1.
(
V, G, AN; Lar,
Añ,
VocCB
,
HeH Voc,
H,
Foix,
Zam Voc);
ugeri
Ref.:
A;
Etxba Eib;
Elexp Berg.
Abundante, copioso, rico; fecundo.
"Abundante",
"copioso",
"fecundo"
Lar,
Añ.
"Sobreabundante, ugariegia"
Lar.
"Pol-pol, Elosu-mendixetan, itturri ugarixa"
Etxba Eib.
"Kasta ugarixa da ijituena"
Elexp Berg.
"Ondo ugarixak die etxe aurreko madarixak"
Ib.
Andrea, ugaria eta gorularia.
"Abundosa".
(='fecunda')
RG
A, 54.
Jaun hark betetzen baditu bere bildurrez, bere amodioz, bere grazia egillez ta ugariz.
Lar Carta a Mb 281.
Lenbiziko zazpi urte ugari onetan bildu zuen beste zazpi bageko utsetan [...] bear izanen zuten garidia.
Mb IArg I 393.
Orra nere pekatuen pagu osoa, ugaria, ta ezin geiago alakoa.
Cb Eg III 308.
Sartuko zituala Kanaango lur ta bazter ugarietan.
Ub 30.
Bizitza luzea ta ugariagoa.
Mg CC 240.
Gai au añ ugaria da, non bera utsik asko izan litekean urte guziko itzaldietarako.
AA II 62.
Neu izanik ur bitzi guztien iturri ugarija.
fB Ic I 65.
Bere odol tanta bakotxa zala azi ugari bat legez, pilloka geituten zitubana Jesusen diszipulu barrijak.
JJMg BasEsc 39s.
Berastegiko erriak badu burni-meatze ugaria txit.
Izt C 67.
Esetsi eutsan euri zaparrada guztiz ugari bati.
Ur MarIl 25.
Lurra aberatsa eta ugaria ote zan.
Lard 90.
A. Bartolik gure Santuaren italianozko [bizitza] luze ta ugariyan dionez.
Aran SIgn 11.
Diru-zorrua ikusi nai neuke zeiñ arpegi ederdun berbaldunek dauken ugariyagua.
A BGuzur 119.
Txomiñek eta emazteak ezeben ezagutu urte ugariagorik.
Echta Jos 25.
Arren esakera ugaria, arren besoai eragitea.
Ag G 343.
Ezkonduten dan urtea, ta txarria ilten dan astea, ugerijak.
EEs 1915, 127.
Mai ugarija ta oe garbija emoten baeutsien.
Kk Ab I 73.
Zure memoriya / ezta ugariya.
Imaz Auspoa
24, 143.
Maasti ugaritik batzuk igali guzia artzen.
Or Mi 85.
Maitasuna, Aberrija ta Uskurtza ixan dira gairik ugarijenak olerkarijentzat.
"Amplios".
Laux BBa 142.
Tellatutik ke adats ugaria zeriola.
TAg Uzt 86.
Bakanka dauden zuaitzak ez dira naiko abereak babesteko; zerbait itxiagoa ta ugarigoa bear du.
Munita 128.
Familia izango ebela ugaria?
Bilbao IpuiB 145.
Gaur eguneko pentsalarien artean ba-da mordoska bat, eskola ugaria, esango nuke.
Vill Jaink 148.
Idazle ugaria, erderaz eta euskeraz.
Alzola Atalak 111.
Zenbait lekutan bezela etzan / alain uzta ugaria.
Uzt Sas 74.
Kristau-talde ugari bat.
Berron Kijote 209.
Buruko min gitxiagoz sari ugariagoak.
Gerrika 128.
Ugari bezain zorrotz zen hizketan.
MIH 47.
v. tbn. Zuzaeta 158. Gco I 401. Añ EL2 215. Astar II 214. It Dial 97. Itz Azald 151. ArgiDL 160. Inza Azalp 98. Altuna 11. Lab EEguna 115. Ir YKBiz 101. Eguzk GizAuz 57. EA OlBe 63. SMitx Aranz 181. Erkiag Arran 115. Txill Let 55. Anab Aprika 14. Zait Plat 136. Or in Gazt MusIx 42. Ibiñ Virgil 73. Lasa Poem 79. Onaind STeresa 124.
azpiadiera-1.1.1
(H).
(Con compl. en instr.).
"Iturri onez ugari dago erria, le village abonde en bonnes fontaines. Biar diran gauza guztiez ugari dan etxea, [...]"
H.
Baldin banengo poderatua, / interesez ugaria, / errian bertan egingo nieke / oiei konbentu berria.
PE 29.
Egun baterako tajutu dituzten sukalde apalak, eltze [....], egazti, arrautza ta gizon jatunez ugariegi bezela.
Ag G 179.
Unibersidade bi, emonpidez, erionez, zabalgarriz ugari ta akitu eziñak.
Erkiag Arran 134.
Arlote barritsu, / ain kantuz ugari.
Gand Elorri 76.
Oi kolko zoragarri, / zelaidi gorde, on oroz ugari!
Gazt MusIx 109.
Sammiumgo mendia, oliondoz ugaria.
Ibiñ Virgil 93.
Borondatez ugaria.
Insausti 222.
Azkueren bizitza, urtez eta lanez ugaria.
MEIG VIII 93.
azpiadiera-1.1.2
Abundante, que abunda, frecuente.
"Bedar txarra ugarixa izaten da"
Elexp Berg.
Lino mueta bi dagoz, batari deritxo agorra, ta bestiari lina beria; a ugarijagua, au obiagua ta lasterragua.
Mg PAb 138.
Zeubek dakizu [...] ze ugarija dan inor gaiti gaiski esatia.
fB Ic II 191s.
Eta batez ere kobrea guztiz ugari.
Izt C 67.
Ain ugariya eta geiyenetakoa izaten dan murmuretea.
Itz Azald 112.
Biriketako gaitzak, zeñak izan oi diran ugarienak gure parajeetan azaldutzen diran gaxoen artean.
Aran-Bago ManMed 218.
Ibai onetan arraina bada Jesus ta bat ala ere! [...]. Catfish du izena ugarienak.
A Ardi 3.
Izan be, biak [galleguak eta piñuak] gauza ugariak.
SM Zirik 23.
Belar aundia edo ugaria egoteko.
Insausti 40.
azpiadiera-1.1.3
(Pl.).
Numerosos.
Gure fediak daukaz / arma ugarijak / ezi ta bezeetako / pasiño guztijak.
Iraultza 169.
Niretzat irabazi zituan ondasun ugariakaz batean.
Añ EL1 166.
Zeruko argi eta grazi ugariak iritsiko ditu.
Gco I 383.
Ez dituala ematen lengo eran frutu ugariak.
AA III 435.
Ta ain dira ugarijak berba modu orrek?
JJMg BasEsc 104.
Ostoak andiak / zeukazkien aienak, / eta ugariak.
It Fab 152.
Alkarregaz euki ditugu geure artu emon ugarijak.
Ur MarIl 113.
Itsasoko areak baño ugariagoak izango zirala.
Lard 16.
Bere begietatik malko ugariak zerizkiola.
Arr GB 131.
Aberastasun andi eta ugariyak.
Itz Azald 108.
Irakurgaitxu oneitan aurkituko dozuzan erderatiko itz ugarijak ikusita.
Kk Ab I 4.
Goiko zoruna yaritxiteko / eragozpen ugariak.
GMant Goi 112.
Eskultura ugari batzuek musikatzen diote aitzinalde guzia.
JE Ber 64.
Aztarna ugari eta benetakoak.
JMB ELG 100.
Langilleak ugazaba ta aberatsak baño ugariagoak diralako.
Eguzk GizAuz 165.
Ale txikiak ziran, baña ugariak eta osasuntsuak.
TAg Uzt 303.
Zañak lodi, sakon eta ugariak ditu.
Munita 44.
Lizunkeri ugarien artean.
Or Aitork 151.
Larru zurian odol-orban ugariak azaldu.
Anab Poli 16.
Erlijio-izpirik gabe bizi direnak ez ote dira gero ta ugariagoak?
Vill Jaink 26.
Ango kale ugari ta luzeak.
Erkiag BatB 122.
Gal-orratz ugariegiak ildo gaiñean agertu orduko.
Ibiñ Virgil 72.
Azaldu nintzanean, txalo ugariak nituan.
Alkain 27.
Txurrut ugariak.
Gerrika 64.
Beren etsai ugari eta setosoek ziotenez.
MIH 194.
v. tbn. VMg 89. fB Ic II 181. Astar II 211. Echag 115. Izt C 136. Aran SIgn 46. Bv AsL 184. Ag G 10. ArgiDL 86. Inza Azalp 7. Enb 133. Aitzol in Laux BBa X. Ldi UO 22. Ir YKBiz 279. SMitx Aranz 92. Etxde JJ 73. Basarri 113. Zait Plat 6. And AUzta 122. Osk Kurl 126. NEtx LBB 88. Uzt Sas 279. Berron Kijote 56.
azpiadiera-1.1.4
(Tras gen.).
Cf. infra (IV).
Nik esan nuen nere ugariyan, ez naiz geiago mugituko.
Echve Imit II 9, 5 (SP neure frankian, Ch neure abundanzian, Pi neure ugaritasunean).