OEH - Bilaketa
57 emaitza jokalari bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (51)
- abere
- aitortu
- amanzebatu
- apurtzaile
- ardo
- atsegin
- aurre
- azpilapur
- barne
- berdin
- edale
- edantegi
- eder
- emakumezale
- euli
- fartza
- gonazale
- gora-behera
- jokakari
- jokari
- 1 jokatzaile
- jokolari
- jokulari
- jotari
- kapustu
- karta
- kistor
- koskolot
- 1 lizun
- maleta
- martirio
- mingain
- mozkor
- mutur
- nahikidatu
- onkai
- pilota
- porrokatu
- pribika
- sakela
- sozionista
- tabernazale
- tratugile
- trebe
- ume
- xahutu
- xokari
- zabarrarazi
- zezen
- zirkunferentzia
- zuhaitz
goiburua
1 jokalari.
tradizioa
Tr.
Jokalari es la var. más usual, especialmente en el s. XX; jokari es más frecuente en textos antiguos (la hallamos tbn. en algún autor moderno como J. Etchepare); jokolari, que Axular y Pouvreau emplean con el sdo. de 'jocoso' (para el de 'jugador' usan iokari ), es usada por autores septentrionales y vizcaínos; hallamos jokulari en Iztueta, Arrese Beitia, Inchauspe, Zaitegi y Alzola. En DFrec hay 26 ejs. de jokalari y 6 (4 septentrionales) de jokolari .
sense-1
1.
(gral.; Lar, Añ, Dv (G), H (+ -kh-)),
jokari (gral.; SP, Arch VocGr (y-), VocBN (y-); -kh- Ht VocGr, Arch VocGr 207, Dv, H),
jokolari (V, G, AN, L; Añ, Dv (V), H (i.3-)),
jokulari (V-gip, S),
xokalari (Sal),
xokulari (Ae)
Ref.:
A (jokalari, jokolari, jokulari, jokari);
A Aezk 298 (xokulari);
Lrq (jokülari);
Iz ArOñ;
Etxba Eib (jokolarixa);
Gketx Loiola;
Elexp Berg (jokularixa);
Gte Erd 192
.
Jugador, aficionado al juego, a apostar. (Se dan como referentes a la primera acepción todos los testimonios de lexicógrafos que traducen "jugador" o "joueur"). "Tahur" Lar. " Zalduna baña jokolari amorratua " Etxba Eib.
Edale zen, iokari zen, arnegari zen. Ax 222 (V 147). Iokariaren lasterra, gora behera; goratzea hegi erdirano, beheratzea ondarrerano. O Pr 269 (en Mg PAb 172 jokalari). Othe da gogorik iokariena baino tristeagorik. SP Phil 369 (tbn. He 372). Iokalariak bere urhia [...] oro galdu dianian. Tt Onsa 69. Gizon nagi, jokalari, edale. Cb Eg III 376. Jokolari itsu batek bere arimiaren kaltian jokatuten dau. Mg CO 58. Aita gaiztoa / tabernan dago, / pikaro jokularia. Izt Po 121 (164 jokalari). Yokolari ezin unhatuak. Hb Egia 136. Jokalari ona ta / ardo-eralia. Xe 254. Alper jokulari ta baita barregarri. AB AmaE 298. Jokalari maltzurren leize-zulo. Ag G 324. Gizon zuzena eta langilea, bainan jokolaria bi zangoetako erhi puntetaraino. Zerb Ipuinak 329. Jokalari ez izanik, zertan txautu kristauak dirua? Mok 7. Egundo ez naiz izan jokolarixa. SM Zirik 102. Yokalari porrokatua baizen eta kartetan aunitz zakiena. Izeta DirG 28. Sortzetik / jokalariya naiz-eta. Uzt Noiz 29. Yokalarien boltsak bi zulo. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1490. Xokalarien alosak (edo xakolak), ez du lotzeko lanik. (Sal). Ib. 2403. Naikue berandu zan berez jokolaria eztana jokuan asteko. Gerrika 215 (ib. 43 jokulari). Jokalari aundiak egon baziran egun artan nere aldetik, ederra artuko zuten. Albeniz 71.
v. tbn. Mb IArg I 140. fB Olg 203. Zab Gabon 27. Alz Bern 73. JAIraz Bizia 111. Lek SClar 137. Vill Jaink 85. Olea 118. Jokolari: CrIc 163. Añ MisE 140. fB Ic II 235. Astar II 78. LuzSerm 278. Yokari: FamInst 780.
Jugador, aficionado al juego, a apostar. (Se dan como referentes a la primera acepción todos los testimonios de lexicógrafos que traducen "jugador" o "joueur"). "Tahur" Lar. " Zalduna baña jokolari amorratua " Etxba Eib.
Edale zen, iokari zen, arnegari zen. Ax 222 (V 147). Iokariaren lasterra, gora behera; goratzea hegi erdirano, beheratzea ondarrerano. O Pr 269 (en Mg PAb 172 jokalari). Othe da gogorik iokariena baino tristeagorik. SP Phil 369 (tbn. He 372). Iokalariak bere urhia [...] oro galdu dianian. Tt Onsa 69. Gizon nagi, jokalari, edale. Cb Eg III 376. Jokolari itsu batek bere arimiaren kaltian jokatuten dau. Mg CO 58. Aita gaiztoa / tabernan dago, / pikaro jokularia. Izt Po 121 (164 jokalari). Yokolari ezin unhatuak. Hb Egia 136. Jokalari ona ta / ardo-eralia. Xe 254. Alper jokulari ta baita barregarri. AB AmaE 298. Jokalari maltzurren leize-zulo. Ag G 324. Gizon zuzena eta langilea, bainan jokolaria bi zangoetako erhi puntetaraino. Zerb Ipuinak 329. Jokalari ez izanik, zertan txautu kristauak dirua? Mok 7. Egundo ez naiz izan jokolarixa. SM Zirik 102. Yokalari porrokatua baizen eta kartetan aunitz zakiena. Izeta DirG 28. Sortzetik / jokalariya naiz-eta. Uzt Noiz 29. Yokalarien boltsak bi zulo. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1490. Xokalarien alosak (edo xakolak), ez du lotzeko lanik. (Sal). Ib. 2403. Naikue berandu zan berez jokolaria eztana jokuan asteko. Gerrika 215 (ib. 43 jokulari). Jokalari aundiak egon baziran egun artan nere aldetik, ederra artuko zuten. Albeniz 71.
v. tbn. Mb IArg I 140. fB Olg 203. Zab Gabon 27. Alz Bern 73. JAIraz Bizia 111. Lek SClar 137. Vill Jaink 85. Olea 118. Jokolari: CrIc 163. Añ MisE 140. fB Ic II 235. Astar II 78. LuzSerm 278. Yokari: FamInst 780.
azpiadiera-1.1
(Urt, Lar),
jokari (H),
jokolari (H),
jokulari (V-gip ap. Elexp Berg; H (S)).
Jugador, participante en un juego, competición. "Arenarii, jokaláriak, [...] zezen jokalariak, abrejokalariak, dagajokalariak " Urt II 284. "Chamarillón, jugador principiante, jokalari asiberria " Lar. "Jugador de cartas" Elexp Berg.
Iokari batek, nahiz hari dadilla dostetan [...] guztiarekin ere atsegin hartzen du irabazteaz. Ax 510 (V 328). Jokalari biak kantatu zutela guziz ongi. Izt D 169 (hablando de una competición de bersolaris). Eta beitzen jokülarien gelan Ama Birjinaren üdüri bat. Ip Hil 86. Tiroin batek bertzeari baderamako [untzia] , bi jokharik elgarri pilota bezala. Prop 1898, 32. Nahasten dira denak, jokari eta ikusliar. JE Bur 30 (29 jokolari). Jokalari bakoitzari bere zuaitza izendatzeko. Ag G 101. Arek dirua kentzen dautsela jokolarijei, berak jokatu barik. Kk Ab I 93. Fotoak ederrak dira eta jokolariak ez batere nola nahikoak. Herr 14-5-1959, 4. Bi jokolari andana. JEtchep 103. Xiberoko jokülari hoberenen ikhustea. Herr 17-8-1961, 3. Jokalari bakhoitzak intzaur bat botaten zuan. Osk Kurl 77. Kartajokulariak. Alzola Atalak 78. Ezpat-yokalariak. Berron Kijote 26. Batera iru [pelota] partidu txandaka jokatzen egoten ziran, tanto bakotxeko aldatuaz jokalariak. Etxabu Kontu 180. Bost mila jokolariz goitiko [mus] xapelketa haundia. Larre ArtzainE 281.
v. tbn. AA III 374. EusJok II 21. EusJok 78. Tx B I 26. Anab Usauri 55. TAg Uzt 179. Bilbao IpuiB 267. And AUzta 133. NEtx LBB 166. Jokolari: Uzt Auspoa 10, 100. MMant 73. Jokulari: Zait Plat 94. Jokari: EusJok 77.
Jugador, participante en un juego, competición. "Arenarii, jokaláriak, [...] zezen jokalariak, abrejokalariak, dagajokalariak " Urt II 284. "Chamarillón, jugador principiante, jokalari asiberria " Lar. "Jugador de cartas" Elexp Berg.
Iokari batek, nahiz hari dadilla dostetan [...] guztiarekin ere atsegin hartzen du irabazteaz. Ax 510 (V 328). Jokalari biak kantatu zutela guziz ongi. Izt D 169 (hablando de una competición de bersolaris). Eta beitzen jokülarien gelan Ama Birjinaren üdüri bat. Ip Hil 86. Tiroin batek bertzeari baderamako [untzia] , bi jokharik elgarri pilota bezala. Prop 1898, 32. Nahasten dira denak, jokari eta ikusliar. JE Bur 30 (29 jokolari). Jokalari bakoitzari bere zuaitza izendatzeko. Ag G 101. Arek dirua kentzen dautsela jokolarijei, berak jokatu barik. Kk Ab I 93. Fotoak ederrak dira eta jokolariak ez batere nola nahikoak. Herr 14-5-1959, 4. Bi jokolari andana. JEtchep 103. Xiberoko jokülari hoberenen ikhustea. Herr 17-8-1961, 3. Jokalari bakhoitzak intzaur bat botaten zuan. Osk Kurl 77. Kartajokulariak. Alzola Atalak 78. Ezpat-yokalariak. Berron Kijote 26. Batera iru [pelota] partidu txandaka jokatzen egoten ziran, tanto bakotxeko aldatuaz jokalariak. Etxabu Kontu 180. Bost mila jokolariz goitiko [mus] xapelketa haundia. Larre ArtzainE 281.
v. tbn. AA III 374. EusJok II 21. EusJok 78. Tx B I 26. Anab Usauri 55. TAg Uzt 179. Bilbao IpuiB 267. And AUzta 133. NEtx LBB 166. Jokolari: Uzt Auspoa 10, 100. MMant 73. Jokulari: Zait Plat 94. Jokari: EusJok 77.
azpiadiera-1.1.1
"
Yokolaririk hoberena kartarik gabe (BN). [...]. Esto se dice cuando al dueño de casa no le ha correspondido café o algo así"
A EY III 327.
Yokalaririk oberena, pillotarik gabe. (AN-5vill) 'Axuririk ederrena txintxarri gabe' . Inza NaEsZarr 1761.
Yokalaririk oberena, pillotarik gabe. (AN-5vill) 'Axuririk ederrena txintxarri gabe' . Inza NaEsZarr 1761.
sense-2
2.
+
jokolari
(T-L).
Actor.
v. 1 jokatzaile
(2).
Teatroan oihala altxatzen dute [...]. Baina jokolari bat ere ez ageri. Egunaria 13-2-1960 (ap. DRA ). Nehork ez zuen orduan teatroaren usaiarik, ez idazlariek, ez jokalariek. Lf ELit 311 (312 jokolari). Jokalariak oro: Santagaraztarrak. Casve SGrazi 4. Bazakiten orduan jokalariek zintzurraren ongi idekitzen eta bozaren klartzen naturalki. Larre ArtzainE 237.
v. tbn. Larz Senper 8.
Teatroan oihala altxatzen dute [...]. Baina jokolari bat ere ez ageri. Egunaria 13-2-1960 (ap. DRA ). Nehork ez zuen orduan teatroaren usaiarik, ez idazlariek, ez jokalariek. Lf ELit 311 (312 jokolari). Jokalariak oro: Santagaraztarrak. Casve SGrazi 4. Bazakiten orduan jokalariek zintzurraren ongi idekitzen eta bozaren klartzen naturalki. Larre ArtzainE 237.
v. tbn. Larz Senper 8.
sense-3
Hitz alferrak, arinak, iokolariak, dostailluak. Ax 396 (V 258). Zenbait hitz iokolariz eta dostailluz alegeratzeko. SP Phil 340 (He 343 hirri egiteko).
jokalari
-
1 jokalari. Tr. Jokalari es la var. más...
-
1. (gral.; Lar, Añ, Dv (G), H (+ -kh-))...
-
(Urt, Lar), jokari (H), jokolari (H), jo...
-
2. + jokolari (T-L). Actor. v. 1 jokatza...
-
3. jokolari (SP, A). Festivo, jocoso. Hi...
0 / 0 2 jokalari >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
