Nafarroa Behereko herria, 1841. urtean Monjoloserekin udalerri bakarra osatzeko elkartua. Ainhizen, Galtzetaburuko gurutzearen ondoan, Nafarroa Behereko batzarrak egiten ziren.

Lapurdiko herria eta Andre Mariaren adbokazioa. Garai batean lapurtarrak, debozio handiz, Arantzazura joaten ziren erromes, Pazkoaren bigarren egunean. Beranduago, gerrengatik muga itxi zutenean, ainhoarrek herrian bertan eraiki behar izan zuten Arantzazuko kapera. Ikus Arantza eta Arantzazu.

Gloria (es)

'Loria' adiera duen neologismoa da. Nahiz eta honen kultua lehenagokoa izan, aurreneko kristauen artean zabalkunde handia izan zuen, Jainkoa goraipatzeko ereserkiaren hasiera baitzen: 'Gloria in excelsis Deo'. Santuaren eguna martxoaren 25ean da. Aldaerak: Aintzane (Deun-ixendegi euzkotarra) eta Loria. Ikus Loria.

Gloria (es)

Aintza neologismoa oinarri hartuta Deun-ixendegi euzkotarra (Arana eta Eleizalde, 1910) lanean proposatu zen emakume izena. Osaera: aintza eta -ne. Ikus Aintza eta Loria.

Nafarroa Behereko herria eta Andre Mariaren adbokazioa. Lehena erromesentzako ospitale baten inguruan sortu zen; orain Harrietarekin batean udalerri bakarra osatzen du.

Erroibarko herria (Nafarroa). Ikusi Aintzioa.

Erromatarren garaiko inskripzioetan ageri da izen hau, inoiz Aius itxurapean. Erdi Aroan ere azaltzen da, 1122an esaterako, Iruñeko katedraleko artxiboan. A. Irigoienen ustez, Agoitz / Aoiz (Nafarroa) toponimoaren jatorria Aio izenaren Aionis latineko genitiboan dago.

Ohiko izena Erdi Aroan, Aiororen kide femeninoa. Besteak beste, Leiren dokumentatzen da, 1068an: Johanne Arceiz et Aiora Arceiz de Içiz.

Erdi Aroko izena. Adibidez, Iratxen (Nafarroa) 1083an dokumentatzen da eta Garden (Nafarroa) 1366an (Aioro Garçatoin).

J.A. Xaho idazle zuberotarrak La lègende d' Aitor lanean kaleratu zuen izena; beranduago F. Navarro Villosladaren Amaia o los vascos en el siglo VIII eleberriko pertsonaia ospetsua izan zen. Zuberoan aita onen semea esaten da 'noblea' adierazteko. Hortik Xahok euskaldunok Aitor-en semeak garela atera zuen, okerreko etimologia eginez. Gaur egun Euskal Herrian gehien erabiltzen den izenetako bat da.