1.
(Bera, BeraLzM, Ort Voc 149). Neol. creado por Arana Goiri en 1896, de abes y -ti (AG 976).
Canto, canción.
v. kanta, ARTZAIN-ABESTI, ELIZ-ABESTI, GABON-ABESTI, HIL-ABESTI, SEHASKA-ABESTI.
Tr. Sg. NeolAG su utilización en la prensa nacionalista fue muy discreta. Con el tiempo fué haciéndose más frecuente y Azkue dice en 1927 que el término estaba muy extendido. No se documenta en autores como D. Aguirre ni en textos de Orixe anteriores a la guerra civil. Al Norte se encuentra sólo en Iratzeder, en Larre y en un texto de Herria. Lo emplea tbn. Zubiri. En DFrec hay 90 ejs.
Artzañen abestija.
AG 2418.
Goiz-Abestija.
Ib. 2405.
Josuren Bijotzari Abestija.
Ib. 2407.
Entzungo dogu Arteagako elexari opaldutako abesti eresintsu ta ereskitxuba.
Baserr 5 (1897; ap. NeolAG
).
Meza-ostian, gustiok bat-batera ekingo deutsagu [.] San Iñazioren abesti edo kantari.
El Correo Vasco 47 (1899; ap. NeolAG
).
Ta zabaltzen dabe zikingerija euren abesti txar ta loiakin.
Patria 4 (1903; ap. NeolAG
).
Bizkaian egoala uste eban, abesti orrek entzuten ebazanean.
Echta Jos 311.
Magnificat deritxon abestia poz andiz esanda.
EdestJ 51.
Abesti eder bat abestu ondoren.
EEs 1918, 84.
Ederki egiña da bigarren ataleko Sultan-ozte abestia.
Garit Usand 60.
Orain arteko abesti au euzkeraz dago.
Kk Ab I 60.
Jaunartze egunerako abestiak ikasi.
ArgiDL 128.
Agate deunaren abestiak. Aulestin abestuak.
Enb 90.
[Mojen] abestiak poztutzen naute.
Alz Ram 50.
Baztango "Oinazez" abestiaren parekoa da, eta bere histura eztia bihotz zolaraino sartzen da.
Zub 58.
Donostiarrak nagusi gera, dantzan, abestietan, estropadetan.
Lab EEguna 83.
Abesti otsa bijotzak dantzu / zeure itzalezko txakijan.
Laux BBa 48.
Gaste orreik goruntz duaz / abesti eta ikurriñez.
Laux AB 53.
Aintzakotzak ar dezan erriak berea; uste izan eztezan iñorenak baño arloteagoak bere abestiak diranik.
Ldi IL 127.
Erri-abestietako zenbait gordinkeri.
Ib. 51.
Abesti ta izate, edesti, lege ta oiturak.
"
Cantos y tradiciones"
.
Y
1934, 4.
Kanta zaarrak, ganbara-zokotan, ezpaiñetan erdel abestiak yaun ta yabe.
Jaukol Y
1935, 331.
Zoratu ginduzten beren algara, dantza, abesti ta jolasekin.
ABar Goi 15.
Hunaraino pestaren azantzak [...] / Ez dut abestirik, ez oihurik entzuten.
Iratz 30.
Loragaz gañezka zegoan lurra, / eta abestiz nere biotza.
Zait Gold 171.
Aroetako abesti bereiziak.
Or MB 1356.
Negar egiten dakizulako / miña abesti biur zaizu!
SMitx Aranz 197.
Abesti hau amaitua da --irrikiaren orru otsana / ahoan hil zait.
Mde Pr 308.
Zuk orain arte abesti lizunak zenitun gogoko, orain eliz-abestiak dituzu.
MAtx Gazt 89.
Kanta ditzagun Gabon gabeko abesti zoragarriak.
Basarri 65.
Izadiaren maite-abestia.
Erkiag Arran 193.
Pozkariozko abestirik ederrenean goresten du Maitearen irudi zangarr.
Onaind ( in
Gazt MusIx 154
).
Emen datozkitzu gerora sortu ditudan abesti berriak.
NEtx LBB 8.
Gazte-abestiak.
Ib. 323.
Anpion Dirkarrak [...] kanta oi zitun abestiak kantatzen ditut.
Ibiñ
Virgil
34.
Eginak diren abestiek berek nahikoa erakusten digute.
Larre ( in
Xa Odol 14
).
Zepairengandik etzan paltako / bertsua edo abestia.
Uzt Sas 150.
Libertate abestia. Kaiola zolan xoria dago etsirik begia.
Herr 24-2-1977, 3.
Nire gomutako abestiak danak euskerazkoak izan ziran.
Etxabu Kontu 97.
Hamar lan ikustera ematen ditu berak bakarrik egindako erakusketan. Hamar horien artean "Abesti Gogorra II ta IIIª".
MEIG IX 144 (en colab. con NEtx).
v. tbn. Belaus Andoni 19. Lh Yol 24. Muj PAm 10. Anab Usauri 37. Lek EunD 51. EA OlBe 29. Etxde JJ 11. Erkiag Arran 149. Lasa Poem 85.
2.
Canto (del pájaro); (menos frec.) canto (del agua, del viento).
v. TXORI-ABESTI.
Urretxindorak abestutea obe litzake, baña oneik banakak diran artean Eliza txorien abesti apalak be entzun bearko.
GMant Goi 9.
Geruago ta abesti larrijago, aulago eukon [urretxindorrak]
.
Altuna 37.
Txorijan abestijak eta lora usañak.
Enb 32.
Txori politen abesti leunenak.
Laux BBa 46.
Txoriaren kabi ta abestiak.
Ldi IL 125.
[Txoriño kalakariak] izadiaren bikaintasuna beren abesti legunez goresten.
Etxde JJ 10.
Egunsentiko txori-abesti / zoragarri ta pakia.
BEnb NereA 100.
Birigarro ta zozoaren abestia.
Ib. 55.
Uraren abesti / mamorra, gauari / igesi ezinka.
Gand Elorri 69.
Itsasotik etorren aizea, irribarrez joan zan basoko pago artean, bere abesti melodiaren billa.
Azurm (
in
Gand Elorri 117
).
(Con egin
).
Txorijak zugatzetan jarri ta abesti samurrak egitten ebezan.
Altuna 43.
Urretxindorrak arantzea barrurago sartu ta abesti polittaguak egitten ebazan.
Ib. 37.
ABESTI-ZALE.
Aficionado al canto, a la canción.
Argiñak, eunleak, zurgiñak, yazkigiñak, abesti-zaleak, etxeko-andreak.
Ldi IL 127.
Dali sendagin eta abestizale!
'
O dios, a quien se le dirigen agudos gritos, Delios, sanador!'
.
Zait Sof 61.