1.
(V-ger ap. A
; VocCB→Dv). Enloquecimiento; estado de locura, de insensatez."Enloquecimiento" VocCB. "Locura" A. Erakeri, zoramen, eta itxumen guziz arrigarria da munduko kreaturakgatik guzien jabea [...] despreziatzea. Gco I 399.
Bere lana egiteko bear zuan bere burua zoratu [...]. Oraintxe [...] uste zuen zoramena bere puntuan zeukala. AnabAprika 31.
Arpegietan halako animalikeria somatzen dut zoramena arpegi-idorra mirada fijoa. "La locura"
.LasaPoem 70.
Ainbestetaraiñotu zitzaion gai ontarako jakin-miña ta zoramena. "Desatino"
.BerronKijote 32.
Neurtitz ederrenen iturburua ez zen ordukoentzat zoramena, etorri itsua. Ez zen Andre Poesi bere eskuko. Bazuen gidari argia: Andre Arrazoi. MIH 240.
Badu gerrak, bere zoramen itsuan, bestek ez duenik. MEIG I 187.
azpiadiera-1.1
(Hablando de reuniones ruidosas)."
San Antonio egunian, zoramena zan Urkiolan
"EtxbaEib.
"
Auzoko umiak gurera jolasera datozenian aura zoramena izaten da
"Elexp Berg. .
azpiadiera-1.2
Aturdimiento. Gogoentzat zoramena ta nora-eza litzake, zeiñengan kokatu jakin-eziñik. "Voluntades confusas y descaminadas"
.BerronKijote 159.
azpiadiera-1.3
Quebradero de cabeza. Baña indarra ondo organizaua beti nagusi, eta au izan zan gure zoramen nagusia. Gerrika 59.
sense-2
2.
(V, AN, BN)
Ref.:
A; Elexp Berg.
. "Azoramiento, transporte de gozo, júbilo"A.
"
Realak irabazi zebanian aura zan jentian zoramena
"Elexp Berg. .
O zer zoramen gozoa dan aiena!EchveOngiB 182.
Emendik dator biotzeko alegranzia, amorezko su ta azorazio edo zoramen deseagarria. LEUrt 68 (ms. 24v azorázio deseagárriak
).
Au nere zoramena / zutzaz gustatuta, / bildur naiz gera nadin / burutik galduta. Bil 98.
Orduan, arteraño beren zoramenean ikusi etzuten Obispo zar beneragarria ere Jenobebari eta bere semeari alderatu. ArrGB 133.
Alako zirrara eragin zidanan nere izate osoan, zoramena darion ago bedeikatu arek. OrQA 196.
Maite gaietan dago / biotz zoramenaren / lorea. EgiederUrreB 22.
Zer zoramena sentiko degun / beregan inguraturik. Basarri 13.
Iritxi giñan bada dunetan. Suizarrak aiekin zeukan zoramena!AnabAprika 37.
Nun-nai zagoz bai, / zoramen argi. 'Júbilo'
.GandElorri 75.
Parabisu bat bezala azaltzen zaigu [mundu] au, eta bizia zoramenez beterikako festa bat bezala. VillJaink 122.
Au bai zoramen gozo!GaztMusIx 85.
Gazteluzarrek nahi du adiarazi Andre dena Mariaren graziazko zoramena eta nola alegrantzia hortan bazter guziak itxur-aldatuak agertzen zaizkion. LfELit 130.
Iritxi zan [...] etxera etortzeko eguna. Ura zan zoramena izan nuana!AZink 118.
Zoramen gorrian geure buruari begira luzaroan biziak baldin bagara. MIH 69.
Okerrenean jarriaz beti galduan gabiltzala uste dugularik, berehala konturatzen gara zerbaitetaz, harriturik eta ia zoramenean. Ib.En DFrec hay 4 ejs. de zoramen.
azpiadiera-2.1
Gauza baiño leenago / zoramen zaiataz. 'Ensueño'
.GandElorri 59.
sense-3
3.(V-ple-oroz-m-gip, G-to ap. A).Entusiasmo, empeño."Insistencia"A.
Futbola gora, futbola bera, / jendearen zoramena. Basarri 73.
[Gudan] Bizkaia galdu zanean, bere zoramen guzia galdu zin arek ere. Etzeukaken bereak etziran lurrak zaitzera joateko gogorik.AtañoTxanKan 257.
Erdi mozkorra baizegon eta sartzeko zoramen artan, bean ukullua zeukanik etzioken igarri.Ib. 132s.
sense-4
4.Encanto, cosa que cautiva.v. zorapide. Emengo bizi onek ere badu beure zoramena. OrAitork 44.
Orregatik erakarten zitun eta lilluratzen, berezko argitasunez eta zoramenez. Ib. 110.
Ederrez, zoramenez, / apain iantzi ninduzun. Or(
inGaztMusIx 201
).
Emakume eder orren zoramen goitarrez. 'Belleza'
.GandElorri 127.
Zenbat zoramen zure illuntzeak, / Aloñako lora-senti!Ib. 47.
azpiadiera-4.1
Begien zoramenari egin badiot uko, / ikasle aien antzera ez nau loak artuko?OrPoem 539.
Begien berezko zoramenari zenbat eta nolako zor[a]bide eratxiki zien gizon antzetsuek. "Ad illecebras oculorum"
.OrAitork 287.
azpisarrera-1
ZORAMENEZKO.
azpisarrerakoSense-1.1
a)Cautivador, seductor, encantador.
Olerkariak, euren irudi-asma-iturriak idekiaz, lilura-olde zoramenezkoak eta biotzaren irakin-borboilladak ero-moskor edariz opa ta eskeiñi oi dauskuez. ErkiagArran 101.
Nire pausoek maite zaitue, / zoramenezko eguzki. 'Sol que cautivas mi afán'
.GandElorri 101.
azpisarrerakoSense-1.2
b)Jubiloso.
Onezkero, bata-bestearenak [Arima eta Kristo] dira alkar-emate ixil zoramenezkoan. Onaind( inGaztMusIx 150
).