OEH - Bilaketa

377 emaitza hotz bilaketarentzat

Sarrera buruan (54)


Sarrera osoan (323)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
badere.
sense-1
1. (AN ap. A ; H), badare (R-uzt ap. A ).
Aunque (sea); siquiera, por lo menos, aunque sólo sea. "Sobre todo. Más seguro es que signifique 'siquiera'" A. AxN explica debere (49, errata por bedere de la 1. a ed. ) por badare. Tr. Esta forma procede de bada ere (v. BA-... ERE), que ya de por sí tiene significación concesiva, por lo que parece difícil determinar cuándo adquiere cierta autonomía: cf. como auxiliar Erran nahi dut, ezen gehiagorik eztiratela herioren ez korrupzioneren suiet izanen, substanzia hura bera izanen badere (Lç Ins C 8r), Handikeria lilitzen bad'ere ezta bihitzen (O Pr 619), Gure Euskera añ pobre orañdaño izandu badere (CbEg II 3) o Penatuko badare / nahi du ezkondu (Bordel 172); cf. tbn. Nekhe eta arrantzeen erditik balin-badere, azken judizioko dohakabetasunetarik begira nadiela (Dv LEd 270). Aunque badere en Oihenart aparece con las mismas funciones que bada ere, ya en Leiçarraga hallamos algún ej. diferenciado. Su condición verbal es indiscutible en algunos ejs. de Cardaveraz, pero en Etcheberri de Sara, Mendiburu, Monho, Hiribarren, Beovide, Goñi, Etchamendi y Orixe no encontramos ningún ej. en que funcione como auxiliar, mientras que sí los hay de bada ere en algún caso (Hiribarren, Orixe); se diría que ya para Mendiburu al menos es netamente distinta de bada ere . En cambio, la variante badare, documentada desde mediados del s. XIX en bersolaris y diálogos guipuzcoanos (más Bordel y Mattin), se mantiene estrechamente ligada a su origen, tanto por sus usos como por su representación gráfica (bada're ), exceptuando el ej. de Ibiñagabeitia.
Mundu hunetako bizitzea hanbat miseriatara suiet badere, fidelarentzat Iainkoaren benedikzionebat da. Ins D, 6r. Badakusat epistola hark, denboratakotz badere, tristetu ukhan zaituztela. 2 Cor 8, 8. Badere xaritateagatik lehen othoitzez niagok, hunelako banaiz-ere, bainaiz Paul anzianoa. "Toutesfois je te prie plutôt par charité" . Philem 1, 9. Naduka ni, hotz badere, / errerik bihotzean. O Po 40. Ezteiari izan denari bethiere, on derorkona hanitz zaio apur badere. "Pour petit qu'il soit" . O Pr 692. Hitz diferentekin badere sentsu onaren kausitzera entseiatu behar da. ES 130. Ni nerau antxe nere Seme maitearen gurutze berean josten nindutela badere <bad-ere>, ken al-ba-neza nik, dio Jesusen Amak, gurutze hartatik nere Seme maitagarria! Mb OtGai III 85 (Harriet cita erróneamente badaere ). Sutunb onen erdirik ez da luzez, zabalxeago badere, mortero deritzan gerrako arraz-modu bat. Mb IArg I 255. Iltzeko ta beste mundurako abian arkitzen nazan ezkero, indazu arako kartaren bat badere. Mb IArg II 15. Guziok nolerebait, ta nola ez dakizutela badere, Meditazio, Konsiderazio edo Orazio mentala egin oi dezute askotan. Cb Eg II 10. Senar on bat Jainkoaren eskutik bere lagun duen andreak zeruko ditxa andi bat du eta, arrastaka badere, errazki ta pozik serbi dezake. Cb Eg III 375. Alere, gizon prestuaren itza eman diot ta, botoiak galduta badere, kunplituko det. Ib. 390. Bakoitzari berea, ostu edo gaizki kendu edo artua, aldian puska badere biurtzeko obligazio estua. Cb EBO 53. Orien artean Marabilla bi luzaro iraun dutenak laburtxo badere kontatu nai ditut. Cb Just 65. Bardotzen glub! / Bakearen gostuz badere / Bardozen glub / egin nahi dute batzuk! Monho 30. Bere artalde maitean ez baitezake sofri / kutsua gatik badere edozein ardi eri. Ib. 48. Suprefetak Mauleon egiten ohore; / Kantoin da Atharratze, xumea badere. Hb Esk 79. Naiz bada're gariztiya, / izango da erosiya, / gustatzen zaizun guztiya. Bil 87. "Ez det sinisten neskatxa ori / konbertituko dala're"; / erantzun zion: "Mudatuko da / tormentuakin bada're". Ud 115. Franziskoren birtutien lora pillo eder, usai gozo bat bezela, nere arretak, gaizkitxo badere, bildu dutena. Bv AsL 15. Ez diteke iñolako moduz ere utzi San Franziskoren bizitza Santa Klararena aitatu gabe zerbait, labur badere. Ib. 89. Orduantxe, goguaz kontra badere etsirik, utzi zioten. Ib. 95. Egunian orritxo bat badere letu biar dezu. Ib. 17. Apurtxo bat bada're barruan geldituko bada [...], askotxo sartu bear izaten det. Urruz Urz 52. Ikasi zuen gauzak obekiago pensatzen eta arrazoiaren antz pixka batekin badere egiten. Goñi 72. --Baña ez dezu ikusten txiki lanazkua dala? --Igual da algodoizkua bada're. Iraola 130. Nekez bada're sinistu zuen / emaztearen esana. Tx B II 174. Apeza ez nehoiz hunki / eroria badere. Etcham 54. Ba dira oietan euskaldun onak, banakak badere. Or SCruz 143. Emen dituzu gure buruok aiztoaren azpian badere, Kristoren legea zabaltzeko gai. Or Mi 131. Nereak eta bost kostata bada're, oinperatu dizkiat. Etxde JJ 77. Eta orain zerbait esan dezagun Bergiliren idazlan auetaz gaingiroki badare. Ibiñ Virgil 24. Atsegabea handi bada're, / huntaz ez dago dudarik: / jasaten errexagoa dela / partekatua delarik. Mattin 56. Irurak nere kontra ai dira, / bat ez da nere fabore; / baña burua azalduko det / sator-zulotik bada're. Uzt LEG I 287. Nekez bada're gaur iritxi da / deseo nuen ametsa. Uzt Noiz 82. Hemen ere badario Chaplini, noizbehinka badere, betiko gatza eta ozpina. MEIG I 185.
sense-2
2. badabere. Sin embargo.
Obligazioz bete ninduzun, / guztiok ala gurarik; / pagaetako ezin neike / bapere serbiziorik. / Oi, badabere, presentetxo au / artu egizu niganik. Lazarraga A10, 1175v. Asi zan Silvia Silvero konsolaetan; badabere, ekusirik Silverok ain kruelmente bere Sirenak trataetan lebela, ez eben gura inork berbarik legion. Ib. A, 1143r. Al daigun lagundasunik onaena egingo deutsugu; badabere, erregutan gagozu esan deiguzula zure izena. Ib. A, 1147v.
sense-3
3. (Dv, A).
"Exclamation faite par une personne à qui on rappelle un fait, une conséquence dont elle ne s'avisait pas. Vous demandez des ouvriers pour demain, mais demain c'est dimanche. L'autre répond: badere! hala da; ez nintzen orhoitzen " Dv. "Exclamación de sorpresa cuando se nos recuerda algo" A.
azpiadiera-3.1
A propósito, por cierto.
Pixka bat deskantsatuko ahal naiz!... Badere, aisian eman behar naiz! Barb Sup 159. --Badakin, dudarik gabe, Erregeren alaba nola arras eri den? --Nondik ez?... Badere, hik emana dion gaitza? "À propos" . Barb Leg 135.
sense-4
4. (Añ), bada be. "Por si acaso: (c.) baldin, bada bere; (G, AN) bedera, badere " . " Bada be, en todo caso. Gura dot bere burua erabiltzen ikasi deixan; zuk, bada be, estuasun aundiren baten bakarrik lagunduko detsazu " Etxba Eib. .
sense-5
5. ().
"Especialmente: (c.) batez bere, -ere; are geiago, edolabere; gitxienez; (AN) badere, bedere; (V) guztiz bere; (c.) endemas " .
badere
<< babes 0 / 0 1 baita >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper