Tr. Documentado en autores septentrionales (sobre todo bajo-navarros y suletinos), en Añibarro, Legaz y Mendigacha, y en escritores meridionales cultos del s. XX. Hallamos ukhuzi en los autores suletinos (tbn. en Tartas), y ukuzi en Zaitegi e Ibilagabeitia, así como, con el sdo. de 'bautizar', en Olabide y Orixe (que para 'lavar' usan ikuzi ). Encontramos además ekuzi en Tartas y Mendigacha, e ikutzi en Archu. Oihenart emplea la forma sintética dikuzke. En DFrec hay 8 ejs. de ikuzi, 6 de ellos de B. Larrakoetxea.
sense-1
1.
(V, G, AN, Sal; Mic 7v (-si), Ht VocGr 378, Lar, Añ, Dv, H; -kh- BN, S; SP, Arch VocGr , VocBN , H),
ikutzi,
ekuzi (R-vid-uzt),
ukuzi (V-oroz; H; -kh-S; VocS 136, Lecl, Gèze, H),
kuzi (BN-baig, B; VocB)
Ref.:
A(ikuzi, ekuz, ekuzi, kuzi, ukhuz, ukuzi);
ContR 531
. "Lavar", "limpiar" Lar, Añ."Purgar, limpiar"Lar.
"Purgar en el Purgatorio, suz [...] ikuzi
"Añ.
Hik niri oinak ikhutzen drauzkidak?LçIo 13, 6 (Ol ikuzi; He, LE, Ker, IBk, IBe garbitu, Dv xahutu).
Aitziñetikan zeronek non ez nauzun ikhuzten. EZMan II 78.
Esku batak dikuzke bertzea. OPr 157.
Hoñ sakratiak ekuzi. TtArima 27.
Bere odolaz gure ükhüztera jin zaiküla. Bp II 22 (v. tbn. 47).
Hur huntaz iküztian. CatLan 122.
Alkondara zar lexiban ikuziaz. AñLoraS 46.
Gure ogenen ikhuztera. ArchFab 203.
Baldin ikuztekorik edo purgatzekorik izaten badute. Legaz 55.
Ükhüzi zen Jordaneko ühaitzian zointan izan beitzen Jondane Johanek batheiatürik. IpHil 186.
Ikuzten zituen haren oinak. JEBur 67.
Xurrutategian baxera ikuzten. Zub 62.
Yan aurrean ikuzi (garbitu) etzala. IrYKBiz 272.
Untzi ikuzterat. JEtchep 72.
Bere burua ikuzita gero. ZaitPlat 107.
Zure ibai donean ukuziak. IbiñVirgil 85.
Beste lanik etzuenak auntzai burua ikuzi. (G-nav). InzaNaEsZarr 156.
Goizetan buruaren ikuzteko. Etchebarne 70.
v. tbn. SP Phil 411. AR 257. StPierre 23. Mde HaurB 97. Or Aitork 397. Arti MaldanB 199. Ibiñ Virgil 40. Ikutzi: Arch Gram 122. Ekuzi: Mdg 130. Ukhuzi: Tt Arima 41. ChantP 190.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj.)."Puro, limpio"Lar, Añ.
Eta merkhatutik itzultzen diradenean, ikhuziak ezpadirade, eztuté iaten. LçMc 7, 4 (Ol ikuzketarik gabe).
Ur gurena esku ukuzietan artuz. ZaitSof 118.
azpiadiera-1.2
Llevarse el agua. Gerta baitzitakeen lehen orzantz uharrak denak ikuztea, berekin beheiti eremanez legar berria. LarreArtzainE 14.
3.(Sust.)."
Platerari kanpotik ikutzi bat emon, fregar ligeramente (V-oroz)"AApend.
Quizá podría tratarse de una var. de igurtzi, igutzi... Cf. la var. ukuzi que recoge Azkue en esta localidad.