Harremana

    OEH - Bilaketa

    2973 emaitza odol bilaketarentzat

    Sarrera buruan (129)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    atzo.
    sense-1
    1. (gral.; SP, Deen I 198, Urt V 460, Ht VocGr 370, VP 6r, Lar, Añ, VocBN , Gèze, Dv, H) Ref.: A; Bon-Ond 170; Lrq; Iz Als; Iz R 302; Iz Ulz; EAEL 193; Etxba Eib; Holmer ApuntV; ZestErret .
     Ayer; (fig.) antes. "Hier" SP. "Atzorratzean xi nindia Uztarrotzerik, ayer noche vine de Uztarroz" Iz R 302 (cf. infra el ejemplo de Mendigacha).. Tr. General en todas las épocas y dialectos.
    Atzo zazpi orenetan utzi zian helgaitzak. Lç Io 4, 52 (He, LE, TB, Dv, EvS, Ol, Leon, Or, Ker, IBe atzo). Atzo bardindu nax nox dot urtea. "Ayer me igualé cuando tengo el año". RS 300. Bai atzo esan dit nere konpai ingles batek. CartEsp 464. Aiek atra ziraden atzo. Ber Trat 113v. Nik atzo, hik baiño bide gehiago iragan nian. Ax 34 (V 21). Zer segurantza ahal dukegu atzo bekhatore zena egun ere bekhatore dela? SP Phil 356. Berak oihuz dagozkigu / atzo hek hill direla, / eta gaur, ezpadakigu, / gure aldia dela. Arg DevB 159. Zeren ezten atzo eta herenegün bezala. Mst III 50, 2. Atzo ekusi genuen zer bide zen lenbiziko bide hau. Mb IArg I 372. Eta orañ atzo bezala konfesatzea beste zer eginik ez daukat. Cb Eg III 216. Errege zena atzo, herrestan egün gertzen. Egiat 167. Gaixtaginak atzo / zedro berez gorago / Zedukan altxatua / Urguluz bere burua. Monho 140. Jauna, milla urte zure aurrean atzo igaro zan eguna bezala dira. AA III 585. Ez da aldatuten geure Jaungoiko onaren gogua. Atzo zana, da gaur; ta gaur dana, izan da ta izango da beti. fB Ic I 60s. Atzo igaroriko eguna legez. JJMg BasEsc 88. Atzo goiz beranduban / Donostiko erriyan / ekusgarririk asko / zan plaza berriyan. Echag 48. Nola nik atzo egin dedana zabaldu da? Lard 65. Atzo nurbati izan düzü ene ait' ametara, / Gük alkhar maite dügüla haien abertitzera. ChantP 172. Lora eder bat atzo zen eta gaur da zimela. AB AmaE 135. Ez duk ikhusi, Pello, atzo berean, Olhetako plaza prinzipalean, nori beha zagon. Elzb PAd 70s. Atzo bertan ez nikan ekarri neronek laurden bat Bergaratik? Apaol 25. Non zinen atzo, diotza, non atzo arratsean? Arb Igand 23. Atzo baiño lenagoko egunian. A BGuzur 119. Zer da emen prankotarra, atzo goizean agerturiko arrotz lapurra baizen besterik? Ag AL 37 (cf. ATZO GOIZEKO). Atzorratsen ene adexkidebati, berze adexkidebatek oiltuzaun besugo puxkabat. Mdg 132. Nik eztakit Eustaki, zoratuta dago atzo arratsalderik ona. Echta Jos 294 (cf. ATZOTIK HONA). Ez du egunik uts egin ni ikusi gabe atzo artean. Ill Testim 16. Atzo, atzo, atzo / atzo il ziran amar atso. (G-azp). A CPV 159. Orizue, ahamenik ez dut harturik, atzo eguerdiz geroz. Barb Sup 21. Iguzki deian, hartarik atzo lehen arrosa zaut sortu! Ox 173. Ezkontzeko mandatu / egin diyot atzo. Tx B II 26. Atzo goixian ames ein nuan; / ai, a zan amesetia! Enb 67. Atzo igandez an entzun nun Meza nagusia. Or QA 142. Atzo erosiriko zaldia gaur ostu. Bilbao IpuiB 222. Atzo etxetik kanpora ibilli nintzuan barren. SM Zirik 79. Galdetzen badidazu: gaur atzo baino aurreratuago ote gaude? Vill Jaink 181. Atzo arratsean. Larz Senper 72. Entzun al dezue atzo gabekoa? NEtx LBB 174. Horren beldurra bazuken ere Frantsesek, ez baitzen "atzo sortua". Ardoy SFran 174. Atzo galdegina dut baratzearen lur itzultzailea. Etchebarne 118. Orrek ontatik atzo jan zian, da gaur guk jan bear diagu. JAzpiroz 208. Atzo Markiñan ospatu genduan da gaur emen. Gerrika 260. Atzo jokatu estropadak. MEIG I 41. Matematika eta linguistikaren harremanak ez direla atzo hasiak. MIH 193.
    sense-2
    2. (Uso sust.). "Atzoa, le jour de hier" SP.
    Ta nere "gaur", nere "atzo", ta nere "emen" gabe, ni ez naiz ezer, asmaketa farregarri ta itsa baizik. Txill Let 139. Eztago atzorik, ez gaurrik, ez biarrik,... Orduak... gezurra dira. NEtx LBB 108. Berealaxe gaurrari deitu genezaioke atzoa. Zendoia 169.
    azpiadiera-2.1
    Eskuararen atzoari, historiari, begiratzen badiogu. MEIG VI 105.
    azpisarrera-1
    ATZO HAMABOST.
    Dentro de dos semanas.
    Ni atzo amabost Tolosara joango naiz. JAzpiroz 167.
    azpisarrera-2
    ATZO ARTEKO.
    "Atzarteko. [...]. 2.º contr. de atzo arteko, de hasta ayer" A.
    azpisarrera-3
    ATZODANIK (S ap. Lrq ; SP (sin trad.), Urt Gram 521, Lar).
    "(Desde) ayer" Lar.
    Guri erakhusteko nola atzo danik egun draiño, egun danik bihar draiño, arte hura baita labur eta hertsi. Tt Onsa 39. Noiz andikitu, noiz jauntxotu zerate? Atzodanik noazki; orañagotik, ez txit anziñatik. Lar Cor 152.
    azpisarrera-4
    ATZOGANIK (V-ger ap. A Morf 479 ).
    Desde ayer.
    azpisarrera-5
    ATZO GOIZEKO.
    (Gralmente. en contextos negativos). "Atzo goizekoa...! Si es más antiguo. ¡Vaya una cosa nueva!" Alt Eusk 1925, 75. "Ezta atzo goizekoa, no es de ayer mañana; quiere decir, es viejo (V-ple)" A EY III 349. "Atzo goizekua ez izan, aspaldikoa izan. Orrek izangoittu onezkero berrogetamar urte. Ori berori be ezta atzo goizekua" Elexp Berg. "Kontu horire atzo goizekua dek!" ZestErret.
    Nire gizona atzo goizeko umea ezta: bere lepo-gaiñean larogei urte daroaz. Ag AL 12. [Euskera] guztiz antziñetatik dabill gizonen auan; baña liburuen orrietan oraindaño atzo goizekoa da. Ag Kr 8. Aristoteles ezta atzo goizeko gizona eta gauzen balio biok antxiña ta beñola aitatu, zenbakeu ta berezi ebazan Aristoteles-ek. Eguzk GizAuz 51. Egia, ez dira [zuaitz oiek] atzo-goizekoak: eun da amairu urte dituzte. Munita 81. Santa Claraganako jaiera gure artean, ez da atzo goizekoa. Lek SClar 116. Atzo goizeko lore etzerala. Basarri Auspoa 55, 82. Alkala de Henares [...] ez da atzo goizeko erria. Manzi GPatroi 89. Ezagutu ez, ostera? Ez da atzo goizeko adiskidetasuna. Erkiag BatB 82. Ez naiz ni ere atzo goizeko bildotxa. Nik ere baditut urte batzuek. (B). Inza NaEsZarr 2029. Oraingo bertso auek ere ez dira atzo goizekoak. Nik, beintzat, baneukan gaur aiñako sasoia: ogei urtetik ogei ta bira. Insausti 51.
    azpisarrera-6
    ATZOKO.
    azpisarrerakoSense-6.1
    a) (SP, Urt Gram 53, Dv).
    "Atzokoa, d'hier" SP.
    Haz nezak egungo aragiaz, atzoko ogiaz eta xazko arnoaz. O Pr 213. Egungo Ebanjelioan ere agitzen zaiku atzokoan agi-gertatua. Mb IArg I 371. O ze beste gaba, atzokua ta gaurkoa! Mg PAb 116. Ni ere atzoko ijitoa bezala il nai nauk? Lard 65. Bilbotik netorrela atzoko trenean. AB AmaE 283. Eta gaur ere, ondo bagera, balitzake atzoko markak berdintzea. Urruz Urz 55. Urteak dira, bainan atzokoaz bezain orroit, gogoan dakart geroztik beti. HU Zez 183. Gu bilatuten ibilko da atzoko itxaslapurra, atzo gengozan lekuan. Echta Jos 142. Amandrearen atzoko garrazkeriakatik. Ag G 287. Atzoko autua edatsiko dizut. A Ardi 31. Atea zaxu sotuan duxun oberena; atzoko gorriño hortaik... Zub 74. Bai, gomutaten naz atzokuaz. Otx 28. Oraingoan, bai, atzoko ontzaren / oiua gezurra ez bada. Or Eus 263. Kanta zahar bat ezagunerazi nizuten atzoko itzaldian. Lek SClar 122. Desenkusa nazazu atzokoa gatik. Mde Pr 61. Neu bere nekatuta atzokoaz ta gaurko lanaz. Erkiag Arran 69. Andoni Iturzaeta da atzoko gaztearen izena. Txill Let 68. Pasatu al zaizu atzoko izialdure? Izeta DirG 37. Atzoko gaueko amabietan sartu zan lanera. TxGarm BordaB 116. Atzoko haurrak baiginen gu, guti jaliak, gaurkoen aldean urttun eta herabe. Larre ArtzainE 64.
    v. tbn. Etcham 142. NEtx Antz 47. Osk Kurl 29. Larz Senper 100. Berron Kijote 184. Uzt Sas 267.
    azpiadiera-1.1
    (Fig.). Del pasado, de antes.
    Errana duk gero lehengoa, bihar atzokoa izanen dela Piarres Adame! Elzb PAd 29. Batek bertzea kuku, egungoak atzokoa, biharkoak egungoa. HU Zez 144. Gaurko aberats guztiak beti aberats izan dirala ustealdozu? Ez gaurkoak, eta ez atzokoak. Ag Kr 162. Aiton zaarraren txima biurtuz / atzoko bizar gaztea. Or Eus 278. Buruz betikoa iraun arren, izanez ez nauk atzokoa. Txill Let 99. Orain ez dago, Manu, / atzoko konturik. BEnb NereA 73. Ez dakinat zer den zoriona atzokoari eta biharkoari ez badut ene gogoa eratxikitzen. JEtchep 71. Atzoko ume gaixoa, / gaur, aundi ta arroa. Gand Elorri 177. Atzoko gudariak. Azurm HitzB 39. Gaurko neskatxak estaltzen dira / atzoko erdi gauzekiñ, / eun-egille ta saltzalleak / ia ez dute zerregiñ. Olea 97. Atzoko lagun maite asko, etsai amorratuak bainitun gaur. Ataño TxanKan 238. Ahaztu egin behar nora-ezean, gutxi edo gehiago, gaurko euskaldunak, atzokoak ez ezik. MIH 343.
    azpiadiera-1.2
    (Fig.). Reciente, del pasado reciente.
    Izen oek bere berekiak diradela; eta ez atzo ta egungoak, baizikan nekazaritza lenbizi asi zan denporakoak. Izt C 233. Eliza hortaz kanpo direnek ezdute ezagunik mende zaharretan. Erakuspen berriak dituzte: atzokoak dire! Hb Egia 105. Uraren bi aldetatik aiñ zabal ta lodituak ikusten iya ta kanaberak, egikizun ori atzokoa eztala, ageriki salatzen dute. Lh Yol 3. Agindu oiek, ba, ez baitira, gaurko ta atzokoak, betikoak baño. Noiztikoak diran iñork ez daki. Zait Sof 173. Ez dira [zedro oiek] Matusalenen garaikoak, atzokoak ez badira ere. Munita 84. Ezten atzokoa / nere malkoa. / Ik eztakin, maitea, / zein leize sakona dan / nere gogoa. NEtx LBB 233. Noizkoa dan "Agur" euskal-itza? Gaurkoa ez beintzat. Ezta atzokoa be. Alzola Atalak 144. Ez da atzoko kondaira, / doha bi mil'urtetara. Xa Odol 99. Zaharragoen poesi lanak, atzokoenak edo bart arratsekoenak batipat, ia zeharo arbuiatzeko eskubide osoa du. MIH 288.
    azpisarrerakoSense-6.2
    b) (Adv.). Para ayer.
    Gure aldiko haize-erauntsiek urriki gabe astindu badute ere, geroak lur gainetik osoro ura badeza ere, hor daukagu [Orixe] ez atzoko, ez gaurko, ez biharko, bai ordea betiko. MIH 33.
    azpisarrera-7
    ATZOKO ALDEAN.
    En comparación con ayer.
    [Gexua] atzoko aldian askoz obeto aurkitzen dot, urtengo dala uste dot. Kk Ab II 51.
    azpisarrera-8
    ATZOKO EGUN (SP, Dv).
    Día de ayer. "Atzoko eguna, le jour d'hier" SP.
    Ezin athera dezakegu atzoko egunetik nolakoa den egun. SP Phil 356s. Guziak iduriko zaizka atzoko eguna bezain laburrak. Mb IArg I 241. Atzoko egunez oin urtebete, illuntzi-aldera, Mallape etxian barriketa gozuan aurkitzen ziran. Kk Ab II 35. Ez dauka gorputzak ainbeste nagirik. Atzoko egunaren ondorena, gaur, ez da orraittio, bigaramona. Erkiag BatB 166. Nik otoitzean pasatua dut / kasik atzoko eguna. Mattin 96. Ohart gaiten ez dela atzoko eguna / gaur zuen ohoretan ospatzen duguna. Xa Odol 245. Atzoko egunez egin bainuen / Uztapidera bixita. Uzt Sas 37.
    azpisarrera-9
    ATZORAINOKO (Dv).
    "Celui qui a duré jusqu'à hier. Atzorainoko berriak onak dire" Dv.
    azpisarrera-10
    ATZOTIK.
    Dsde ayer.
    Orai urthe bethe alhargundu zena / Eta atzotik hala dena / arras dira diferentak. Gy 264. Atzotik ez det ikusi. NEtx Antz 37. Atzotik nago ni emen. Erkiag Arran 28. Atzotik egungo egunera etxeko-nagusia bestelakoturik omen zegoen-eta. Zait Plat 17. Atzotik gaurrerako / zubia nun dago. Gand Elorri 112. Alde ederra dago / atzotik gaurra. Olea 218. Atzotik aintzina / daukake jakina, / zonbat den samina / seme urrunduaren / aitaren mina. Xa Odol 167. Atzotik zuri dena eman naiz / eta denbora guziko. Mattin 94. Eta hor daukagu atzo arte euskal hitz garbia zena atzotik aurrera erdal hitz bihurtua. MEIG VII 126.
    azpisarrera-11
    ATZOTIKAKO.
    "Atzokoa, atzotikakoa, d'hier" Urt Gram 53.
    azpisarrera-12
    ATZOTIK HONA.
    Desde ayer, de ayer a ahora. "Atzotik huna" SP. "Atzotik ona, atzoti ona" Lar (s.v. de). "Atzotik hunat eri da" Dv.
    --Matxinikito! --Zer diok, Txeru? --Atzorik ona, / Ze barri dogu? Zubia 139. Atzotik hunat etzinioten lohi handiena bederen khentzen ahal? Zerb Artho 95.
    azpisarrera-13
    ATZOZ GERO (SP; atzo ezkero Lar (s.v. de)); ATZOZ GEROZ (L, BN, S ap. Lh ; atzo ezgeroz Lar (s.v. de)); ATZOZ GEROZTIK (-st- Urt Gram).
    Desde ayer. "Atzo danik ou atzoz gerostik nola zaude?" Urt Gram 521.
    Atzoz geroztik biek gehiegi edan zuten. Mde Pr 158.
    azpisarrera-14
    ATZO ZORTZI.
    "(S), il y a eu hier huit jours" Lh.
    Gizon bat galdu Eskual-herriak. Atzo zortzi, ortzegun gizaldera buruz supituki ohean hila kausitu zuten. HU Aurp 85. Atzo zortzi erori zen ur erauntsi andi bat. Mdg 140. Atzo zortzi jo zuen berriz neregana. A Ardi 102. [Katixa] nere emaztea duk atzo zortzitik. Zerb Artho 380. Txorokilletako neskia atzo zortzi ezkondu zan. Kk Ab II 90.

    atzo

    atzo
    << atzerritar 0 / 0 auhen >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper