Euskaltzaindiaren 10. arauak dioenez, bi dira edozein izenordaina esateko modu zuzenak: hain zuzen ere, nornahi (tarteko -k- gabe) eta nork-nahi. Nahasgarria da lehendabiziko adibidea. Gaizki emana ote dago araua?

Aski mugatuak al daude -rainoren eta arteren eremuak?

Egoki egina al dago adibideokin egin den zuzen/oker sailkapena?

Bizitzari zentzua emateko, fedea hartu zuen oinarri (zuzen)

Bizitzari zentzua emateko, fedea hartu zuen oinarritzat (oker)

Zure erabakia ontzat eman dugu (zuzen)

Zu zinen, beraz! Bada, nik Olegiko Patxitzat utzi zintudan (zuzen)

Maisutzat hartu eta apaiza izaki (zuzen)

Txomin hartu dugu musika-irakasletzat (oker)

Txomin hartu dugu musika-irakasle (zuzen)

-tzat prolatiboa sarri askotan oker erabiltzen ote dugun susmoa daukat. Gauza segurua eta ziurra denean, uste dut ez dela prolatiboa erabili behar, beti ez behintzat, uste edo iritziarekin baizik.

Bestalde, hemen sartu dut beste zalantza bat ere, predikatu osagarriei baitagokie hau ere:

Mariaje hartu dugu laguntzaile bezala (oker)

Mariaje hartu dugu laguntzaile (zuzen)

Eskolako ikasliburu batean, honako galdera hau agertzen da:

9. ________________ gorrotoa mantentzen dutenetakoa naiz

a) Heriotzaraino

b) Heriotzagandiko

c) Heriotzarainoko

Onartzen den erantzuna hirugarrena da: c). Zergatik dago gaizki a) erantzuna?

Beste zenbait ariketatan ere, eta beti toki horretan, hau da, izenlagunaren tokian, -ko duena izaten da hautatu behar dena, -rako, -rentzako, -rekiko, -rengatiko..., bertzeak txartzat jotzen baitira. Zer arrazoi dago -ko gabekoak gaitzesteko?

Nola behar du:

Barakaldoko nire laguna ala Nire Barakaldoko laguna?

Patxi nire lehengusuarekin ala Nire lehengusu Patxirekin?

Sintagmen arteko juntadura dela eta, nahikoa arautua gelditu da nola jokatu behar den izenordainekin, nola sintagma singularrekin eta nola sintagma pluralekin. Baina izen bereziak direnean juntatu nahi ditugunak nola jokatu behar dugu? Zuzenak al dira hauek guztiak?

Leirek eta Enekok garbitu dute autoa.

Leire eta Enekok garbitu dute autoa.

Leire eta Enekoren artean garbitu dute autoa.

Leireren eta Enekoren artean garbitu dute autoa.

Molde hauetan, zein dira aukera egokiak?

a) Hiru urtean / hiru urtetan; bost egunean / bost egunetan

b) Handik bost urtera / bost urtetara

c) Bi egunez, bi egunetan ala bi egun egon gara? Astebetez, astebetean ala astebete egon gara?

Bi metroko aldea dago hemendik hara da araua. Baina beste honetan nola esan behar genuke: Beasaindik hiru kilometrora dago Ataun ala Beasaindik hiru kilometrotara dago Ataun?

Portzentaje edo ehunekoak nola deklinatu behar dira: % 1ak ala % 1ek?

Nola hartzen dute kasu-marka?

Honako hauetan, zein da araua: % 25etik ala % 25etatik? % 25era ala % 25etara?

Zuzenak al dira honako esaldi hauek?

1. Mila urte baino gehiagoan, euskaldunak balearen arrantzan aritu ziren.
2. Mila eta gehiago urtean, euskaldunak balearen arrantzan aritu ziren.
3. Mila urte eta gehiagoan, euskaldunak balearen arrantzan aritu ziren.