozue nire agindua, bota eragingo zaituedaz labara. Itz Azald 85. Bota eragin deuskuz nagitasunak geure buru eta pardelak beste tren batera aldatu bearrak. Ag Ioan 175. Oin irurogei ta emeretzi / Urteko lagi zantarra / Ausi, apurtu ta birrindurik, / Bota eragin sutara. Enb 92.
    azpiadiera-1.1
    (Con umea, haurra, etc.). Hacer abortar.
    Prokuratu ote deban andreren bati bere entrañaetan dadukan aurra bota eragitea, eta bota eragin ote zion. OA 157.
    azpisarrerakoSense-5.2
    b) Hacer caer.
    h zorua! Zelan probau niri neuk bota eragin nebala? ' Que yo la hice caer'. Mg PAb 80.
    azpisarrera-6
    BOTA ETA BOTA.
    azpisarrerakoSense-6.1
    a) Arrojando continuamente.
    Bota ta bota lorak amaitu arte. Ag Kr 221. Ontziak bota ta bota an zijoan dantzan diruak balio zituan olioa. Anab Poli 61. Bonba andiak bota ta bota / danak kiskaldu artean. FEtxeb 59.
    azpiadiera-1.1
    Euria etzuan atertzen. Bota ta bota. BBarand 147. Geroxeago, ni aizkoran asi baño leen, euria bota eta bota. Ura giroa! Albeniz 151.
    azpisarrerakoSense-6.2
    b) Diciendo continuamente.
    Bota ta bota, bape utsik egin barik, esan eban "Aita Gurea" azkeneraiño. Bilbao IpuiB 75.
    azpisarrera-7
    BOTA KONTRA. "En los juegos de competencia, reto con que se emplaza al contrario. Bota kontra nai beste diru!" Etxba Eib.
    azpisarrera-8
    BOTATZE ALDERA BOTA.
    "Botatze aldea bota, inolako pisuzko arrazoirek bultzatu gabe, esan; gehiegi pentsatu gabe esan" ZestErret . Cf. supra (8).
    azpisarrera-9
    BOTEAN. Echando.
    Intzensua pixtu du / alako batean, / potea dantzatzeko / eskuko katean. / Atzera ta aurrera / dabilkit botean. Zendoia 40.
    azpisarrera-10
    GALTZERA BOTA. v. galdu.
    azpisarrera-11
    SUERTEAK BOTA. v. suerte.

    bota

    bota
    << bost 0 / 0 botatze >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper