OEH - Bilaketa

377 emaitza hotz bilaketarentzat

Sarrera buruan (54)


Sarrera osoan (323)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
2 aurki.
tradizioa
Tr. Con el sdo. de 'pronto' se documenta ya en fray Juan de Zumárraga, aunque es usado sobre todo por los guipuzcoanos: en textos vizcaínos posteriores aparece casi exclusivamente con el sdo. de 'probablemente'. Al Norte aparece con el primer sdo. en Etcheberri de Ziburu, Pouvreau y en algunos modernos como Mirande o Xalbador, y con valor distributivo en Pouvreau, Tartas y Maister (aurkhixe ).
sense-1
1. (V, G, Sal; SP, Lar, , Mg Nom, Dv; -kh- Urt Gram 412, VocBN , Gèze, Hb, Dv, H) Ref.: A; Etxba Eib; Iz Als (il); Elexp Berg; ZestErret .
Pronto, enseguida. "Tantôt, ci-après" SP. "Dentro de poco" , "presto, luego", "luego, de aquí a poco" etc. Lar y Añ. "(No hay secreto que tarde o temprano no sea) descubierto, oraingo isilla aurki izain da iskanbilla " Lar. " Aurki (G), laster (V). En breve" Mg Nom 65. "Ce soir, cet après-midi" VocBN . "Tout à l'heure" Gèze. "Tout à l'heure, bientôt, tantôt" Dv. "Tôt, tantôt, tout à l'heure" H. "En seguida. Aurki agiriko Maria Mañariko, en seguida aparecerá Maria la de Mañaria. Se usa para denotar la falta de fe en algun aserto y para encomendar al tiempo la tarea de descubrir su verdad o falsedad" A. "Pronto, sin tardar, enseguida; sin. beriala. Aurki naiz zuregaz, nai deizunerako " Etxba Eib.
Zerren milla bider geiago dala dan baño esango dabee inbidiak, aurki esango bear eztirean gauzaak. " Luego dirán cosas excusadas" . fJZ 98. Etorri zan aurki laster atetirean. Andram ( ap. IC III 58; en la vers. de TAV 160 etorri zan aurki atetirean ). Orain pazienziarekin igaro itzazu, aurki karzela orretatik aterako zera. CartAzp 125. Eta orain gora dena aurkhi dukek behera. EZ Man I 45. Orain aberats burgesa, aurkhi moian gabea. EZ Man II 129. Alabañan aurkhi dire / biak doloraturik, / Semea galdu dutela / dutenean iakinik. EZ Noel 82. Jende guztiak aurkhi du / profetatzat harturen. Ib. 92. Aurki, onen gañean ondatu uste ditut Gaztelau guziak, zerren eztakiten Ave au bear dan bezala. Lar Carta a Gandara 161. Zerren lenbizian ta batbatean aditzen ezpadira, aurki adituko dira. Lar Carta a Mb 280. Obeto ezin litezke arki, / espero dute aurtxo bat aurki. Bil 82. Jaunak aitu zituen oparo ta samur txit aurki. Aran SIgn 101. Jainkoaren epai ikaragarria! Aurki bere madarikazioak arrapatu zuen. Ib. 57. Bi milla duro nik eman arren / ukatu zituan aurki. PE 150. Zeren Jaunari zorra egingo / Diogun aurki kitotu. AB AmaE 54. Aurki apaldu eta lotara juan bear degu. Apaol 26.
( s. XX) Aurki jakingo dek sastriak zer geran. Iraola 87. Oraindik eztu bere itxumena ezagutzen, baño igarriko dio aurki. Ag G 368. Pizkor jaiki zan mutilla, aurki artu zuan adakia eskuetan, azkar jarri zan edozertarako prest. Ib. 156. Ikus bitez, onetarako, oraintsu Oñatin erakutsi nituen ta aurki agertzekoak diran bi irakaskizunak. A Ardi VIIn. Ireak egin diñ aurki. Mok 21. Zuentzat ainbeste jaki / ekarriko dute aurki. Tx B 133. Bide ortan barrena, aurki giñake belarri-motz, anka-motz eta esku-motz. Ldi IL 53. Gurean, orok dakigunez, aurki degu berbizturik. Ib. 144. Aurki mendera ditu Erio garratzak. Or Eus 247. Aurki azaldu ziran etxe-ateetan beste ikuszale geiago ere. TAg Uzt 151. Aurki dira aitaren illetako egunak. Ol Gen 27, 41 (Bibl hurbil dira). Ik aurki adieraziko den yaiotzez aiton-alaba yatorra aizan, ala, [...] dollorra ote aizen. Zait Sof 162. Onelaxe, aurki, alkarren zaletu ziran biak. Etxde AlosT 53. Ene senarra ta anaiak aurki ehizatik itzuliko dira. Mde Pr 98. Itzaliko al dit aurki lo sakonak kordearen argi aula! Txill Let 37. Uste duzun baño aurkiago gogoratuko zera alkarrekiko gertakari ixil eta izkutu onetzaz. Ib. 93. Baño aurki Lesakan ziran eta gelditzean emango zioten [jaten mandoari] . Anab Poli 118. Aurki, olan bagoiaz, ogiaren lekuan bizkotxoa eskatuko dabe. And AUzta 106. Baña ustekizun oiek aurki gelditzen dira parregarri. Vill Jaink 49. Orain emen ederki gabiltzak, baña aurki joan bearko diagu guk ere gerrara. Salav 66. Lurretik duzun indar on hortan / aurki da bizi berria. Xa Odol 340. Aurki dator onaldia. Berron Kijote 203. Zugandik gauza aundiagoak / entzungo ditugu aurki. MMant 101. [Peru] aurki nazkatzen da, ordea, lanaz eta diruaz. MIH 336. Aurki agertuko den artikulu batean. Ib. 365.

v. tbn. Ill Pill 24. EusJok 94. MendaroTx 48. SMitx Aranz 71. Ataño TxanKan 167. TxGarm Auspoa 39, 24. NEtx Antz 109.
azpiadiera-1.1
(Tras bezain).Tan pronto como.
Ezagutu beziñ aurki, "Don Inazio da" esanaz, korrika [...], aldapa bera abiatu zan. Aran SIgn 77.
sense-2
2. (Repetido, con valor distributivo).Tan pronto.
Batean esperanzaz goititurik, bertzean beldurtasunaz beheititurik, aurki konsolazioneaz eskuinera, aurki aflikzioneaz ezkerrera. SP Phil 470 (He 476 batean ... berzean berriz).
azpiadiera-2.1
(En correlación con orain, laster o gero ).
[Gizona] aurki triste da, gero alagera, aurki oso eta sendo, gero eri eta flako, behin hotz, gero bero. Tt Onsa 158. Orañ ekartzen zion iturritik kalabazean ur preskoa, [...]. Aurki ipintzen zion Amari aurrean beste kalabaza batean esnea. Arr GB 79. Arrentzat piper ta onentzat gozo, aistian zuri ta aistian gordiñ, laster palaguz ta aurki asarre. Ag Serm 569.
sense-3
3. (V-ple-gip, G, AN-gip-larr; author) Ref.: A; A Apend; Asp Leiz; Gte Erd 161 > .
Seguramente, probablemente. "Vraiment, assurément. Syn. eiki, gerthuz, gerthuki " H. "Sin duda, a buen seguro" A. "Tal vez" A Apend. "Probablemente. Aurki etorriko da " Asp Leiz.
Ofenditus galtzendúgu / abogátu dén bakárra: / Aurki yá zer ustedúgu, / pena baizik ta negárra? LE Kop 143 ("tal vez, sin duda" sg. el editor). Au alan izanik, badot nik zerurako usterik? Bai aurki. EL2 73. Lurreko Errege baten aurrean moduzkoagoak egongo gintekez aurki. Ib. 96s. Oraintxe, aurki, esan lei, itxasoa baxen andia dala zeure larritasuna. Ib. 226. Oraiñ, zer diñostazu zer dala Iñazi? / Sorgiñaren izena aurki dau merezi. AB AmaE 275. Itxaslapurrok aurki uste eben, ontzi atan diru asko etorrela Montebideotik Habanarako biralduak. Echta Jos 138. Eskatu dautsudazan gaztain-opillak egin dagistazuzanian askozaz obeto egongo naz, aurki. Otx 167 (cf. Voc: "aurki: tiene muchas acepciones. En esta obra solamente se halla usada en la acepción de 'sin duda, a buen seguro'). --Emakume maltzurra zara, orratiño. --Mendiko axe zorrotz onek eraginda, aurki. Ib. 110. Amets-utsezko maita-ikutua, bear bada. Lillura gurizko zertxubait, aurki. Erkiag BatB 201. Lau orma zaar zikin izango zituan, aurki, mutikoa txikitan bizi izan zan etxeak. Ib. 34. Norbaitek esan ba-lezait latin antzerago ioten deula Luis-ek, areago esanen diot Jesusen Teresak, eta ez latin-kutsuz; bai, aurki, eskual-kutsuz. Or ( in Gazt MusIx 22 ).
sense-4
4. (V-gip, Sal; H, A Apend), aulki (V-gip).
"Presque. Syn. hurbil " H. "(Sal), poco más o menos. Egun aurki, cien poco más o menos" A. "Tanto como vuesa merced aproximadamente es mi padre, b erorren beste aulki da nire aita (V-gip)" A EY III 247.
sense-5
5. "(Sc), hace poco" A.
azpisarrera-1
AURKI ARTE, AURKI ARTEAN (SP), AURKI ARTIO (BN-ciz ap. A; aurkhi artio H; aurkhi arteo Dv). Hasta luego (fórmula de despedida). "Zoaz, aurki artean, allez jusqu'à tantôt" SP. "À tantôt" Dv. "Jusqu'à tout à l'heure" H. "Hasta luego" A.
--Aurki arte. --Bijua ondotxo. Moc Damu 13. Gorantzijak etxian... agur aurki arte! Enb 177. Aurki arte. Emazteak-eta, goraintzi miñak. Ldi IL 19. Zorionak Arantzibia, bihotz bihotzez, eta aurki arte. MEIG III 47.
azpisarrera-2
AURKIDAINO. "Aurkidino, jusqu'à tantôt, à ce soir" Hb. "Aurkidio (BN-mix), hasta luego" A.
azpisarrera-3
AURKIKO. a) (Adnom.). De dentro de un rato. "Aurkhiko lanak ez duke oraikoa balio, le travail de tantôt ne vaudra pas celui d'à présent" Dv.
b) (Adv.). Para luego, para dentro de un momento. "Aurkhiko utzazu lan hori, laissez ce travail pour tantôt" Dv.
azpisarrera-4
AURKIXE (SP, -kh- S ap. Lh; H). "Tantôt, dans peu de temps" SP.
Nuiz debot, nuiz debozionerik gabe, zunbait orduz estüdiuari emana, bestordian herabezti, orai phezü aurkhixe arhin. Mst III 33, 1 (Ip batian serios, bestian arhin). Aurkixe zanpatuko, lertuko ta txikituko ditu sagar-jotzalleak tolarean. TAg Uzt 280. Aurkixe zanpatuko, lertuko ta txikituko ditu sagar-jotzalleak tolarean. TAg Uzt 280.
azpisarrera-5
AURKIXEKOTZ. "Pour bientôt" SP.
aurki
<< 2 atze 0 / 0 axolagabe >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper