Euskaltzaindiaren Hiztegia

Jatorrizko forma

jo (musika tresna); hondoa jo, zola jo; ziztu egin, ziztu jo, (t)xistu egin, (t)xistu jo.

Euskaltzaindiaren Arauak

jo, jotzen. du ad. / AS: gora jo, -tzat jo: egokitzat jo, jo eta jo, jo eta ke, jo eta su.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: jo eta fuego, jo eta pasa ; eta AS nahiz adibide gisa: jo aitzina!

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gora jo, -tzat jo, jo eta jo, jo eta ke, jo eta su.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

jo, jo, jotzen.

Jatorrizko forma

jo (musika tresna); hondoa jo, zola jo; ziztu egin, ziztu jo, (t)xistu egin, (t)xistu jo.

Euskaltzaindiaren Arauak

jo, jotzen. du ad. / AS: gora jo, -tzat jo: egokitzat jo, jo eta jo, jo eta ke, jo eta su.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: jo eta fuego, jo eta pasa ; eta AS nahiz adibide gisa: jo aitzina!

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gora jo, -tzat jo, jo eta jo, jo eta ke, jo eta su.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

jo, jo, jotzen.

Esapideei dagokien sistematika

eta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

jo sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Herr.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

JO ETA KE. (V-gip; kea V, G; keia V-gip). Ref.: A EY III 277; Etxba Eib; Elexp Berg. a) Con todas sus fuerzas; con la mayor dedicación, entrega. "Yo ta kea, destrozarlo [...] (V, G)" A EY III 277. "A toda máquina, a todo vapor. Jo ta keia diardue langilliak" Etxba Eib. * Jel-bidez jarraitzeko [...] / zuzenki... jo ta kia! Enb 177. Jo-ta-ke ari ziraden [artaburuak urratuz]. Or Eus 47. An eguan Txoria kartetan jo-ta-ke. SM Zirik 76. Lanean jardun ondoren jo ta ke. MAtx Gazt 56. Jo ta ke asten da, baño gero a(g)otz-galda (AN-larr). Inza NaEsZarr 448. Alkarregaz gobernu barria osatzeko asmotan jo eta ke ebizan. Gerrika 281. Korrika jo ta ke preparatzen ari ziranak. Albeniz 79. v. tbn. Bilbao IpuiB 45. Loidi 29. Lizaso in Uzt Noiz 33. Berron Kijote 25. Ostolaiz 143. Insausti 214. Kea: Lab EEguna 116. Txill Let 48. Ostolaiz 139. b) Viento en popa. * Batzun iritxiz, Anporrandiñekoak ziran jo ta ke ebiltzanak. Erkiag Arran 139. Onen [ugazabaren] zerak, beronen ustez, jo ta kea dabiltz, egunean baiño egunean erosoago. Erkiag BatB 155. c) Totalmente, absolutamente. * Jo-ta-kea zuzenesten dugun gure absolutua. Txill Let 125.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

eta 11 (Esapideetan). Ahalik eta etekin handiena ateratzeko. Gero eta gehiago. Hori entzunik, ikasleak orduan eta gehiago harritu ziren. Han ari da jo eta ke lanean. Lan eta lan beti. Hitz eta pitz ari zen. [jo] jo eta ke adb. Gogoz eta lehiaz arituz. Han ari da jo eta ke lanean.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabat ezabatzekoa da adibidea, lehendik jasoa baitago azpisarrera gisa jo sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da eta eta ke sarreretan ere.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

jo sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

joaira formak 14 ager. ditu; guztietan urari egiten dio erreferentzia: 12 Izt C dira; eta bana Gazt MusIx eta Lf Murtuts; joaera behin jaso da: Arr GB; joanera 16 aldiz: Izt C, Lard (14), JAIraz Bizia; juaera behin: Mg PAb.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

joakera behin azaldu da, G: Azkue, R.M.; joaiera ere behin: Lekuona, M.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

joaera : HiztEn; LurE: joaira : AB38 2; HiztEn; LurE; joakera : DFrec 1; joanera : AB38 1; Euskalterm 2.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

joaira: uraren joana, joatea; joanera: joatea (orokorra, pertsonena, adib.)

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-n+e-: erregularra joaera da; baina ahoskaerrazagoak dira bai joaira eta bai joanera. Biak onartu dira arauaren salbuespen gisa (cf. mintzaira, lehenaren paraleloa), eta erabileremuak banatuz:

Forma-adieren gurutzamenduak

joaira: uraren joana, joatea; joanera: joatea (orokorra, pertsonena, adib.).

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(uraren) joana, joatea.

Euskaltzaindiaren Arauak

adlag. Batez ere Ipar.: beti joaki eta joaki, eta sekula joaten ez.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ki aditzekin: cf. ego(n)ki, iza(n)ki.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-n+k-.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+a-.

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. joare.

Sektore jakin bateko informazioa

ik. J. Garmendia Larrañagak (ik. Iñauteria, El Carnaval vasco, 192-203 or.) yoaldun eta yoaredun, biak jaso ditu; cf. "Zubietako yoaredunak eta Iturengo yoaldunak" (199 eta 201. or.), nahiz testuan usuago darabilen yoaldun.

Euskaltzaindiaren Arauak

Iturengo joaldunak.

Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz

idatzizkoan gutxi ageri da; baina joaredun baino erabiliagoa dateke.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: JOAN DEN (Añ; gan H; goan Dv; j. dan V-gip ap. Elexp Berg). "Antaño, año pasado [...] joan dan urtea" Añ (s.v. año). "Goan den egunean [...] goan den igandean" Dv. "Joan dan illian izan zien eleziñuak" Elexp Berg. Ioan den gauean. Mat 330. Bele bat gelditu zan / joan dan egunean. It Fab 65. Juan dan gerratian. Sor Gabon 57. Joan dan domekan. AB AmaE 218. Yuan den mendearen akhabantzan. Elsb Fram 106. Joan den astearte arratsaldean. HU Aurp 136. Itz egiterik eztot izan joan dan jaiegunerarte. Ag Kr 118. Joan den astean galdu ukan dugu. JE Bur 65. Yoan den udan. Or Mi 5. Otsoatseko bordan gertatu uan joan dan udaldian. Etxde JJ 43. Frantses eginak gira joan den aspaldian. Xa Odol 179. Joan dan larunbatean. Insausti 99. v. tbn. EZ Eliç 20. Echag 255. Arch Fab 89. Xe 283. Goñi 81. Echta Jos 312. Iraola 113. A Ardi 27. Barb Sup 119. Tx B 228. Etcham 186. Lab EEguna 65. Lf Murtuts 21. Munita 81. JAIraz Bizia 52. Mde Pr 44. Basarri 169. JEtchep 24. AIr in Izeta DirG 13. Larz Senper 28. Alzola Atalak 104. NEtx LBB 46. TxGarm BordaB 102. Larre ArtzainE 149. MIH 297. Juan: Aran SIgn 209. Xe 199. Ud 120. PE 56. AB AmaE 251. Iraola 53. Auspoa 39, 106. Urruz Zer 131. Alz Ram 77. Noe 95. Zub 34. Tx B I 186. TAg Uzt 119. Juran: GH 1927, 432. Goan: Dv Dial 36. Izeta DirG 71. Gan: Larz Senper 96. Mattin 91. Fan: Mdg 141. "Gan den egun hoikietan, ces jours passés (l'usage admis, en cette locution, le solécisme gan den sing. pour gan diren plur.)" H. Cf. juan den zazpi urthian (ChantP 90), joan dan zazpi urtean (AN-erro, Balad 113), juan dan larogei urtian (Tx B I 25), juan dan amar urtian (Uzt Sas 253). v. JOAN DIREN. Joan dan San Isidrotan Madrillen izandu gera. Moc Damu 34. Juan dan egunetan baño obetoago nere burua arkitzen diat. Alz Ram 77. Gan den egun horietarik batez presuna bat pasatu omen da. Herr 1-11-1962, 2.

adib.: joan, joan, joaten 6 da ad. (Denbora adierazten duten hitzekin). Igaro. Joan den urtean. Joan den udaberriaren hasieran. Urteak joan ahala, euskalkiak elkarrengandik bereizten ari dira. Sasoia joan eta gero. Denbora joanez gerozko damua. || (Esapideetan). Orduak joan, orduak etorri, Josetxo ez zen agertzen. Baina urteak joan, urteak etorri, gauzak asko aldatu dira gure artean.

joan den hainbat eta hainbat: Aizu (“joan den udan”), ElCorreo (“joan den mendearen hasieran”), Deia (“Gereño joan den apirilaren 8an hil zen”), Elhuyar (“Joan den apirilaren 15ean bete ziren 300 urte”), Consumer (“joan den urtean”), HABE (“Joan den abenduan aurkeztu zuten”), Berria (“Joan den otsailean gertatutakoa jartzen du horren adibide”), Karmel (“Honela dio Euskaltzaindiak joan den urtarrilaren 29an”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

joan den hainbat eta hainbat: Herria (“hain xuxen joan den urteko agorril ondarrean”), Berria (“ETAk joan den hilean «hainbat herritan» banatutako eskuorria erakunde armatuaren agiri berritzat argitaratu izanak nahasmendua eragin zuen herenegun gauean”), Txillardegi (“Joan den astelehenean "egun batzutarako" aldegitekoa zela esan zidan, bai?, eta oraindik ez da itzuli”), Janbattitt Dirassar (“Joan den udan, saltegi handi batean ari izana naiz lanean”), Aingeru Epaltza (“Karrerako azken kurtsoko ikaslea, Ana praktiketan genuen egunkarian joan den uztailetik”), Pello Zabala (“Joan den mendean sortu zuen Mariano Castillok Calendario Zaragozanoa”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada eta aski da.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa da joan sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: JOAN DENEKO "Yoandeneko 10 urte otan [...], en estos últimos diez años" Asp Leiz2. "Ointxe, joan daneko illebete bat ero" Elexp Berg. Juan daneko sei urtian. EusJok II 89. Goan deneko gau erditik asi. Legaz 44. Juan daneko bost urtian. Tx B I 141. Yoan daneko Otsalla gain-beera asia zalarik. Ldi IL 29. Juan daneko lau egunian / nagualako gaxorik. BEnb NereA 158. Juan daneko aspalditik. Lizaso in Uzt Noiz 97. Joan deneko bi urtean. Mattin 65. Korrikalari famatu bat daukat, joan daneko iru edo lau urtean neri zirikaka. Albeniz 126. v. tbn. Lasa Poem 96. MMant 36. Larre ArtzainE 119. Juan daneko: Auspoa 39, 39.

joan deneko 60: Deia 8 (“Immigrazio espainiarraren olatualdi ugari izan ditugu joan deneko mende eta erdian, sinbiosi ikusgarria lortu arte; gutxi idatzi da horri buruz halere“), Berria 18 (“Badaki, orobat, Flora izeneko emakume batekin dagoela ezkonduta, eta joan deneko zazpi urtean magialari profesional gisa lan egin duela, gehienbat umeen urtebetetze-jaietan ibiliz”), EiTB 3 (“UNESCO Etxea- Euskal Herriko UNESCO Zentroa nazioarteko borondatea duen euskal GKE bat da, eta joan deneko 21 urteotan Bakearen Kulturaren eta Giza Garapen Iraunkorraren alde ari da lanean”), Jakin 3 (“Joan deneko hogeita hiru urtean erromesaldian ibili behar izan du medikurik mediku, Gurutzetan, Donostian eta Madrilen, gaitza, Cushing-en gaixotasuna antzeman ziotenetik”), Argia 25 (“Edo joan deneko berrogeita hamar urteotan amiantoak gaixotu eta hildakoen inguruko erreportajea egiteko? Ez, ez da errentagarri”), Erlea (“Joan deneko hogei urtean, literatur saiakera hau irakurri ondotik iraun duen duda zalantza da oraino…”), DiarioVasco (“Aurreko batean, joan deneko urte luzeetan Karibe aldean bizi den batekin egin nuen topo”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

joan deneko 40: Herria 10 (“Ez du lehen aldia hitzemaiten diola eta beti errekan dago Haiti joan deneko 15 urte huntan”), Berria 8 (“Mindegia, joan deneko bi hilabeteotan Larretxearekin ari da prestatzen”), Juan Garzia 3 (“Joan deneko hogei urtean, genetika molekularraren eskutiko teknika berrien eskutik, baditugu azterbide erabat berriak”), Jon Muñoz 2 (“Egizu kontu aspaldiko bi bezero etorri zaizkidala, joan deneko bizpahiru urtean ikusi gabeak”), Pello Zabala 2 (“Too! Eta hau, urriko tenporen hau nondik atera da? Horixe galdetu zidan lagun batek joan deneko asteburu honetan”), Joxerra Garzia (“Joan deneko bi urte hauetan, Aitor izan dute entrenatzaile”), Iñaki Segurola (“Bizi erdia euskarazko testuei begira daraman honek deklaratzen du ezen joan deneko urte mordoan euskaraz irakurri duen esaldirik politena”), Koldo Izagirre 3 (“Bai, eskailera batera ematen duen kotxeen borta handi honetarik sartu nintzen atzo; joan deneko igandean, nobleen ikastetxeko lagun gazteekin promenatzen nintzela”), Bernardo Atxaga, Pako Aristi…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta jasotzekoa izan liteke

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa joan sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: JOAN DIREN (H). Los (días, etc.) pasados, últimos. Cf. JOAN DEN. Ioan diren hamar urtheotan. Ax 82 (V 55). Ioan diren urthe hetan. SP Phil 41. Zenbait disgustu eman dirazu / juan diran iru urtian. Tx B I 210. Joan diran azkenengo urtietan. Alzola Atalak 138.

joan diren 16: Berria 10 (“Joan diren egunotan, eta Gobernu Arduratsuaren printzipioen karira, ikuskaritza lanak burutzen ari dira Euskadiko Autonomia Elkarteko hainbat Ente zein Sozietate Publikotan”), EiTB 4 (“Joan diren Gabonetan okerrera egin zuen”), Jakin (“Joan diren hamarraldietan ere hautu desberdinak egin zitezkeen, eta hautu jakin bat egin zen”), Argia (“Inkestetan zenbaki oso kaxkarrak ateratzen zituen joan diren asteetan, kazetari askok ia-ia galtzailetzat joz”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

joan diren 10: Herria (“Joan diren larunbatean eta igandean jokatzen ziren finala hamaseigarrenak beren gora-beherekin”), Berria 7 (“Joan diren hauteskundeetako egitasmoan gure herriarekiko nortasun juridiko baten beharrizana dugula jarri genuen”), Xabier Olarra (“Behin ere, segundo batez ere, ez diat zalantzan jarri, joan diren hamarkadetan, hire asmoa ni hiltzea zela, eta erruki izan haut horregatik denbora guztian”), Gotzon Garate (“Joan diren gabonotan jendearen gogarako kolorea gorria izan da”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Librea ere izan liteke baina, asko erabili denez, argigarria izan daiteke adibide gisa jasotzea.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa da joan sarrerako 6. adieran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: JOAN ETA JOAN Andando, marchando sin parar. Beruta-muga pasako zuten, / jan-âla, joan ta joan. Or Eus 329. Arratsalde geienan joan da joan ibili giñan. Salav 90. Bagoiazan gu joan da joan / geroao ta tristeago. FEtxeb 45. Buetre ori joan da joan da joan. And AUzta 55. Arraunketan aldi luzean joan eta joan egin bear izaten eben. Erkiag Arran 77.

joan eta joan 6: Berria 2 (“Ez zebilen beribilik ia, erraz gindoazen galipotaren gainean, eguraldia ona zen, musika ere bai irratian. Joan eta joan egiteko gogoa ematen zuen”), EiTB (“joan eta joan”), Karmel (“Gure bizitzea ba-doa, orbelak aizean lez, / jausi ta jagi, aiz eta heurt, joan, joan eta joan. Amesak, amesak, amesak. Eta gero? / Ene, gero…!“), Erlea 2 (“joan eta joan etenik gabe”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

joan eta joan 10: Herria 2 (“Joan eta joan, hartu zuten Kapito-Harrin gaindi bidez bide, Arruntza eta Arrangoitze alderat Lafitte beti mintzo, galdeak ere huntaz eta hartaz, orena sakela xokoan ixil ixila zagoela, noizbait ohartu ziren halere, etxerat itzuli beharko zela”), Joxerra Garzia 3 (“Tiobiboan jira eta bira, gora eta behera, hor doa, joan eta joan, zalditxoa.”), Gotzon Garate 2 (“Joan eta joan, nire ustez bide zuzenetik nindoan”), Anton Garikano (“Gero eta urrunago iristen zen inor, joan eta joan, azkenean ohol mehar baten gainean zegoela iruditu arte, bakar bakarrik, itsasoan”), Juan Luis Zabala (“Norabide jakinik gabe, noraino helduko edo noiz itzuliko nintzen jakin gabe, bidez bide, joan eta joan, euskal txara, zelai, baso, mendi eta herrietan barrena, aspaldiko partez bizitzarekin aurrez aurre topo egiteko esperantzan”), Elizen arteko Biblia (“Moab nekatzeraino ibiliko da muinoetara bidean, otoitzerako bere santutegira joan eta joan, baina alferrik izango du”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Librea ere izan liteke baina, asko erabili denez, adibide gisa jaso liteke.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa da joan sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: joan-etorrika .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: JOAN-ETORRIAN Yendo y viniendo; paseando de un lado a otro. Grazia igarokorra edo juan etorrian dabillena. CrIc 123. Beren asto ta zakur eta ume / dabiltza juan-etorriyan. Tx B II 64. Itxutu ebazan joan etorrian ebiltzan gizadiak [autsak]. Ag Kr 195. Españar itxas-ontziren batean joan-etorrian dabillen iñork. EAEg 17-2-1937, 1095. Neska poxpoliñak egurasten joan-etorrian. Anab Poli 80. Joan-etorrian dabillenak bide egiten du. EZBB II 20. v. tbn. Insausti 129. Jun-e.: Or Eus 318.

adib.: irudizko 2 adj. Irudimenak sortua. Ik. irudipenezko. Etengabeko joan-etorrian, mundu errealaren eta irudizkoaren artean.

joan-etorrian 251: Aizu 6, Deia 9, Elhuyar 3, Consumer 11, HABE 2, Berria 126, EiTB 33, Euskaltzaindia, Jakin 3, Karmel 2, Argia 33, Laneki 3, Erlea 2, DiarioVasco 17.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

joan-etorrian 116: Berria 31, Herria, Agustin Otsoa 5, Fernando Rey 8, Asisko Frantzizko 4, Xabier Paya 4, Edorta Jimenez 3, Monika Etxebarri 3, Joxemari iturraldem Arantxa Iturbe, Jon Muñoz…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa izan liteke azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa joan-etorri sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

joan-etorri sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: adib. / ElhHizt: AS: joana(k) joan / EskolaHE: adib.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa ematekoa, joan 2 sarreran.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-n+a-.

Euskaltzaindiaren Arauak

joanarazi, joanaraz, joanarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

joanarazi, joanaraz, joanarazten.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-n+a-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: JOANEAN Yendo, marchando. Ez ianian, ez edanian, ez loan, ez jinian, ez ioanian. Tt Onsa 44. Joanean, bada, zijoalarik, onela zion gure ibiltari gartsuak. "Yendo, pues, caminando". Berron Kijote 42. Gazte denboraz akordatzen naiz / sasoia joanian. Xe 242. Etxerutz joanean. Echta Jos 68. Guardizibillak [zezen] bat iltzen dabe / arin-arin joanean. FEtxeb 99. v. tbn. (jua-) Ud 136. AzpPr 30.

(-en) joanean 185: Aizu (“Korrika bide onetik eta egoki joateaz arduratzen diren furgonetako kideekin ere harreman estua izan zuen, egunen joanean eta kilometroen igarotzean elkar ezagutu ahala”), Deia 11 (“urteen joanean”), Elhuyar (“denboraren joanean”), HABE (“denboraren joanean”), Berria (“Mendeen joanean”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

(-en) joanean 115: Berria 44 (“Azokak sano aldatu dira denboraren joanean”), Herria (“Dabilanari eta ari denari gertatzen, ez oraino harek ere patar guziak ordoki: haxoinetako zainen minberaz izanak zituen zangoak ibiliaren gostuz baina joanean joan ari zitzaion bere mina gogortzen, zoinu gehiagorik gabe”), Juan Garzia 4 (“Pobre zein aberats, denek loterian esku hartze berdina izatea lortzeko irrika hain bidezkoak haserre biziko asaldamendu bat piztu zuen, urteen joanean oraindik ezabatzeke dirauena”), Imanol Zurutuza 4 (“Hala zuen idatzia, agendaren txoko batean: "Egonean egonik ere, joanean goaz”), Mirentxu larrañaga 4 (“Biharamun gauean, berriro ere lubakietarantz gindoazen, joanean, beste ehunka soldadurekin batean, izendatu ziguten gudu-lerroa indarberritzeko asmoz”), Fernando Morillo 3 (“Orain, ordea, bazirudien hori guztia, urte gutxiren joanean, ahaztuz zihoala”), Xabier Amuriza (“Ortziko hodeiak xumetzen direnean ere sortzen dira oinaztuak; zeren, haizeak leunki sakabanatzen eta joanean disolbatzen dituela”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa joan sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

joaneko 11: Egin 1996 ("Joaneko aurreneko lau jardunaldietan elkarren kontra ariko diren bi taldeak"), Egunk 1997 eta 1999 9 (adib.: "Bi finalerdietako joaneko partiduak", "Eskuz banaka, adibidez, Herriarenek 18-17 irabazi zion Añorgari joanekoan eta oraingoan Añorgan jokatuko dute itzulikoa"), Athletic Club ("Joaneko partiduan lortutako 5-0 emaitza").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EF/FE eta EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

a) zalantzazkoa da osaeraz (ad. + -ko! — non eta ez den joan izenaren eratorri gisa azaltzen); b) hobeto ikustekoa da horren premia (lehen partida / bigarren partida proposatu du I. Sarasolak; eta lantaldeak posible ikusten ditu, adib., joanerako / itzuliko partidak).

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. joaira.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-n+e-.

Forma-adieren gurutzamenduak

joaira: uraren joana, joatea; joanera: joatea (pertsonena, adib.).

Euskaltzaindiaren Arauak

joarazi, joaraz, joarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

joarazi, joaraz, joarazten.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+a-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

joale (joale ots, joale-zulo...) 19 aldiz agertu da: B 1 (Erkiag Arran), EB 1 (Osk Kurl), G 17 (It Fab, Or Poem, Or Eus, SMitx Aranz, TAg Uzt, JMB ELG, Uzt Sas); juale aldaera 6 aldiz: B 5 (Laux BBa, Enb), G 1 (Xe); joare 14 aldiz: IE-ZuAm 10 (HU Zez, Ox, Bar Sup, Barb Leg, Etcham, Larz Iru, Casve SGrazi), EB 4 (Osk Kurl, MEIG).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

joal(e) - 3; juale 6, jualdegi 1: EBko ager. bat izan ezik beste guztiak HM; joalte , jualte eta jualtero formek agerraldi bana dute, IE; euskalki hauetan fare (2) eta gare (1) formak ere jaso dira; joare hirutan agertu da, EgAs eta joaregintza behin, G.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: joale (4), joaldun (1), joare (2); AB38: joale (8); AB50: joale (1); joaldun (1); HiztEn: joare, joaredun, joaredunzain; LurE: joare, joaredun.

Berrestekoa da, nahiz beste bat den bizkaiera eta gipuzkerakoa

Euskaltzaindiaren lehendiko erabakia berretsi, nahiz B, G eta GN -l- den eta Ipar. bakarrik -r-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Jatorrizko forma

diskojogailu.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. bitxi.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. bitxi.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. h. jotzaile.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. jotzaile.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-le/-tzaile: -o amaituei -tzaile dagokie.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+l-.

Euskaltzaindiaren Arauak

adlag.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Jatorrizko forma

portaera, jokaera.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

Euskaltzaindiaren Arauak

jokarazi, jokaraz, jokarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

jokarazi, jokaraz, jokarazten.

Euskaltzaindiaren Arauak

jokatu, joka, jokatzen. 1 du ad.: dirua jokatu du. 2 da/du ad.: era lotsagarrian jokatu dugu/gara.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

jokatu, joka, jokatzen.

Euskaltzaindiaren Arauak

jokatu, joka, jokatzen. 1 du ad.: dirua jokatu du. 2 da/du ad.: era lotsagarrian jokatu dugu/gara.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

jokatu, joka, jokatzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-lari/-tzaile.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ElhHizt: komodin (Heg.), joker (Ipar.); Zehazki: joker; ez dugu aurkitu ap. HiruMila.

Erdaretako formak

es (RAE): comodín; it (S. Carbonell): matta; fr (DLLF): joker; en (Collins): joker; de (Langenscheidts): Jolly.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

kartak.

Sinonimoa(k)

Sin. komodin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: "v. joiki".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(abereentzako janari-mota).

Jatorrizko forma

truke (karta-jokoa).

Jatorrizko forma

joko; bolajoko; etxagintza-joko; xake-joko.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: jokoan egon,jokoan izan, jokoan jarri, joko-etxe, joko garbi, joko-lagun .

LBeh (2014-04-03): joko-antolatzaile 45: Berria 34 (adib.: “Julius Jenkins joko-antolatzaile estatubatuarrak hilabete pasa darama jokatu gabe hankako lesio batengatik”), EiTB 10 (adib.: “Caja Laboralek Taylor Rochestie joko-antolatzailea fitxatu du”), Argia (“Kontua ez da joko-antolatzaile, hegaleko edo pibot baten bila zabiltzan soilik, beste elementu batzuek erabakitzen dute fitxaketa”); joko antolatzaile 327: Berria 303 (adib.: “Blums joko antolatzailea fitxatu du Bilbo Basketek”), EiTB 24 (adib.: “Caja Laboralek Thomas Heurtel joko antolatzaile frantziarraren fitxaketa baieztatu du”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: joko(-)antolatzaile 75: Berria 74 (adib.: “Are gehiago joko antolatzaileak Bidorretaren eraso jokoan duen garrantzia ikusita”), Herria (“Igandean, goizeko 11-k eta erdietarik harat, Donibane Lohizune eta Ziburun, estropadak, Itsas-Kirolak eta Ur-Joko antolatzaile”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta onartzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa joko sarreran.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.