Harremana

    OEH - Bilaketa

    2973 emaitza odol bilaketarentzat

    Sarrera buruan (129)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    aldare.
    tradizioa
    Tr. La forma general en textos labortanos, bajo-navarros, alto-navarros y guipuzcoanos es aldare, aunque en los guipuzcoanos con alguna vacilación: cf. p. ej. altare en Ochoa de Arin, Mendaro Txirristaka y Uztapide, altara en Ochoa de Arin , Moguel y Guerrico, y aldara en Moguel, Aresti (MaldanB 231, favorecido por la rima) e Insausti. Los vizcaínos emplean casi exclusivamente altara, aunque desde mediados del s. XX tbn. se encuentra aldare (cf. además algún ej. de altare en Añibarro (v. infra ALDARE-AURRE) y Etxaburu, y de aldara en Uriarte, Etxaburu y Ayesta). Los autores suletinos usan althare y los roncaleses altare. Encontramos además aldere en AzkPo, primera documentación del término. En DFrec hay 25 ejs., todos ellos de aldare.
    sense-1
    1. (G, AN, B, L, BN, Ae, Sal; Lcc (-ea det.), SP, Urt I 72, Ht VocGr, Lar, Añ, Arch VocGr , VocBN , Dv, H, VocB , A); aldara (V-gip); aldere; altare (V-gip, G, S, R; Lar, H; -th- Gèze, H); altara (V, G-azp; Añ, Izt 31v) Ref.: A (altara); Lh; Lrq (/altháe/); Iz ArOñ (altára); Etxba Eib (aldaria, altaria); Elexp Berg (aldara, altare).
     Altar. "Paramentos de altar, [...] altareko apaingarria" Lar. "Acólito, altaren serbitzaria" Añ.
    Belauriko jarri ninzan alderean aurrean. AzkPo IV. Eure oblazionea eramaiten baduk aldarera. Lç Mt 5, 23 (He, TB, Dv, Ur, Echn, SalabBN, Samper, Leon, Or, IBk, IBe aldare, Ur (V), Ker altara, Ip althare, Hual altare; Ol opalmai, Arriand oindi). Aldareko Gorputz Sanduari. Ezcurra tí. Egin zuen aldare bat eta han ofrezitu zuen sakrifizioa. Ber Trat 17r. Eliza zegienak aldarea, aldarea zegienak abadea. RIs 30. Non elizan baitzaizkitzu ailtxatu aldareak. EZ Man II 25. Meza erraiteko kaliza aldaretik harturik. Ax 262 (V 175). Bi altara santuak dira bi. FórmElg 492. Altareak eta areak [...] semejetan dabe Kurutzea. Cap 140. Kurutzeko altaran. Ib. 131. Elizaren hurrenena, aldarearen urrunena. O Pr 131. Jauna zure bakezko aldare hunen gainera ekhartzen derauzkitzut [...]. SP Imit IV 9, 2. Jesus ene ariman barna / Aldare bat egidazu. Gç 116. Jinkoaren handitarzünari altharian bere semiaz egiten zaion ohereskia. Bp I 75. Eta Abramek egin zioen han aldare bat Eternalari. Urt Gen 12, 7. Serafin batek bere aho ezpainak aldareko ikhatz biziaz garbitu baitziotzan. ES 152. Zeña ofrezitzen zaion altare santuan. OA 57 (71 altara). Jesu Kristo aldarean dagonaren partes. SermAN 1. Eliza batetan, althare baten aitzinian belhaurikatürik. Mst I 25, 2. Zure otoitzen, baruren, mezen, aldareak ekuste ta komunioko irabanzen eske. Mb IArg I 258. Santutxoa bateatu zan pontea, ta aldarea zeñean Jaunari konsagratu zitzaion. Cb Just 83. Altarak bisitatuagaz. Oe 86. Nahi zuen egin zezaten, harri hetaz, lur gogorraren gainean aldare bat bezala. Lg I 187. Haren altharia lanhoz ta odeiez estalirik zagoela. Egiat 196. Abere lepo-gabetu bat aldarearen gañean erretzen zala. Ub 32. Nola unha naiteke aldareetan ene Jesus dudanean? Brtc 240.
    ( s. XIX) Hanbat aldaretan kolpez / Imolatzen zarela. Monho 128. Batzuek gelditzen dira denpora apur bat penitenzia kunplitzen, beste batzuek aldarak bisitatzen. Mg CC 240 (251 altara; CO 210 altara). Altarako zamauak ta Korporalak. Añ EL1 89. Nola loitu ditugun Aldare edo Eliz-maiak. VMg 23. Zenbait tokitan beltzez jauntzierazo oi zituan aldareak ere. AA III 465. Ezpalu ikhusten bere seme maitea aldaren gainean sakrifikatua. Dh 226. Ainbat sarrijen eldu deitezan altarako maira Jaungoikua bera artutera. Astar II 230. Egingo ditut Eleisa barrijak, Jesusen egon lekutzat. Jausoko deutsadaz altarak. fB Ic II 190. Bena egün nihaurek arraberritzen zitizüt [promesak] zure altharen aitzinian. UskLiB 103. Mahain bat, aldare xume bat balitz bezala, zeinaren gainean ezartzen baita ohorezki Ama Birjinaren potret bat. MarIl 11. Uste eztitzeko / aren mesedea, / on dala gutako bat / gaur emen iltzea, / erretzen degularik / gero aldarean. It Fab 49. Bisitetan dira altaraak Aita guria banagaz. Ur MarIl 2. Beti dago prestaturik aldarako mai santuan nire janari izateko. Ib. 49. Emen urrezko kandeleroa, lurrinkaien aldarea eta ofrendaen maia zeuden. Lard 82. Doña Isabelen begiak aldarerat itzultzen dire; aldareko mailak bethi bezala haurrez betheak eta haurren artean gizon bat. Laph 52. Zelaitxo au izan bedi bada gaur gero zure eliz, eta nere biotza zure aldare. Arr GB 53. Eta dakus altaran Santo Kristo andi bat, / Kurutzean josita besoak zabalik. AB AmaE 390. Gogoraturik Jaungoikuak gure aldaretan egiten duala egoitza. Bv AsL 56. Han Abrahamek egin zuen aldare bat. Jnn SBi 6. Kantu eder hek, aldareko aphaindura aberats hek. Arb Igand 128. Zure althare saintiaren aitzinian ümilki belharikatürik. Ip Hil 223. Elizako aldarea, leihoak, sainduen potretak xirxikatu ditu. HU Zez 15. Daukanak fede ona, / altaran ikusten dau / Iauna ta gizona. Azc PB 271. Emen dagoz Iaungoiko guzurrezkoen altarak. Ag Ioan 268.
    ( s. XX) Lurdesko elizak dituen aldare guziak. Goñi 22. Ezen saindu-itxura bat niz, Lekuineko eliza-aldare sahetsean nagoena. JE Bur 72. Belauniko jarri nintzan, begiak opalmai (aldare) ilunduan. A Ardi 49s (BeinB 65 altara). Birjinaren aldarean / Baduk ophil bat... dirdiran. Ox 49. Jarri zen leihuan altarialat so. Const 24. Jauna aldareko kutxan sartu baño len. ArgiDL 84. Sakristauentzako eztau premiarik / Aparte ipinteko altara barririk. Enb 163. Aldarearen gibeleko erretaula handiaren zati margoztatuak. JE Ber 23. Eliz ederraren burualdean iru aldare daude, iru kaperatxo arkaitzean egiñak. Or Mi 142. Denak soinu, orduan berpiztuko zare, / Iduzkia soineko, Larruna aldare. Iratz 133. Irugarrengoan, Illobi santua: / albo-aldaretan geiena aipatua. SMitx Aranz 143. Bere aldare urreztatu eta hirur galeria aberatsekin. Zerb Azk 13. Kelten arbola sagaratuak baitziren [haritzak], jainkoaren basa-aldareak. Mde Pr 188. Amabi aldare dituan eleiza arro, zoragarria. Erkiag Arran 194 (157 altara). Etxe bateko lau anai prestu / aldare santu batean. Basarri 21. Au dela-ta, Jainko ezezaguna-rentzat erruz jaso izan dira beti aldareak munduan. Vill Jaink 132. Lauontzat lau aldare eraiki itzatzu iainkosen Tenpluen aitzinean. Ibiñ Virgil 118. Aldare ederra urre-argitan / udaberritu da lorez. NEtx LBB 277. Santa Agedako ermiñta barrian, altarearen aldamenetan dagozanak. Alzola Atalak 36. Ez litake aski aldare bazterretan [...], Saindu bizi eta hil guzien ohoratzeko. Ardoy SFran 18. Erlekiak, althariak, pheredikagia eraman. Casve SGrazi 84.
    v. tbn. Saug 196. Arg DevB 202. Tt Arima 13. CatLav 251 (V 127). Iraz 26. Ch I 25, 2. CatUt 58. Mih 87. CatLan 134. AR 197. Gco II 72 (I 373 altara). CatB 39. Echag 165. JesBih 441. CatLuz 39. Jaur 154. Izt C 452. Hb Esk 197. CatAe 38. CatSal 39. Aran SIgn 214. Elzb PAd 20. Zby RIEV 1908, 608. CatJauf 23. CatUlz 25. Urruz Zer 116. KIkG 50. Inza Azalp 65. Alz Ram 114. Ir YKBiz 2. ABar Goi 17. TAg Uzt 270. Lek SClar 131. Bilbao IpuiB 84. Salav 79. Azurm HitzB 60. Berron Kijote 29. Alkain 58. Onaind STeresa 86. Etchebarne 65. MMant 126. Gerrika 252. Aldara: Etxabu Kontu 72. Insausti 277. Altara: CrIc 100. JJMg BasEsc 63. CatLlo 35. CatBus 21. Itz Azald 165. KIkV 63. Gand Elorri 108. FEtxeb 67. Insausti 66. Altare: Lar SermAzc 49. CatR 39. Ag Serm 217. Etxabu Kontu 72. Ayesta 91. Althare: Mercy 11. Xarlem 1188.
    azpiadiera-1.1
    (Pl.). (Los) altares, categoría de santo. v. infra ALDAREETAN IPINI.
    S. Franzisko Xabier aldarera igan-erazteko [corregido sobre aldareetan ezartzeko] egin ziran [sic] prozeso batean. Mb IArg II 310. Baña santu ori ez da oraindik aldaretara iritxi. Alz Ram 36. Egunen batean, altaretara goratua izan daitenean Bergarari tokatzen jako Aita Arinterokin gogoratzea. Alzola Atalak 135. Aita Santu Gregorio XVgarrenak [...] altaretara jaso eban. Onaind STeresa 111.
    azpiadiera-1.2
    (Ref. al sacerdocio).
    Aphezkoaz deitzen duzu gizona aldarera / Zerbitzu partikulara zuri errendatzera. EZ Man I 20. Aphezkoak gizona dik / aldareko sakratzen. EZ Eliç 110. Zure lekua ezkontza ez ote dan derizkiotzu, aldarea edo konbentu-txokoa baizik. MAtx Gazt 105.
    azpiadiera-1.3
    Oraciones que se rezan ante varios altares para conseguir indulgencias.
    Aldareak edo beste debozioak egitean. Cb Eg III 351. Birjiña ama Santaren Errosario ta aldareak errezatzea. Ib. 353s. Zuk bakarrik Altarak errezetan badituzu, Altara bakotxean esazu edola bere Pater noster bi. Cb CatV 105.
    sense-2
    2. "(Fig.), glacier. Kharru althariak (S-saug), cascades, fontaines gelées" Lh.
    azpisarrera-1
    ALDARE-AITZIN.
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) (B; VocB ; aldare-aintzin Dv ( A); aldaraintzin H; aldaraintzine VocBN ; althare-aitzin S; althaitzine S) Ref.: A; Lh (althare-aitzin); Lrq (althare); Izeta BHizt2.
     Coro, presbiterio. "Sanctuaire" VocBN . "Presbiterio" VocB . "Althaitzine, sanctuaire (et non althare-aitzin, leçon fautive de Lh)" Lrq (en realidad althaitzine es la forma hablada normal de althare-aitzine). "Aldare-aitzin, presbiterio. Gure elizek aldare-aitzin ederra du" Izeta BHizt2.
    Ohartzen gira aldare-aitzina hetsia dela burdin-ziri gora batzuez. JE Ber 22. Zurezko kaiola handi bat bezala dauzute egiten, gainetik eta aitzinetik idekia, elizaren trebeseko bideak aldare-aitzineko grillatik berexten duena. Ib. 22. Aldare-aintzinean berrogoi ta bortz aphez, dotzen-erdi bat kalonje barne. Herr 15-3-1956 (ap. DRA ).
    azpiadiera-1.1
    (En casos locales de decl., en sing.; ejs. no lexicalizados).
    Utzi ezak han eure oblazionea aldare aitzinean, eta abi. Lç Mt 5, 24. O fortuna onezkoa aldare aitzinean / meza entzun dut humillik zure iai egunean. EZ Man II 56. Santuen aldar aitziñean egin behar den gauza da. Mb IArg II 319. Bertze misionest bat, mezaren emaitera zoana, aldare aitzinean erroz gora aurdiki du lur ikarak. HU Zez 15. Jaun erretora aldare aintzinean bezain xut. Barb Sup 39. Bonetak khendurik, guziak erortzen dira belhauniko aldare aintzinean. Ox 57. Kaputxin nafartar maingu bat ororen salhatzerat ausartatu zen, aldare-aitzinetik Salbatore egun batez. Lf Murtuts 5. Agian, laster, Aldare aintzinean, sekulan hautsiko ez den lokharriaz estekatuko ditugu bi esku horiek. Larz Senper 134. Horgo eliza batean ehortzi zuten, aldare aitzinean. "Devant l'autel". Ardoy SFran 268. Aldare aintzinetik kondatu zaukun [jaun ertorak] . Xa Odol 89.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) Frontal del altar.
    Yaun handi hark eman zuela, behin, Dohatsuari, aldare aitzin bat eta meza emaiteko ornament bat. Elsb JBBizia 54.
    azpisarrerakoSense-1.3
    c) Zona del retablo.
    Gizon batzuek aldare aitzin guzian lerro-lerro ezarriak zituzten [...] punpulatto batzu. JE Bur 92.
    azpisarrera-2
    ALDARE-ALDE.
    Zona del altar.
    Lenbiziko ametsa bezain amets eroa izandu da S. Franzisko Xabierren aldar aldean azkenik nik izandua. Mb IArg II 332. Mattin, aldare alderat so. Ox 58.
    azpisarrera-3
    ALDARE-HARRI (Hb; altare-harri Lar, Añ; althare-harri Lh).
    "Ara consagrada" Lar, Añ. Cf. Ip Hil 138: "Harri althare bat bürü batian khürütxe batekin".
    Altareak ta altar-arriak ta berean dagoan krutzeak adietan emoten dau Kalbarioko Mendia, ta Kristo iltzan krutzea. Añ EL1 89 (EL2 99 altara-arriak). Lehen aldikotz pagano izana zen aldare-harri gainean jauts-arazi zuelarik Jesu-Kristo gure Jauna. Ardoy SFran 239.
    azpisarrera-4
    ALDARE-AURRE ( VP 82r).
    Presbiterio.
    Belauniko jartzea, ez Aldare-aurreko lenengo mallan, baizik Komunioko lekuan. AA CCErac 66. Aldareaurreko lenengo malla Elizgizonentzat da, eta urrutixeago izan oi da komunioko lekua. AA I 458.
    azpisarrerakoSense-4.1
    (En casos locales de decl. en sing.; ejs. no lexicalizados).
    Aren aldare aurrean, birjiña guztien erregiña imitatzeko [...] Jainkoari boto egin zion. Cb Just 29. Gaitz andi batekin erori baziña aldara aurrean. Mg CC 254. Joan gaur Ama Birjiñaren altare-aurrera. Añ EL1 54. Yoan zaitekez gaur Ama Birjinearen altara aurrera, eta esaikezuz iru Ave Maria. Ib. 62. Ama Birjiña Aranzazukoaren aldare aurrean dago lurpetua. Izt C 452. Zelan eldu bear da altara aurrera? CatBus 52. Eta gau bat osoa an Ama Birjiña txit Santa beraren aldare-aurrean ernai igaro zuen. 'Delante del altar'. Aran SIgn 18. Belaunikatu ziran guztiak, eta altara-aurrean asi ziran abadeakaz letania ixil-antza esaten. "Delante del altar". Or Tormes 115. Lekaimeak, binaka, aldare aurrean belaunikatzen dira. Alz Ram 136. Zein baño zein danak alkarren leiean / penitentzi-kera berrien naiean. / Batzun-batzuk soña zigortzen saillean / Pillarekoaren aldare-aurrean. SMitx Aranz 146. Ori erakutsi al zizuen ezkontzerakoan aldare-aurrean? NEtx Antz 122. Baiñan aldare aurrean gaudelarik bi gertarazte oriek ezin bateratu baditugu. Or QA 158. San Joseren aldare-aurrera joan. Bilbao IpuiB 84. Zutik egongo da Aker sakratua aldare aurrean. Ibiñ Virgil 90. Dantzariak baziran / altare aurrian, / azaldu ziradenak / sasoi gogorrian. Uzt Sas 315.
    v. tbn. BBarand 77.
    azpisarrera-5
    ALDARE-BURU.
    Retablo. v. erretaula.
    Eleiz onen aldareburua, berriz, bertako seme Irazustatar Migelena dugu. Gordean, parroki ontako sakristian, badago beste aldareburu bat. "Retablo mayor". Garm EskL I 128.
    azpisarrera-6
    ALDAREETAN IPINI; ALDAREETAN JARRI.
    Canonizar.
    Kanonizatuak edo aldareetan ifiñiak. Cb Just 3. San Isidro Atxurlaria, Santa Maria de la Cabeza bere emazte Aldareetan Eleizak ifiñi duenarekin. Cb Eg III 331. Santu edo Santa Altaretan imini biar doguna. Mg CO 280. Oneek [...], ezkontzako estaduban jaditxi ebeen Santu izatia ta Eleisa Ama Santiak Altaretan iminita ondretia. fB Ic III 323. Elizeak, Riktrudis iltzanetik urte batzuetara, altaretan ipiñi eban. Ag AL 168. Elizak, ama-semeak aldaretan ipiñi zitun. Etxde JJ 229. Aldareetan jarri ziguten / santurikan aundiena. Zendoia 57.
    azpisarrera-7
    ALDARE-GAIN.
    Altar.
    Egun oroz gure aldare gainetan obratzen diren mistero handiak. Lg II 228.
    azpisarrerakoSense-7.1
    (En casos locales de decl. en sing.; ejs. menos lexicalizados).
    Gure aita Abraham ezta obretarik iustifikatu izan, Isaak bere semea aldare gainean ofrendatu zuenean? "Sur l'autel". Lç Iac 2, 21. Eskintzarija altara gainian itxita. fB Ic I 104. Agindu zuen, artarako zan aldare gañean egindako su bedeinkatutik inzensu-ontzi edo inzensonarioan ipiñi zedilla. Lard 85. Aldare gainetik bihotzera heldu zait nahigabe guzien alegeraki jasaiteko indar berezi bat. Arb Igand 118. Altara-ganean kandela bi baiño ezebazan ipiñi, alderdi banatan bat. A BeinB 65. Aldare gainetik Xalbadorrek hartzen du ophila. Ox 50. Ura bera gurtzen det / Aldare gañean. ArgiDL 160. Eta eskeintza amaitutakoan azpilltxua niri kenduta altara-gaiñean ipinten eban. "Sobre el altar". Or Tormes 41. Baña aldare gañean dagon opariaz zin-egiten badu, zor du. Ir YKBiz 401. Berak egunero aldare gañean eskeintzen ditun asmoeri alkartuaz. MAtx Gazt 90. Burniz eraildakoaren altzarrak aldare gaiñean ezarrita. Ibiñ Virgil 104. Elizatxoan, Gurutzeko Jauna jarriko zuan aldare gaiñean. NEtx LBB 99. Jatsuko eliza xaharrari eskainia zion San Frantsesen aldare gaineko itxura. "La statue surmontant l'autel". Ardoy SFran 276. Altara-gaiñean dagoan opariagaitik egiten badau zin. Ker Mt 23, 18. Aldare gainean eman zen meza gau-erdian. MEIG I 76.
    azpisarrera-8
    ALDARE GEHIEN.
    Altar mayor. v. ALDARE NAGUSI.
    Gaua oro aldare gehienaren aitzinian belharikaturik orazionian igaran behar ziala. Tt Arima 32.
    azpisarrera-9
    ALDAREKO.
    Sacramentado.
    Mana zan legez zeruti etorrija, Jesus Altarakua bere zeruti etorrija da. fB Ic III 190. Irakurtzekoa da eta elizetan kantatzekoa, bertzen hanitzen artean, aldareko ostia sakratuak athera dakon bersu andana. JE Bur 159. Gora altarako Jesus, / Guztiok maite dagigun. KIkV 114. Gora aldareko Jesus. KIkG 83. Jesus aldareko Ostian jaten eman zait. ArgiDL 34. Ni lotzera yoan ziranak ere, urdiñak, Orixe guzia lekuko, aldareko Yaunari biraoka, ta ni egunero Yauna artzen. Or QA 83.
    azpisarrera-10
    ALDAREKO SAKRAMENTU; SAKRAMENTU ALDAREKO.
    Eucaristía.
    Aldareko Sagaramendu Saindu hunetan. Mat 250. Iaungoiko den bezanbates dago leku guzietan; baia gizon bezanbates zeruan dago solamente, eta hau ber-hau dago aldareko sakramentu sanduan. Ber Doc 111vs. Aldareko sakramenduaren aitzinean. EZ Man II 62. Eskatuten da beste guzeen artean egunean eguneango ogia [...] esan gura dau Altarako Sakramentu Santua. Cap 146. Da Santisimu Sakramentu altarako asko dago. VJ 7. Iesu Kristo Aldareko Sakramendu Saiñduan hilla ala bizia da? Arg DevB 243. Adoratuko duzu Aldareko Sakramendu Saindua. Gç 59. Jinko eta gizon bezala Zelian, eta althareko Sakramentü saintian gure amorekatik. Bp I 35. Konzienziako garbitasunarekin altareko sakramentua rezebitzea. OA 5. Sakramentu sandu altarakoan ifini zituzan. Arz 56. Baiñan egiazki zare eta errealki aldareko sakramenduan. Ch IV 1, 9. Alabatua dela aldareko sakramentu santua. El 4. Sakramentu santu aldarekoan. Iraz 22. Heben aldiz, althareko sakramentü saintian zirena oro zira, Jesü-Krist ene Jinkua, gizon egin zirena. Mst IV 1, 9. Etxean zeuden denboran itxean zedukaten, ta bidez zebilzan aldian berekin eramaten zuten [fededunak] Aldareko Sakramentua. Mb IArg I 271. Zeren dituen Sakramentu Aldarekoak beste sakramentuk ez dituen leunzak. Ib. 272. Azkenaz-goiti ematen daroku aldareko sakramenduan yanaritzat bere gorphutz sakratua. Lg II 166. Egunaz eta gabaz zaude aldareko sakramendu sainduan. Brtc 228. Gauza beharra ta premiazkoa da Aldareko Sakramentua noizbait artzea? Ub 205.
    ( s. XIX) Aldareko sakramendua eta sakrifizioa. Monho 128. Iringárrek signifikatzenzué Sakramentu aldarékoa. LE Ong 24v. Aldarako Sakramentuan artzen deguna ez dala lurreko ogia. Mg CC 194. Ogi Jangoikozko Sakramentu aldarakoan ematen danak iraun-erazitzen dio animaren bizitzari. Ib. 219 (CO 64 sakramentu altarako). Graziaren bizitza galdu ez genezan, ipiñi zuan Aldareko Sakramentu guziz miragarria. AA I 542. Zer ikhara seindurekin ezkare hurbildu behar aldareko Sakramendu Saindurat. Dh 219. Orrako Altarako Sakramentu santuban bere pobre dago Jesus maitia. fB Ic I 73. Imolatzen du aldareko sakramenduan. Jaur 154. Jesusek atzeneko afari gogoangarrian Aldareko Sakramentu guziz Santua ipiñi zuenean. Lard 478. Bertze egun batez Jesu-Kristo agertzen zaio aldareko Sakramendu Sainduan. Laph 46. Oh zenbat Jesukristok Aldareko Sakramentu adoragarrian onratzen eta goratzen nauen! Arr May 99. Jainkoak zer grazia handiak behar zarozkigun eman Aldareko Sakramendu Sainduan. Jnn SBi 8. Ezagüt dezagün Jesüs-Jauna Althareko Sakramentü Saintian. Ip Hil 109. Aldareko Sakramenduaren amodioa eta Komunione Sainduaren pratika usua. Lap VI (V 1). Altarako Sakramentu guztiz santuan egiaz eta benetan dagoana. Itz Azald 163.
    ( s. XX) Bedeinkatua izan bedi Jesus aldareko Sakramentu Guztiz Donean. ArgiDL 66. Ikusten al dezu Jesukristo gure Jauna Aldareko Sakramentu guztiz donean? KIkG 9. Ikusten dozu Jesukristo gure Jauna Altarako Sakramentu guztiz Santuan? KIkV 13. Ta gizona danez zeruan ta Altarako Sakramentu guztiz Deunan. Ib. 32. Ondoko itzaldi ortan Yesusek alde-aurrez esaten ta agintzen du Eukaristia, Aldareko Sakramendu Sandua. Ir YKBiz 216n. Adora dezakegu, aurrean baitaukagu, izkutaturik bada ere, Aldareko Sakramentu Santuan. MEIG I 79.
    v. tbn. CatBurg 37. Cb Just 145 (CatV 72 altarako s.). CatUt 26. Añ CatAN 53 (tbn. 53 sakramentu aldareko; EL1 233 altarako s., LoraS 130 altareko s.). Gco I 403. CatB 59. CatAe 32. CatSal 33. Aran SIgn 28. Legaz 20. CatUlz 22. Aldareko sakramendu: Hm 214. SP Imit IV 1, 8. ES 153. CatLav 52 (V 34). CatLan 37. JesBih 409. CatLuz 34. Arb Igand 113. Altarako sakramentu: Oe 137. Astar II 229. CatBus 44. Ag Serm 291. Altareko sakramentu: CatR 33. Althareko sakramentu: Mercy 16. UskLiB 37. CatS 71. Sakramentu altarako: CatAnz 5. CatLlo 92.
    azpisarrera-11
    ALDAREKO SAKRIFIZIO.
    Eucaristía.
    --Othoitzek ürgazten dütieia hilak? --Bai, eta gehienki althareko sakrifizioak. Bp II 129. Non mezan aurkhitzen direnak oro partalier baitire aphezarekin aldareko Sakrifizio hortan. Arb Igand 103.
    azpisarrera-12
    ALDARE-MAHAI.
    Altar.
    Aldare-mahaina jasaiten duten tenteak. JE Ber 63. Aldare-mahainaren gaineko arretaulak. Ib. 59.
    azpisarrera-13
    ALDARE NAGUSI (Lar, H; aldare nausi B; SP, Dv (s.v. nausi), VocB ; altara nausi V-gip) Ref.: A; Etxba Eib (altara nausixa).
     Altar mayor. "Maître-autel" SP, H.
    Altara nagusien aurrean belauriko dagoanean. Cap 131. Aita Pontekoak Aurra besoetan artu, ta zeruko inspirazioz ta debozio guziaz Aldare Nagusira joan. Cb Just 82. Ifini zeban bere Katedraleko aldare nagusian Santa Zelestinaren gorputza. Izt C 502. Aldare nausirat zirenean. Laph 189. Ume artean aldare nausiko armallaetan jarrita zegoala. Aran SIgn 31. Imajiña egoten zan erriko elizan, aldare nagusiaren eskubian. Zab Gabon 98. Portikoko Ama Birjiñaren elizako aldare nagusiaren aldamenean ipiñi zuten. Arr May 189. Ama Birjinaren imajina althare nausiaren alde gainian. Ip Hil 202. Altara nagosia argiz betea. Ag Ioan 91. Oraingoan iru apaiz zeuden aldare nagusian. Anab Usauri 34. Begira nor daguan / altare nagusian. MendaroTx 196. Aldare nausian Andre-Errugabea. SMitx Aranz 144. Aldare nagusi barrian. Erkiag Arran 195. Etzuan erakutsi lotsa handirik aldare nagusi aurretik igaroterakoan. Osk Kurl 38. Aldare-nagusiaren oinetan egina zuten beren biziarten sakrifizioa. Etcheb Zeruari 24 (ap. DRA ). Aldare nagusi inguruan. NEtx LBB 172.
    azpisarrerakoSense-13.1
    "Altare nausixan moduan apaindduta, adornada como el altar mayor. Dícese de las mujeres muy preparadas, con sorna. Ezkondua izan arren or ikusikon edozein astegun buruzurittan altare nausixan moduan apaindduta" Elexp Berg.
    Baña senarrarekin ez danean, aldare nagusia bezala apaindurik badijoa kanpora, zer esango due ekusten duenak? AA I 581. Aldare nagusiaren eran apaindua. AA II 92.
    azpisarrera-14
    ALDARE-OIN.
    (En casos locales de decl.). Pie(s) del altar.
    Bizkitartean daudezke egokiak othoizten / Eta aldare oñetan froguen atheratzen. EZ Man I 112. Zure aldare oñean bilduta gaudenen animak garbitu itzazu. ArgiDL 62. Biar lanetik iristen geranean, an izango nazu aldare-oñean. NEtx Antz 153. Arnasa eutsika, aldare-oñera urbildu zan. Ib. 154.
    azpisarrera-15
    ALDAREPE.
    (En casos locales de decl. sing.). Zona bajo el altar.
    Aldarepean dagon atetxo txiki bat makurtuta igaroaz. Etxabu Kontu 183.
    azpisarrera-16
    ALDARERA ERAMAN; ALDARERAT ERAMAN.
    Desposar.
    Frantses eta Angeles gorthetako yaunak / Eraman aldarerat lili eskaldunak. Hb Esk 51. Ez al dek inguruan aldarera eramateko neskazar tajuzkorik? NEtx LBB 120.
    azpisarrera-17
    ALDARE-TOKI.
    Zona del altar.
    Xafla neurrikoetan onyxa, hunen mamiko zain gorratsek izariz zezaten ager beren argia, aldare-tokikoaren ez bortizteko. JE Ber 64.

    aldare

    aldare
    << aldaratu 0 / 0 aldaroka >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper