OEH - Bilaketa

2974 emaitza odol bilaketarentzat

Sarrera buruan (129)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
aitama.
sense-1
(gral.; Urt III 402), aita-ama (gral.; aitte-ama G-goi). Ref.: A (aita-amak); Lh; Echaide Nav 324; EAEL 43; Elexp Berg (aitta-ama).
(Pl.). Padre y madre. "Brephotrophium, [...] aitamarik gabeko haur erromesen ospitalea" Urt III 402. v. aitetama.
Tr. Más frecuente al Norte y escaso en textos vizcaínos, donde no se documenta hasta finales del s. XIX (aunque sí aparece en Lazarraga).
Zeinek bekhatu egin du, hunek ala hunen aitamék, hunela itsu sor ledin? Lç Io 9, 2 (Leon aitamek, HeH, EvS aita-amek; He burasoek, Dv burhasoek, LE buratsoék, Ol, IBk, IBe gurasoek, Or, Ker gurasoak). Aita-amaok efini dabe / Flora oi enzerradurik. Lazarraga A11 1179r. Othoi egiten darauzut zure berri hunen eta aita amenez ezkribatziaz. Echaux 155. Erran zerauenean deabruak gure lehenbiziko aita amei. Ax 64 (V 42). Eztuzu zer ukha, zarel' ogenduru, / ez zer har ait'amen nahia [e]stakuru. O Po 18. Aita-amak ohoratuko / lurrean aizen luzeki. Gç 214. Lekhuko dira Zakarias eta Elisabet Baptistaren aitamak. ES 158. Berandetsiko lukee ene ait-am gaisoak. Mb IArg I 95. Adam eta Eva gure lehenbiziko ait'amak. CatLan 30. Hondra itzazu zere ait-amak, ta orrela luzaro biziko zera. Ub 26. Esan nioten aita-amai, / zu bear zinduztala, / baldiñ bazuten nai. Izt Po 113. Hamabi urthetan utzi nituen aita amak. MarIl 71. Ustez erosten nian aitamen bakia / erosi ükhen nian ene thürmentia. Etch 180. Nere aita-amek, zioen, / edukatu ez ninduten. Gy 274. Aita-ama batzuek [...] altxatu zituzten bere bi seme eta alaba bat Yainkoaren beldurrik gabe. Hb Egia 27. Ait-amak zerzaz farra galanki egiña izan zuten. Arr GB 116. Aita amek Pariserat igorri zuten eskola handien egiterat. Laph 123. Denborarik onena nuela lurrean, / igaro ait-amakin ume nintzanean. AB AmaE 283. Igaro zituan aurtasuneko urtiak ait-amen itzalian. Bv AsL 25. Aita ama leialen / ondorio gozoa. Zby RIEV 1909, 108 (1908, 287 aitamen). Ardietsi zian aita-amenganik hantik elkhitia. Ip Hil 114. Ez da holako serorarik, ez erretorik, ez aita amarik, neskato gazten arimez arta duenik. HU Zez 105.
(s. XX). Eladigaz nai neuke ezkondu, zeuek aittamok atzerapiderik ezpozue. Echta Jos 351. Negarrez zeudela aitamak, anaiak, illobatxoak. Ag G 125. Nork esan Isabel ta Eladi aitama batzuen aurrak zirala! A Ardi 19. Gizaki guztien Aita-ama edo gurasoak. Inza Azalp 45. Ait'amek ez balinbazakoten liburuetan eta kazetetan irakurtzen erakutsi. Barb Sup 9. Urguluntzi baten gatik aitamak ez ahal tuk utziko! Ox 136. Aitamak barre andijek egiten ebezan txikijen barriketa zolijekaz. Kk Ab II 35. Arlo bat landu zizun aitamek emana; / gaurgero ornitu dizu ezkontzeko on dana. Or Eus 104. Gizonak bere aita-amak utziko ditu, bere emazteari itsasteko. Ol Gen 2, 24 (Dv ait-amak; Urt ait'etamak). Hiltzen banintz, zertan litazke ene aitama gaixoak? Zerb IxtS 62. Aita amak adixkide batzuetara joanak dira. JAIraz Bizia 27. Esposa izan ziñan / ait-amen ixillik. Canc. pop. in Lek SClar 104. Nola senti ziñen aita-amak jan ondoren? Mde Pr 71. Aita-amen pentzura, gurasoen esanera kezka barik bizi zan txori kantariari. Erkiag Arran 59. Sei urte eukazala, il ei yakozan aitamak. Bilbao IpuiB 194. Ez niz ahalge erraiteko ene aitamak Indoxinako laborari ttipi batzu direla. JEtchep 94. Zure gorputz lirain eder ori aita-amak emana dezu. MAtx Gazt 16. Aitamak hila.aurhideak ere etxetik urrunduak. Ardoy SFran 145. Aita-ama oberenak, bakoitzarenak (B). Inza NaEsZarr 2111.
v. tbn. Lard 62 (421 aita-amak). ChantP 172. Oxald in Ox 190. Etcham 99. FIr 133. Larz Iru 28. Xa Odol 290. Mattin 78. JAzpiroz 10. Ayesta 44. Aita-ama: Lç Lc 8, 56. He 1 Tim 1, 9. Egiat 173 (200 aita amaer). Jaur 129. Bordel 124. Elzb Po 180. Elsb Fram 155. Arb Igand 141. CatJauf 16. LuzKant 50 .Ir YKBiz 29. SMitx Aranz 209. Etxde JJ 35. Basarri 22. And AUzta 126. Zait Plat 7. Vill Jaink 167. JAzpiroz 85. BBarand 75.
(Forma sing.).
Arnegatzen baitute [...] bathaioaz, aita-amaz eta Elizako gauza guztiez. Mat 106. Aita ama ohora itzak. Bp I 92. Zure aizpa odolkide ta aita-ama berberaren alaba etxetik datorrela. Zait Sof 20. Ordun, aita-amaren ixillean, Pizonera yoan nintzan. Ib. 79. Nortzu ote nire aita-ama? Ib. 86. Amabost seme-alaba eder / aita-amaren inguruan. Basarri 117.
Padres y madres.
Eta altxaturen dirade haurrak aita-amén kontra, eta hil eraziren dituzté. Lç Mt 10, 21 (He burasoen kontra, TB beren aiten eta amen kontra, Dv burhasoei, Ur, IBe gurasoen kontra, Ol, Ker, IBk gurasoen aurka). Aditzen dut geure Aita-amak gauza iustu guztietan obeditu behar ditugula. Mat 112. O itsasoko arroka gogorraren pareak / eta aita amen aldera karitate gabeak! EZ Man I 124. Halaber badira bertze iuramentuak [...] aita amek bere umei eta nabusiek ere bere sehiei egiten deraustezatenak. Ax 258 (V 172). --Kristi güziek goiz arrats Jinkoa othoitü behar dieia? --Bai aita amek haurrek bezala. Bp I 126. Ajol-kabea baizik ez diran guraso ta ait-amak, nagusi ta kargudunak. Mb IArg I 95. Aita amek ikhasten dute Yosef eta Mariaren eskola sainduan hartzen bere umeez artharik handiena. Lg II 125. Ait-amak daude orretara behartuak. Ub 198. Ai! aita-ama, behar bezain erregelatuki bizi etzaretenak. Dh 230. Aita-amen artean ahal da untza franko / bere umen gaiñean direnak itsusko. Gy 225. Herria kausten dute toki guzietan, / aita-amak ahanzten edozein sasitan. Hb Esk 40. Badakizu umeak izaten direla maizenik aita-amak iduriak. Dv Lab 252. Eta badatozala [gerratik] mutillak etxera, / Gabonak aitamakin pozik egitera. AB AmaE 257. Dotzena bat haur gazte [...], beren aita-ama maiteetarik norapait desherrituak. Arb Igand 84. Tenploan hartürik izan ziren neskatilak, aphez nausiek ützültzen zütien aita amer. Ip Hil 63. Aitamek, aitamatu direnetik, ez dakite gehiago zer den amodioa. JE Bur 98. Irugarren mallan zortzi, bigarreneko lauen aita-amak. Kk Ab I 89. Bete egizuez zuen aitamen aginduak pozez. Bilbao IpuiB 265. Haur guziak han dira beren ait-amekin. JEtchep 42. Gorputzeko bizia emango duten aita-ama asko dira. MAtx Gazt 106. Nork ditu aski kantatuko Eskualdun aitama xaharrak bizitzen eta hiltzen hain artoski lagundu dituzten "mutxurdinak"? Ardoy SFran 58.
v. tbn. CatLan 90 (4 aita-ama). MarIl 11. Etch 444 (244 aita-ama). Bordel 34. Etcham 183. Xa Odol 212. Aita-ama: CatS IX. Elsb Fram 164. Lap 21 (V 12). HU Zez 180. CatJauf VII. Vill Jaink 163.
Umeak handitu diren arteraino [...] epher aitamak ez dituk umetarik urruntzen. Elzb PAd 12.
azpisarrera-1
AITAMA FAMILIAKO (Pl.). Padres de familia.
Ez da oraino goren gorenerat heldua aitama familiako gaixoen batasuna. JE Bur 105.
azpisarrera-2
AITAMA PONTEKO (Pl.). Padrinos.
Bataiatzen dana aurra ba-da, haren ordez Ait-ama Pontekoak eranzuten due. Ub 194. Aen [aur jaio-berrien] ordez Ait-ama Pontekoak egiten due guzia. Ib. 196.
azpisarrera-3
AITAMA-SEME (Pl.). Padres e hijo(s).
Orduan, Aita-ama-semeak, beren malkoak oraindik legortu baño len, leize artatik irten ziran. Arr GB 111.
azpisarrera-4
AITAMEN AITA (Pl.). Antepasados.
Odol beretik sortu semeak / elgarrentzat anai gauden, / ait'amen aitek utzi legeak / beiratzeko bethi lerden. Ox 162.
azpisarrera-5
AITAMEN BAKOITZ. "Aitamen bakotxa (L; Hb), fils unique" Lh (pero no lo encongtramos en Hb ).
aitama
<< aita 0 / 0 aitamaginarreba >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper