Harremana

    OEH - Bilaketa

    218 emaitza hutsik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (21)


    Sarrera osoan (197)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    tarritatu.
    tradizioa
    Tr. Documentado en textos septentrionales desde finales del s. XVI hasta el XIX; parece dejar de usarse en el s. XX. La forma general es tarritatu, con aspiración inicial (th- ) en Leiçarraga. Los autores suletinos emplean la forma therritatü (sin aspiración inicial en Tartas).
    sense-1
    1. (Volt 88, SP, Lar, H; th- BN ap. A ; H); territatu (th- H (S), VocS 136); tirritatu (BNc ap. A; Arch VocGr ).
    Irritar(se), enojar(se), enfadar(se). "Fâcher, colérer, mettre en mauvaise humeur" SP. "Irritar, enojar" Lar. "Agacer, irriter, faire fâcher" Arch VocGr. "Tirritatu, provocar, excitar, fastidiar" A.
    Aiták, eztitzazuela tharrita zuen haurrak, gogoa gal eztezatenzát. "N'irritez point vos enfans". Lç Col 3, 21 (He damuztatu, TB sumintu, Ker, BiblE sumindu, Dv sumintarazi, Ol aserrerazi). Iduri badagotzu azpiratzen zarela eta merezi eztuzun ahalkerik edo laidorik pairatzen duzula, etzaitezila hargatik tarrita. SP Imit III 36, 3 (Mst, Ip khexa, Ol aserre, Pi asarratu). Naturalezak behatzen du oraiko gauzetara, bozkariotzen da lurreko irabaziez, damutzen da galtzeaz eta gaizki erran arin batez tarritatzen da. Ib. 54,3. Gure Ienkoa ezarri zian koleran handizki, territatu, samurtu eta khexa erazi haren kontra. Tt Onsa 43. Ez gaitezen izan banagloriaren gutizia, elkhar tarritatzen dugula, elkharri bekhaizten gaizkola. He Gal 5, 26 (Lç, TB, Dv t(h)arritatu). Saulek ezagutu zuen handik beretik norbait bazela Jainkoa tarritatu zuena, eta egin zuen yuramentu Jainkoaren tarritatzaille hark galduren zuela bizia. Lg I 269. Gaixki handitan erori ziren berak, eta eror-arazi zituzten israeldarrak, Jainkoa tarritatuz bere idolatriaz. Ib. 347. Ez zatzuela gogort zuen bihotzak, gerthatu zen bezala desertuan tarritatzeko tokian tentazioneko egunean. TB He 3, 8 (He tarritatu; Lç tharritamendu).
    sense-2
    2. (BN, S; Lar, Dv, Lecl, H (+ -th-)); territatu (th- S; th- Gèze, H (S)) Ref.: A (tarritatu, therritatu); Lrq (tharritatü).
     Provocar, tentar. "Concitar" Lar. "Taquiner, tracasser" Gèze. "Provoquer, exciter" Dv (→) A. "Therritatu, tentar" A, que cita a Inchauspe. v. narritatu, tirrikatu.
    Supherbioek naute bada / ahalaz tarritatzen. EZ Eliç 221. Suge zaharrak ertxatuko zaitu eta tarritatuko, bainan othoitzez hura igorriko duzu. SP Imit III 12, 5 (Mst, Ip therritatü; Ol, Pi garraztu, Leon galdu). Ago ixilik eta mutuadi, ez aut geiago enzunen, nahi duan bezanbat tarritatzen banauk ere. Ib. 6,4 (Ol zinkatu, Pi zirikatu, Leon durduzatu). Tarritatu dut / zure kolera justua. Gç 105. Aingürü gaisto batek therritatü dü Eba. Bp II 98. Therritatü dit nihauren kontre haren Jüstizia ezinago handia. Othoitz 21. Bere pasione propialak nork bere baitan tarritatzeko bi molde hauk. He Gudu 83. Eztüzü behar hantik gibeltü, ez-etare deskorajatü; bena lehenago behar düzü therritatü izan, gaizarik hobenen egitera. Mst III 32, 3 (SP atzartu, Ch altxatu, Ip hazitü). Hutsik, iduriz, arinena bera aski da maiz tarritatzeko Jaunaren haserradura saindua. Lg I 270. Ez dezazula har zure pasioneak sobra tarrita detzaken tentamendurik. Mih (ap. H). Azkenian behar da noiz ere sendi beitate pasione zonbaitez ajitatürik edo therritatürik, urthuki hasperen barnabat Ama hun haren bihotziala. Mercy 29. Tarritatu naute gezurrezko jainkoz eta sumindu naute beren egitate ergelez. Dv Deut 32, 21 (Ol espa piztu, Ker zirikatu, BiblE mindu). Jesüsek ezagützen beitzian haien gaistokeria, erran zeien: zertako therritatzen naizie faltsiak? Ip Mt 22, 18 (Lç, He, TB, Samper, Hual, EvL, Ur (G) tentatu, Dv bilhatu, Echn, Ker zirikatu, SalabBN hirritatu; Ol, BiblE zirika).
    azpiadiera-2.1
    (Con suf. -ago).
    Zerk trabatzen eta tarritatzenago zaitu bihotzean dadukazun pasione hildumatu gabeak baino? SP Imit I 3, 3.
    azpiadiera-2.2
    (BN ap. A ; H (+ th-)); territatu (th- H (S)).
    Alborotar. "Soulever, exciter à un soulèvement, à une révolte" H. Ambos lexicógrafos citan a Leiçarraga.
    Tharrita zezaten bada populua eta hiriko gobernadoreak gauza hauk zanzuzkitenean. Lç Act 17, 8 (He tarritatu; TB altxatu, Dv subermatu, Ol, Ker axatu, IBk ikaratu, BiblE asaldatu).

    tarritatu

    tarritatu
    << soñutzik 0 / 0 tatxa >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper