Harremana

    OEH - Bilaketa

    2973 emaitza odol bilaketarentzat

    Sarrera buruan (129)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 arrain.
    tradizioa
    Tr. Los guipuzcoanos, alto-navarros y Lazarraga usan arrai (cf. arrain en Iztueta y, en alguna ocasión, en Orixe). Hallamos un sólo ej. de arrai en Goyhetche (47), probablemente errata.
    etimologikoa
    Etim. De vasc. *arrani; cf. la forma de comp. arran- y ant. (y R) arra ? con pérdida de -n- entre vocales y distinto tratamiento posterior, con y sin -n según las zonas, de la consonante nasal originariamente interior.
    sense-1
    1. (V, B, L, BN, S, Ae; IC 445, SP, Urt IV 80, Ht VocGr , Lar, Añ (V), Arch VocGr , VocBN , Gèze (-añ), Dv, H), arrai (G, AN, Ae, Sal; Lcc, VP 1r, Lar, Añ (G), Dv (G, AN), H; arrea det. Ae). Ref.: VocPir 499; Bon-Ond 145; A (arrai, arrain), EY III 53; Lrq /aRán'/; Etxba Eib (arrain); Iz Als (arraiya), ArOñ, Ulz (arráye); Holmer ApuntV ; EAEL 97; Elexp Berg; Izeta BHizt2; ZestErret
    Pez, pescado; aplicado tbn. en ocasiones a otros animales marinos. "Piscem [uocant] arraign <araign> (s. XII)" TAV 2.2.12 (donde -gn es probablemente un expediente para marcar la nasalización de la vocal precedente). "Pescado, arraia" (Voc. de Marineo Sículo, 1533). TAV 3.2.4 "Abbadejo, arraia" Lcc. "Pece pescado, arraia" Ib. "Concha de pescado, arraian kontxea" Ib. "Arraña, pescado" IC 445. "Poisson" SP. "Arrainaren hegalak, nageoires de poisson" Ib. "Arrain igelduria" Ib. (sin trad., tomado de EZ). "Pesca, el pescado", "pez", "pescado" Lar y Añ. "Promiscuo: aragi-arrai nastua, naastea" Añ. "Pez, pescado. Harrapatutakoari peskau ere esaten zaio" Elexp Berg. En DFrec hay 61 ejs. de arrain y 21 de arrai.
    Itxasoa samurturik goiti eta beheiti / Hango arrainak iziturik ebiliren ialgirik. E 61. Eztiagu hemen borz ogi eta bi arrain baizen. Lç Mt 14, 17 (He, TB, Dv, Ur (V), SalabBN, Echn, Leon, Arriand, Ker, IBe arrain, Ip arrañ, Ur, Samper, Ol, Or, IBk arrai, Hual arra? edo arrantzu). Estali dau seitxoa / arrai batzuen kontxaetan. Lazarraga 1197v. Saraak urrago, arrainak estuago. RG B, 60 (A 17 arraiak). Urean ere ezta izanen arrain igelduririk, / Ez lurrean sagar, edo berze fruitu eztirik. EZ Man I 88. Ezen nola Itsasoko handi arrain baleak / Iretsten baititu betan antxo kontu gabeak. Ib. 96. Arrantzale partikularen othoitzak. Arrain ttipi zaleentzat othoitza. EZ Man II 155. Arraiña alha denean, bazkari datxekanean eta bere ustez hobekienik dagoenean atrapatzen du arrantzaleak. Ax 60 (V 39). Arraina eta arrotza heren egunak karatzez kanpora deragotza. O Pr 34. Arraiñ handi batek iretsi [Tobias] . Tt Arima 80. Iakiteko duzu Portutxoak badubela irla bat erdian zeinetan hirur garrenak arrain aphainzeko kaia egiten baitu. INav 130. Nork eman deraue arrain eta hegastinei aitzindariaren eta buruzagiaren hautatzeko ezagutza? ES 142. Atera zioten arrai zati bat eta zerbait ezti. Mb IArg I 292. Sareek hartu zuten yasan ahal bezanbat arrain. Lg II 140. Etzuela yaten haragikirik ez eta arrainik, erroz eta belharkiz bizi zela bakharrik. Ib. 84. Bizpahirur jende, peskatzalen pare arraiñ hon bat dienian hatzaman hamia bethi hurian dienak. Egiat 244.
    (s. XIX) Igarri ezkeitio / berandu dodala / artu ditudan arrañak / dakardaz portura. DurPl 75. Elizako sarean arrai mota guziak biltzen dira. Mg CC 119 (Mg CO 169 arrain). Barau zaro egunetan baraua galdu, aragia jan, nastatu arraiñaz edo besteai janerazo badeutsezu. Añ EL1 130. Ondátzen bere ondásun ta gustoen inmensidadean, ala nola arrái txipittobát esnésko itsásoan! LE Ong 81v. Itsasoan arraia urez inguratua arkitzen dan eran. AA I 505. Txangurrua da arrai txiki itsusi bat, zearka baizik ez dabillena. AA II 87. Itsasoak bere uhinekin eta arrainekin. Dh 170. Libre dan denporan eitzian ta arrainak artuten olgeetia. fB Olg 31. Bildur danak arrain, orijo eta beste bijilijako janarijak gatx egingo deutzala. Astar II 243. Uhaña ihizlari arrañ hurin deno. Etch 686. Ozta amuaz zuen / ur-gaña ikutu, / arrai txiki pollit bat / zuen arrapatu. It Fab 81. Itsasoan arkitzen dan arrainik gozandetsuena dalako izokia. Izt C 203. Bide hortaz egun hartan, bai zukeien ederki, / Bazkari on egiteko arraiñ eta haragi. Gy 66. Itsasora zoaz, amua bota, eta atzitzen dezun arraiari aoa idiki zaiozu. Gy 66. Itsasora zoaz, amua bota, eta atzitzen dezun arraiari aoa idiki zaiozu. Lard 409. Arrain guti da itsaso huntan. Laph 216. Ematen badirate lur ori, urteoro bialiko diet zexto bat arrai. Bv AsL 126. Beok jango luteke gustora arraien bat edo beste. Sor AuOst 78. Itxas erditik eroaten dauz / Onak baterik bestera, / Dongak botaten ondarreraño / Arraiñak gizendutera. AB AmaE 62. Jonas profeta egotu zen bezala, hirur egunez, arrainaren barnean. Jnn SBi 24. Zer erran dautzut nik, Maria? Erbiak arrain bilakatu zirela, ez dea egia? HU Zez 58. Erabixeruak or goian dagoz / arraina iminten narretan. Azc PB 65. Lamiñak eiziran gorputzaren erdia emakumeana ta beste erdia arraiñarena-langoa euken izate gaizto batzuk. Ag AL 63.
    (s. XX) Arrapatu banu orai bekalako arrain, bi libratakua. Mdg 126. Arraña ugari jaso zuten egun orretan. Echta Jos 82. Arrai onen [izurdearen] aragiya da gorriya. Iraola 34. Ibai onetan arraina bada, Jesus ta bat ala ere! A Ardi 3. Arrañak baxen mutuba ezpalitxok esango gaieutsokan. Kk Ab I 55. Bego ura arrainari, / Desertuak lehoinari, / Hegaztinari airea... (In Barb Sup 52). Balia dute aundixkuena / arrai guziyen tartian. Tx B II 97. Neuriak dira uri-baserri, / Zelaiak eta mendiak, / Lior-itxaso, arrain-abere / Ta beste gauza guztiak. Enb 98. Eskuz arrain ausarki ateratzen zituen. Zub 21. Arrai aundi ezkata-zuriak. Or Mi 62. Arraunen eta agaren tartean an dabiltza arrain ekurugaitzak. Ib. 62. Bestiak saltzalleri / txit merke arraiak. MendaroTx 85. Arrai txiki ta aundiz betia dago / itxasuko ur azpiya. Yanzi 58. Jan arazi zidan letxua ta arrai pixka bat. Lab EEguna 66. Urmael eder bat eban, mueta askotako arrañez betia. Otx 133. Arrain andiak txikia iruntsi. Eguzk GizAuz 23. Arrainak bezain burujabe ibiltzen dira ugiñetan. TAg Uzt 38. Askotan ikusten da arrai aundi baten barrenean arrai txikia. Anab Poli 128. Baiña kaira arrain apurra eldu dediñeko, ikustekoa da portualdeak artzen dauan bizinaia. Erkiag Arran 118. Arrain-buztan gozo bat jaten egoala. Bilbao IpuiB 239. Arraiña burutik asten omen da usteltzen. Vill Jaink 8. Saretarat etzen gehiago arrainik heldu. Ardoy SFran 262. Ama sabel-aundi, / arraiz ta urez izor, / gañean zabaldi, / sakonean malkor. NEtx LBB 350. Arrai eder askua / ez al da langosta? Uzt Sas 311. Egun batez haragi, arraina bertzean, / ogia harmairuan, ilarrak eltzean. Xa Odol 150. Santa Klaran, [...] 2.717.704 kilo arrain atrapau. Etxabu Kontu 103. Zernahi arrain arrapatzen zuen. Etchebarne 35. Arrain freskoa eukirik olan / egunez ori saltzeko. FEtxeb 203. Urre-zilarrezko arraiez josi zen hibaia. MIH 298.
    v. tbn. Volt 170. Hm 42. Gç 205. JJMg BasEsc 30. Zav Fab RIEV 1907, 98. Arch Fab 155. Hb Esk 92. Dv LEd 118. Lap 42 (V 23). Zby RIEV 1908, 203. UNLilia 11. Itz Azald 114. KIkV 77. Ox 119. Laux AB 33. Lf Murtuts 2. Zerb IxtS 85. Mde Pr 91. BEnb NereA 149. SM Zirik 23. Arti MaldanB 192. Osk Kurl 151. Zait Plat 14. Vill Jaink 125. Ibiñ Virgil 47. Lasa Poem 108.
    Arrai: Gco I 399. Echag 107. JanEd I 77. Arrantz 26. Urruz Urz 11. Ag Serm 246. Goñi 37. EusJok 109. KIkG 62. Inza Azalp 44. Muj PAm 44. JMB ELG 41. Ir YKBiz 232. EA OlBe 96. JAIraz Bizia 34. Basarri 25. Vill Jaink 183. Gazt MusIx 233. MAtx Gazt 15.
    azpiadiera-1.1
    "Ikusten zan, arraña uretan bezela, gizona artu ebanetik" Etxba Eib.
    Ibilli zaiteze beti Jesusegan, arraiñak uretan legez. Uretik urteten daben arraiña, laster ilten da. Añ LoraS 69.
    azpiadiera-1.2
    "Arrainari erakutsozu igerika, enseña al pez a nadar (Dv Proverb 22)" A EY III 53.
    Aren galde zirikagarriak entzunda, adarra ioten ari zala zirudien, edota, arrainari igerika erakusten ari zala buruak eman dezaizuke. Zait Plat 89.
    azpiadiera-1.3
    "Bi uretako arraina (BN-baig), pez de dos aguas. Es el contemporizador. Persona de dos caras" Satr CEEN 1969, 85.
    Bi uren artean iheri dagoen arraia bezalakoxea zara zu. Kandela bat Jainkoari, eta beste bat deabruari. Guztien lagun, eta ez inoren etsai. Arti Tobera 275.
    azpiadiera-1.4
    "Al dena, itsasoan den arrai(r)ik oberena. Al den guzia egitea itsasoko arrai guziak baño baliosago da" (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1361.
    azpiadiera-1.5
    "Zarran mutriluen, arraia seguro, los viejos tienen experiencia y saben esperar" Ond Bac.
    azpiadiera-1.6
    Piscis (constelación). v. arraineta, arraizar.
    Arraiña izar-mordoa agertzen denean. Ibiñ Virgil 119.
    sense-2
    2. (B, Sal, R, S); arrai (AN-erro, Ae, Sal, R) Ref.: A (arrai, arrain); A Apend (arrai); VocPir 496; ContR 517 (arrái); Iz R 302 (arrái); CEEN 1971, 352; Izeta BHizt2. .
     Trucha. "Nik arraia zirika, ik arrapa (BN) [seguramente por BN-s (Sal) o BN-aezk (Ae)]" A. Cf. Etim s.v. amuarrain.
    azpiadiera-2.1
    "Arrai, madrilla" Ond Bac. .
    sense-3
    3. (V-ger-gip).
    "Arrañe [...]; individuo de malas cualidades" Ort Voc. "Bicho, elemento (en frases expresivas). Ori dok arraiña ori!" Elexp Berg. .
    Batek badaki ezkonduta dagoan ala ez! Urruneko arraiñagaz kontuan ibilli, Katalin. A BeinB 63. Bada arrain ona eu eteazan... Ib. 89. Perkain iparnasa muturrera eldu zaneko, an yoiazan arrapaladan arin aringa barriro bere legorrez arako lau arraiñak, nortzuk ete ziran ezagutzeko be asti barik, billoizik egozalako. Erkiag Arran 58. Neskatilla auxe, begiko yakan, bai Ezekieleri, eta baita Nikanor-eri bere. Zaarraren diruak, orraitio, errez erosi dau, antza, arrain merke ori. Erkiag BatB 148.
    sense-4
    4. Borrachera.
    Onentzaro begi-gorri; / non atzia duk arrai ori? (Canc. pop. in Or Eus 140).
    azpisarrera-1
    ARRAIN ADARBAKOITZ. "Narval, pescado terrible con un cuerno que parece al de el unicornio, arrai adar bakotxa" Lar.
    azpisarrera-2
    ARRAINA JO. Pescar.
    Berak dauka zuentzat gordeta azkensari ederra, ez erramuetan, igarian edo arraña joten (arraña jo, arraña artu lez da) dakizuelako. Ag Kr 212. Arraña joteko edo artzeko antziñetatik aukeraturik daukezan tokiai. Ib. 20.
    azpisarrera-3
    ARRAIN-ANDRE (Hb; arraianre Lar). Sirena; manatí, mamífero marino semejante a una sirena. "Pexemuller, pescado, arraianrrea" Lar. "Arraiandrea, pexemuller" Izt C 204 (en una lista de peces). "Sirène" Hb. "Arrain-andre, sirène" Lf GAlm 1957, 31.
    Eztakizu bada kantari hori dela sirena deithu mustru, arrain-andre galgarria! Etcheb MGaric 177.
    azpisarrera-4
    ARRAIN-ARO. Tiempo apropiado para pescar.
    Aita maitea, ez da egun arrain aro. Bertzalde, arrain guti da itsaso huntan, eta ez dugu lehen aldia hutsik gohazila. Laph 216.
    azpisarrera-5
    ARRAIN-ARRAUTZA (a.-arraultze L, BN, S ap. A; a.-arroltze L ap. Lh). "Frai" Lh. v. arraba.
    azpisarrera-6
    ARRAIN-HARTZAILE. Pescador.
    Jesusek egin zituban Elexa-gizon, Sazerdote, Obispo ta Apostolu, amabi gizon arrain arzaile. fB Ic III 281. Amabi arrainartzalle errukarri entzutebagakoak. Itz Berb I 63 (en la vers. guipuzcoana de nuestro ejemplar amabi arrantzale).
    azpisarrera-7
    ARRAIN HATS. "(V-m), pescadillo, pez parecido a la merluza, algo menor, no tan sabroso; hiede" A.
    azpisarrera-8
    ARRAIN-ATZEMATE (arrañ atzemate Urt IV 217). Pesca.
    Ezen izidura batek har zezan hura eta harekin ziraden guziak, hartu zituzten arrain hatzamaitearen gainean. Lç Lc 5, 9 (TB arraintza, Dv arrantza).
    azpisarrera-9
    ARRAIN BATZAIA (det.). "Doncella, julia" Zubk Ond.
    azpisarrera-10
    ARRAIN-BEGI. "Oeil-de-poisson, pierre chatoyante à reflets blancs mêlés de bleu" Lh.
    azpisarrera-11
    ARRAIN-BELARRI.
    azpisarrerakoSense-11.1
    a) "Ostia, pescado, arran belarria" Lcc. "Ostra, ispel, arrain-bearri" BeraLzM.
    ephoan bazakharkaten orok, edergailu bezala, harri-xuri edo arrain-beharrizko lephoko bat. Prop 1887, 27.
    azpiadiera-1.1
    "Petite coquillage dont on couvre quelquefois les boîtes" Hb.
    azpisarrerakoSense-11.2
    b) (- beharri S). "Trompe de chasse en coquillage" Lh y Lrq.
    azpisarrera-12
    ARRAIN BERRI. Pescado fresco. "Congrio fresco, arrai barria" Lcc. Cf. Erkiag Arran 114: Aurreko neguteko arrantzuak ez eban ondore onik izan. Ta gero, udabarrian bere, arrain barriak benetan tati egin ebana , parece que con el sdo. de 'nuevos peces, peces de la nueva temporada'.
    Motrikutik arrain berria Madrilko Erriburu andira eramateko ifini izan zituzten berariaz egindako kotxe aproposak. Izt C 203.
    azpisarrera-13
    ARRAIN BIZARDUN. "Barbariña, izoki semea" Zubk Ond.
    azpisarrera-14
    ARRAIN BOLANTA (det.). "Pez volador" Lf GAlm 1957, 31.
    azpisarrera-15
    ARRAIN BURU-HANDI. "Arrai buru-andi (G-nav), renacuajo" A.
    azpisarrera-16
    ARRAINEAN.
    Comiendo sólo pescado.
    Ez duk haatik gisa hek oilasko jaten eta arno xahar edaten eta Xanti, tripa zimurrik, arrainean eta urean egotea! Zerb Artho 42.
    azpisarrera-17
    ARRAIN-HEGAL. "Aletas de pescado (Darric)" DRA.
    azpisarrera-18
    ARRAIN HEGALARI. Pez volador.
    Gauza oiek guztik bururatzen zitzaizkaten gure bi laguneri izurta ta arraiegalarin laguntzarekin zijoazen bitartean. JAIraz Bizia 32. Arraiegalarik, txikik, zillarrezkoak ziruditela. Ib. 32.
    azpisarrera-19
    ARRAIN HEGALDUN (Hb). Pez volador.
    azpisarrera-20
    ARRAIN-HEGATS. "Aletas del pescado (Darric)" DRA.
    azpisarrera-21
    ARRAIN EGOSI. Pescado cocido.
    Hara nun den haragia hotza, eta berua arraña egosi eta errea. Volt 161s.
    azpisarrera-22
    ARRAIN-EGUN (Aq, Añ, Hb, H; arrai egun Lar, Hb). "Vigilia, día de ayuno" Lar. "(Día de) pescado" Ib. "Días de vigilia, arrainegunak (G)" Aq 390. "Jour maigre. Syn. meheguna, bixilia" H. Cf. harategun.
    Baru ta arraiegunetan aragirik ez yateko eta garizuman arroltze ta esnajakirik ez yateko agindeak. Legaz 33.
    azpisarrera-23
    ARRAIN-EPAILE (arraiepalle Lar, H). "Abacero [...], por pescadero, arraikiña, arraiepallea" Lar.
    azpisarrera-24
    ARRAIN ERRE. Pescado asado.
    Orduan hek presenta ziezoten arrain erre zathi bat, eta ezti orraze batetarik. Lç Lc 24, 42 (He, TB, Leon, Ker, IBe arrain erre, Oteiza, Brunet, IBk arrai erre; Dv arrainki erre, Ol arraiki erre). Hara nun den haragia hotza, eta berua arraña egosi eta errea. Volt 161s. Arrain errea, / ogi ta artoa. Azc PB 102. Arrai erre puska bat. Ir YKBiz 531.
    azpisarrera-25
    ARRAIN-ESNE. "Laitance" H. v. arraba.
    azpisarrera-26
    ARRAIN ESPALDARTA. "Pez espada" Lh. v. arraizpata.
    azpisarrera-27
    ARRAINETA- (Con casos locales). Pescando, a pescar... "Arrainetatik dator, viene de pescar (buscar peces)" A Morf 157. "Arrañetara urtentzen eban [sic, por eben], bada-ez-badako potiñ batzuetan, aizien aurretiko barri barik" Etxba Eib.
    Gizon damaogaz eztaukana / konbersazioa gusto anditan, / bioa porra batez arraitan. Lazarraga (B), 1151rb. Gaur goizeon banago Aizurdipean arrainetan. A BGuzur 139. Joan ziran gazteok Murguako atxetara, ta atx onen itxasaldean jarri zirean arraintan. Echta Jos 34. Aurrerantzean, Josetxo ibilten zan lenago lez, bein baserriko arazoetan, bestean atx-arraintan. Ib. 262.
    azpisarrera-28
    ARRAINEZKO. De peces.
    Borz ogiezko eta bi arrainezko mirakulua. Lç Mt 14, tí. Zeren eman darokuzun arrañezko frankia. EZ Man II 153.
    azpisarrera-29
    ARRAIN-EZPATA. "Arrainezpata, espadon, poisson" Hb.
    azpisarrera-30
    ARRAIN-HEZUR (Hb; arrain-exür S-saug ap.Lh). "Arête de poisson" Lh.
    azpisarrera-31
    ARRAIN FRESKO. Pescado fresco.
    Baita bere arrain fresko / baita bere egazti. DurPl 49. Atzo gonbita egiñ igukan / arrai prexkoak jatera. Basarri 25. Intxaur ta gaztain ta arrai presko. Lazkao-Txiki (in Uzt Noiz 65).
    azpisarrera-32
    ARRAIN GAZITU (Lar, Hb; arrai g. Lar). Pescado conservado en sal. "Pescada" Lar.
    Ur gasa-gasatik urteniko arrain gazittubari zer eretxi ziñegijue? Otx 130.
    azpisarrera-33
    ARRAIN-GAZITZAILE. Salador de pescado.
    Arrain gazizaleak berak han zirela. Prop 1881, 285. Ots aundiko larru-ontzaile ta arrai-gazitzaille batzuk. Mok 5.
    azpisarrera-34
    ARRAIN GURBIL. "Muxarra, txopa ; ollaca, choa, cántara" Zubk Ond.
    azpisarrera-35
    ARRAIN IDI. "Poisson boeuf, le lamantin" Hb.
    azpisarrera-36
    ARRAIN-IKARA. "Arrain-ikhara, tremielga, torpedo (pez) (Darric)" DRA.
    azpisarrera-37
    ARRAIN-IRESLE. Porfirión, fúlica roja.
    Orra yan ezin ditzakezutenak: [...] gau-bele, arrai-iresle, urtxori, burrio. 'Porphyrionem'. Ol Deut 14, 12-17 (Dv porfiriona, Ker zertzeta).
    azpisarrera-38
    ARRAIN-IRIN. Harina de pescado.
    Arrai-iriñ, aragi-iriñ eta lapa-autsak dute geiena [kare eta fosforua] . Oñatibia Baserria 69.
    azpisarrera-39
    ARRAIN-JAKI.
    azpisarrerakoSense-39.1
    a) Comida para los peces, pasto de los peces.
    Goazen agudo, goazen bai itxas zakon erdiruntz, / Odol gorrizko osiñ biurtu au dedilla, / Arrain jakitzat, aren arraza zantarra arren, / Milla arranoa, arras gaur arren; itxi illa. AB AmaE 437.
    azpisarrerakoSense-39.2
    b) Pescado, comida de pescado.
    Arrainjakirik, edo beste janari egun aretan debekauta eta eragotzita ez dagoanik, eraz ez badauke edo ezin aurkitu al badabe. Itz Azald 116.
    azpisarrera-40
    ARRAIN-JANARI. Cebo para el pescado.
    Masia: Toki batean botaten dan arrai janaria. Ag Kr 147n.
    azpisarrera-41
    ARRAIN-JENDE. Pescado.
    Ezta dispensatzen jateko otronze berean aragi ta arraigende. LE-Fag 65.
    azpisarrera-42
    ARRAIN-KOKELA. "Poissonière, ustensile" T-L.
    azpisarrera-43
    ARRAIN-KUSKU (Gèze, VocCB 419 ( Dv arraik-), A (que cita a Ip)). Concha. "Coquille" Gèze.
    Arrain-küskü baten barnen edireiten da [purpra] . Ip Dial 20 (It maskor, Dv maxkor, Ur kontxa). Ariñez egiten dituzte ttattolak eta arras dibertitzen [haurrak], / Itsasoak igorri arrain-kuskuekin. Herr 25-9-1958, 4.
    azpisarrera-44
    ARRAIN KUSKUDUN. Crustáceo. "Arrañ küsküdün, coquillage" Gèze.
    Zeta jinkollo bati eta tintarik ederrena eta perlak arrañ-küsküdün batzier [zor deiegü] . Ip Dial 26 (It maskor, Ur kontxa, Dv maxkor). Khario izan behar dü, ezi arrain-küsküdün hanitx behar date bildü suñeko baten tintatzeko. Ib. 21s. Hango jendearen hazkurria da... itsas hegian hatzemaiten duten arrain kuskudun eta khirets bat. Prop 1894, 227. (ap. DRA, pero la ref. es incorrecta)
    azpisarrera-45
    ARRAIN-LANTEGI.
    Conservera de pescado.
    Ondarrabian Orlandoren arrain lantegian nengoala. Etxabu Kontu 162. Arrain lantegiko lan zikiñekoa nintzan. Ib. 211.
    azpisarrera-46
    ARRAIN-LATA. Lata de pescado.
    Orduan eman ziguten arrai lata bana. BBarand 131. Jakia gure erostekua: galleta, pikopasa, arrain-lata, lukainka edo olako zerbait. Gerrika 105.
    azpisarrera-47
    ARRAIN-LORE. "L'ortie de mer" Hb.
    azpisarrera-48
    ARRAIN-MARRAJO (V-ger). "Arrañ-marrajo, peces de clase inferior que comen la carnada del aparejo" Ort Voc.
    Da arrain-marrajuena [partilla], noix da etxeko ba? Ort Oroig 122.
    azpisarrera-49
    ARRAIN-MERKATARI. "Bolona, [...] arrain merkatária, arrain saltzaillea" Urt III 369.
    azpisarrera-50
    ARRAIN MINGAIN. "Ezpata: pez sable, aguja" Zubk Ond.
    azpisarrera-51
    ARRAIN ONDU (Lar, Hb; arrai o. Lar). Pescado conservado en sal. "Pescada" Lar.
    azpisarrera-52
    ARRAIN-ONTZI.
    azpisarrerakoSense-52.1
    a) Barco de pesca.
    Goizean urrundu ziran arrai-ontziak itxas-erraira. TAg Y 1933, 22. Ara or arrai-ontziak, batel txuriak. Ib. 22.
    azpisarrerakoSense-52.2
    a) Pecera.
    Orduan, arrain-huntzi batean zauden arrain gorriekin olgetan hasi giñean. Osk Kurl 85.
    azpisarrera-53
    ARRAIN-POTIN. Barca de pesca.
    Intxaur oskol uts batzuk baizen errez, itzulastu zituan laster gizon irmez beteriko arrañ-potiñak. Ag Kr 197.
    azpisarrera-54
    ARRAIN-SALTZAILE (SP, Urt, Lar; a.-salzale H). Pescadero. "Poissonnier, pescadero" SP. "Bolona, [...] arrain merkatária, arrain saltzaillea" Urt III 369. "Pescadero, arrandaria, arrai-saltzallea" Lar. v. arrandun, arrainketari.
    Ni naz emakume bat / arrain saltzaillia. DurPl 60. Mundakako arrain saltzailak. Azc PB 179. Noizean bein, arrañ saltzalleakaz, deadar ozpindu batzuk egiten ekizana. Ag Kr 53. Mundakako arrain-saltzalle baten alabea. Echta Jos 26. Bi arrain saltzaile hekieri zertako erran zinioten aberatsa naizela? Zerb Artho 44. Arrain-saltzaile Bidarteko, / Dena sorgin Getariako. (Canc. pop. in Zerb Azk 98). Saskiak utsik eta besoak, oñak eta zangoak utsago dakartzkiten arrain-saltzalle. TAg Uzt 5. Bi emakume Ondarrabiko arrai-saltzaleak. Anab Poli 71. Egunero etorten dok bide onetatik arrain-saltzalle bat otzara bategaz. Bilbao IpuiB 36.
    azpisarrera-55
    ARRAIN-SARE. a) "Tramail, filet por attraper des poissons" Hb. b) "(Sc), brujaca, redecilla de pescadores para depositar los pescados" A.
    azpisarrera-56
    ARRAIN-SASKI. Cesta de pescado.
    Lokiak bildu, sareak atera, arrai-saskiak alkarri luzatu. TAg Y 1933, 22.
    azpisarrera-57
    ARRAIN-SUGE. "Culebra de mar" Zubk Ond.
    azpisarrera-58
    ARRAIN-SUNDA. Olor, hedor del pescado.
    Erri garbia, arraintsua baiña arrain-sunda bagakoa. A BGuzur 108. Itxastxoriak kanpo-aldetik / Etozan arin kalara, / Albista txarrik ezpaekarren / Ziur zan arrainsundara. Echta Jos 99.
    azpisarrerakoSense-58.1
    Au ezta guri esan deuskuen erria --zirautsen--. Arrañsundadun (arrañsunda: arrañ usaña) uri koskor bat zala ta... Ag Kr 217.
    azpisarrera-59
    ARRAIN-TALDE. Banco de peces.
    Bere gain urdiñera arrai-talde aundiak agertuaz. Zab Gabon 105. Gorputza geldi eukan eta orekan egoala zirudian, [...], arrain-talde ugaria nun agertuko itxaroten dagoan kaioaren antzean. Erkiag Arran 96.
    azpisarrera-60
    ARRAIN-TOKI.
    azpisarrerakoSense-60.1
    a) Caladero.
    Erabilli euezan erramuak zoli ta biziro; ta [...] eldu ziran arrañ-tokira. Ag Kr 197.
    azpisarrerakoSense-60.2
    a) "(S, Foix), vivier" Lh.
    azpisarrera-61
    ARRAIN-TXINGOLA. "Cinta" Zubk Ond.
    azpisarrera-62
    ARRAIN-TXIROLA. "Putxano, chiflete" Zubk Ond.
    azpisarrera-63
    ARRAIN-UMATZAILE.
    Euzkadiko arrai-umatzalle guziak bearkizun onen mende daude. "Fabricantes de conservas". EAEg 28-1-1937, 919.
    azpisarrera-64
    ARRAIN URREZKO (urh- Hb). "Dorade" Hb.
    azpisarrera-65
    ARRAIN-USAIN. Olor a pescado.
    Emakume bat, txestua buruan eta arrai usai ederra botatzen duela. Iraola 74. Baiña amaika ez-jakin, amaika ardurabako, baldar, diru-ereintzaille, gangar, ordi eta alper dago bazterretan ain zuzen, arrantzale ez diranak, eta arean bere, arrain-usain bageak. Erkiag Arran 115.
    azpisarrera-66
    ARRAIN ZANTAR. "Arrain zantarrak, los pescados no comestibles (Darric)" DRA.
    azpisarrera-67
    ARRAIN-ZARE. "Arraintzare (Sc), cesto para llevar peces" A s.v. arrain-xistu.
    azpisarrerakoSense-67.1
    "Arrainzare, canasta en que el pescador lleva los utiles de pesca" Darric (ap. DRA).
    azpisarrera-68
    ARRAIN-ZESTO. "Arrain-xistu (L-sar), cesto para llevar peces" A. v. ARRAIN-SARE.
    azpisarrera-69
    ARRAIN ZILAR (-lh- Hb). "Poisson d'argent, une atherine" Hb.
    azpisarrera-70
    ARRAIN-ZOPA. Sopa de pescado.
    Betekara bat eiteko asmoz, asteko arrain-sopia eskatu dabe. SM Zirik 24.

    arrain

    arrain
    << arraildu 0 / 0 arraio >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper