Euskararen Gramatika

32.1.2.4. Konparazio terminoak osagai bat baino gehiago

32.1.2.4a Alderaketa mota biak molda daitezke, bestalde, konparazio terminoek osagai bat baino gehiago dutenean ere. Zuek kalean baino lasaiago bizi naiz ni mendian esaldian, adibidez, ‘zuek kalean’ eta ‘ni mendian’ dira konparazioaren terminoak, eta ‘lasai’ ardatza (lasaiago). Hortaz, termino bietako ‘lasaitasun maila’ konparatzen da [nik mendian dudan lasaitasun maila <-> zuek kalean duzuen lasaitasun maila]:

– lehen terminoa: ni mendian

– erreferentziazko terminoa: zuek kalean

– konparazioaren ardatza: lasai

– konparazio gaia: lasaitasun maila

Zaharrak erosoak bezain nekagarriak gertatzen dira bide berriak (Mitxelena) esaldian, berriz, ‘bide berri nekagarriak’ eta ‘bide zahar erosoak’ dira konparazioaren terminoak, eta ‘nekagarriak’ ardatza lehen terminoaren barnean da. Ardatzak aipatzen duen ‘nekagarritasun’ maila erreferentziazko terminoak aipatzen duen ‘erosotasunaren’ mailarekin erkatzen da: [bide berrien nekagarritasun maila <-> bide zaharren erosotasun maila]:

– lehen terminoa: bide berri nekagarriak

– erreferentziazko terminoa: bide zahar erosoak

– konparazioaren ardatza: nekagarri

– konparazio gaia: nekagarritasun maila eta erosotasun maila

32.1.2.4b Adberbio sintagma eratzen duen adina morfema daramaten esaldietan morfemaren beraren barnean da konparazioaren ardatza, aditzak adierazten duenaren zenbatekoa baita alderatzen dena. Hala, esate baterako, Zuk adina dakigu esaldian [zuk dakizunaren zenbatekoa <-> guk dakigunaren zenbatekoa] alderaketa dago.

Kontuan izan behar da konparazioa osatzen duten elementuez ari garela hemen, ez perpausen sintaxiari dagozkion osagaiez. Hala, handi adjektiboa konparazioaren ‘ardatza’ dela esaten denean, konparazio gaia seinalatzen duela esan nahi da —etxeen ‘handitasun maila’ konparatzen dela, alegia—, ez egitura sintaktiko baten ardatza dela.