OEH - Bilaketa

2974 emaitza odol bilaketarentzat

Sarrera buruan (129)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 are.
etimologikoa
Etim. Forma de "genitivo-ablativo" que contiene el tema ha(r)- del demostrativo de tercera persona, con pérdida de la aspiración inicial. Para el uso de este caso en frases comparativas (are ... -ago, etc.), cf. RS 281 Atorren baxen urrago narrua, o Hual Mt 12, 45 beraren beino gaxtuago, etc.
sense-1
1. (G, AN, L ap. A ; SP, Ht VocGr 352, Lar, , Hb, Dv, H) Aún, incluso, todavía. "Encore, oraino" SP. "Encore" Ht VocGr 352 (esta trad. de Pouvreau y Harriet podría referirse a la 2.a acepción). "Aún, en principio de cláusula, are, antepuesto, y los demás pospuestos", "hasta, aun, are antepuesto, ere, bere pospuestos" Lar. "Además que, eta are", "también, al principio de cláusula, are, arere, baita [...]" Ib. "Tampoco, al principio de la claúsula, are ez, alaber ez" Ib. "(No se me ha pasado por la) imaginación, etzait iruditu ere, [...] are ezteust irudina ukitu" Ib. "Por más señas, are señatzat, are seña geiagotzat" Ib. (s.v. señas). "Hasta los enemigos le alaban, are etsaiak, are etsaiak ere [...] alabatzen deue" Ib. "Ni aún, ez eta, ez are" Ib. "Sobretodo (adverbialmente), azkenean, atzenean, are guziaz gañera" Ib. "Are, oraino" HeH Voc. "Encore, de nouveau" Dv. "Quand il est employé seul: encore. [...] Surtout accompagné de ere, bainan, baino, gehiago, gutiago, eta" H. "4.º (G, AN, L), aun, [...]; 5.º (G, AN; Añ), item, asimismo" A. Cf. Lf Gram 394: "Are et ere ne se mettent jamais, actuellement, en tête d'une phrase". v. oraino (3) . Tr. Documentado tanto al Norte (en la tradición suletina sólo algún ej. de Maister) como al Sur (salvo en la literatura vizcaína, aunque cf. arabere ) ya desde los primeros textos. En el s. XX no hay testimonios de la literatura septentrional (cf. sin embargo infra ARE ... -AGO), y en la meridional sólo lo emplean algunos autores de léxico cuidado. En DFrec hay 135 ejs.
Harekila bat banadi, bihotza zait harritzen, / neure penen erraitera are eniz ausartzen. E 145. Diotsa are berriz: Simon Ionaren semeá, on dariztak niri? " Encore derechef" . Io 21, 16 (He erraten dio berriz ere Jesusek ). Are diotsuet, galde eginen zaiola nazione huni. " Voire je vous dis" . Lc 11, 51 (He baiki erraten darotzuet ). Ezen are ezta gizona kreatu izan emazteagatik, baina emaztea gizonagatik. " Car aussi l'homme n'a pas été creé pour la femme" . 1 Cor 11, 9 (He halaber, Dv izatez ere ). Erremediatu zituen kalte hek guztiak, eta are eman ontasun doblatuak. Mat 277. Baiña are uste dut eskiribuz ere behar dela enseiatu eta trabaillatu. Ib. XII. Eta hautsterriz hautsaren burura ematea [...] Baita are arramua eskuan ekhartzea, / Herstu denean arramu Sainduko igandea. EZ Man I 32 (121 bait are ). Othoitzak egin behar tuk / hill eta bizientzat, / eta ez xoillki adizkide / baña are etsaientzat. EZ Eliç 44. Ezaizela handi nahi, / ez eta are bekhaixti. Ib. 112. Aita nihork eztu egin / ez eta are kreatu, / ez eta oraño nihork / halaber engendratu. Ib. 128. Gure lege sainduaren eta manamenduen karga, arin da, eta are arintkarri da. Ax 496 (V 321). Zeren han edirenen ditugu, are abantaillatuki, [...] segurantza guztiak. Ib. 127 (V 84). Are badaki zenbat parabisurako diren. Ib. 111 (V 74). Eta are erraiten deraku ezkaituela anarteraiño sosegatzera utziko. Ib. 440 (V 286). Esker gabe, gotorra, / Del' enetzat, bait' are / Harri bezain gogorra. O Po 28. Nik behinzat deskansua, / Badiot desiratzen: / Zeren han barrena diren, / Ene hurkoak iarzen. / Are, zeren gure Iaunak, / Han baitu iauregia. / Han laudatzen ere finki, / Iaun onaren ungia. Hm 129. Hark daki badela sekulakotasun bat, eta are ezagutzen du zer den hoberenik ongi bizitzeko mundu hunetan. SP Phil 524 (He 532 eta oraiño ezagutzen ere baitu ). Zenbatenaz hurbillago, / Are senti baitzuen, / Hanbatenaz gehiago, / Kontentamendu zuen. Arg DevB 150. Zeiñak ez baitzabiltzan justiziaren bilha, atzeman izan dutela justizia eta are fedetik den justizia. He Rom 9, 30. Baña ez bide du euskera gaisoak, are bere etxapean, ez seme, ez adiskide biotz onez nai dionik. Lar DT CXCII. Are gogaikarriena da, txarlari oiek ikustea ta aditzea nola dauden isekaz ta musinka euskeraz ederki dakienen jolasari. Lar Carta a Mb 279. Eta are egin bear diegu erregu ta otoitz aingeruai ta santuai? CatBurg 26. --[Aingeruak] zertako Jainkoak egin zituen? --Beti kaburik gabe bedeika ta alaba dezaten. --Ta are zertako geiago? --[...] Eleiza goberna dezaten. Ib. 26. Nekez ihurk sinhetsi behar beitü are egiaren itxura diala üdüri dian gaiza. Mst III 45, 3. [Amuriua] Jinkuari debot, eta esker emaile [da], hartan bethi esparantxa eta konfidantxa ezarten dialarik; are gütienik Jinkua gozatzen dian thenporan: zeren ezpeita amuriuan bizitzerik dolore gabe. Ib. 5, 7.
( s. XIX) Anziña anziñako eta are lendabiziko ziazaldari zintzoak, ondorengoen argibiderako, izkribuz ezarriak utzi izan zituztelako. Izt C 32. Asko itzuliren hark berri bazakien: / Are batailletan buztana utzi zuen. Gy 250. Bakhusen debot on batek zaramatzan galtzera / Bere osasuna, zentzua, baita are boltsa bera. Ib. 102. Are gordetzen du bere gizontasuna. Gy (ap. Dv). Mundu asi-berriaren eta are geroko berriak ondorengoai emateko. Lard 8. Moldakaitz, zabar ta ezjakintzat, ta are engañazaletzat oaindik [sic], gu gaizki-oituren batzuek eukitzea, eramango degun gauza da. Aran SIgn 102s. Ez du ez Eskual-herriak bere Erlisionea galdu, bainan bai histerat utzi. Eta hortik gure leheneko ohikuntza giristinoak are histu dire . Arb Igand 49 (¿errata por ere? ¿por are gehiago?).

( s. XX) Are gaur-gaurxe, uste dute zenbaitek [...] Ikasbide zaar orreri yarrai bear gatzaiola. Ldi IL 54. "Ai, seme, seme, ba lego ontatik, / are bizi nindekezu". "Aún quedaría en vida" . Or Eus 415. Entzuna nuan are, gaztarotik Zuri erats-eratsia zala. Or Aitork 184. Esan bedi are: iru dira noizaldiak, lena, oraiña ta geroa. "Dicatur etiam" . Ib. 324. Nork egin nau? Ez ote nere Iainkoak, on baiño are ontasun bera danak? Ib. 157. Utzi dautazun amets-ondoko / esperantza so ederrak / dauzkidalakotz are zohartzen / gaur Pariseko bazterrak. Mde Po 82. Baño are (oraindik), asi besterik etzan egin eta etzan ixilduko aide guztiak Alostorreko edestia argi ta garbi jakin arte. Etxde AlosT 97. Are aipatzekoak Kinipiko akerrari mozten dizkien bizar zuriak eta ille latzak. "Nec minus interea barbas incanaque menta Cinyphii tondent [...]" . Ibiñ Virgil 100. Deus kaltegarririk, are hilgarririk, baldin bada hizkuntzarentzat, antsikabekeria da, arduragabekeria, ezaxola. MIH 226. Gogorik gabe eta gogo gaiztoz hasi nintzen, beraz; ez, ordea, kontzientziak eskatzen eta are agintzen zidanaren aurka. Ib. 376.
azpiadiera-1.1
Betiko kemena, errua ta indarra Fernandori, bizi bedi ta are bizi. Lar Fueros 8.
azpiadiera-1.2
"Bastantísimamente, askoro ta are " Lar.
azpiadiera-1.3
Aún más. v. ARE GEHIAGO.
Nere maitea!: baso, / zelai gorde [...] erreka txurrutatsu, / aize maiteen xixtu: / ori ta are zera Zu. Or ( in Gazt MusIx 198 ).
sense-2
2. Todavía. " Uria dugu are, aún tenemos lluvia (Darric)" DRA . v. oraindik, oraino.
Berak batzu hil dirade, ni are nago bizirik. E 239. Orano, amorea, gazte gituzu, / Ieinkuaz orhitzeko lekhu diguzu; / are elgarreki behar diguzu, / orai partitzeko damu gituzu. Ib. 119. Iauna, utzi ezak are urthe hunetan, inguru aitzurtu dukedano eta ungarri eman dezakeodano. " Laisse-le encore" . Lc 13, 8 (He utzazu oraiño, Dv urthe huntan ere ).
sense-3
3. Ya. Cf. fr. 'plus'.
Baiñan, are, ez danik ez dugu negurtzen. "Quod iam non est" . Or Aitork 325. Iragana ordea, are ez dana, edo etortzekoa, oraiño ez dana, nork negurtu? Ib. 320. Biharamun goizean, eskolarat etorri ginenean, Bazkoko gizandien irudiak are ez ziren hor. Mde Pr 297.
azpisarrera-1
ARE ... -AGO (Añ, Dv). Aún más. "Peor que peor, [...] are okerrago" Añ. "Makhila hori ez da ona, are handiagoa behar da" Dv. v. ARE ETA... -AGO, ARE GEHIAGO, ARE GUTIAGO. Tr. Documentado, salvo en autores vizcaínos y suletinos, tanto al Norte como al Sur. "Nik ixil zadin erranago, harek are gorago bere kantua " Lf Gram 394.
Mosen Bernat, pensa ezak karzel hori gaitz bada, / nonbait ere ifernuia are gaitzago dela. E 243. Are lehen kreatu izan zenean baino perfekzione handiagotan. ABC I 3v. Titulu hunez are hobeki deklaratzen da haren ofizioa. Ins C, 2v. Baina hek are spantago zitezen. Mc 10, 26 (Dv harritzenago ziren). Badut sinheste are dela konparazinorik gabe handiago zure miserikordia. Mat 232. Ardiantxu emea baño are emeagoa. EZ Man I 37. Elhurra baño nazazu are egin xuriago. EZ Eliç 330. Sagarroia, bere egitez ere nekez erditzen da, baina are, bere faltaz nekezago. Ax 78 (V 53). Beirakiaren pare gara eta are beirakia baiño perilos eta hautskorrago. Ib. 60 (V 40). Gazteko usantzak jarraikitzen ohi zaitza nehori zahartzean ere: eta are orduan kargatzenago, iauntzenago eta lehiatzenago zaitza. Ib. 175 (V 117). Minzatze ederretako, / Spritu are hobetako, / Adimenduz, eranzun / Nik ezin bezalako. O Po 34. Gutitan gertatzen naiz [...], are gutitanago [...]. SP Imit IV 1, 5. Zunda falsoa da bi aldetarik, are falsago Picardiako aldetik ezin ez Angeleterrako partetik. INav 84. Zeruko argizagi guziak elkharrekiñ baiño, are ederragoa eta diztiantagoa dela [iguzkia] . He Gudu 138. Badu [itxasoak] guziak artzeko bear-diña ur, bear-diña bide, bear dan ta are bear dan baño geiago. Lar SAgust 10. Latinaren estimazioa are andiago da, zeren Eleizaren izkera santa dan. Cb EBO 9. Haren biziari hurbildik begiratu ondoan, erranen zen, guk bezanbat, are guk baño gehiago beldurtzeko zuela. Mih 7.
(s. XIX-XX) Jesusen odola are gorago dago urrikalmendu galdez guretzat aldaren gainetik. Dh 226. Baña bada laugarren bat are gaiztoagoa, eta da emakume zelotia. AA II 95. Eta oraindik are arrigarriagokoak dira [...]. Izt C 77. Bazaitzula arribatuko, / Are zerbait gaitztoago. Gy 318s. Txit poz andia artu zuten, eta are andiagoarekin [...]. Lard 509. Are obeto ezagutu zedin, sinisgarri berri bat eman nai izan zuen. Ib. 96. Eta nola orduan aurrak begi are argi eta alaiagoak ipintzen baizizkan, [...]. Arr GB 52. Are apalago jautsi zen bere bide tzarrean. Jnn SBi 90. Aldiz ostatuak ez du are barnago beizik gizona pulunpatzen bekhatuzko leizetan. Arb Igand 130. Jende xeheaz, populuaz baino are egiago da hau buruzagiez. HU Zez 194. Ehortzi den egunean, are hobeki agertu da batasun hori. HU Aurp 88. Urrunago badoa; burrunba are handiago. Izitzen da. Barb Leg 134. Agorrilaren hogoita laua, zer egun hitsa! Are hitsagoak ondoko hiruzpalauak! Zerb Gerlan 23. Gorago ta zerutik are bertanago, / "zerurako bidea ortik gora dago". SMitx Aranz 35. Ta are gaitz nazkagarriagorik bada nonbait, ori ere Oidipuk yaso du. Zait Sof 95. Are gorrotagarriago zitzaion Isabela. Mde HaurB 37. Are gaitz aundiago, bildur ukaitekorik ez dala ere, bildur baikera. Or Aitork 160. Giristinoa "bertze Kristo" bat balin bada, are "Kristoago" Saindua. Ardoy SFran 8. Errapeak ere are anpatzenago zaizkie. Ibiñ Virgil 102. Ez fida goiz izartsuari, are gutiago emazten nigarreri. EZBB I 111. Azalez aberatsa, aberatsegia, aukeran, izanik, are aberatsagoa da mamiz. MIH 47.

v. tbn. CatLav 77 (V 46). Lg I 202. Hb Egia 1. Aran SIgn 58. Bv AsL 36. CatJauf VI. Ir YKBiz 449. Txill Let 81. Etxde JJ 214. Erkiag BatB 152. Arti Tobera 285. Onaind STeresa 55.
azpisarrerakoSense-1.1
(Con vb.).
Gune batean bakarrik zaiku zabal ideki hilerriaren erreka, [...] bainan are tinkiagotzeko berehala. JE Ber 42s.
azpisarrera-2
AREAGO.
azpisarrerakoSense-2.1
a) (G-azp-goi, L, BN-baig; SP, Lar (+ Sup), Dv, H, Darric ap. DRA). Ref.: A; Gte Erd 243. (Tema nudo, usos pred. y adv.). Más; aún más; (ref. a algo negativo) peor, aún peor. "Davantage, are geiago [sic]. Zenbatenaz areago? combien davantage? areagoz" SP. "Además", "doblado más, doblaz areago" Lar. "(Tú te lo) quisiste, tú te lo ten, [...] zeurea zan gura, areago ardura" Ib. "Más, mucho más" Lar Sup. "Pire" Dv (cf. A: "Con mayor razón. [...] Areago no significa 'peor', como cree Duvoisin, sino 'más tal', es decir 'más malo, más grande, más bueno, más... de lo que se trate'"). "Zenbatenaz areago, combien plus. Hanbatenaz areago, d'autant plus, mieux" H. "Gaizto zen lehen, orai areago (L, BN-baig), antes era malo, ahora lo es aún más" A. "Geroago eta areago, cuanto más, peor (Darric)" DRA. "Itziar polita da; Maite areago (G-azp) [...], au ona da ta ura areago (G-azp), [...] zu jatorra zara eta zure anaia areago (G-goi), zu gaiztoa zera ta ura areago (G-azp-goi)" Gte Erd 243. "Hor ari dira, txakurra eta katua baino areago" (G-azp). v. ARE GEHIAGO. Tr. Hasta finales del s. XIX, al Sur se documenta en Larramendi, Cardaberaz, Arrue y Beovide; su empleo aumenta notablemente durante el s. XX. Al Norte lo emplean Leiçarraga y autores septentrionales (no suletinos) hasta finales del s. XIX (tbn. en un ej. de Herria). Orixe usa, junto a areago, la forma arego (BM 80, 118...).
Kristen ministre dirade? [...] areago ni. " Je le suis par dessus"" . 2 Cor 11, 23 (Ol areago ni; He bai eta ni gehiago, Dv hobeki, TB hek baino gehiago ). Anhitzez areago. Rom 5, 17 (He hanitzez areago ). Eta haur ez Elizaren konsentimendu batgatik ber, baina ungiz areago [...] barnetiko seguranza egiazko batgatik. Ins G, 1v. Zeren Iainkoak behatzen badu ere iragaiten dugun penara, ordea areago behatzen du hartako borondatera. Ax 159 (V 106). Itsas-uhinok halaber, / Badira miragarri: / Iauna txit areago da, / Diotsote elkarri. Hm 84. Zenbatenaz areago eta hobeki baitakizu hanbatenaz garratzkiago iujeaturen zare. SP Imit I 1, 3. Txatar dakizkidala iragankorrak, eta maitagarri zure gauza guziak, ta areago zu zerori. Lar STomas 1. Doblaz areago ta andiago ontasun ori berriz ta askotan egizu. Cb Eg II 32 (Dv LEd 69 doblez areago ). Helas! zure ondoko estatua lehenbizikoa baino areago laiteke. Brtc 256. Geroago eta areago, bekhatutik bekhaturat goaz. Ib. 179. Baieta giristino sakrilejoa Juduak baino areago agertzen da Jesu-Kristoren alderat. Dh 222. Aldiz fedearen bistan, hagitz areago da, / Khristau baten obenetan, handiena hau baita. Gy 108. Loria zen ikhustea / Eta areago entzutea: / Nola zarabillkan boza / gora behera itzulika! Ib. 79. Ezen aldagarriari khen liozoke bere betheko zathia, eta zilhoa areago egin laite. Dv Mt 9, 16 (Lç gaizkitzenago, Ol areagotzen ). Kondea bera baño areago apainduta. Arr GB 15. Gaiztakerian lengo azkarri edo len baño areago neskatxa egiñ zuen. Arr May 179. Orduan eta ariago eraso zioten diabruak, errabiaz jo eta zati-zati egiteraño. Bv AsL 144. Jende hiltzailearen pareko, eta hura baino ere areago [egin] . Jnn SBi 47.
(s. XX) Beraz, polita dirudiat? zuen arreba baño areago? Or Mi 19 (v. tbn. Tormes 67). Emakumiak, ezer baño ariago, senarra dau matte. Otx 21. Bertolda agertu zanian, bakanderea lendik be asarre baeguan, ariago jarri zan ain gixon matxarra zala ikustian. Ib. 33. Ezin aberatsagua ixan arren, ariago ixan gura ei eban. Ib. 120. --Zer emon daue onik? --Lomosua ogijagaz. --Zer? --Somolkua. --Eztauat ulerretan. --Molosua. --Areago. --Mosolua emon daustela diñotsut. Ib. 169. Zer dodan eztakit, baña gexo nago: gorputza aul daukot, gogua ariago. Laux BBa 2. Ikaslea ezta irakaslea baño areago. Ir YKBiz 135. Elizarako duin baldin bada beste edozein gauzetarako areago. Lab EEguna 93. Urdiña yazkia, ta / begia areago: / alakorik itsaso / barean ez dago. Ldi BB 56. Gauden goxo-goxo, sutondoan katua baño areago. Ldi IL 28. Iparbeltzak dardarazi dun adaburua baño areago astindu ta irauli zion asarreak barrualdea. TAg Uzt 100. Leiaz gero ta areago egiñalean kementsu datoz zein baño zeiñ azkarrago. EA OlBe 76. Maitatu zaitut sinestunak Khristos maite duen baino areago. Mde Pr 143. Itzalak gelan izigarri, / hots eta hitzak, areago. Mde Po 63. Betiko lagunak izan balira baño areago batuak. NEtx Antz 56. Samintasunez beterik geldi mundu guzia Pio XIIgarrena hil dela jakin denean. Emen arego oraindik, ez bait daukagu gure burua katoliko epeltzat. Herr 16-10-1950 (ap. DRA ). Piztiak baiño areago egiten naun adimenez ez-baiñan, aragizko zentzuekin. Or Aitork 63. Astoen dardakada, iñarroste ta zalapartak andiago, eta ikusleen barre algarak areago. Erkiag Arran 56. Urrutiegi badago jomuga, eta areago jomugarik ez bada, nekatu egin da. Txill Let 122. --Jan egizu areago. --Ezin. Erkiag BatB 177. Elade-ko arorik bikainenean ere, begiz baino areago belarriz ikasten zuten ango erritarrek. Zait Plat 111. Neska-laguntzea, berriz, len baño areago indartzen ari zaigu toki askotan. MAtx Gazt 71. Epiroko (Eladen) zaldiek aipatuak ziran oso, beorrak areago. Ibiñ Virgil 80. Len pozik baziran ordutik aurrera areago. NEtx LBB 70. Zurekin bizi naiz triste, / areago menturaz zu gabe! / Adio betiko, fede adiskide. Azurm HitzB 55. Erregalorik ederrena baiño ere areago. AZink 17. Udarak bereak eta bi lan baditu ere, uda-atzena askozaz ere areago da lanez. Ib. 34. Aberastasunari begira dago beti, garbitasunari baino areago. MIH 106. Xinpletasunera joko nuke areago, edo bide erdira behintzat. Ib. 110.

v. tbn. Hb Egia 142. SMitx Aranz 154. Etxde JJ 7. Gand Elorri 91. Osk Kurl 106. Vill Jaink 102. Anab Aprika 73. Alzola Atalak 115. Berron Kijote 73. En DFrec hay 54 ejs.
azpiadiera-1.1
(Precedido de sust.).
Begira! Tzeuk yaurtitako iñusturi eskerga au burrunbada areagoz amiltzen da. Buru-illeak izu ikaraz lazturik ditut, biotza izoztu zait. Zait Sof 147.
azpisarrerakoSense-2.2
b) (Adj.). Superior; (ref. a algo negativo) peor (cf. infra AREEN). "Areagoa, gehiagokoa" HeH Voc. "Areagoa, qui est plus ceci ou cela que. Ioanes ona, gaixtoa da, Betiri areagoa, Jean est bon, méchant, Pierre l'est bien plus" H. "Judas baino areagoa, pire que Judas (litm.: plus encore que Judas); predikari gaitza da, gure erretora baino areagoa, c'est un prédicateur remarquable, plus (fort) encore que notre curé" Lf Gram 319. v. GEHIAGOKO. Tr. Documentado al Norte en autores labortanos y bajo-navarros de los ss. XVIII y XIX. Al Sur lo emplean Arrue y algunos autores modernos.
Errege hunen bekhatuak bere aitzinagokoenak baino areagoak ziren. Lg I 347. Munduan bekhatoretzat ezagutua dena baino areagoa da arima ephela. Lg II 198. Baña ondorengo oek ere, asko luzatu gabe, egin ziran aurrekoak baño areagoak ta are gaiztoagoak. Ub 14. Ni, Judas berria, Herodes berria, Pilatus berria, Borredo berria, eta hek guziak baino miliunetan areagoa. Dh 106. Gaitz batetik erori zen areago batera, / Eta azkenean ethorri osoki barurtzera / Eta goseak hilltzera. Gy 100. Berekin hartzen ditu bertze zazpi ispiritu bera baino areagoak. " Nequiores se" . HeH Lc 11, 26 (Lç, He, Dv gaixtoagoak ). Itxiki dituzte mintzaira zamal-zainenak baino areagoak! Hb Egia 77. Areagoak dire Erospena ukhatzen dutenak. Ez dute nahi Yainkoan errairik, eta izan baditu, ezeztatzen dituzte! Ib. 46. Eta argiantzera Golo an ikustean, oraindik areagoa zan beren izua. Arr GB 141s. Bai, Erreboluzionea zen egiazki Debruzkoa. Frantsesak salbaiak baino ariagoak ziren orduan. Elsb Fram 75. Gaztigurik ez balitz bertze munduan gaxtoentzat, bestia errabiatuak baino ariagoak gintezke. Lap 411 (V 187). [Aingeruak] gizonak baño ezaguera askoz ere aundiagoa, ariagoa ta erraxagoa dute. Inza Azalp 41. Edozein agintaritzaren inguruan arkitu ditezke nolabaitkeriak. Gudaren zalapartaz inguruturik badago ta areagoak, noski. EAEg 1-2-1937, 951. Laistertxo zotin oriek baño eiagora areagoak egingo dituk, alajaña! Zait Sof 129. Ta deunge alenok, ori entzunda, nere maitasuna baño areagotzat izan yaun izatea? Ib. 117. Badira areagoak, Igon. Ba al dakizu erri batean neskak nola loxinkatzen dituzten?. Itz gozo auek esanda: "Ederra aiz, txarri ori!". NEtx LBB 205. Eskandala, askotan, bekatua baino areagoa da. EZBB I 101.
azpisarrerakoSense-2.3
c) Lo que es más.
Areago: orren antzeko lanak, gure ustez, leen-leenik euskeraz bear lirake [...] idatzi. Ldi IL 65. Ez omen da bera iñolaz ere gonazale ta maitebera oietakoa; areago, neskakin izutia dela esaten dute. Etxde JJ 138. Eta areago, ongi pentsatu-ezkero, zure liburuak, [...] ez du bat-ere bear. " Cuanto más que, si bien caigo en la cuenta" . Berron Kijote 21.
v. tbn. Zait Sof 82. Or Aitork 41.
azpiadiera-3.1
(Con oraindik ).
Badira Kant bera Platondarraiotzat ioten eta goresten dutenak ere. Areago oraindik: iakintzale arteko erdiek-edo [...]. Zait Plat 6.
azpiadiera-3.2
( areago dena, zena, etc.).
Demonioaren eskupean egon naiz, leialtasun guzia oni gordeaz eta areago dana, berarekiñ tratabide estua idukiaz. Arr May 132. Eta areago zana, gutiziarekiñ batera, onek erakarri oi dituen galgarri edo bizio guziak zituen. Ib. 93. Eta irlandar neskak hartzen baitzituzten emaztetzat, eta, areago dena, Irlandarren bizimoldearen araura bizitzen. Mde Pr 209. Areago dana: gudu-zelai zaitzaile ona ez ote, arerioen egitamu ta bestelako ariketak lapurtzeko ona dana? Zait Plat 95.
azpiadiera-3.2.1
( areago dena oraino ).
Ez fida, othoi, printzeeri: / lerrakor da bethi heien faborea; / Trunpakor ere bai her eman fedea; / Areago dena oraiño / Gostatzen baita kario. Gy 317. Bera ofenditzea, eta oraindik areago dana, askok egiten duten bezela, Bera utsean idukitzea. Arr May 131.
azpisarrerakoSense-2.4
d) Ya. Cf. fr. 'plus'.
Nahiz beldur lotsakor bat salatzen zuen oraindik haren soak, ez zirudien areago kezkaturik. Mde HaurB 95. Ez lizateke orduan areago haur bat, emakumeen antzak jadanik ikasiak zitukeen neskatila bat baizik. Ib. 17.
azpisarrera-3
AREAGO ETA (Seguido de subordinada). Y más.
Baiña ezin ulertu dut, zergatik bere ederragatik maitatua danak, maitasuna dala-ta, maitalea maite-izan bear duan. Areago-ta, gerta bait-liteke, eder-zalea itsusia izatea. "Y más, que podría acontecer" . Berron Kijote 159. Orrela bada, leku bakartiak, illunpeak, uraren soiñuak [...] beldur-ikara ematen zuan; areago-ta kolpeak ez zirala isiltzen [...] ikusi zutenean. "Y más cuando vieron" . Ib. 215s.
azpisarrera-4
AREAGOKO. Superior; (ref. a algo negativo) peor (cf. infra AREEN).
Bainan ezartzen baninduzu ere, tigreak berak baino areagoko gizonen aztaparretan, baduket zuk uste eztuzun zaintzailerik. Jnn SBi 138. Iduritzen zitzaiotelakotz etzela bizirik atheratuko paganoak berak baino ere areagokoak ziren heretiko hekien artetik. Ib. 165. Behar ote dugu egun hautarik batez aditu, ohoinak baino areagokoak diren gaixtagin tzar batzuen ahotik: "Bizia ala eskuara"? HU Zez 120. Hori zauku gertatu guri Eskualdunei, arrotzak baino areagoko frantses herritar batzuk nahi ukan dauketenean kendu ahotik eskuara. HU Aurp 205. Han daude ikhara latzetan, basa ihiziak baino areagoko gizon hek noiz joanen zaizkoten haradino. Prop 1903, 36. Egida da Bikario Apostoliko Jaunak eman zarozkitala bortz-pa-sei ehun libera: bainan diru haren gatik, ni lan beretan nintzen edo areagokoetan. Prop 1904, 283. Bada Uropano hainitz toki hautarat ethorririk, eta hekien bizia nolakoa da? Paganoenaren idurikoa edo areagokoa. Prop 1905, 66s. Bekar batak suilla bete; besteak pitxarra; besteak antuxuna; besteak... titarea, areagokorik ezpadu. Ldi IL 144.
azpisarrerakoSense-4.1
Zurrumurru ariek geldiro ausnartu-ala, asmo sendo bat sortu zitzaion. Leendik ziurki zekizkianaz gañera, areagokoak argiratu bearra zegon. TAg Uzt 169.
azpisarrera-5
AREAGORIK. Aún más.
Pitagoraren ikasleek, ordea areagorik uste zuten, zer-danaren zaina ta muina zenbakia omen da-ta. Zait Plat 56 (v. tbn. 133).
azpisarrera-6
ARE AREAGO.
Aún más.
Txeko-errian ez bezela, Polonian apaiz eta Gotzai edo Obispo yaunak abertzale izan ziran. Irlandan, berriz, are areago: abertzaleago. Ldi IL 168.
azpisarrera-7
AREEN. "Pessimus, le plus mauvais" Dv. Cf. A: "Significa más bien 'el más tal'".
Hori da areenik iguzkiaren azpian egiten diren orotan. "Hoc est pessimum" . Dv Eccl 9, 3.
azpisarrera-8
ARE ... ERE (Lar). Aún, incluso. "Hasta los enemigos le alaban, are etsaiak, are etsaiak ere, arerioak ere alabatzen deue" Lar.
Diogu ezen eztela sori gizonén ez are aingeruén-ere hitz hari deusen eratxekitea, edekitea edo kanbiatzea. Ins G, 1v. Are berze razoinik ezpaliz-ere. Ib. E 2r. Are zure ezagutzea eztutenek-ere ezin asko mirets baitezakete zure berthutea. Dedic * 5v. --Zergatik deitzen da birjina Maria garaziaz bethea? --Bataz zeren ezpaitzuen egundaiño izan bekaturik, ez eta bekaturen kutsurik ere, ez mortalik, ez benialik, eta ez are orijinalik edo ethorkizkorik ere. Mat 94. Haren promesetan, kheinuetan eta are aieruetan ere, fidantzia handia dadukazu. Ax 127 (V 84). Baiña are munduko bertze kreatura [...] guztiei ere, bidegabe egiten derauezu. Ib. 566 (V 362). Euskaldun garbi garbia zan, bada, Tubal; baita beraren aita Jafet, asaba Noe, eta are lenagokoak ere. Izt C 5. Buruan hartua dute, / Guziak heientzat, yaiotzen direla / Gizak, bestiak bezala: / Baita are sugeak ere. Gy 264. Alegia, zoritxarrez, are aundiki euskeltzaleenok ere gure yardunak euskeraz aritzea gaitz degula. Ldi IL 61. Nigan siñesten duenak egingo ditu nik egiten ditudan lan berak, are aundiagoak ere egingo ditu. Ir YKBiz 449s. Onaren senak, zuzentasunaren amodioak betiere irauten duela, are gaizkilleen artean ere. Vill Jaink 164. Gandiagaren tankera, berezi-berezia ta are berria ere dala gure artean iruditzen zait. Vill ( in Gand Elorri 19 ). Beti zirika, makilaka eta are tiroka ere ari zaizkiolako etengabe. MIH 120. Lanean ari zen, aurreratuxea zuen lana, are bukatua ere bai. Ib. 291.
azpisarrera-9
ARE ERE (arere Lar, Hb, H, A; ara bere V ap. A; Añ (V)). (De are (ara-) + (b)ere). (En todos los ejs., salvo en el caso de Otxolua y Erkiaga, se encuentra ante comparativo -ago). Incluso, aún, todavía. "Item, item más, are geiago, arere", "también, al principio de cláusula, are, arere, baita [...]" Lar. "Otrosí, item, (c.) are geiago, (V) ara bere" Añ. "Arere, pleonasmo de are ere" A. "Ara-bere, ara-be (V), aún. Ara-bere geiago, aún más" Ib., que remite a ara (6.º). "Ara bere (V-arr), ara be(re) (V-ger), [...] sobre todo" A EY III 337.
Ara bere lasterrago / Abendañuje motela. Mondr 46ss. Zelan sokorridu leiz purgatorioko Arimak? [...] eta arabere geiago Mezako Sakrifizio Santuagaz. Oe 86s. Hosti txiki-biribil bat diñakoa; ta arere laburragoa. Mb OtGai 9, 93. Eta zer nere guziak, eternidade guzitik onaraño joan diranen ta konturik ez duten urte guzien aldean? Hordu laurden bat bezala, ta arere agitz eta agitz gutiago! Mb OtGai I 9 (ej. citado por Harriet). Bizkaitar eurak erri apur batzuek ez besteetan, nafarrak eta ara bere geiago Franziako euskaldunak esaten dabe yan, yausi, yo, yagui . EL2 8. Eta arabere okerrago, bein ezkontzako berbea emon ezkeitio, ezkongei biok alkarregaz bazagoze. Ib. 149. Sainduaren hain laster hiltzeak aree errabia handiagoan ezarri zuen gobernadorea. Jnn SBi 153. Jesus Jaunaren solhasek aree gehiago su ezarri zioten bihotzean. Ib. 124. Lurra aberatsa da bere baitharik eta orai aree hobea izanen da, urari egiten diozkaten arroilen gatik. Prop 1930 (sic) 99 (ap. DRA ). Eskijer nago pozez lertzen jarriko dana ta, ara bere, lenguez ganera, emoien bat edo oparijen bat egingo dautsana barriren-barri. Otx 173. Azkeneko bertsu orren azala, ta ara bere muiña, kolko barruan iratsita gelditu yaken gure gazteai, untza ormari bezela. Erkiag Arran 196.
azpisarrerakoSense-9.1
"¿Aún andas en eso, aún tenemos eso? Arere bai? " Lar. " Arere, arere bai, aún eso más, otra vez con eso, enfadándose" Lar DVC 166.
azpisarrerakoSense-9.2
"De nouveau. Zer! arere gaixtakerian hasi zare? " Quoi! vous reprenez vos méchancetés" Dv.
azpisarrera-10
ARE ETA ... -AGO. Aún más.
Zenbat eta lepa-harroagoa den bestea, are eta egokiagoa gertatzen da eskultorearen sormenak bere oinarrian duen etsaikeri ugaria adierazteko. MEIG IX 116. (en colab. con NEtx)
azpisarrera-11
ARE ETA AREAGO. Aún más. v. ARE ETA GEHIAGO.
Berez eta sortzez zituzten doai eder eta zoragarriak etziran aski orretarako, are ta areago landu bearrak zituzten. Zait Plat 113.
azpisarrera-12
ARE ETA ERE. "Insistiendo aún en que tenía que venir, ara ta be(re) etorri egin bear ebala (V-ger-m)" A EY III 250.
azpisarrera-13
ARE ETA GEHIAGO (G-azp ap. Gte Erd 132). Aún, todavía, incluso más. "Ara ta geiago (ms. Bonaparte, p. 134)" A EY III 250. "Miren are ta geio asarratu zan (G-azp)" Gte Erd 132. v. ARE GEHIAGO.
Are ta geiago saiatutzeko eta alaitasun aundiaguarekin lan egiteko. Bv AsL 186. Gurutzeko amoriozko martirio artan izan zezan parte, areta geiago amoriuan sendotu biar zuan. Ib. 123. Are ta geiago aurreratu zitezen santutasunian. Ib. 90. Saiako gera are ta geiago jasotzen. Or Eus 146. Ekaitza are ta geiago erauntsiz dijoa. Zait Sof 147.
azpisarrerakoSense-13.1
Bere adiskide Salinasi are ta musika ta eratasun geiago eskatuz bukatzen du, 10'gna. Gazt MusIx 70.
azpisarrera-14
ARE ETA GEHITU. Aumentar aún más.
Beinberriz emen aita dezagun / bigarren errealdia, / fedea are ta geitzeko, / zeru-onginaiak bidalia. SMitx Aranz 102.
azpisarrera-15
ARE ETA GUTXIAGO, ARE ETA URRIAGO. Aún menos. v. ARE GUTIAGO.
Ba al-dakizu zenbat geran euskeraz irakurtzen degunok? --Siñistu: 500 bakarrik; eta auetarik euskera zail edo garbi ori areta urrigo. EgutAr 19-8-1957 (ap. DRA ). Onezkero alperrik dezu, ba, illetak jotzea. Gaztetan ezkontza-bidea artzeko gatzik izan ezpazenduan, orain are ta gutxiago izango dezu, noski. NEtx LBB 88.
azpisarrera-16
ARE GEHIAGO.
azpisarrerakoSense-16.1
a) Lo que es más.
Are gehiago, gaixtoak eta haren gloriaren etsai berak-ere [...] bortxatu izan dirade anhitz gauzaren konfesatzera eta aboatzera. Adv ** 5r. Aditzen dut geure Aita-amak gauza iustu guztietan obeditu behar ditugula, kortesia handiarekin minzatu behar gatzaiztela, eta are gehiago beharrean daudenean faboratu behar ditugula, ahal dagigun lekhuraiño. Mat 112. Eta are gehiago ezta asko gaizki egiten derakunari gaizkirik ez egitea. Ax 327 (V 216). Bada beti dago otsgarbi: beti ageri dira izarrak; are geiago: agiri dira eguzkiak; are geiago: agiri da eguzkia ta izarrak baño argi bat andiagoa. Lar SAgust 8. Are geiago. Mistral da agizko, mundu guzian olerkaririk miretsiena ta maitatuena XIXgarren gizaldian. Or Mi IV. Etzion neskak etxera joatekorik aitatu ere. Are geiago oraindio. Aizpa ta osaba gurdibideko sasiondoetan izkutatu ziran arte, ezpainondoetatik irriparrea zeriola jardun zitzaien eskuzapiakin agurka. TAg Uzt 261. Gizartean buru diranak bananduko ditue ondasunak; eta ez jauntxuak eta aundikiak. Are geiago, gizon guztiak bardiñak izango dira. Erkiag BatB 173. Ondorea: euskararen legeak dakizkigulakoan, inor gutxik dakizki gaur bere euskalkiaren legeak; are gehiago, ez dakigu gehienek zein euskalkitan ari garen ere. MIH 79.
v. tbn. Etxde JJ 245. Ibiñ Virgil 87.
azpiadiera-1.1
( are gehiago dena ). Lo que es más, más aún.
Ta alaere ez due utzitzen, eta are geiago dana, ez due konfesioan ere esango. AA I 572 (v. tbn. 553). Eta are geiago dana, Herodesek ere [...] il-gai egiten duen gauzarik topatu ez dio. Lard 452.
azpisarrerakoSense-16.2
b) (SP, Lar, Añ (G, AN), Dv; arageiago Añ (V), H). Más aún, incluso más. "Areago, davantage, are geiago [sic]" SP. "Demás de eso, demás que, orrez gañera, orrez ostean, orrez kanpora, orrez landara, are, are geiago" Lar. "Otrosí" Ib. "Aún más, (c.) are geiago, (V) arageiago" Añ. "Otrosí, item, (c.) are geiago, (V) ara bere, ara geiago" Ib. "(En) particular, particularmente" Ib. "Especialmente" Ib. "Are gehiago, are gutiago, encore plus, encore moins" Dv. v. AREAGO. Tr. Documentado desde los primeros textos tanto al Norte como al Sur, salvo en autores suletinos y vizcaínos (aunque sí en el Añibarro de NekeA y MisE); parece que su empleo se hace menos frecuente entre autores septentrionales del s. XX.
Konsolatuko zaituzte / hark are gehiago. EZ Noel 117. Hirurtasunean ezta / lehen azkenagorik, / ez eta are gehiago / handi xipiagoarik. / Aitzitik hirur presunak / dire egundanokoak, / eta hirurak oraño / elkarren kidekoak. EZ Eliç 129. Ene ahoari zure hitzak / zein goza zaizko, / are gehiago ezti / kofonekoa baño. Ib. 234. Are gehiago atsegin da eta plazent Iainkoaganako bidea. Ax 491 (V 318). Ez da maleziarik enplegatzen ez duenik [Satanek], hura are gehiago itsutzeko. He Gudu 162. Urte onetan Italian ta are geiago Erroman gose andia ta eriotza asko izan ziran. Cb Just 53. --Zer denboraz egin behar tügü kontrizionezko aktuak penitenziazko Sakramendüra hurranzen girenian? --Egin behar tügü konzienziaren examinatzian. Are gehiago dolia eta ürrikia piztü konfesatzeko aitzinxian. CatLan 143. Are geiago oraindio tentatu izan zuen bere iru adiskide andi konsolatzeko ustean etorri zitzaizkanak. Gco I 454. Bertze guziak hainitzez xitzen ditu, iguzkiak bertze izarrak xitzen dituen bezala, eta are gehiago. Dh 261. Tormentu guztiok bere gorputzean sentidu zituan; ta are geiago bere biotzean. NekeA 257 (v. tbn. MisE 244). Ni jasaitea baino are gehiago egin duzu, zure amodioaz deithu nauzunean. Dv LEd 73. Zernai lani asiera ematerako, eta are geiago tentazioa barrunda danean. Arr May 86. Beraren amoriuan are geiago sutzeko. Bv AsL 18. Denborarekin are gehiago borthizten dire beren gezurretan. Arb Igand 150. Higuin zuen gaizkia; higuin are gehiago gezurra. HU Aurp 113. Mendian suak zaintzen balin badu gizona ihizi ala kabala gaixtoetarik, etxean are gehiago adixkide dauka. JE Bur 78. Are geiago merezi zuten / konparaziyo batera, / beste batian asitzerako / kontuak obeto atera. Tx B I 226. Utsuak eder leio, / bentanak are geiago, / Utsuko etxekoandrea / Santanan defuntu dago. Balad 181. Orduan Yuduak are geiago zebiltzen Yesus il naiez. Ir YKBiz 104s. Fedeak higiaraz badezazke mendiak, ez ote dezazke are gehiago higiaraz menditarrak? Ardoy SFran 150. Gu, ordea, eta are gehiago gazteagoak, jakite horretan haziak gara. MIH 293.
v. tbn. Mat 127. SP Phil 105. Ch 87 (ap. DRA). CatLav 325 (V 160). AA I 563. Izt C 30. Lard 41. Dv LEd 105. Aran SIgn 88. Jnn SBi 73. CatJauf 31. Or Aitork 79. SMitx Aranz 89. Etxde JJ 15. Izeta DirG 11. Anab Aprika 64. Lf in Casve SGrazi 9.
azpiadiera-2.1
( gehiago are ).
Gehiago are darotzut / egiteko agintzen, / Baldineta bizitzea / Goiz ezpazait faltatzen. EZ Eliç 9. Behar baitute trebeki ian, eta ez borxaz bezala, eta geiago are enseiatu behar baitira erakustera gogotik iaten dutela. SP Phil 407.
azpiadiera-2.2
(Con gehiago reduplicado).
Bost izen oek banaka ta biñaka batetik bestera erabilliaz, ezagungarritzen dituzte mendi guztiko artaldeak eta are geiago eta geiago balirake ere. Izt C 223.
azpisarrerakoSense-16.3
c) (Uso adj.). Superior; (ref. a algo negativo) peor.
Zein legun da harrietan marbola legundua, / Are gehiagoa duk ene manamendua. EZ Man I 16. Eta leenago Alemania ta Suizako alderdietan lan da neke ez gutxi ta anbat are geiagoak bidean bizarki eramanda, ederki-ederki uri santu artara iritxi ziraden. Aran SIgn 90.
azpisarrera-17
ARE GEHIAGOKO. Aún superior, aún más.
Eta oraindik are geiagokoa da landare onen ontasuna. Izt C 151. Nekazari maitati oek badute beste oitura bat are geiagokoa. Baldin gertatzen bada iñoiz [...]. Ib. 237. Bizkitartean bihotzez baino are gehiagokoa zen buruz. HU Aurp 133. Uzta ugaria danetan, ez da izaten egun bateko lana artoak zuritzea. Are geiagokoa da, berriz, aletzea. TAg Uzt 292.
azpisarrera-18
ARE GEHIAGOTU. Hacer(se) mayor, aumentar. v. areagotu.
Belaungorritan, are geigotuz / ordurarteko nekea, / belaungorritan jetxiko zaizu / erromeri-sail luzea... SMitx Aranz 135.
azpisarrera-19
ARE GUTIAGO.
azpisarrerakoSense-19.1
a) (BN-lab ap. Gte Erd 243; Dv), ARE GUTXIAGO.
Menos aún. "Are gehiago, are gutiago, encore plus, encore moins" Dv. "Irakurtzen ez daki, idazten are gutiago (BN-lab), ez det ezagutzen Gaxuxa, Maitexa are gutiago (BN-lab)" Gte Erd 243. Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur, salvo en autores suletinos y vizcaínos.
Eztu deus balio usain onez betherik ibiltzeak, eta are gutiago berari dagokan baiño soiñeko arropa ederragoak erabiltzeak. Ax 415 (V 270). Etzait zilhegi gibelat bihurtzea, are gutiago bide haren uztea. Ch III 56, 5. Ez gaitezin arrankura Meza luzea dela, eta are gutiago ibil gaitezin Meza laburren bilha. CatLav 273 (V 136). Eztik berdin idoroko bere erriko hitzen antza deuanik, ta are gitxiago igerriko, itsuka bada ere, zer esan nai deuan. Lar DT CCIV. Ori ezta posible destierro onetan, illunpe onetan ondo ezagutzea, eta are gutxiago aditzera ematea. Gco I 470. Ez da ongi Jaunaren maiean jartzea soñeko enasakin, ez eta arroakin ere, eta are gutxiago goiak salgai bezala erakusten dirala. AA I 442. Eta are gitxiago plaza agirikoetan ibilli diteke iñor pillotan. Izt C 211s. Beste apaizak are gitxiago ziekiten, eta batere obenik etzuten. Lard 172. Jakinduri gutxi ta itxura are gutxiago duana. Bv AsL 114. Fraidek ez zakitek franzesa; nik ere ez hainitz; are gutiago zakitek eskuara... Elzb PAd 79. Gaskoina bera ere ez laiteke galtzerat utzi behar, bainan are gutiago eskuara. Arb Igand 13. Goraki diotenak ez dutela nahi berexkunderik, are gutiago jazarkunderik. HU Zez 91.
(s. XX) Ez dakit [...] nolako kara zuen Munduak lehenbizikorik, are gutiago nolakoa luken ondarra. JE Bur 42. Lurrak dirauno, eta lurrean beharko direno bizi, / Ez ditezela lotsa gizonak, are gutiago izi. Ox 69. Deusek etzituen gure arbasoak Baionarat deitzen [...] are gutiago Baionatik harat. Zerb Ipuinak 661. Yesusek etzuen iñoiz debekatu Kaisar-i zergak ematea [...]; are gutxiago bere burua errege egin. Ir YKBiz 485n. Gutxi, noski, eskatzen diñat, eta, are gutxiago yasotzen. Zait Sof 105. Ezta komeni gizona bakarrik egotea, dio Biblia sainduak; are gutxiago komeni zaio ori emakumeari. Vill Jaink 155. Gaztetan ezkontza-bidea artzeko gatzik izan ezpazenduan, orain are ta gutxiago izango dezu, noski. NEtx LBB 88. Alabainan ez nuen nik hanbat konprenitzen gizongoan, / are gutiago zuk enetzat zinuen amodioan. Xa Odol 79. Ez nazazula sala / nere aitametara, / eta are gutiago / Utsuko kondetara. Balad 180. Ez dut konprenitzen horrelakorik inori gogoak ematea eta are gutxiago, besterik gerta baledi ere, jendartean horrelakorik esatea. MIH 212.

v. tbn. Lap 308 (V 140). Barb Sup 35. Lf Murtuts 3. Mde Pr 271. JEtchep 46. Arti Tobera 282. Ardoy SFran 301. Are gutxiago: Aran SIgn 38. TAg Uzt 241. Etxde JJ 18. Anab Poli 33. Lab SuEm 201. Ibiñ Virgil 72. Are gitxiago: Erkiag Arran 143.
azpiadiera-1.1
( gutiago are ).
Eztezakela bekhatu / Egitera zagita, / Ezeta hain guti nihoiz / Konsenti haren falta. / Gutiago are behar / Duk egiten lagundu. EZ Eliç 117s. Ordea nihola ere ezin athera dezakegu atzoko egunetik nolakoa den egun, ez eta egungotik nolakoa zen atzo, eta gutiago are nolakoa izanen den bihar. SP Phil 356s (He 359 eta are gutiago bihar hala izanen dela ). Xinaurria baita guti prestatzaille / Gutiago are emaille. Gy 3.
azpiadiera-1.2
(Con oraino ).
Zeren hainek ezin onhets baitetzakete presuna batzuen erranak, eta oraino are gutiago eginak. ES 197 (v. tbn. 159). Ez dute erran ahal izan: nondik eta noren ganik heldu den gizona, [...]. Are gutiago oraino: zer den Jainkoa eta nola behar dugun adoratu. Lap 11 (V 8; v. tbn. 154 (V 68)).
azpiadiera-1.3
Gutitan gertatzen naiz osoki ene baitan bildurik, are gutitanago fuineko errebelamendu guzietarik libraturik. SP Imit IV 1, 5. Judasek hogoi eta hamar diru phezetan saldu zuen nausi adoragarria: giristino sakrilejoak are gutiagotan. Dh 220. Mugape onetako tokirik garestienean ere erosten da ollorik oberenetakoa lau errealetik bostera bitartean; [...] usoa ta usakumeak are gitxiagoan. Izt C 196.
azpisarrerakoSense-19.2
b) (Uso adj.). Aún más escaso.
Kristaben artean gutiak direla hortarat pensatzen dutenak; are gutiagoak oraño [...]. Mih 5.
azpisarrera-20
BAI ARE. "Bai are! Encore!" H.
azpisarrera-21
ETA ORAINO ARE BAINO GEHIAGO ZEREN (H, que cita a ES). Tanto más cuanto que, y más aún por. "Et encore, d'autant mieux, d'autant plus que" H.
Eztuzu beraz zer bekhaiztu: zeren eginbide hunetan eskuak sarthu tudan ezen parada etzaitzu behin ere faltatuko zerbaiten egiteko, [...]; eta oraino are baino gehiago zeren nere obratto huni hainitz gauza falta baitzaizko behar den perfezinora heltzeko; halatan beraz enplega zaitea zeure eginbidearen egiten. ES 195. Arrozoinekin erran dezakegu, gure Axular famatua bethi hari dela predikatzen, eta estudiatzen, [...] eta argitasunez Elizaren aberasten, [...]. Eta oraino are baino gehiago: zeren Tritemio abadeak dioen bezala: [...] Iskiribatzaillearen eginbidea handiagoa baita, predikariarena baino. Ib. 150.
are
<< 1 arduratu 0 / 0 argi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper