Hizkuntza-zuzenbidea. Testu-bilduma euskaraz

7.2.16. Europako Parlamentuaren Ebazpena, 2018ko irailaren 11koa, Aro Digitaleko Hizkuntza-berdintasunari buruzkoa (2018/2028(INI))[189]

Europako Parlamentuak,

— Ikusiz Europar Batasunaren Funtzionamenduari buruzko Tratatuaren 2. artikulua eta 3. artikuluaren 3. apartatua,

— Ikusiz Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 21., 1. eta 22. artikuluak,

— Ikusiz Unescoren Kultura-ondare Immateriala babesteko Konbentzioa, 2003koa,

— Ikusiz Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2003ko azaroaren 17ko 2003/98/EE Zuzentaraua, Sektore Publikoko Informazioa Berrerabiltzeari buruzkoa[190],

— Ikusiz Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2013ko ekainaren 26ko 2013/37/EB Zuzentaraua, zeinak aldatzen baitu Sektore Publikoko Informazioa Berrerabiltzeari buruzko 2003/98/EE Zuzentaraua[191],

— Ikusiz Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2015eko azaroaren 25eko 2015/2240 (EB) Erabakia, zeinaren bidez ezartzen baita elkarreragingarritasun-irtenbideei eta esparru erkideei buruzko programa bat administrazio publiko, enpresa eta herritar europarrentzat (ISA2 programa), sektore publikoa modernizatzeko bitarteko gisa[192],

— Ikusiz Kontseiluaren 2008ko azaroaren 21eko Ebazpena, eleaniztasunaren aldeko europar estrategiari buruzkoa (2008/C 320/01),[193]

— Ikusiz Kontseiluaren 2013ko abenduaren 3ko Erabakia, zeinaren bidez ezartzen baita Horizon 2020 —Ikerketa eta Berrikuntzarako Esparru-programa (2014-2020) eta indargabetzen baitira 2006/971/EE, 2006/972/EE, 2006/973/EE, 2006/974/EE eta 2006/975/EE erabakiak[194],

— Ikusiz Desgaitasuna duten Pertsonen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzioa, zeina Batasunak 2010ean berronetsi baitzuen;

— Ikusiz Batzordearen 2008ko irailaren 18ko Komunikazioa, zeinaren izenburua baita “Eleaniztasuna: Europarentzako abantaila eta konpromiso partekatua” (COM(2008)0566),

— Ikusiz Batzordearen 2010eko abuztuaren 26ko Komunikazioa, Europarako Agenda Digitala (COM(2010)0245),

— Ikusiz Batzordearen 2012ko urtarrilaren 11ko Komunikazioa, “Merkataritza elektronikoaren eta lineako zerbitzuen merkatu digital bakarrean konfiantza areagotzeko esparru koherentea” (COM(2011)0942),

— Ikusiz Batzordearen 2015eko maiatzaren 6ko Komunikazioa, “Europako Merkatu Digital Bakarrerako Estrategia” (COM(2015)0192),

— Ikusiz Europako Ekonomia eta Gizarte Batzordearen irizpena, Batzordeak Europako Parlamentuari, Kontseiluari, Europako Ekonomia eta Gizarte Batzordeari eta Erregioetako Lantaldeari egindako Komunikazioari buruzkoa, zeinaren izenburua “Europarako Agenda Digitala” baita (COM(2010)0245)[195],

— Ikusiz Eleaniztasunaren sustapenari eta erabilerari eta ziberespaziorako irispide unibertsalari buruzko Gomendioa, zeina onetsi baitzuen UNESCOren Konferentzia Orokorrak 2003ko urriaren 15ean Parisen egindako 32. bilkuran onetsia,

— Ikusiz Eurobarometro berezia (386) izeneko txostena, “Europarrak eta haien hizkuntzak” izenekoa, zeina 2012ko ekainean argitaratu baitzen,

— Ikusiz Europako Kontseiluaren Bartzelonako Lehendakaritzak 2002ko martxoaren 15ean eta 16an ateratako ondorioak (SN 100/1/02 REV 1),

— Ikusiz Gorrentzako Zeinu-hizkuntzei buruzko 1988ko ekainaren 17ko Ebazpena[196],

— Ikusiz 2004ko urtarrilaren 14ko Ebazpena, kultura-aniztasuna zaindu eta sustatzeari buruzkoa: Europako erregioen eta Unesco eta Europako Kontseilua[197] bezalako nazioarteko antolakundeen zeregina, eta ikusiz 2003ko irailaren 4ko Ebazpena, Europako hizkuntza erregionalei eta eremu urriko hizkuntzei buruzkoa —hizkuntza gutxituak Europar Batasunean, kultura-hedapenaren eta -aniztasunaren ingurumarian[198]—,

— Ikusiz 2009ko martxoaren 24ko Ebazpena, zeinaren izena baita eleaniztasunari buruzkoa: Europarentzako abantaila eta konpromiso partekatua[199],

— Ikusiz 2013ko irailaren 11ko Ebazpena, zeina baita desagertzeko arriskuan dauden Europako hizkuntzei eta Europar Batasuneko hizkuntza-aniztasunari buruzkoa[200],

— Ikusiz 2018ko otsailaren 7ko Ebazpena, Batasuneko estatu kideetako gutxiengoen babesari eta diskriminaziorik ezari buruzkoa[201],

— Ikusiz Europako Parlamentuko Azterlanen Zerbitzuak (EPRS) eta Prospektiba Zientifikoaren Unitateak (STOA) egindako azterlana, zeinaren izenburua baita “Hizkuntza-berdintasuna aro digitalean: giza hizkuntzaren proiektu baterantz”, eta zeina 2017ko martxoan argitaratu baitzen.

— Ikusiz Barne-erregelamenduaren 52. artikulua,

— Ikusiz Kultura eta Hezkuntza Batzordearen txostena, eta Industria, Ikerketa eta Energia Batzordearen iritzia (A8-0228/2018),

A. Kontuan hartuz ezen hizkuntzaren teknologiek komunikazioa erraztu diezaieketela entzuteko eta ikusteko desgaitasunak dituzten pertsonei, bai eta dislexikoak ere, eta kontuan hartuz ezen, txosten honen ondorioetarako, “hizkuntzaren teknologia” gisa hauek ulertzen direla: mintzatzen diren hizkuntzen zerbitzuan daudenak ez ezik, zeinu-hizkuntzen zerbitzuan daudenak ere, zeren zeinu-hizkuntzok baitira Europako hizkuntza-aniztasunaren elementu garrantzitsu bat;

B. Kontuan hartuz ezen hizkuntzaren teknologien garapenak ikerketako hainbat eremu eta diziplina hartzen dituela barne, tartean, hizkuntzalaritza konputazionala, adimen artifiziala, informatika eta hizkuntzalaritza (aplikazioak, hala nola hizkuntza naturalaren tratamendua, testu-analisia, ahots-teknologia eta datu-meatzaritza, besteak beste);

C. Kontuan hartuz ezen, 386 Eurobarometro bereziaren arabera, zeinaren izenburua “Europarrak eta haien hizkuntzak”, europar erdiek baino gehiagok (% 54), elkarrizketa bat izan dezaketela beste hizkuntza batean; haietako laurdenek (% 25) badakitela gutxienez bi hizkuntza gehiagotan hitz egiten, eta hamarretik batek (% 10) gutxienez hiru hizkuntzatan gaitasuna duela;

D. Kontuan hartuz ezen Europar Batasunean 24 hizkuntza ofizial eta beste 60 hizkuntza nazional eta erregional baino gehiago daudela, migratzaileen hizkuntzez gain, eta kontuan hartuz ezen badirela, Desgaitasuna duten Pertsonen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzioaren esparruan (DBEO), estatuek aitortutako zeinu-hizkuntzak, eta kontuan hartuz ezen eleaniztasuna Europako kultura-aniztasunaren aktibo nagusietako bat dela eta, aldi berean, benetako erronka garrantzitsuenetako bat dela Batasun benetan integratua sortzeko.

E. Kontuan hartuz ezen toki-erkidegoei, hala nola indigenei, landetakoei edo urrunekoei, banda zabalerako irispideari buruzko oztopo geografikoak, sozialak eta ekonomikoak gainditzen laguntzea funtsezko betekizuna dela eleaniztasunaren arloan Batasunaren politika eraginkorra lortzeko;

F. Kontuan hartuz ezen eleaniztasuna Batasunaren zenbait politikaren jarduketa-eremuan sartzen dela, hala nola kultura, hezkuntza, ekonomia, merkatu digital bakarra, ikaskuntza iraunkorra, enplegua, gizarteratzea, lehiakortasuna, gazteria, gizarte zibila, mugikortasuna, ikerketa eta komunikabideak; kontuan hartuz ezen beharrezkoa dela arreta handiagoa jartzea kulturen arteko eta hizkuntzen arteko elkarrizketarako oztopoak ezabatzeari eta elkar ulertzea sustatzeari;

G. Kontuan hartuz ezen Batzordeak onartzen duela merkatu digital bakarrak eleaniztuna izan behar duela; kontuan hartuz ezen ez dela Batasunaren inolako politika erkiderik proposatu hizkuntza-oztopoen arazoari heltzeko;

H. Kontuan hartuz ezen hizkuntzaren teknologiak eguneroko produktu eta zerbitzu digital ia guztietan erabiltzen direla, zeren gehienak hizkuntzaren bidez baliatzen baitira neurri batean (batez ere Internetekin lotutako produktuetan, hala nola bilaketa-tresnak, sare sozialak eta merkataritza elektronikoko zerbitzuak); kontuan hartuz ezen teknologia horiek erabiltzeak, era berean, Europako herritarren eguneroko ongizaterako funtsezko garrantzia duten sektoreetan eragiten duela, hala nola hezkuntzan, kulturan eta osasunean;

I. Kontuan hartuz ezen mugaz haraindiko merkataritza elektronikoa oso urria dela; izan ere, 2015ean, Europako herritarren % 16k soilik egin zizkien erosketak Europar Batasuneko beste herrialde batzuei linean; kontuan hartuz ezen hizkuntzaren teknologiek Europaren etorkizunari lagun diezaioketela mugaz haraindiko eta hizkuntzen arteko komunikazioari, hazkunde ekonomikoari eta gizarte-egonkortasunari dagozkienez, eta kontuan hartuz ezen oztopo naturalak murriztu ditzaketela, aldi berean kohesioa eta konbergentzia errespetatuz eta sustatuz, eta Batasunaren lehiakortasuna indartuz mundu osoan;

J. Kontuan hartuz ezen garapen teknologikoa gero eta gehiago oinarritzen dela hizkuntzan, eta ondorioak dituela hazkunderako eta gizarterako; kontuan hartuz ezen premiazkoa dela hizkuntzekiko politika sentibera gehiago egitea, eta premiazkoa dela, ikerketa teknologikoa ez ezik, diziplina anitzekoa ere egitea, bai eta komunikazio digitalean eta hizkuntza-teknologietan heztea eta horrek hazkundearekin eta gizartearekin duen lotura ere;

K. Kontuan hartuz ezen Bartzelonako helburua betetzeak, hau da, herritarrek euren burua ama-hizkuntzan eta beste bi hizkuntzatan komunikatu ahal izateak, aukera gehiago emango liekeela pertsonei kultura-, hezkuntza- eta zientzia-edukia formatu digitalean iristeko eta herritar gisa parte hartzeko, bai eta merkatu digital bakarrera iristeko ere; kontuan hartuz bitarteko eta tresna gehigarriak, bereziki hizkuntza-teknologiek eskaintzen dituztenak, funtsezkoak direla Europako eleaniztasuna behar bezala kudeatzeko eta pertsonen eleaniztasuna sustatzeko;

L. Kontuan hartuz ezen aurrerapen garrantzitsuak egin direla adimen artifizialaren eremuan eta hizkuntza digitalaren teknologien arloan garapen-erritmoa oso azkarra izan dela; kontuan hartuz ezen hizkuntzan oinarritutako adimen artifizialak aukera berriak eskaintzen dituela komunikazio digitalerako, digitalki hobetutako komunikaziorako, teknologiaren bidez gaitutako komunikaziorako, eta lankidetzarako, Europako hizkuntza guztietan (eta harago), eta hizkuntza ezberdinetako hiztunei irispide berdinzalea eskaintzen diela informaziorako eta ezagutzarako, sareko informazioaren teknologien funtzionalitateak hobetuz.

M. Kontuan hartuz ezen lankidetzaren, elkartasunaren, berdintasunaren, aitorpenaren eta errespetuaren Europako balio erkideak ulertu behar direla herritar guztiek teknologia digitaletarako irispide oso eta ekitatiboa izatearen zentzuan, eta horrek, Europako kohesioa eta ongizatea hobetzeaz gain, merkatu digital eleaniztun bakarra ere ahalbidetuko lukeela;

N. Kontuan hartuz ezen hizkuntza gutxituetan eta gutxiago erabiltzen diren hizkuntzetan tresna teknologikoak, hala nola bideo-jolasak edo hezkuntza-aplikazioak, eskura izatea funtsezkoa dela hizkuntza-gaitasunak garatzeko, batez ere haurren kasuan;

O. Kontuan hartuz ezen gutxien hitz egiten diren Europako hizkuntzetako hiztunek beharra dutela euren burua kulturaren ikuspegitik modu esanguratsuan agertu ahal izateko eta toki-hizkuntzetan beren eduki kulturala sortzeko;

P. Kontuan hartuz ezen metodo batzuk agertu direla, hala nola ikasketa sakona, eta metodook indar konputazional handiagoan eta datuen kopuru ikaragarrietarako irispidean oinarritzen direla, eta metodo horiek hizkuntzaren teknologiak hizkuntza-oztopoak gainditzeko benetako irtenbide bihurtzen ari direla;

Q. Kontuan hartuz ezen hizkuntza-oztopoek eragin nabarmena dutela Europako identitatearen eraikuntzan eta Europako integrazio-prozesuaren etorkizunean; kontuan hartuz ezen Batasuneko erabakiak eta politikak herritarrei haien ama-hizkuntzan komunikatu behar zaizkiela, bai Interneten, bai gainerako hedabideetan;

R. Kontuan hartuz ezen hizkuntza makrodatuen altxorraren zati handi bat dela, eta altxor hori etengabe handitzen doala;

S. Kontuan hartuz ezen datuen kopuru itzela giza hizkuntzetan adierazten dela; kontuan hartuz ezen hizkuntzaren teknologiak menderatzeak zerbitzu eta produktu informatiko berritzaile ugari ahalbidetu ahal izango lituzkeela industrian, merkataritzan, gobernuan, ikerketan, zerbitzu publikoetan eta administrazioan, betiere merkatuko oztopoak eta kostuak murriztuz;

Gaur egungo oztopoak Europako aro digitalean hizkuntza-berdintasuna lortzeko

1. Deitoratzen du, politika egokirik ez dagoenez, Europan gaur egun gero eta eten teknologiko handiagoa egotea baliabide gehien duten hizkuntzen eta baliabide gutxien duten hizkuntzen artean, direla azkenok ofizialak, koofizialak nahiz ez-ofizialak Europar Batasunean; era berean, deitoratzen du Europako hogei hizkuntza baino gehiago galzori digitalean egotea; ikusten du ezen Europar Batasunak eta haren instituzioek eginbeharra dutela Europako kontinenteko hizkuntza-aniztasuna balioesteko, sustatzeko eta errespetatzeko;

2. Adierazten du ezen azken hamarkadan teknologia digitalak eragin nabarmena izan duela hizkuntzaren bilakaeran, eta eragin hori ebaluatzea oraindik ere zaila dela; arduradun politikoei gomendatzen die sakon azter ditzatela komunikazio digitalak gazteen alfabetatze-gaitasunak murrizten dituela erakusten duten azterlanak, zeinaren ondorio baita oztopoak sortzea gramatikan eta belaunaldien arteko irakurketan eta idazketan, bai eta hizkuntza orokorrean narriatzea ere; uste du komunikazio digitalak balio behar duela hizkuntzak zabaltzeko, aberasteko eta aurrera eramateko, eta asmo horiek alfabetatze nazionalean eta alfabetatze-politiketan islatu behar direla;

3. Adierazten du ezen Europako hizkuntza gutxituak oso ahulak direla, ikerketarako tresna, baliabide eta finantzaketa falta larria dagoelako, eta horrek eragotzi eta murriztu egiten dituela ikertzaileen jarduerak, zeren ikertzaileok ezin baitituzte hizkuntzaren teknologiak erabat aprobetxatu, nahiz eta behar diren gaitasun teknologikoak izan;

4. Gogoan hartzen du gero eta eten digital handiagoa dagoela hedatuen dauden hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen artean, eta Europako gizartea gero eta digitalizatuago dagoela, eta horrek desberdintasunak eragiten dituela informazioa iristeari dagozkionez, bereziki kualifikazio txikia duten pertsonentzat, adinekoak direnentzat eta errenta txikia edo ingurune behartsuetatik datozenentzat; azpimarratzen du ezen desberdintasun hori murriztu egingo litzatekeela edukiak hizkuntza desberdinetan eskainiz;

5. Ikusten du ezen Europak oinarri zientifiko sendoa duela hizkuntzaren ingeniaritzan eta teknologian, eta Europari giza hizkuntzaren teknologiek aukera itzela dakarkiotela, bai ekonomiaren aldetik, bai kulturaren aldetik; hala ere, ikusten ere du ezen oso atzean jarraitzen duela, zeren merkatua zatikatuta baitago, ez baita behar adina inbertitzen ezagutzan eta kulturan, ikerketa gaizki koordinatuta baitago, finantzaketa ez baita behar bestekoa, eta oztopo juridikoak baitaude; era berean ikusten du ezen gaur egun merkatua europarrak ez diren eragileek menderatzen dutela, zeinek ez baitiete arretarik Europa eleaniztunaren beharrizan espezifikoei ematen; azpimarratzen du ezen eredu hori aldatu behar dela, eta Europaren aitzindaritza indartu behar dela hizkuntzaren teknologietan, horretarako, proiektu bat sortuz, zeina diseinatu behar baita Europako beharrizan eta eskariei beren-beregi erantzuteko;

6. Adierazten du ezen hizkuntzaren teknologiak ingelesez daudela eskuragarri, lehenik eta behin; jakitun da ezen fabrikatzaile handiek eta munduko eta Europako enpresek hizkuntzaren teknologia ere garatu ohi dutela Europako hizkuntza nagusietarako, eta merkatu handi samarretan jarduten dutela: espainiera, frantsesa eta alemana (izan ere, hizkuntza horiek ez dute baliabiderik bigarren mailako zenbait arlotan); hala ere, nabarmentzen du ezen beharrezkoa dela Batasunaren mailan ekintza orokor bati ekitea (politika, finantzaketa, ikerketa eta hezkuntza), betiere, hizkuntza-teknologien garapena zaintzeko hiztun kopuru txikia edo ertaina duten Batasuneko hizkuntza ofizialei zuzenduta, bai eta garapen horren esparruan hizkuntza erregional eta gutxituak sartzeko eta sustatzeko Batasunaren mailako ekintza espezifikoak ere (politika, finantzaketa, ikerketa eta hezkuntza);

7. Berriro dio ezen ikuspegi teknologiko berriak hobeto erabili behar direla, zeinak oinarritzen baitira indar konputazional handiagoan eta datuen kopuru esanguratsuetarako irispide hobean, betiere, ikaskuntza sakoneko sare neuronalen garapena sustatzeko; izan ere, sareok giza hizkuntzaren teknologiak (GHT) benetako irtenbide bihurtzen dituzte hizkuntza-oztopoak gainditzeko; horrenbestez, Batzordeari eskatzen dio behar adinako finantzaketa berma dezala garapen teknologiko hori laguntzeko;

8. Adierazten du ezen hiztun kopuru txikiena duten hizkuntzek alde interesdunen laguntza egokia behar dutela, hala nola marka diakritikoetarako burdinurtu tipografikoak, teklatuen fabrikatzaileak eta edukiak kudeatzeko sistemak, horien helburua delarik hizkuntza horietako edukiak behar bezala biltegiratu, prozesatu eta bistaratzea; eskatzen du Batzordeak azter dezala zelan piztu daitekeen laguntza hori eta hori aurkez dezala Batasunaren barruko kontratazio-prozesuan gomendio gisa;

9. Estatu kideei eskatzen die zerbitzu digitaletan hizkuntza anitzen erabilera sustatzeko, hala nola aplikazio mugikorretan;

10. Kezkaz ikusten du ezen merkatu digital bakarrak zatikatuta jarraitzen duela zenbait oztoporengatik, hizkuntza-oztopoak barne, eta, horrela, hauek oztopatzen direla: lineako merkataritza, sare sozialen eta beste komunikazio-bide batzuen bidezko komunikazioa, eta kultura-, sormen- eta ikus-entzunezko edukien mugaz haraindiko trukea, bai eta Europa osoko zerbitzu publikoen hedapen zabalagoa ere; azpimarratzen du ezen Europako kultura-aniztasuna eta eleaniztasuna irabazten irten ahal izango liratekeela mugaz haraindiko irispidea edukiz gero edukietarako, bereziki hezkuntza-xedeetarako; Batzordeari eskatzen dio estrategia sendo eta koordinatua gara dezan merkatu digital eleaniztun bakarrerako;

11. Adierazten du ezen du hizkuntza-teknologiek ez dutela inolako zereginik Europako agenda politikoan, nahiz eta hizkuntza-aniztasunaren errespetua tratatuetan ezarrita egon;

12. Nabarmentzen du ezen Batasunak finantzatutako ikerketa-sareok, hala nola FLaReNet, CLARIN, HBP eta META-NET (META-SHARE barne), zeregin garrantzitsua dutela hizkuntzaren teknologien Europako plataforma bat eraikitzeko bidean;

Hizkuntzaren teknologiako politiketarako esparru instituzionala hobetzea EB mailan

13. Kontseiluari eskatzen dio gomendio bat egin dezala Batasuneko kultura- eta hizkuntza-aniztasuna babestu eta sustatzeari buruz, baita hizkuntza-teknologien eremuan ere;

14. Gomendatzen du ezen, Europan hizkuntza-teknologien ikusgarritasuna areagotzeko, Batzordeak komisario baten zorroari eslei diezaiola “eleaniztasunaren eta hizkuntza-teknologien” eremua; uste du ezen komisario eskudunak bere gain hartu beharko lukeela hizkuntza-aniztasuna eta -berdintasuna Europa mailan sustatzea, hizkuntza-aniztasunak Europaren etorkizunerako duen garrantzia kontuan hartuta;

15. Iradokitzen du ezen Batasunean babes juridiko integrala ezar dadila Europako hirurogei inguru hizkuntza erregional eta gutxituetarako, iradokitzen ere du mundu digitalean gutxiengo etniko eta linguistikoen eskubideak aitor daitezela, bai eta Batasuneko hizkuntza ofizial eta ez-ofizial guztietako hiztunentzat ama-hizkuntzako hezkuntza berma dadila ere;

16. Estatu kideak adoretzen ditu, zeinek dagoeneko garatu baitituzte hizkuntza-teknologien eremuan arrakasta izan duten estrategia politikoak, beren esperientziak eta jardunbide egokiak partekatzera, horren helburua delarik nazioetako, erregioetako eta tokian tokiko beste agintari batzuei beren estrategiak garatzen laguntzea;

17. Estatu kideei eskatzen die ezen hizkuntzarekin lotutako politika globalak gara ditzatela, eta baliabideak eslei ditzatela eta tresna egokiak erabil ditzatela eremu digitalean hizkuntza-aniztasuna eta eleaniztasuna sustatzeko eta errazteko; nabarmentzen du Batasunak eta estatu kideek, unibertsitateekin eta beste instituzio publiko batzuekin batera, erantzukizun partekatua dutela beren hizkuntzak mundu digitalean babesten eta Batasuneko hizkuntza guztietarako datu-baseak eta itzulpen-teknologiak garatzen laguntzeko, hiztun gutxiago duten hizkuntzak barne; eskatzen du ezen ikerketaren eta industriaren arteko koordinazioa ezar dadila hizkuntzen itzulpenerako ahalbide digitalak hobetzeko, eta irispide irekia egon dadila datuetarako, zeinak beharrekoak baitira aurrerapen teknologikorako;

18. Batzordeari eta estatu kideei eskatzen die ezen gara ditzatela merkatu digitalean eleaniztasuna bultzatzeko estrategia eta neurri politikoak; ingurumari horretan, Batzordeari eta estatu kideei eskatzen die zehatz ditzatela Europako hizkuntza guztiek izan behar dituzten gutxieneko hizkuntza-baliabideak —hala nola datu-multzoak, glosarioak, ahots-erregistroak, corpus iruzkinduak, itzulpen-memoriak eta eduki entziklopedikoak—, betiere hizkuntza horiek digitalki ez galtzeko;

19. Gomendatzen du ezen Batzordeak kontuan har dezala hizkuntza-aniztasunari buruzko zentro bat sortzea, zeinak indartuko baitu gutxiago erabiltzen diren hizkuntzek, erregionalek eta gutxituek, baita hizkuntza-teknologien eremuan ere, duten garrantziaz kontzientziatzeko;

20. Batzordeari eskatzen dio berrikus dezala eleaniztasunerako esparru-estrategia, eta ekintza-plan argia proposa dezala, eremu digitalean hizkuntza-aniztasuna sustatzeko eta hizkuntza-oztopoak gainditzeko moduari buruz;

21. Batzordeari eskatzen dio lehentasuna eman diezaiela, hizkuntzaren teknologiaren arloan, tamaina txikikoak diren eta beren hizkuntza propioa duten estatu kideei, horrela, estatu horiei azaltzen zaizkien hizkuntza-erronkei erantzun ahal izateko;

22. Errepikatzen du ezen hizkuntzaren teknologien garapenak erraztu egingo duela bideo-jolasak eta aplikazio informatikoak hizkuntza gutxituetara eta eremu urrikoetara azpititulatzea, bikoiztea eta itzultzea;

23. Nabarmentzen du ezen hizkuntzen arteko eten teknologikoa murriztu beharra dagoela, ezagutzen eta teknologien transferentzia indartuz;

24. Estatu kideei eskatzen die modu eraginkorrak aurkez ditzatela beren jatorrizko hizkuntzak finkatzeko;

Batasunaren ikerketa-politiketarako gomendioak

25. Batzordeari eskatzen dio ezen finantzaketa-programa bat egin dezala, eskala handian eta epe luzean, hizkuntzaren teknologien arloko ikerketaren, garapenaren eta berrikuntzaren eremuetan, erregio, nazio eta Europa mailan, programa hori Europako beharrizanei eta eskariei erantzuteko beren-beregi diseinatua delarik; nabarmentzen du ezen programa horrek hizkuntza naturalaren ikaskuntza sakona jorratu beharko lukeela, eta ezagutzen, azpiegituren eta baliabideen transferentziaren eraginkortasuna areagotu beharko lukeela, betiere, horrela, teknologia eta zerbitzu berritzaileak garatzeko, arlo honetan etortzeko dauden aurrerapen zientifikoak egiteko eta Europako hizkuntzen arteko eten digitala murrizten laguntze aldera; nabarmentzen du ezen hori egin beharko litzatekeela ikerketa-zentroen, mundu akademikoaren, enpresen —bereziki, ETEen eta goraka ari diren enpresen— eta beste alde interesdun batzuen parte-hartzearekin; azpimarratzen du ezen proiektu irekia izan behar duela, hodeian eta elkarreragingarria, zeinak eskainiko baititu errendimendu handiko oinarrizko tresnak, eskalako moldagarritasun handia dutenak, hizkuntzaren teknologien aplikazio desberdinetarako;

26. Uste du ezen Batasuneko informazioaren eta komunikazioaren teknologien integratzaileek pizgarri ekonomikoak jaso behar dituztela hodeian oinarritutako zerbitzuen prestazioa bizkortzeko, betiere giza hizkuntzaren teknologiak (GHT) haien merkataritza elektronikoko aplikazioetan arin integratu ahal izate aldera, bereziki ETEek itzulpen automatikoak eskaintzen dituen abantailak aprobetxa ditzaten zaintze aldera;

27. Azpimarratzen du ezen Europak bere aitzindaritza segurtatu behar duela hizkuntzan oinarritutako adimen artifizialaren eremuan; gogoratzen du ezen Batasuneko enpresak direla egokienak kultura-, gizarte- eta ekonomia-arloetan guk dugun eskari espezifikora egokitutako konponbideak eskaintzeko;

28. Uste du ezen egungo finantzaketa-sistemen barruko programa espezifikoek, hala nola Horizon 2020k, eta haien atzetik datozen finantzaketa-programek epe luzerako oinarrizko ikerketa eta ezagutzen eta teknologiaren transferentzia bultzatu behar dituztela herrialdeen eta erregioen artean;

29. Gomendatzen du ezen hizkuntzaren teknologien Europako plataforma bat sor dadila Europako hizkuntza guztietako ordezkariekin, betiere eremu teknologiko horretako iturburu-kode irekiko baliabideak, zerbitzuak eta paketeak elkarri jakinarazteko, batez ere unibertsitateen eta ikerketa-zentroen artean, eta, aldi berean, egon litezkeen finantzaketa-sistemek kode irekiko erkidegoekin lan egin ahal izatea eta horientzat irisgarriak izatea bermatzeko;

30. Gomendatzen du ezen zenbait proiektu sor edo zabal daitezela, hala nola hizkuntza-aniztasun digitaleko proiektua, zeinek ikertuko baitituzte Europako hizkuntza guztien beharrizan digitalak, hiztun oso gutxi duten hizkuntzetatik hasi eta hiztun asko dutenetaraino, betiere eten digitalari aurre egiteko eta hizkuntza horiek etorkizun digital jasangarrirako prestatzen laguntzeko;

31. Gomendatzen du egunera dadila Meta-NETen liburu zurien bilduma, 2012an argitaratutako Europa osoko inkesta bat, zeinaren gaia izan baitzen hizkuntzaren teknologien, Europako hizkuntza guztientzat eskuragarri dauden baliabideen, hizkuntza-oztopoei eta arlo horretako politikei buruzko informazioaren egoera, betiere hizkuntzaren teknologiaren arloko politikak ebaluatu eta garatu ahal izateko;

32. Batzordeari eskatzen dio GHT finantzatzeko plataforma bat sor dezala; horretarako, oinarri gisa hartuko da Horizon 2020 Ikerketa eta Garapen Teknologikoaren Zazpigarren Esparru-programaren eta “Europa Konektatu” mekanismoaren exekuzioa; gainera, uste du ezen Batzordeak hizkuntzaren ikaskuntza sakona bermatzeko beharrezkoak diren ikerketa-eremuak nabarmendu behar dituela, hala nola hizkuntzalaritza konputazionala, hizkuntzalaritza, adimen artifiziala, hizkuntzaren teknologia, informatika eta zientzia kognitiboa;

33. Adierazten du ezen hizkuntza oztopo izan daitekeela ezagutza zientifikoak transferitzeko; ikusten du ezen oihartzun handiko aldizkari zientifiko gehienak ingelesez argitaratzen direla, eta horrek aldaketa garrantzitsua dakarrela ezagutza akademikoen sorkuntzan eta hedapenean; nabarmentzen du ezen beharrezkoa dela ezagutza sortzeko baldintza horiek islatzea Europako ikerketa- eta berrikuntza-politika eta -programetan; Batzordeari eskatzen dio irtenbideak bila ditzala ezagutza zientifikoak ingelesaz bestelako hizkuntzetan eskuragarri jartzen direla bermatzeko, eta hizkuntza naturalerako adimen artifizialaren garapena laguntzeko;

Europan hizkuntza-teknologien etorkizuna hobetzeko hezkuntza-politikak

34. Uste du ezen, egungo egoera dela eta, non Europakoak ez diren eragileek hizkuntza-teknologien merkatua menderatzen duten, Europako hezkuntza-politikek honako helburu hauek izan behar dituztela: talentua Europan atxikitzea, hizkuntzaren teknologiekin lotutako egungo hezkuntza-beharrizanak aztertzea —eragindako eremu eta diziplina guztiak barne—, horren ondoriozko jarraibideak ematea, Europa mailan esku-hartze organikoei eta partekatuei ekin ahal izateko, eta eskola-umeak eta ikasleak sentiberatzea hizkuntzaren teknologien sektorean dauden aukera profesionalei buruz, hizkuntzan oinarritutako adimen artifizialaren industria barne;

35. Uste du ezen aldi berean egin behar direla hizkuntza gutxitu eta erregionaletarako material didaktiko digitalak, zeina garrantzitsua baita diskriminaziorik ezaren ikuspegitik, bai eta hizkuntzen arteko berdintasuna eta tratu ekitatiboa bermatzeko ere;

36. Uste du ezen beharrezkoa dela gero eta emakume gehiagoren parte-hartzea sustatzea hizkuntzaren teknologiei buruzko Europako azterlanetan, hura faktore erabakigarria baita ikerketa eta berrikuntza garatzeko;

37. Proposatzen du ezen Batzordeak eta estatu kideek hizkuntza-teknologien erabilera susta dezatela Europako herritarren arteko kultura- eta hezkuntza-trukeetan, hala nola Erasmus + programa edo Erasmus + programaren lineako hizkuntza-laguntza; horren helburua, berriz, hauxe da: hizkuntza-aniztasunak kulturen arteko elkarrizketarako eta elkar ulertzeko ekar ditzakeen oztopoak murriztea, batez ere idatzizko eta ikus-entzunezko euskarrietan;

38. Estatu kideei gomendatzen die ezen alfabetatze digitaleko programak gara ditzatela Europako hizkuntza gutxitu eta erregionaletan, eta hizkuntza-teknologiari buruzko prestakuntza eta haren tresnak sar ditzatela eskolen, unibertsitateen eta lanbide-heziketako ikastetxeen ikasketa-planetan; gainera, nabarmentzen du ezen alfabetatzea oraindik ere faktore garrantzitsua dela, eta erkidegoen inklusio digitalean aurrera egiteko aurretiazko betekizun absolutua;

39. Nabarmentzen du ezen estatu kideek eskaini behar dutela hezkuntza-instituzioek Batasuneko hizkuntzen digitalizazioa hobetzeko behar duten laguntza;

Hizkuntzaren teknologiak: onurak enpresa pribatuentzat zein organismo publikoentzat

40. Nabarmentzen du ezen beharra dagoela kulturaren eta sormenaren sektorean hizkuntzaren teknologien erabilera handitzera bideratutako inbertsio-tresnen eta azelerazio-programen garapena bultzatzeko, betiere baliabide gutxi duten erkidegoetan bereziki pentsatuz eta, sektorea ahulagoa den arloetan, gaitasunen garapena sustatuz hizkuntza-teknologietan;

41. Europako enpresa txiki eta ertainei eta goraka ari diren enpresei gaitasunak emateko eta gaitzeko jarduera eta finantzaketa egokia sustatzera adoretzen du, horrela hizkuntza-teknologiak erraz eskura ditzaten eta teknologiok erabil ditzaten lineako negozioak hedatzeko, merkatu berrietan sartuz eta aukerak garatuz; horrela, haien berrikuntza bultzatuko dute eta lanpostuak sortuko dituzte;

42. Batasuneko instituzioei eskatzen die kontzientziarazteko zein onura dakarkien enpresei, organismo publikoei eta herritarrei lineako zerbitzu, eduki eta produktuak hainbat hizkuntzatan eskura izateak, gutxien erabiltzen diren hizkuntzak, erregionalak eta gutxituak barne, betiere hizkuntza-oztopoak gainditzeko eta hizkuntza-komunitateen kultura-ondarea zaintzen laguntzeko;

43. Babesa ematen du Europako, nazioetako, eta, hala badagokio, erregioetako eta tokian tokiko administrazio eleaniztunak ezartzeko hizkuntzaren teknologia berritzaile, integratzaile eta asistentzialen bidez; horrek hizkuntzen eta hizkuntza-komunitateen arteko desberdintasunak murriztuko ditu, aukera ekitatiboa sustatuko du zerbitzuak iristeko, eta Europan enpresen, herritarren eta langileen mugikortasuna bultzatuko du, eta merkatu digital eleaniztun eta inklusiboa sortzea bermatuko du;

44. Maila guztietako administrazioei eskatzen die irispidea hobetu dezatela hainbat hizkuntzatan dauden lineako zerbitzu eta informazioetarako, batez ere mugaz haraindiko erregioetako zerbitzuen kasuan eta kulturari buruzko gaietarako, eta lehendik dauden doako lengoaiaren eta kode irekiaren teknologiak baliatzeko, itzulpen automatikoa, ahotsaren ezagutza eta ahots-sintesia, eta hizkuntza-sistema adimendunak barne; esaterako, informazio eleaniztuna berreskuratzen dutenak, laburpenak/sintesiak eta ahozko ulermena egiten dituztenak, betiere emandako zerbitzuen irisgarritasuna hobetzeko;

45. Nabarmentzen du ezen datuen eta testuen meatzaritzako teknikak garrantzitsuak direla hizkuntzaren teknologiak garatzeko; nabarmentzen du beharra dagoela industriaren eta datuen jabeen arteko lankidetza indartzeko; era berean, nabarmentzen du ezen beharra dagoela arau-esparrua egokitzeko, eta hizkuntza-baliabideen erabilera irekiagoa eta elkarreragingarriagoa bermatzeko, bai eta baliabide horiek biltzekoa ere; adierazten du ezen informazio sentikorra ez litzatekeela merkataritza-enpresen eta haien erabilera askeko programen esku utzi behar, zeren ez baitago argi zelan erabiliko lituzketen enpresa horiek eurek lortutako ezagutzak, esaterako, osasunari buruzko informazioaren kasuan;