1.
(V ap. A),
xaplata. Emplasto."(Vc, ...), emplasto [...]. (V), excusa, paliativo [...] (fB Ic II 191)"A.
Presta egizuz benda ta sangrija txaplataak. MgPAb 76.
Azkenian zeure gaiski-esaaldijari ezarten deutsazu txaplatia, barberak sangrijari legez. fBIc II 190s.
Ara emen, kristinaubak, gaiski-esaliaren azkeneko txaplata osagarrijak. Ib. 191.
Lasto-ganean aurkitu neban neure burua txaplataz, orioz eta gantzukariz betea. "La cabeza toda emplastada"
.OrTormes 59.
Erredura edo berdin errumatisma baten goxatzeko aza hostoa ezar ditake enplasta edo xaplata gisa. GAlm 1955, 31.
Osakai barriaz gantzuturiko eun-txaplata bat ezarri eutsan [iztarrartean]. ErkiagBatB 99.
[Aztruak] oraintxe burutu oi dauz bere gangail-osaketa, txaplata ta eratsiak. OnaindSTeresa 46.
sense-2
2.
(V-m-gip)
Ref.:
A; Elexp Berg.
. "Remiendo. Nok igarri aren goneari ze koloretakoa zan egiparritan? Amasei txaplata baukoz gitxienez, guzurrik esan barik
"A.
"Petacho. [...] Arroparenari ere esaten zaio: txaplata txikia bada; handia bada adabakiñ
"Elexp Berg..
Praken atzekoaldeak txaplataz beteak ekarri zituan orrek eta amilliaren ukarondoak be bai. AgKr 174.
[Txalopa] orrek eztauka izarrik [nausian], txaplata bat dauka orrek. Ib. 63 (hablando de la vela mayor de una lancha).
azpiadiera-2.1
Pedazo con que se repara un recipiente metálico.
Aterkin konpontzaille baiño, lapiko zarrei txaplata
ipinten lan geiago billatzen ebenak. ZubkAGuzur 20.
azpiadiera-2.2
"Pusketa, besterik gabe ere bai, hau txikia eta zapala denean. [...]Arri txaplata bat
"Elexp Berg..
sense-3
3."(V-m), pieza de madera dura y bruñida que se coloca en el costado de las lanchas para evitar el roce del aparejo"A.
sense-4
4.
(V-arr-oroz-m-gip-al)
Ref.:
A; Etxabu Ond; Elexp Berg.
. "Empalagoso, molesto, hablador. Se dice más de las mujeres. Etxean daukan loba mutxurdiñea? Euli gosea baiño txaplata inkakorrago da (V-m), [...] es más molesta y pegajosa que una mosca hambrienta"A.
"Impertinente. Dícese, sobre todo, de las niñas traviesas y contestonas. Txaplatia, lotsagabe antzeko barritxu samarra ero. Belarrezkiñako batekin kendukotsut kontestatzeko goguak, txaplatioi alakuoi
"Elexp Berg..
Isabelek, Isabel txaplatak [...].AArdi 84.
Ikustera agertu zitzaigun Isabel [...]. Alako txaplatarik! Ib. 75s.
azpiadiera-4.1
(Fig.). Orain lekaime artean bizi danetik, txaplata lez deiez dabilkio zerbaiten otsa. OnaindSTeresa 30.
sense-5
5."Txaplata, simple en Bergara" Garate 1.ª Cont RIEV 1930, 156. "Txaplatia, [...] se aplica a hembras. Sosa, tonta, sin gracia. Txaplata aren esaneri begira bazagoz..., si estás mirando a los dichos de aquella sosa..." Etxba Eib.