OEH - Bilaketa
275 emaitza berotu bilaketarentzat
Sarrera buruan (19)
- berotu
- ARNASA BEROTU (arnasa)
- ARRAUTZA BEROTU (arrautza)
- ASUN-BEROTU (asun)
- ATSEGIN-BEROTU (atsegin)
- BELARRIAK BEROTU (belarri)
- BEROTU-UNE (berotu)
- BEROTU-XAMARTU (berotu)
- BIZKARRA BEROTU (bizkar)
- BURUA BEROTU (buru)
- GOGOA BEROTU (gogo)
- HAUSPOA BEROTU (hauspo)
- JIPOIA BEROTU (jipoi)
- KASKARRA BEROTU (2 kaskar)
- KASKOA BEROTU (kasko)
- KASKOAK BEROTU (kasko)
- LARRUA BEROTU (larru)
- LEPOA BEROTU (lepo)
- MAITE-BEROTU (maite)
Sarrera osoan (256)
- abere
- aburu
- 1 adimendu
- aditze
- adoretu
- agor
- aho
- 1 aire
- akorritu
- akuilu
- 1 ala
- alango
- 1 albo
- aldi
- alegeratu
- almidoi
- alpore
- altzairu
- amets
- amorru
- apakin
- apur
- 1 ar
- ardozale
- arindu
- arnasa
- arnasbero
- 3 arra
- arrautza
- 1 arte
- arto
- asko
- 1 asti
- astiala
- astundu
- asun
- atseden
- atsegin
- atzealde
- aurre
- axolatu
- 1 ba
- 1 ba-
- baizik
- balakatu
- bario
- 1 barren
- barru
- barrunbe
- bart
- bazkari
- bazterralde
- beeka
- behar
- behar izan
- behartu
- behin
- 1 belar
- belarka
- belarri
- beldur
- bele
- beltz
- 1 benda
- beratu
- berbari
- berdatu
- berdin
- bero
- beroaldi
- beroarazi
- berotasun
- beroxe
- bertan
- bertatik
- besarka
- bete
- betondo
- bezala
- biordei
- bitarte
- bizkar
- bizkartu
- bokata
- 1 brixa
- 1 buhatu
- buhatzaile
- burdina
- burges
- buruzkindu
- desgobernu
- despreziatu
- diru
- doi
- doinu
- eder
- 1 ederki
- egin
- eguerdi
- epel
- epelalditxo
- era
- erabiltze
- erazarri
- erremediatu
- erruz
- 1 esku
- esne
- estribillo
- 1 ezin
- fraide
- gain
- galant
- 2 galdatu
- ganorabakokeria
- gaztedi
- gehien
- gehixeagotto
- gero
- giatu
- 1 gibel
- gogo
- gogor
- gorbezitu
- goroldiotu
- gorrastatu
- gortatu
- gutizia
- hainbeste
- haizatu
- haizeti
- halako
- hankarte
- hargintza
- harrokeria
- harrotxo
- hasbero
- hats
- hauspo
- herratsu
- heste
- hezur
- hizitatu
- 1 hola
- hoztu
- ibitu
- idor
- ilundu
- ipurdi
- 1 ito
- itsumen
- jaitsarazi
- jipoi
- jiratu
- kaikuka
- kaixo
- kaponada
- 2 kaskar
- kaskara
- kasko
- katilu
- kitzikatu
- klarantza
- kometitu
- 1 labe
- 4 lapa
- lapurtu
- larru
- latsundu
- lehentsu
- lepazaki
- lepo
- lixiba
- 2 loka
- lotsa
- luzaz
- maite
- 1 marti
- material
- merienda
- mihimen
- mingain
- motor
- mustur
- musuka
- mutur
- nafar
- nahigabe
- nahi izan
- 1 narda
- natural
- odol
- odolberotu
- ohe
- oheratu
- ometitu
- ondu
- ontzixka
- ostrontz
- 1 parada
- parropiant
- pena
- petxatu
- pirometro
- pizkunde
- poliki
- puntu
- sabel
- salda
- samurtu
- sasibide
- senti izan
- simaur
- sinetsarazi
- soin
- suete
- sukalde
- sukar
- sutu
- terreina
- terrixota
- tratu
- txakolin
- txato
- txepel
- txerri
- txitategi
- ugaritu
- ukitu
- urtu
- uste
- utzarazi
- utzi
- uzki
- uzkialde
- zafraldi
- zagitatu
- zaharo
- zaletu
- zapaldu
- zazpi
- zerbait
- zierto
- zigorkada
- zintzel
- zipoka
- zirika
- zirikatu
- zizare
- zizpildu
- zolitu
- zorroztu
- 1 zume
- zurgintza
- zuritu
- zuzendu
goiburua
itsumen.
sense-1
1.
(V-m, AN-larr; Añ, vEys, VocCB
→Dv, H (G)),
itxumen (V-gip, G, AN; VocCB
.(V, G)→Dv)
Ref.:
A;
Asp Leiz2;
Elexp Berg (itxumen)
.
Ceguera, ofuscación, obcecación. "Obstinación, terquedad" Asp Leiz2. " Tragaperras baten bost milla pezeta galdu zittuan. Ganora barik hasi, berotu... badakizu itxumena ze dan " Elexp Berg. v. itsutasun. Tr. Propio de la tradición meridional, sobre todo guipuzcoana; documentado ya en Mendiburu, es especialmente frec. en el s. XIX.
Itsumen berean iduki zituen deabru gaistoak judatar gogor berak Jesus [...] ill-erazi arte guzian. Mb IArg I 262. O itxumena egia au ikusten ezpada! Mg CC 186 (CO 290 itsumen). Arimako itxumen ta biotzeko gogortasuna. CrIc 74. Pasioaren itxumenak eragozten die eren pekatuak ondo ezagutzea. Gco I 433. [Lujuriak] dakar adimentuaren itxumena. Gco II 41. Emon lei erakeria ta itsumen andiagorik kristiñau fededun baten? Añ MisE 94 (EL2 40 itsumen). Arritzeko gauza da gai onetan gure itsumena. AA III 514. Itsumenaren lañoak inguratzen du. Ib. 501. Gañerako mundu guzia Jainko gezurrezkoen itsumenean bizi zan. Ib. 282. Ori aberetxoen itsumen andia! It Fab 259. Zetzan itsumenetik Jainkoak mugonez atera nai izan zuen. Lard 192. Zer itsumena kristauarena, [...] Jaungoikoaren aurrean pekatu egitea! Arr May 85. Oraindik eztu bere itxumena ezagutzen. Ag G 368 (Kr 157 itsumen). Nere zai zeunden, ta nik nere itxumenean, ez nekin zer zeru nun zure magalean. NEtx LBB 340. Au dek euskaldun jendearen itxumena! Ataño TxanKan 66. Ez dakigu ezeren berri, Leturiaren itsumena gurea baldin bada. MIH 299. Gerrako --eta politikako-- hautsi-konpondu eta josi-urratuen itsumena. MEIG I 187.
v. tbn. Ir YKBiz 114. Itxumen: Echag 167. Ant EE 1884a, 425. Etxbe EEs 1917, 85. In BAyerbe 36. Gand Elorri 49.
Ceguera, ofuscación, obcecación. "Obstinación, terquedad" Asp Leiz2. " Tragaperras baten bost milla pezeta galdu zittuan. Ganora barik hasi, berotu... badakizu itxumena ze dan " Elexp Berg. v. itsutasun. Tr. Propio de la tradición meridional, sobre todo guipuzcoana; documentado ya en Mendiburu, es especialmente frec. en el s. XIX.
Itsumen berean iduki zituen deabru gaistoak judatar gogor berak Jesus [...] ill-erazi arte guzian. Mb IArg I 262. O itxumena egia au ikusten ezpada! Mg CC 186 (CO 290 itsumen). Arimako itxumen ta biotzeko gogortasuna. CrIc 74. Pasioaren itxumenak eragozten die eren pekatuak ondo ezagutzea. Gco I 433. [Lujuriak] dakar adimentuaren itxumena. Gco II 41. Emon lei erakeria ta itsumen andiagorik kristiñau fededun baten? Añ MisE 94 (EL2 40 itsumen). Arritzeko gauza da gai onetan gure itsumena. AA III 514. Itsumenaren lañoak inguratzen du. Ib. 501. Gañerako mundu guzia Jainko gezurrezkoen itsumenean bizi zan. Ib. 282. Ori aberetxoen itsumen andia! It Fab 259. Zetzan itsumenetik Jainkoak mugonez atera nai izan zuen. Lard 192. Zer itsumena kristauarena, [...] Jaungoikoaren aurrean pekatu egitea! Arr May 85. Oraindik eztu bere itxumena ezagutzen. Ag G 368 (Kr 157 itsumen). Nere zai zeunden, ta nik nere itxumenean, ez nekin zer zeru nun zure magalean. NEtx LBB 340. Au dek euskaldun jendearen itxumena! Ataño TxanKan 66. Ez dakigu ezeren berri, Leturiaren itsumena gurea baldin bada. MIH 299. Gerrako --eta politikako-- hautsi-konpondu eta josi-urratuen itsumena. MEIG I 187.
v. tbn. Ir YKBiz 114. Itxumen: Echag 167. Ant EE 1884a, 425. Etxbe EEs 1917, 85. In BAyerbe 36. Gand Elorri 49.
sense-2
2.
Afición inmoderada.
"(V-ger), afán"
A Morf 72.
Edanerako itsumena duanak. AA III 632.
Edanerako itsumena duanak. AA III 632.
sense-3
3.
Jendea txunditua da / bat bat argitu duala; / itsumenetik ateratzeko / igurtzi du betazala.
'Deslumbramiento'. Or Eus 346.
azpisarrera-1
ITSUMENAREKIN.
Ciegamente. v. ITSUMENEZ (donde hay un ej. de itxumenakin).
azpisarrerakoSense-1.1
(Con determinantes).
Batzuek sartzen dirala gauza pisuetan itsumen andiarekiñ, ta bide zuzena erakutsi dezakenai galdetu gabe. AA III 603s. Itxumen guztiyakin / maitatzen det baña... / berak ez nau ordia / nik merezi aña. Bil 63 (ms. itxumen aundiyakin).
Batzuek sartzen dirala gauza pisuetan itsumen andiarekiñ, ta bide zuzena erakutsi dezakenai galdetu gabe. AA III 603s. Itxumen guztiyakin / maitatzen det baña... / berak ez nau ordia / nik merezi aña. Bil 63 (ms. itxumen aundiyakin).
azpisarrera-2
ITSUMENEZ.
A ciegas; ciegamente.
Zu itxumenez maitatutzeko / zeruak siñalatu nau. Bil 68 (en una versión anterior: itxumenakin). Iñork itxumenez / atzitu nai balu [amodioa], / ez margo ta ez atxon, / oi da ostokatu. SMitx Arraun 181.
Zu itxumenez maitatutzeko / zeruak siñalatu nau. Bil 68 (en una versión anterior: itxumenakin). Iñork itxumenez / atzitu nai balu [amodioa], / ez margo ta ez atxon, / oi da ostokatu. SMitx Arraun 181.
itsumen
-
itsumen....
-
1. (V-m, AN-larr; Añ, vEys, VocCB →Dv...
-
2. Afición inmoderada. "(V-ger), afán"...
-
3. Jendea txunditua da / bat bat argitu ...
-
ITSUMENAREKIN. Ciegamente. v. ITSUMENEZ ...
-
ITSUMENEZ. A ciegas; ciegamente. Zu itxu...
<< 1 ito 0 / 0 jaitsarazi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
