Harremana

    OEH - Bilaketa

    218 emaitza hutsik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (21)


    Sarrera osoan (197)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    adelatu.
    sense-1
    1. (L, BN, Sal, S, R; SP, Dv (S), Gèze, H (s.v. adelua)) Ref.: A; Lh; Lrq.
     Preparar(se). "Se préparer à faire quelque chose" SP. "Arranger, préparer" Gèze. "Arranger, préparer, se préparer" Dv. Tr. Documentado en la tradición suletina desde los primeros textos, además de en Pouvreau, J. Etchepare y una obra guipuzcoana de Lhande.
    Gizon beroa eta agudoa gauza guzietara da preparatua eta adelatua. SP Imit I 25, 11. Doatsu da [...] egun oroz preparatzen dena, adelatzen dena hiltzera. Ib. 23,2. Adela ziteie zien arimen haren grazian ezartera. FPrS 32. [Jesüsek honak] beregana hartüren dütü, eta bethidanik adelatü derien, bere Erresümaz goza eraziren. Bp I 36. Bethi adelatürik egoiteko, Jinkoaren jüjamentiala agertzeko. Ib. 127. Penitenziaz bihotzen adelatzia. Bp II 16. Batbedera adela onsa kofesatzera. Ib. 43. Nola adelatürik erran behar da kantore saintü haur? --Boztario handi bateki [...], eta hümilitate barna bateki. Ib. 101. Guri han lekhü baten adelatzeko bere aitaren eretzian. CatOlo (ed. 1743) 32. O nuiz nizateke zureki, eternitate oroz geroz, zure maiter adelatü düzün erresoman? Mst III 48, 3 (Ip adelatü; SP, Ch preparatu). Ükhezü koraje eta indar, adela zite soferitze handiago batetara. Ib. 57,3. Egün oroz untsa hiltzera adelatzen dena. Mst I 23, 2 (Ip adelatü). Berantegi erremediua adelatzen dük. Ib. 13,5. Gitian arren iseia hiltziala hobeki adelatzera. Ib. 19,7. Zoiñetan Jinkua laket beita, isurtez turrustaz bere Benedikzione eta grazien, bihotz onsa adelatietan gaiña. Mercy 17. [Jaun direktorra eta prioria] juanen dira hen [erien] bisitatzera [...] eta sakramentien rezebitzeko disposatzera edo adelatzera. Ib. 42. Portugesak ja zütien harmak adelatzen, Etiopenak inkara hari soz, baratü zien ibiltian. Egiat 159. [Amorioak] gaiza güziak dütü ikhertzen, güziak algarri adelatzen, güziak ere dütü animatzen. Ib. 205. Jente eraiki ezazü / Eta bertan adela. 'Levez des troupes / Et faites les préparatifs immédiatement'. Xarlem 1118. Begiek eztiela deusere ikhusi hain ederrik [...] nula beitirade Jinkuak adelatü dütian hunak maite dütiener. UskLiB 69s. Abentia da Penitenzia egiteko denbora]t[ bat, adelatzeko Nathibitateko Bestaren saintüki igaraitera. CatS 95. Errelijioniak erakusten deizkü [...]: zertako kreatürik izan giren, zuñen eder den adelatü zaikün zorthia. Ib. V (v. tbn. III). Arimen galzeko hedatü sariak eta adelatü zephoak. Ip Hil 218. [Birjina] haitatürik zen eta adelatürik Trinitate Saintiaz Salbazaliaren amatako. Ib. 64. Tziauri, ene Ama maitia, [...], tziauri ene Aitak bethidanik adelatü deizün tronoan ene saihetsian. Ib. 199. Ene eskazian hartü dizüt [lan txipi] hunen adelatzeko aüsartzia. Ib. V. Meliza bezala adelatürik den tizanak azkartzen dü estomaka. Alth Bot 13.
    ( s. XX) Amak baitzakien peludokitik jaki hautaren adelatzen (préparer; preparar, guisar). JE Bur 14. Eiñ batean orrela adelatu dutenean, zelai ori jaierako oso leku egokia gelditzen da. Lh Yol 29. Orai behar diat untsa adelatürik jarri. [...] nahi nük izan Jundane Juhane lilia bezain xuri nausi handiaren besuetara juaiteko. Const 43. Igante hartan haatik, ez axuririk ez ahüñik, ihurk etzian ekarri apeztegialat. [...]. Eta Mañaña gelariak etzian deus handirik bildü ez adelatü. Ib. 24. Zuberoarat bainoa oraintsu hamabortz egunen iragaitera eta horrengatik beharbada ez naizateke Parisen emisionea [= 'emisión (de radio)'] adelatzen duketen garaian. Mde Pr 63. Han ez baita ez heriorik, ez hogenik, ez hutsik. Tai gabeko afariak egiten ditiagu, adelatu behar izan gabe; batzarre ederrak baditugu liskarrik gabekoak. Ib. 269. Jan dügüla bai axurki [...] Etxekanderiak guri / adelatürik ederki. Casve SGrazi 92. [Eliza] barnen aldiz harrihabez / dügü gothor süstengatü [...] Gizun jakintsünek die, / itxüra haitü berheziak / adelatü zühürkilan, / argitzekotan jentiak. Ib. 70.
    v. tbn. Mustafa 203 (ap. DRA).
    azpiadiera-1.1
    "Avancer, adela, abanza, aitzina" Gèze.
    azpiadiera-1.2
    (S ap. A ; HeH Voc).
    "Aphaintzea, behar bezala ezartzea, adelatzea" HeH Voc. . "Adornar" A.
    azpiadiera-1.3
    Erriko guziek bideak adelatu behar dituzte, urtean bi aldiz (BN-mix). "Tienen que arreglar los caminos." A EY I 413.
    sense-2
    2. "(Sal), estrenar. Egun adelatu nat kota berria , hoy he estrenado la saya nueva" A.
    Ooltz berriaren adelatzea (adelatu = estrenatu. Zuberoan esaten dan itza da) edo jai eguna. J. B. Ayerbe EEs 1912, 50.
    sense-3
    3. "(Sal), usar a diario" A.
    sense-4
    4. "(R-uzt), disiparse (el humo)" A.

    adelatu

    adelatu
    << aberekeria 0 / 0 aditu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper