OEH - Bilaketa

2974 emaitza odol bilaketarentzat

Sarrera buruan (129)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
apiril.
sense-1
1. (V, G, L, BN, S; Lcc <-iça>, SP, Ht VocGr 331, VP 5r, Lar, Añ, Arch VocGr , H; -ph- Urt II 218, VocBN , Gèze, Dv, H), april (V, G, AN, Ae, Sal, R; Mg Nom, ), apiribil (G-nav, AN-araq), apribil (G-nav), apirile (-ph- Lh), apriil (AN-ulz), apibil (G-nav), apiil (V-gip, G-to), apil (V-gip), aberil (Ast Apol 377H (s.v. abere)) Ref.: Bon-Ond 136; VocPir 21; A (apiril, april); A Apend (apiribil); EI 311; Lrq /aphiíla/; ContR 515; Ond Bac 403; Iz ArOñ (apíill), UrrAnz , Ulz, IzG y To (ilbeltza), Als (eakus); Etxba Eib (aprilla); Satr CEEN 1969, 79; Elexp Berg (apill, aprill). Lhande da tbn. la forma apila citando a Harriet, pero no lo encontramos.
Abril. " Aprilla [Apirilis]" (Pamplona, 1501). ETZ 19. " Aprillian beti Aste Santua " Etxba Eib. . " Aprillian edurra blasta-blasta eitten makiña bat bidar ikusitta garek " Elexp Berg. . En Astarloa (Apol 377) hay para 'abril' aberilla, junto a jorrailla y opailla (cf. ib. 384: "Llámase también abereilla o abrilla. Abereilla quiere decir 'mes de ganados'"). Cf. tbn. Ezale 1897, 183a: "Astarloak opeil-en ordez iru izen darakusaz, bata onen antzekoa: Jorraila, Opailla, Aberilla". v. jorrail. Tr. La forma april aparece en textos vizcaínos (desde los Refranes de Garibay), en un texto alto-navarro de 1501 (v. supra), y en Leiçarraga, Cardaberaz (EBO 47) y Mendigacha. Salvo errata, hay tbn. un ej. de april en Etcheberri de Ziburu (Eliç XXXIII), donde por lo demás hay apiril (Eliç XXIV). La forma apirile la emplean, al menos, UskLi (6),UskLiB (6) e Izeta. Hallamos apil en unos versos de 1929 de Valcarlos (LuzKant 118). En DFrec hay 80 ejs., todos ellos de apiril.
Aprilean 6. Cal a, 2r. Aphirillaren hamarrean guarda noroestean alba. INav 162. Apirillaren bigarrenian. Bp II 6. Aphirilaren hogoi eta bortzean San Marken Besta egunean. CatLav 455. (V 212) Aprillen amargarren egunean, urte kontetan danian 1733. Urqz 20. Aprilla laugarrena / garijak jorratu. DurPl 68. Meditazionea San Mark, Ebanjelistaren bestako. Aphirilaren 25. Jaur 395. Milla zazpi eun ta berrogeigarren urteko apirillaren emeretzigarren egunean. Izt C 465. Aprillaren azkenengo egunian. Ur MarIl 2. Apirillaren ogeitabatgarrena. Lard 520. Apirillaren erdian irtenda. Ib. 529s. Hori izaten da aphiril ondarrean edo maihatz hastean. Dv Lab 375. Neskatxa gazte pare gabia, / apirilleko arrosa. Bil 104. Zabiereko jauregian sorthu zen, Aphirilaren 17an 1506an. Laph 123. Apirillaren amaseyian. PE 81. Ofiziua egiten duala Elizak apirillaren ogei ta iruan. Bv AsL 62. Apirillaren ogei ta bosta bañan berandubago. Sor Bar 70s. Mariaren ill guzian egiñ litezkean eta apirillaren azkeneko egunean suertean ateratzen diran birtutezko amabi lan edo akto. Arr May 9. Zonbait lekhütan haren besta egiten da Aphirilaren hogei eta laurian. Ip Hil 130. Aphirilaren azken egunetan. Arb Igand 53.
( s. XX) Daigun aprilian edo maiatzian berantena, akabaten da pakatiaz zor guziua. Mdg 138. Eskualdunerat Lekornetik igorria 1903ko apirilean. JE Bur 65n. Apirillaren lenetan Illarratsuren ondoko baserri batean zegoala. Or SCruz 93. Apirillaren zortziyan ziran / predikatutzen asiyak. Tx B I 91. Zera usai gozoko / Apirill-arrosa. MendaroTx 291. Zozo-mikote bero da asia; / eldu da "Apiril biribil". Or Eus 219. Aprileko goiz argijan. Laux AB 49. Iragan apirilaren bürian. Balad 111. Aphirilaren 12-an Sohütarat ba noa. Mde Pr 64. Uste dut apirile aldera izanen dela juizioa. Izeta DirG 92. Hain xuxen, apirilaren zazpia zen. Ardoy SFran 151. Apirillian ziza zuriak / jaiotzen dira aurrena. Uzt Sas 133. Apirilean goiz eder batez. Xa Odol 197. Andik Apirilla arte, olatsu egunero. JAzpiroz 72. Apiril azkenean edo maiatz lehenean. MEIG I 47.

v. tbn. In Ch I. HerVal 149. Ud 152. Goñi 109. Ayerb EEs 1912, 35. Etxde JJ 16. And AUzta 40. BEnb NereA 235. Onaind STeresa 20. FEtxeb 17. Ostolaiz 38. Aphiril: JesBih 390. Elsb Fram 67. EOnAlm 1927, 41 (ap. DRA). Zerb Gerlan 40. April: AB AmaE 434. EusJok II 48. Akes Ipiñ 9. And AUzta 107.
azpiadiera-1.1
Eta ainbeste apirillen erdiyan zu bakarrik izango zera maiatza.Bil 161.
azpiadiera-1.2
(Empleado en refranes). "Apirila euritsu, urte hura ogitsu, abril aguas mil" Aq pág. 63. "Apirila biribila, urdandegian urde ila (Sal), apirila biribila, urdea urdandegian hila (BN-baig)" A. "Apiribil azkenien, ostua aitzgainien (G-nav)" Ond Bac 403 (v. tbn CEEN 1969, 79s). "Apríla biribíla, xérria urdantéian íla" Iz R 301. "Apíilgo lora, axe da flora. Apíillen askenian, orrixa aisgaiñian" Iz ArOñ. "Apíilla, biribilla, que pasa pronto" Ib. "Aprilleko zuzia urria baiño obia, maietzeko zuzia ase eitteko gauzia" Elexp Berg.
Martian zenbatetan, Aprilean ainbatetan. RG 1, 15. RG A15. Martiak buztanaz, Aprilak bularraz. Ib. A, 44. Apirilleko lorea, urrea baiño obea. And AUzta 40. Aphirileko erlea enetzat, maiatzekoa anaiarentzat. Zerb GH 1936, 116. Apirilla aizetsubak nekazaria poztutzen du. EZBB I 36. Apirila fan eta maiatza gero, agoztegian agotza bego. (G-nav). Ib. 36. Apirila hotz, miseria ogi-artoz. Ib. 36. Apirilean ihinzte, ogi-urte. Ib. 37. Apirileko euriak balio du ardi-arkina hoberena. Ib. 37. Apirileko lorea, piru bati dago. Ib. 37. Apirileko zizea, urrea baiño hobea. (G-goi). Ib. 37. Apiril hotxpil, gero ogi bil. Ib. 37.
sense-2
2. " April (V-m), pez parecido a la mielga, más largo y de hígado muy grande" A.
azpisarrera-1
APIRIL-ARRAIN (SP). a) "Poisson d'avril, alcahuete" SP. b) (apirilarrai AN-larr). "Salmón de 3 a 4 kilos" Asp Gehi.
apiril
<< apezpikutegi 0 / 0 aplakatu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper